Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ψυχολογία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ψυχολογία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Μια φορά κι έναν καιρό...Γιατί οι ιστορίες και τα παραμύθια είναι σημαντικά. Γράφει η Βιολέττα-Ειρήνη Κουτσομπού

 Πολλοί άνθρωποι γυρίζουν πίσω στα παιδικά τους χρόνια με ευχαρίστηση ανακαλώντας τις αγαπημένες τους ιστορίες και παραμύθια από την παιδική ηλικία. Ο χρόνος που θα διαθέσετε  για να διαβάσετε μια ιστοριούλα με τα παιδιά σας μπορεί να αποτελέσει είναι μια ιδιαίτερη στιγμή για την τωρινή χρονική περίοδο αλλά και μια ανάμνηση που θα θυμούνται για όλη τους τη ζωή.



Είτε θέλετε να διηγηθείτε ή να διαβάσετε τις ιστορίες από τα βιβλία, οι ιστορίες είναι ένας από τους τρόπους που τα παιδιά μαθαίνουν να απολαμβάνουν την ανάγνωση. Τα βιβλία, οι άνθρωποι που υπάρχουν μέσα σ’αυτά και αυτοί που «μπαίνουν» στην ιστορία μπορούν για να γίνουν κάτι σαν φίλοι. Το να διαβάζετε δυνατά στα μωρά και τα παιδιά αποτελεί μια σημαντική διαδικασία στα πρώτα χρόνια τους και μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους και τη μελλοντική τους μάθηση. Οι ιστορίες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν πολλά συναισθήματα, προβλήματα καθώς επίσης να μάθουν πράγματα για τον κόσμο και όλα αυτά απολαμβάνοντας απλώς την ιστορία.

Γιατί να διαβάσετε με τα παιδιά σας;

Η ανάγνωση της ιστορίας και του χρόνου που περνάμε μαζί της είναι μια ιδιαίτερη στιγμή για τους γονείς και τα παιδιά. Αν είναι χαλαρή και χαρούμενη χτίζει τη σχέση σας και βοηθά τα παιδιά να χτίσουν την αίσθηση της ασφάλειας και της αυτοεκτίμησης. Η γλώσσα βοηθά να κατανοήσει το παιδί τον εαυτό του αλλά και τον κόσμο γύρω του. Τα βιβλία και τα παραμύθια βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν τη γλώσσα και τη σκέψη.

Τα παιδιά που απολαμβάνουν την ανάγνωση είναι πιθανό να γίνουν μαθητές με αυτοπεποίθηση. Μπορεί να γίνει ένα από τα αγαπημένα τους χόμπι και να το απολαμβάνουν σε όλη τους τη ζωή. Οι ιστορίες μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά να ασχολούνται με τα προβλήματα και τους φόβους που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή. Αν δεν απολαμβάνετε την ανάγνωση ή θεωρείτε ότι κάνετε αγώνα, θα πρέπει να προσπαθήσετε να δείξετε στα παιδιά ότι η ανάγνωση είναι σημαντική. Θα μπορούσατε να πείτε ιστορίες, να έχετε κάποια βιβλία στο σπίτι και να πείτε στα παιδιά σας ότι θα ήταν ωραία να είχατε την ευκαιρία να μάθετε να σας  αρέσει να διαβάζετε.

Πώς τα βιβλία και οι ιστορίες βοηθούν τα παιδιά; 

Τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν για τον κόσμο από τα βιβλία. Με απλές εικόνες και ονομάζοντας αυτό που βλέπουν βοηθάτε τα μικρά παιδιά να μάθουν πως λέγονται κάποια πράγματα.Τα παιδιά μπορούν να μάθουν για τους ανθρώπους, τη ζωή τους και τα πράγματα όπως είναι το μέγεθος, το χρώμα, το σχήμα καθώς και ποια πράγματα μοιάζουν. Από κάποια παραμύθια τα παιδιά μπορούν να μάθουν σχετικά με τους αριθμούς και το διάστημα, για την οικογένεια και τη φύση. Μαθαίνουν για μεγάλα και μικρά και μέσα και έξω. Οι ιστορίες βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν τη φαντασία τους.

Πάνω απ’ όλα η αγάπη της ανάγνωσης είναι ένα από τα καλύτερα και πιο διαρκή δώρα που μπορείτε να δώσετε στα παιδιά σας.

Οι ιστοριούλες βοηθούν τα παιδιά να αντιμετωπίζουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους

Όταν διαβάζετε ή λέτε μια ιστορία που περιέχει συναισθήματα βοηθάτε το παιδί σας να αποδεχθεί τα συναισθήματά του καθώς επίσης να κατανοήσουν το πώς αισθάνονται οι άλλοι. Μαθαίνουν ότι δεν είναι μόνα και ότι οι άλλοι μπορεί να αισθάνονται το ίδιο, αυτό τα βοηθά να γνωρίζουν τα συναισθήματά τους και να αντιλαμβάνονται ότι είναι εντάξει. Μπορείτε επίσης να μάθετε πώς το παιδί σας αισθάνεται όταν βλέπετε τον τρόπο που ανταποκρίνεται στα συναισθήματα της ιστορίας. Αν τους αρέσει ένα βιβλίο μπορεί να είναι επειδή έχει ιδιαίτερη σημασία γι 'αυτά και είναι βοηθώντας τα με τα συναισθήματά τους.

