Οι Σκιρίτες...

Κι ὅμως ! Οἱ πιὸ σκληροὶ τῆς περίφημης Σπαρτιατικῆς Φάλαγγας ἦταν... Ἀρκάδες ...

Ναὶ καλὰ τ'ακούσατε ! Υπῆρχαν μαχητὲς ποὺ ἦταν ὑπέρτεροι, ὡς αὐτόνομες μονάδες, ἀπὸ τοὺς Σπαρτιᾶτες. Αὐτὸ ποὺ εἶναι λιγότερο γνωστὸ εἶναι ὅτι στὴ σύνθεση τῆς φάλαγγας τῶν Σπαρτιατῶν συμπεριλαμβάνονταν κάποιοι ξεχωριστοὶ πολεμιστές, τῶν ὁποίων οἱ μαχητικὲς ἱκανότητες καὶ τὰ στρατιωτικὰ προσόντα ξεπερνοῦσαν ἀκόμη καὶ αὐτὰ τοῦ Λακεδαιμόνιου πολεμιστῆ. 

Οὐσιαστικὰ ἦταν ἡ ἐπίλεκτη ὁμάδα τῆς Φάλαγγας, κάτι σὰν ἡ «Δύναμη Δέλτα» αὐτῆς, ἡ ὁποία ἀποτελοῦνταν ἀπὸ ὀρεσίβια φυλῶν Ἀρκάδων, ποὺ κατοικοῦσαν στὴν ἀρχαία Σκιρίτιδα τῆς νότιας Ἀρκαδίας. Ἡ Σκιρίτιδα ὑπαγόταν στὴν Σπάρτη, οἱ πολῖτες της ὅμως εἶχαν διατηρήσει ἀρκετὲς ἀπὸ τὶς ἐλευθερίες τους. Ἐπρόκειτο γιὰ μιὰ ὀρεινή, δύσβατη καὶ ἀφιλόξενη περιοχή, στὰ βόρεια τῆς Λακωνίας, ἀνάμεσα στοὺς ποταμοὺς Οἰνούντα καὶ Εὐρώτα. Ἡ στρατηγικὴ θέση της Σκιρίτιδας ἦταν καμβικὴ γιὰ τὴν ἄμυνα καὶ τὴν ἀσφάλεια τῆς Λακεδαίμονος ὁδήγησε στὴν ἀπὸ νωρὶς ἐνσωμάτωσή της στὸ κράτος τῆς Σπάρτης. Ἀπὸ τὴ στενωπό της Σκιρίτιδας διέρχετο ἡ ἀμαξιτὴ ὁδὸς ποὺ συνέδεε, μέσῳ Τεγέας, τὸ Ἄργος μὲ τὴ Σπάρτη καὶ χάρη στοὺς Σκιρίτες πολεμιστὲς ἀσφάλισε τὰ βόρεια σύνορά της ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς της, Ἀρκάδες καὶ Ἀργείους. 

Ὅταν ἡ περιοχὴ προσαρτήθηκε, δόθηκε στοὺς κατοίκους της ἡ ἰδιότητα τοῦ «περίοικου», δηλαδὴ τοῦ ἐλεύθερου πολίτη χωρὶς πολιτικὰ δικαιώματα. Οἱ περίοικοι ἦταν κατὰ βάση οἱ κάτοικοι τῶν λακωνικῶν περιχώρων καὶ δὲν λάμβαναν στρατιωτικὴ ἐκπαίδευση τοῦ ἐπιπέδου ἑνὸς πολίτη τῆς Σπάρτης. Ἀσχολοῦνταν μὲ τὴ γεωργία, τὴν κτηνοτροφία καὶ τὴν ξυλουργία. Δὲν μετεῖχαν στὰ κοινὰ καὶ οἰκονομικὰ καὶ βρίσκονταν ὑπὸ τὴν αὐστηρὴ κηδεμονία τῶν Σπαρτιατῶν. Ὡστόσο οἱ Σκιρίτες ἦταν πολὺ σκληροὶ ἄνθρωποι, μὲ ἀξιομνημόνευτη ἀνδρεία καὶ ἀποστροφὴ στήν... ὑποδούλωση. Ποιῶντας ἔξυπνα οἱ Σπαρτιᾶτες, τοὺς ἔκαναν συμμάχους τους, καλῶντας τοὺς ἐπανδρώσουν τὴ σπαρτιατικὴ φάλαγγα. Σύμφωνα μὲ τὸν Διόδωρο τὸν Σικελιώτη, ἦταν ἄντρες μὲ σπάνια δύναμη καὶ ἀντοχή, ἱκανοὶ νὰ φέρουν εἰς πέρας τις πιὸ ἀπαιτητικὲς ἀποστολές. 

