ΛΕΡΝΑ

 Η Λέρνα αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές προϊστορικές θέσεις  στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα χαμηλό λόφο (5,5 μ.) ο οποίος συσσωρεύει 5.500 χρόνια αλλεπάλληλης  κατοίκησης περίπου μεταξύ 7000 και 1000 π.Χ.

Οι κάτοικοι της έλεγχαν θαλάσσιους και εμπορικούς δρόμους και γενικότερα την είσοδο της Αρκαδίας. Ήταν θέση στρατηγικής σημασίας θέση καθώς είχε πρόσβαση στη θάλασσα και στα κοντινά βουνά.

Οι κύριες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν συστηματικά μεταξύ 1952-1958 από την αμερικάνικη σχολή κλασικών σπουδών.

Η πρώτη εγκατάσταση χρονολογείται μεταξύ 6500  και 5300 π.Χ. δηλαδή στην αρχαιότερη και μέση Νεολιθική.

 Στη συγκεκριμένη περίοδο κυριάρχησε η γεωργία και η κτηνοτροφία, ακόμη κατασκευάζονταν πήλινα σκεύη, ενώ δέσποζε η οικία Κεραμών. Το μνημειώδες διώροφο κτίριο στο στρώμα καταστροφής του οποίου βρέθηκαν πολλά πήλινα κεραμίδια και καταστράφηκε από φωτιά πριν την περάτωση του και ίσως από την έλευση νέων κατοίκων. Η πολύπλοκη αρχιτεκτονική δομή του οδήγησε στην άποψη ότι ήταν εμπορικό και διοικητικό κέντρο καθώς και στην υποστήριξη της ύπαρξης πρώιμου αστικού συστήματος με κεντρική διοίκηση. 

Η μεγάλη ακμή επήλθε μεταξύ 2750/2700-2300/2200 π.Χ.

Σε αυτήν ανήκουν: α) οχυρωματικός

περίβολος, με δύο πεταλόσχημους πύργους, ο οποίος

προφανώς περιέβαλε όλο τον οικισμό και ο οποίος

επισκευάστηκε αρκετές φορές, έπαψε όμως να

χρησιμοποιείται στο τέλος της πρωτοελλαδικής ΙΙ περιόδου

(2-13), β) ορθογώνιες, συνήθως μονόχωρες οικίες (14-

15) και γ) το μεγάλο, ορθογώνιο, επίμηκες κτίριο BG,

διαστάσεων 20x12 μ., από το οποίο προέρχεται μεγάλη

πήλινη εστία με εμπίεστη διακόσμηση σφραγιδοκύλινδρου

στο χείλος. (Ε. Σαρρή)

 Κατά τη μέση εποχή του Χαλκού ο οικισμός θα ακμάσει και θα παρατηρηθεί συστηματοποίηση της αγροτικής παραγωγής καθώς και εμπορικές σχέσεις με τα νησιά του Αιγαίου.

Ακόμη οι νεκροί θα εξακολουθήσουν να θάβονται εντός πόλης.

Κατά την Μυκηναϊκή περίοδο ο οικισμός θα εξακολουθήσει να υπάρχει πλην όμως θα βρεθεί στη σκιά των Μυκηνών και της Τίρυνθας .

Από τα τέλη της μέσης εποχής του Χαλκού και τη

μετάβαση προς την ύστερη (1700/1675-1600 π.Χ.: Λέρνα

VI) διατηρούνται δύο μνημειακοί λακκοειδείς τάφοι (25-

26) που κατασκευάζονται μέσα στα ερείπια της «Οικίας

των Κεράμων» και ακολουθούν τον τύπο των αντίστοιχων

πλούσιων τάφων των Μυκηνών. Κατά τη μυκηναϊκή εποχή

(14ος-13ος αι. π.Χ.: Λέρνα VIΙ), ο οικισμός εξακολουθεί να είναι

ακμαίος, υπό τη σκιά όμως των Μυκηνών και της Τίρυνθας.

Με το τέλος της εποχής του Χαλκού επέρχεται ουσιαστικά

και το τέλος του οικισμού της Λέρνας. Λιγοστά ευρήματα

μαρτυρούν περιορισμένη χρήση του χώρου κατά τους

ιστορικούς χρόνους. Κυκλικός κλίβανος καταλαμβάνει τη

ρωμαϊκή εποχή τμήμα της πρωτοελλαδικής οχύρωσης. (Ε. Σαρρή)

(Το υλικό αντλήθηκε από κείμενα της Ε. Σαρρή)