Όταν διαβάζετε μια ιστορία στο παιδί σας μπορείτε να καταλάβετε πώς νιώθει. Αν διαβάζετε για ένα άλλο παιδί (ή ζωάκι) που φοβάται το σκοτάδι ή οτιδήποτε άλλο, βοηθάτε το παιδί σας να ξέρει ότι καταλαβαίνετε και ότι είναι εύκολο να φοβηθεί κανείς το σκοτάδι όταν είσαι μικρός. Ακούγοντας ή διαβάζοντας ιστορίες πολλές φορές μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματά, τους φόβους τους, τους προβληματισμούς τους.

Οι ιστορίες βοηθούν στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης

Μέρος της οικοδόμησης της αυτοεκτίμησης και της εμπιστοσύνης είναι να γνωρίζει κανείς πού ταιριάζει μέσα στον κόσμο. Οι διηγήσεις των γονιών και των παππούδων για την οικογενειακή ιστορία βοηθούν το παιδί σας να αναπτύξει την αίσθηση του ανήκειν. Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό εάν έχετε έρθει από άλλη χώρα ή αν η οικογένειά σας είναι διαφορετική (π.χ. χωρισμένοι γονείς, νέοι γάμοι, νέα μέλη στην οικογένεια). Επιπλέον, μια ειδική ιστορία του χρόνου, όσον αφορά την ώρα του ύπνου μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας, να απολαύσει το ότι είστε κοντά του και να χαλαρώσει ώστε να είναι έτοιμο για ύπνο.

Τα βιβλία μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας να ξεφύγει για λίγο από το άγχος και τις πιέσεις του κόσμου του, όπως η ιστορία με οδηγό τη φαντασία μπορεί να «μεταφέρει» το παιδάκι σας σε άλλες θαυμάσιες τοποθεσίες, σε μαγικούς κόσμους, με απίστευτα πλάσματα και άλλους κανόνες. Η ανάγνωση ιστοριών μπορεί να γίνει μια ιδιαίτερη στιγμή επιμερισμού. Βοηθά τα παιδιά να μάθουν να αγαπούν τα βιβλία και να αναπτύξουν μια αίσθηση ότι είναι αξιαγάπητα άτομα. Πολλές φορές τα παιδιά θυμούνται την ιστορία τους για το υπόλοιπο της ζωής τους. Το πιο σημαντικό είναι ότι θα έχετε περάσει όμορφο, «ζεστό» χρόνο μαζί, και αυτή είναι μια ανάμνηση ανεκτίμητης αξίας.

Συμβουλές για παραμυθάδες

Είτε διαβάζετε ή διηγείστε ιστορίες/παραμυθάκια στα παιδιά σας θα τα βοηθήσετε με πολλούς τρόπους. Είναι καλύτερα αν μπορείτε να κάνετε και από τα δύο. Κάντε ό, τι είναι καλύτερο και πιο ευχάριστο για εσάς και το παιδί σας άλλωστε το να απολαμβάνετε την ανάγνωση και τις ιστορίες είναι αυτό που έχει σημασία.

Να καθοδηγείστε από ό, τι αρέσει στο παιδί σας, αλλά δοκιμάζετε διάφορες σειρές βιβλίων ή ιστορίων, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιλογής.

Αφήνετε το παιδί σας να παρεμβαίνει όταν διαβάζετε ή να λέτε ιστορίες, έτσι ώστε να μπορεί να είναι ένας εταίρος στο χρόνο ανάγνωσης - διαβάστε τα κομμάτια που πραγματικά ήθελε ξανά και ξανά. Σταματήστε όταν θέλει και παραλείψτε τα κομμάτια που θέλετε να παραλείψετε.

Όταν χρησιμοποιείτε εικονογραφημένα βιβλία που δεν έχουν οποιεσδήποτε λέξεις, συνθέστε την ιστορία με τις εικόνες για το παιδί σας.

Στις Σκιές του έρωτα: τα μάτια που με κοίταξαν
Μια υπαρξιακή προσέγγιση για τις σχέσεις, τον έρωτα, την αγάπη, τον σεξουαλικό πόθο.
Συγγραφέας: Πέτρος Θεοδώρου, Εκδόσεις: PSYCHOLOGY.GR

Μπορείτε να επισκεφτείτε το σχολείο ή την τοπική βιβλιοθήκη για να δείτε πως είναι μια βιβλιοθήκη, δείτε το σαν βόλτα και σαν εμπειρία για το παιδί σας. Ρωτήστε τον βιβλιοθηκονόμο για να σας βοηθήσει να βρείτε πράγματα που το παιδί σας μπορεί να απολαύσει. Δανειστείτε ένα αριθμό βιβλίων κάθε φορά που θα πάτε. Εάν το παιδί σας θέλει πραγματικά ένα και το θέλει ξανά και ξανά, αυτό είναι το ένα για να το αγοράσετε και να είναι δικό του.

Ρίξτε μια ματιά σε βιβλιοπωλεία με μεταχειρισμένα βιβλία. Συχνά τα πραγματικά καλά βιβλία μπορούν να αγοραστούν φθηνά. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος να βοηθήσουμε τα παιδιά να έχουν κάποια βιβλία δικά τους και μπορείτε να φτιάξετε μια μικρή βιβλιοθήκη που το παιδί μπορεί να διακοσμήσει όπως επιθυμεί!

Αν είναι εφικτό πάρτε τα παιδιά να δουν τα παιχνίδια όπου οι ιστορίες διαδραματίζονται - πάτε μόνο για την διασκέδαση.

Τα βιβλία είναι μεγάλα δώρα, μπορείτε να τους χαρίσετε στα γενέθλια, τα Χριστούγεννα ή σε μια άλλη ιδιαίτερη περίσταση.

Τα μωρά, τα βιβλία, οι ιστορίες

Τα μωρά μπορούν να αρχίσουν να μάθουν να απολαμβάνουν τα βιβλία λίγο μετά τη γέννησή του. Δείξτε τους τα έντονα χρώματα, τις εικόνες και κατονομάστε τα αντικείμενα ή τραγουδήστε για την εικόνα. Θα απολαύσουν αυτή τη ζεστασιά, τον ήχο και το ρυθμό της φωνής σας πολύ πριν να μπορούν να κατανοήσουν τις λέξεις. Τα μωράκια μαθαίνουν ότι τα βιβλία σημαίνουν ευτυχισμένες στιγμές μαζί σας. Η χρήση βιβλίων συγκεντρώνει τα πράγματα που τα μωρά χρειάζονται περισσότερο για να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν - την εγγύτητα, την ασφάλεια, την αφή, όραση, την ακοή και τη μάθηση σχετικά με τους ήχους και τη σταδιακή εκμάθηση του τι σημαίνουν.

Τα νήπια και οι ιστορίες

Μπορείτε να κάνετε την ιστορία μέρος της ρουτίνας της ώρας του ύπνου του παιδιού σας. Οι ιστορίες πρέπει να είναι απλές και σύντομες, γιατί τα μικρά παιδιά έχουν μικρές απώλειες προσοχής. Τα νήπια απολαμβάνουν βιβλία με πολύχρωμες εικόνες, με απλές ρίμες και ιστορίες για πράγματα που ξέρουν. Τα πολύ μικρά παιδιά συχνά θέλουν την αγαπημένη τους ιστορία/παραμύθι ξανά και ξανά, αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι πολύ σημαντική για εκείνα καθώς μεγαλώνουν και μαθαίνουν. Τα δύο ετών παιδάκια θα απολαμβάνουν συχνά τις ιστοριούλες, επαναλαμβάνοντας μερικά από τα λόγια και έτσι ξέρετε πως αγαπούν τις ιστορίες τους. Μπορούν να σας διορθώσουν, ακόμα και αν αφήσετε έξω μια λέξούλα.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας και βιβλία

Αφήστε το παιδί σας να επιλέξετε τα βιβλία ή τις ιστορίες. Οι ιστορίες που δεν πρέπει να είναι υπερβολικά μεγάλες- βρείτε βιβλία που μπορείτε να ξεκινήσετε και να τελειώσετε με μία κίνηση. Οι ιστορίες μπορούν να σας κάνουν να παίξετε ρόλους, εσείς και το παιδί σας.

Τα παιδιά μπορούν να κάνουν φωτογραφίες ή μοντέλα των ιστοριών.

Πείτε στα παιδιά σας να σας πουν μια δική τους ιστορία - και ακούστε τα. Δείξτε ότι σας ενδιαφέρει.

Πάρτε το παιδί σας στη βιβλιοθήκη και αφήστε το να επιλέξετε κάποια βιβλία για να διαβάσει από το τμήμα για την ηλικία του. Μπορεί να μην του αρέσουν όλα, αλλά θα ήθελε πιθανώς κάποια και επίσης μαθαίνει να χρησιμοποιεί μια βιβλιοθήκη και ότι τα βιβλία είναι κάτι που μπορεί να επιλέξει για τον εαυτό του.

Τα παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας

Μην κάνετε το χρόνο για την ιστορία, ένα μάθημα - είναι μια ευκαιρία για κουβέντα, χαλάρωση και διασκέδαση.Οι αρχάριοι πρέπει να έχουν βιβλία με απλά λόγια για να τα απολαμβάνουν. Τα βιβλία που είναι πάρα πολύ δύσκολα μπορεί να τα αποθαρρύνουν.

Μην περιμένετε ότι σε υπερβολικά σύντομο χρονικό διάστημα τα παιδιά σας θα μάθουν να διαβάζουν. Παίρνει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα πριν διαβάζουν αρκετά καλά για να απολαμβάνουν πραγματικά τις ιστορίες. Θα πρέπει να τους διαβάζετε τις ιστορίες για πολύ καιρό αργότερα θα μπορούν να σας διαβάσουν εκείνα και σε αυτό υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο και για τους δυο σας.

Αφήστε τα παιδιά σας να επιλέξουν τα βιβλία που τους αρέσει να διαβάζουν, ακόμη και αν δεν είναι η επιλογή σας.

Βοηθήστε τα παιδιά να βρουν βιβλία σχετικά με τα ενδιαφέροντα τους, π.χ. αν αγαπούν τα σκυλιά, τα αυτοκίνητα ή τους δεινόσαυρους, αναζητήστε τα βιβλία για τα θέματα αυτά. Να θυμάστε ότι όλα τα παιδιά δεν είναι ίδια. Ένα παιδί μπορεί να μην απολαμβάνει τα ίδια βιβλία ή να είναι στο ίδιο επίπεδο ανάγνωσης με ένα άλλο παιδί, ή με τον αδελφό ή αδελφή του στην ίδια ηλικία.

Μην ανησυχήσετε αν τα παιδιά σας καθώς μεγαλώνουν προτιμούν τα κόμικς- είναι όλα μέρος της ανάγνωσης. Μόλις διαμορφωθούν σε σίγουρους αναγνώστες είναι πιθανό να θέλουν να προχωρήσουν στην ανάγνωση σε διαφορετικά πράγματα. Πολλά παιδιά (και ενήλικες) επιθυμούν να επιστρέφουν στα παλιά αγαπημένα τους βιβλία από καιρό σε καιρό, ακόμα και όταν μπορούν να διαβάσουν πολύ πιο δύσκολες ιστορίες. Αυτό μπορεί να συμβεί αν τα παιδιά είναι δεν αισθάνονται καλά ή είναι δυσαρεστημένοι έτσι ανατρέχουν σε αγαπημένες ιστορίες επειδή γνωρίζουν ότι μπορούν να τα βοηθήσουν να ανακτήσουν την αίσθηση της ασφάλειας και της ευημερίας που τους λείπει εκείνη τη χρονική στιγμή.

Οι ιστορίες «χτίζουν» καλές σχέσεις και δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται ως «τιμωρία»

Τι θα έπρεπε να ψάξετε;

Ψάξτε για:

  • βιβλία στα οποία ποικίλλουν και εναλλάσονται οι σημαντικοί ρόλοι - μερικά όπου ο πρίγκιπας σώζει την πριγκίπισσα και ορισμένα που η πριγκίπισσα σώζει τον πρίγκιπα
  • βιβλία που δεν «υποθέτουν» ότι οι άνθρωποι θα ενεργήσει με έναν ορισμένο τρόπο, π.χ. ο άντρας δεν πρέπει πάντα να κάνει το πλύσιμο του αυτοκινήτου, η γυναίκα δεν πρέπει να είναι πάντα στην κουζίνα και οι άνθρωποι με αξιώματα δεν χρειάζεται να είναι πάντα «κακοί»
  • βιβλία όπου ό, τι συμβαίνει στην ιστορία να ταιριάζει με το τέλος. Τα παιδιά απολαμβάνουν συχνά μια κατάληξη που έχουν σκεφτεί παρά για καταλήξη-έκπληξη
  • ένα κομμάτι της ιστορίας μπορεί να περιλαμβάνει πονηριές, χιούμορ, μπερδεμένες λέξεις, ή άνθρωπους που να μπλέκονται σε προβλήματα - τα παιδιά απολαμβάνουν την αίσθηση του φόβου και των αταξιών
  • οι ενδιαφέρουσες λέξεις και ρίμες και ιδιαίτερα καθώς τα παιδιά μπαίνουν στο νηπιαγωγείο απολαμβάνουν τις λέξεις και τις ιστορίες με «μεγάλα» λόγια που έχουν ως βάση τη διασκέδαση
  • ιστορίες για τις δικές τους ελπίδες και τις επιθυμίες ή τα πράγματα που γνωρίζουν, π.χ. για ένα παιδί αρχίζει το σχολείο ή έχουν γενέθλια
  • βιβλία που εξερευνούν τα δυσάρεστα και θυμωμένα συναισθήματα, καθώς και τα θετικά συναισθήματα, π.χ. βιβλία για τη μετακόμιση ή για μια νέα περιπέτεια της οικογένειας
  • βιβλία για μικρά παιδιά με χαρούμενο τέλος 

Παραμύθια και μύθοι

Είναι σημαντικά για τα παιδιά γι’ αυτό υπάρχουν τόσους αιώνες! Συνήθως δεν είναι πάρα πολύ τρομακτικά, επειδή είναι σχετικά «εδώ και πολύ καιρό και πολύ μακριά». Ασχολούνται με ορισμένα σημαντικά προβλήματα της ζωής, π.χ. κινούνται μακριά από το σπίτι και την οικογένεια, οι άνθρωποι πεθαίνουν, αισθάνονται σίγουροι για τον εαυτό σας.

Μετά από ένα τρομακτικό κομμάτι σε μια ιστορία, σταματήστε και αφήστε το παιδί σας να μιλήσει γι 'αυτό. Μην διαβάζετε τις ιστορίες που δεν αρέσουν στο παιδί σας. Ακολουθήστε το παράδειγμά του παιδιού σας για τις ιστορίες που θέλει. Τα παιδιά που μπορούν να διαβάσουν από μόνα τους θα θέλουν να διαβάσουν περισσότερα, ας τα αφήσουμε να επιλέξουν ότι τους αρέσει να διαβάζουν, ακόμη και αν δεν είναι «καλή λογοτεχνία». Μπορούν να έχουν πάντα κάποια αίσθηση καλής λογοτεχνίας μέσα από τις ιστορίες που τους έχετε διαβάσει εσείς. Τα παιδιά που μαθαίνουν να αγαπουν τις ιστορίες  και την ανάγνωση συνήθως θέλουν να διαβάσουν διαφορετικά είδη βιβλίων καθώς μεγαλώνουν.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

  • Βρείτε λίγο χρόνο να διαβάζετε στο παιδί σας κάθε μέρα, ακόμη και για λίγα λεπτά.
  • Αν έχετε περισσότερα από ένα παιδιά, να διαβάσετε ή διηγηθείτε τις ιστορίες που όλοι θέλουν και απολαμβάνουν ακόμα και ιστοριούλες για την δική σας παιδική ηλικία
  • Ενθαρρύνετε τους παππούδες να διηγούνται ιστορίες για όταν ήταν νέοι.
  • Κάντε ένα βιβλίο ιστορίας ζωής για κάθε ένα από τα παιδιά σας για να τους δείξετε τι έχουν γίνει, ό, τι έχουν επιτύχει και σημαντικά ορόσημα. Μπορείτε να βάλετε πράγματα όπως φωτογραφίες των ειδικών εκδηλώσεων, μια κλειδαριά από το πρώτο κούρεμα, η πρώτη λέξη, η πρώτη μέρα στο σχολείο.
  • Αφήστε τα παιδιά σας να βλέπουν να διαβάζετε πολλά διαφορετικά πράγματα, όπως βιβλία, περιοδικά, επιστολές, κάρτες, συνταγές και ενημερωτικά δελτία. Μπορείτε να έχετε πολλά βιβλία γύρω από το σπίτι. Μιλήστε στα παιδιά σας για τα πράγματα που μπορείτε να διαβάσετε, ώστε να μπορούν να δουν ότι η ανάγνωση είναι σημαντικό κομμάτι για εσάς.
  • Επισκεφθείτε την τοπική βιβλιοθήκη για συνεδρίες αφήγησης.
  • Βρείτε παιχνίδια ή κούκλες που είναι σαν τους ανθρώπους στην αγαπημένη ιστορία του παιδιού σας και ενθαρρύνετέ το να παίξει την ιστορία.
  • Αφήστε τα παιδιά σας γνωρίζουν αν είστε υπερήφανοι που διαβάζουν.
  • Διαβάστε δυνατά! Απενεργοποιήστε την τηλεόραση, όταν διαβάζετε.

 

Πηγή: https://www.psychology.gr/psychologia-paidiou/1455-mia-fora-kai-enan-kairo.html 

Παραμύθια και Ψυχανάλυση. Γράφει ο Νικόλαος Τριμανδήλης

 Ο εσωτερικός κόσμος ενός παιδιού σε μεγάλο βαθμό δεν διαφέρει από αυτόν των ενηλίκων. Κατοικείται και αυτός, μεταξύ άλλων και από βίαια συναισθήματα όπως εκδίκηση, φθόνο, ζήλια, χαιρεκακία κ.α.

Τα παιδιά ζουν σε μια κατάσταση συνεχούς εξάρτησης, επίμονων αναγκών και έντονων συναισθημάτων. Φοβούνται ότι οι ανάγκες τους θα μείνουν ανικανοποίητες.

Καλούνται από το περιβάλλον τους να μετριάσουν αυτά τα συναισθήματα, αν και απολύτως φυσιολογικά, κάτι που τους προκαλεί όχι μόνο άγχος και ενοχή αλλά, σε κάποιες περιπτώσεις επιτείνει τα συναισθήματα μίσους και οργής.

Τα παραμύθια βοηθούν ως εκφραστές των συναισθημάτων του παιδιού. Πολλά από τα παραμύθια είναι σκληρά, όπως η Κοκκινισκουφίτσα, ο Κοντορεβυθούλης, η Χιονάτη. Πρωταγωνιστές είναι μάγισσες, κακές μητριές, γίγαντες, λύκοι, δράκοι κ.ο.κ. Όμως, μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες επιτρέπεται στο παιδί να αναπαριστά τους πιο τρομακτικούς και κρυμμένους φόβους του.

Το παραμύθι δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να ταυτιστεί με τα πρόσωπα, να δει οικείους συμβολισμούς τόσο στους ήρωες όσο και στους αντιήρωες και να βιώσει την ιστορία από μέσα. Αυτό του επιτρέπει να μεταβολίσει τα πιο τρομακτικά συναισθήματα και να μειώσει το άγχος, που νιώθει από αυτά.

Ένα παιδί δεν αντέχει να σκεφτεί ότι η μάγισσα ή μητριά και ο δράκος ή ο κακός γίγαντας είναι επίσης τρόποι με τους οποίους βλέπει τη μητέρα του και τον πατέρα του αντίστοιχα, τους οποίους χρειάζεται τόσο πολύ.

Ο παιδοψυχολόγος και ψυχαναλυτής Μπρούνο Μπέτελχαϊμ θεωρεί ότι τα παραμύθια βγάζουν τα παιδιά από δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις, διότι αποτελούν συμβολικές αποδόσεις των εμπειριών της ζωής.



Ένα σημαντικό στοιχείο επίσης είναι ότι τα παραμύθια διαδραματίζονται σε απροσδιόριστο χρόνο («Μια φορά και έναν καιρό…») αλλά και σε χώρο. Συχνά μάλιστα, σε μυθικά μέρη, όπως για παράδειγμα τα σικελικά παραμύθια, τα οποία συχνά αναφέρονται στο «Μικρό Πριγκιπάτο της Πορτογαλίας».

Αυτή η απόσταση επιτρέπει στο παιδί να βιώσει τα συναισθήματα, που προέρχονται από τη σύγκρουση με τα αγαπημένα του πρόσωπα, κρατώντας ταυτόχρονα μια απόσταση χωροχρονική. Στο τέλος δε, έρχεται και η επιστροφή στην πραγματικότητα με το «…και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.».

Ο Freud ερεύνησε το βαθύτερο νόημα των παραμυθιών και είδε στα παραμύθια παρόμοιες εικόνες με αυτές των ονείρων. Για τον ίδιο τα παραμύθια εκφράζουν εσωτερικές συγκρούσεις, άγχη, κρυφούς φόβους και επιθυμίες τα οποία βρίσκονται παγιδευμένα στο ασυνείδητο του ατόμου.

Ωστόσο, ο πιο γνωστός ερευνητής υπήρξε ο Jung, ο οποίος έδωσε μια άλλη διάσταση. Έλεγε ότι «στα παραμύθια η ψυχή διηγείται την ιστορία της» και πίστευε πως ο συμβολισμός των παραμυθιών θα πρέπει να βασίζεται σε κάτι πιο γενικό και όχι απλά στις ιδιαίτερες ατομικές συγκρούσεις μεμονωμένων ατόμων.

Για τον Jung είναι δυνατόν, να αποκαλύπτουν και αρχέτυπα του «συλλογικού ασυνείδητου». Με τον όρο αυτόν αναφέρεται στις αρχέτυπες ιδέες που έχουν αποτυπωθεί από γενιά σε γενιά ως ένα πανανθρώπινο φαινόμενο και ο καθένας από εμάς τις κουβαλά μέσα του, ανεξάρτητα από την κοινωνία που προερχόμαστε. Τέτοιες αρχέτυπες ιδέες είναι για παράδειγμα, η τροφοδότης μητέρα-φύση, ο κύκλος της ζωής, το σκοτεινό και μαύρο άγνωστο ή το νερό σαν έκφραση αναγέννησης.

Κρυφοί συμβολισμοί στα παραμύθια

Αρκετά συχνά οι ήρωες των παραμυθιών πέφτουν σε βαθύ ύπνο ή πεθαίνουν πρόσκαιρα και ξαναγεννιούνται, όπως και η Ωραία Κοιμωμένη, η Χιονάτη και η Κοκκινοσκουφίτσα. Κάθε αφύπνιση ή αναγέννηση οδηγεί σε ένα υψηλότερο στάδιο ωριμότητας. Πιο συγκεκριμένα όμως, παρατηρούμε πολλούς κρυφούς συμβολισμούς στα πιο δημοφιλή παραμύθια:

Η ωραία κοιμωμένη

Η ωραία κοιμωμένη γεννήθηκε με την κατάρα στο 15ο έτος της ηλικίας της να τρυπηθεί στο δάχτυλο από ένα αδράχτι και να πέσει σε έναν βαθύ ύπνο για εκατό χρόνια. Για αυτό ο Βασιλιάς πατέρας της την έκλεισε σε έναν ψηλό πύργο, για να την προστατεύσει, αλλά τελικά η ηρωίδα τρυπιέται από ένα αδράχτι. Ο γοητευτικός πρίγκιπας έρχεται και με ένα φιλί ξυπνάει την ωραία Κοιμωμένη.

Οι συμβολισμοί είναι αρκετά εμφανείς όπως και το διδακτικό νόημα. Η ωραία κοιμωμένη βίωσε ως έφηβη την έμμηνο ρήση (τρύπημα δαχτύλου, αιμορραγία, ηλικιακό ορόσημο). Ο Βασιλιάς (ως βασιλιάς βιώνεται για κάθε κορίτσι ο πατέρας της) την κλείνει σε ένα ψηλό πύργο (οιδιπόδειο σύμπλεγμα, φαλλικός συμβολισμός). Όταν πλέον είναι ώριμη η πριγκίπισσα, ο γοητευτικός πρίγκιπας την ξυπνάει με ένα φιλί (ψυχοσεξουαλική ωριμότητα). Έτσι βλέπουμε πως απαιτείται ένα χρονικό διάστημα (συμβολικά 100 χρόνια ύπνου) ως αναγκαία προϋπόθεση για την διαμόρφωση μιας  ώριμης σεξουαλικής ενέργειας (libido).

Η Κοκκινοσκουφίτσα

Ένα μικρό κορίτσι, που φοράει ένα παλτό με κόκκινη κουκούλα, πηγαίνοντας προς το σπίτι της γιαγιάς της στο δάσος, παρασύρεται από τον κακό λύκο. Αυτός υποδύεται τη γιαγιά της, αφού προηγουμένως την είχε φάει, με σκοπό να φάει και το μικρό κορίτσι, γεγονός που συμβαίνει. Την τελευταία στιγμή, ένας καλός χωρικός σώζει τη κοκκινοσκουφίτσα, σκοτώνοντας τον λύκο.

Συνοψίζοντας το γνωστό παραμύθι, ο Μπρούνο Μπέτελχαϊμ, έγραψε πως «η Κοκκινοσκουφίτσα έχασε την παιδική της αθωότητα, συνάντησε τους κινδύνους που βρίσκονται μέσα της και στον κόσμο και την αντάλλαξε με τη σοφία που μπορούν να κατέχουν μονάχα όσοι «γεννήθηκαν δύο φορές»: εκείνοι που όχι μόνο υπερνίκησαν μια υπαρξιακή κρίση, αλλά και συνειδητοποίησαν ότι η ίδια τους η φύση τούς έσπρωξε σε αυτήν. Η παιδική αθωότητα της Κοκκινοσκουφίτσας πεθαίνει καθώς αποκαλύπτεται ο λύκος ως αυτό, που είναι και την καταπίνει. Όταν βγαίνει από την κοιλιά του λύκου, ξαναγεννιέται συνειδητοποιημένη πια».

Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι

Το παραμύθι αναφέρεται σε ένα νεαρό κορίτσι, που χάνει τον πατέρα της και αναθρέφεται από την ζηλόφθονη μητριά της, ο οποία την εγκαταλείπει στο δάσος. Εκείνη βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι επτά νάνων που τη συμπονούν και την περιθάλπουν, αλλά η μητριά της καταφέρνει να τη δηλητηριάσει με ένα μήλο. Η Χιονάτη μπαίνει σε ένα γυάλινο φέρετρο, ώσπου την σώζει ένας πρίγκιπας.

Η παραμονή της Χιονάτης (λευκή σαν το χιόνι - αγνότητα), στο σπίτι των νάνων, συμβολίζει την προσπάθεια των παιδιών να αποφύγουν το δύσκολο έργο της ενηλικίωσης. Η απουσία αλλαγής στη ζωή τους είναι ανάλογη με τη ζωή του παιδιού πριν από την εφηβική ηλικία. Έτσι οι νάνοι, καθηλωμένοι στη συνθήκη του αιώνιου παιδιού, δεν θα γευτούν ποτέ τη χαρά του έρωτα. Το μήλο συμβολίζει τον σεξουαλικό πειρασμό. Τρώγοντας το κόκκινο μέρος του μήλου, η Χιονάτη θέτει το τέλος της αθωότητάς της. Το παιδί μέσα της πεθαίνει και θάβεται σ’ ένα διαφανές φέρετρο. Ο ύπνος της Χιονάτης στο φέρετρο, που μοιάζει με τον θάνατο, είναι μια περίοδος κυοφορίας, η τελική φάση της προετοιμασίας δηλαδή της για την ωριμότητα. 

Η Σταχτοπούτα

Οι ρίζες του παραμυθιού βρίσκονται στην Αίγυπτο του 3ου αιώνα μ.Χ., όμως για πρώτη φορά καταγράφτηκε στην Κίνα τον 9ο αιώνα μ.Χ., πριν διαδοθεί στην Ευρώπη ως ένα λαϊκό παραμύθι από τη συλλογή των αδελφών Γκριμ.

Ένα ορφανό από μητέρα κορίτσι εξαναγκάζεται από την φθονερή μητριά και τις ζηλόφθονες αδελφές της να καθαρίζει τις στάχτες από το τζάκι. Όμως, μια καλή νεράιδα τη βοηθά να πάει στο χορό του βασιλιά. Το γοβάκι, που θα χάσει στη βιασύνη της, θα αλλάξει τη μοίρα της και θα οδηγήσει τον πρίγκιπα στο να την αναζητήσει και να την παντρευτεί.

Το παραμύθι αποκαλύπτει συμβολισμούς, όπως των προηγούμενων παραμυθιών. Ξεχωρίζει όμως για τα διδάγματά του, όπως η νίκη της απλότητας έναντι του ναρκισσισμού, ο μόχθος και οι πρωτοβουλίες που τελικά αποδίδουν, η πίστη στον εαυτό μας και πολλά άλλα.

Σημαντικότερο όλων είναι η υγιής ψυχική ανάπτυξη της ηρωίδας, η οποία χωρίς μνησικακία προς την μητριά της και τις θετές αδερφές της, καταφέρνει να ξεπεράσει τα εμπόδια που της έβαζαν και να εξελιχθεί. Όλα αυτά τα κατάφερε επειδή έλαβε αγάπη από την μητέρα της, πριν αυτή αποβιώσει.

Με τον τρόπο αυτόν το παραμύθι παρουσιάζει τα βήματα ανάπτυξης της προσωπικότητας και λειτουργεί παραδειγματικά και για τους γονείς υποδεικνύοντάς τους ότι για να ανεξαρτητοποιηθεί το παιδί τους πρέπει να του επιτρέψουν να αντιμετωπίσει μόνο του τα προβλήματα, διαφορετικά δεν θα αυτονομηθούν ως υπάρξεις, όπως ακριβώς οι θετές αδελφές της Σταχτοπούτας μένουν κακέκτυπα της μητριάς τους.

Συνοψίζοντας συμπεραίνουμε ότι η ψυχανάλυση μας καταδεικνύει, ότι τα παραμύθια μας γοητεύουν, διότι συμβολίζουν τις βασικές συγκρούσεις, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες που είναι καθολικά βιώματα στην πορεία της ανθρώπινης ανάπτυξης.

Ωστόσο, η αξία του παραμυθιού καταστρέφεται όταν επεξηγείται διδακτικά, όταν δηλαδή εκπίπτει σε ηθικοπλαστική ιστορία όπως σημειώνει ο Μπρούνο Μπέτελχαϊμ. Το παραμύθι αποκτά την πλήρη σημασία του μόνο όταν το παιδί ή ο ενήλικας ανακαλύπτει διαισθητικά τα κρυμμένα νοήματά του, όταν το αναδημιουργεί ανάλογα με τις δικές του ανάγκες.


Πηγή: https://www.psychology.gr/psychologia-paidiou/6935-paramythia-kai-psyxanalysi.html

Η αντίληψη: Μαουρίτς Κορνέλις Έσερ (1898-1972) Ascending and Descending, 1960

 Οι άκρως δημοφιλείς πίνακες που ο Έσερ δημιούργησε, «παίζουν» με τις διαδικασίες της αντίληψης μας «από την κορυφή προς τα κάτω», όπου αναμένουμε ότι ο τρισδιάστατος κόσμος θα έχει μία συγκεκριμένη όψη. Μόλις αρχίσετε να ακολουθείτε τις σκάλες και τα μπαλκόνια, ωστόσο, συνειδητοποιείτε ότι οι προσδοκίες σας έχουν πλέον διαψευσθεί. Τα παραπλανητικά σημάδια παρέχουν πληροφορίες για τους παράγοντες που συνήθως σας καθοδηγούν για να δείτε το βάθος και που στην πορεία γίνονται διασκεδαστικά.




Η γνωστική λειτουργία: Σαλβαδόρ Νταλί (1904-1989), The Persistence of Memory, 1931

 Ο πίνακας αυτός του Νταλί που απεικονίζει μία έρημο γεμάτη με ρολόγια που λιώνουν, έχει αναφερθεί για τους συμβολισμούς του σε διάφορα βιβλία ψυχολογίας, όπως αναφορικά με την αδυναμία της ανθρώπινης μνήμης. Το γεγονός ότι ο Νταλί αναφέρθηκε απευθείας σε αυτή την ανθρώπινη αδυναμία στον τίτλο του έργου του, δείχνει ότι ήθελε να συλλογιστούμε την ειρωνεία ότι τα μυαλά μας δεν είναι σαν τα μηχανήματα και ότι χαλάνε όλο και περισσότερο όσο περνάει ο καιρός.



Ο Πύργος του Νελ, του Αλέξανδρου Δουμά (πατρός). Ραδιοφωνικό θέατρο

  Αγαπητοί φίλοι απόψε θα σας παρουσιάσω το έργο του Αλεξάνδρου Δουμά (πατρός) "Ο Πύργος του Νελ", ένα έργο που γράφτηκε το 1832, ...