Παρ' ὅλο ποὺ οἱ κάτοικοί της ἦταν Ἀρκάδες στὴν καταγωγή, ἡ ὀρεινὴ αὐτὴ περιοχὴ ταυτίστηκε ἀπολύτως, πολιτικὰ καὶ στρατιωτικά, μὲ τὴ Σπάρτη, ἀναλαμβάνοντας ρόλο «φρουροῦ» της. 

Ἡ μοῖρα των Σκιριτῶν ὀνομαζόταν ἀρχικὰ «Σκιρίτης Λόχος» καὶ θεωρούταν ἡ «ἐλὶτ» τῆς σπαρτιατικῆς φάλαγγας. Σύμβολο τοὺς ἦταν ἕνα ἄσπρο γεράκι σὲ μαῦρο φόντο. Ἀποτελεῖτο ἀπὸ 600 ἄνδρες, ἐπιλεγμένους γιὰ τὴ σωματική τους δύναμη καὶ ἀντοχή. Ὁ Θουκυδίδης μας πληροφορεῖ ὅτι στὴ μάχη κατεῖχαν τὸ ἀριστερὸ πλευρὸ τῆς παράταξης, δίπλα στὸν Βασιλιᾶ, ἐνῷ τὸ δεξιὸ κατεῖχαν οἱ Σπαρτιᾶτες. 

Σύμφωνα μὲ τὶς ἀναφορὲς τῶν ἱστορικῶν, ὅταν ἡ Σπαρτιατικὴ Φάλαγγα προέλαυνε πρὸς ἐμπλοκὴ μὲ τὸν ἐχθρό, οἱ Σκιρίτες ἦταν τὸ μοναδικὸ τμῆμα ποὺ κινεῖτο μπροστὰ ἀπὸ τὸ βασιλιᾶ. Ἐνεργοῦσαν ὡς ἐμπροσθοφυλακὴ καὶ ὁρισμένες φορὲς βρίσκονταν ἀκόμη πιὸ μπροστὰ καὶ ἀπὸ τοὺς ἔφιππους ἀνιχνευτές. 

Τὶς νύχτες ἀναλάμβαναν ἐξ ὁλοκλήρου τὴ φύλαξη, ἦταν ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἀνίχνευση τοῦ ἐδάφους καὶ στρατοπέδευαν σὲ σημεῖα ἀπὸ ὅπου μποροῦσαν νὰ διακρίνουν ἀπὸ μακριὰ τοὺς ἐχθροὺς καὶ τὶς κινήσεις τους. 

Ἐκτὸς ἀπὸ ρόλο φρουρῶν, ἰχνηλατῶν καὶ εμπροσθοφυλακῆς, εἶχαν καὶ αὐτὸν τοῦ «προσκόπου» στὸ σπαρτιατικὸ στρατό. Στὴν ἀρχαιότητα οἱ πρόσκοποι ἦταν στρατιωτικὰ τμήματα ποὺ ἀναλάμβαναν δύσκολες ἀποστολές, κάτι σὰν τὶς σημερινὲς εἰδικὲς δυνάμεις. Ἕνα χαρακτηριστικὸ ποὺ τοὺς προσομοιάζει μὲ τοὺς σύγχρονους καταδρομεῖς εἶναι ὅτι στὶς νυχτερινὲς καταδρομικὲς ἐπιχειρήσεις ἔβαφαν τὸ πρόσωπο καὶ τὸ σῶμα τους μαῦρο, μὲ σκόνη ἀπὸ κάρβουνο γιὰ ἀπόκρυψη-παραλλαγή. 

Ἂν καὶ ἐλάχιστα πράγματα ἔχουν σωθεῖ γιὰ τὴ δράση τους, γνωρίζουμε ὅτι ἡ σημαντικότερη καταδρομικὴ ἐπιχείρηση ἑνὸς ἀποσπάσματος Σκιριτῶν ἔλαβε χώρα κατὰ τὴ μάχη τῶν Θερμοπυλῶν καὶ εἶχε ὡς στόχο τὴ δολοφονία τοῦ ἴδιου του Ξέρξη! 

Καὶ θὰ τὸ εἶχαν πιθανότατα καταφέρει, ἀλλάζοντας τὸν ροῦ τῆς Ἱστορίας, ἂν ἦταν λίγο πιό... τυχεροί. Σύμφωνα μὲ τὸν Διόδωρο τὸν Σικελιώτη, ἡ μικρὴ ὁμάδα ἀνδρῶν κατάφερε νὰ τρυπώσει στὸ ἀντίπαλο στρατόπεδο καὶ νὰ φτάσει ἕως τὴ σκηνὴ τοῦ Πέρση βασιλιᾶ, τὸν ὁποῖο ὡστόσο δὲν βρῆκε μέσα. Ἐντὸς τῆς βασιλικῆς σκηνῆς ἦταν δύο ἀδελφοί του Ξέρξη, οἱ στρατηγοὶ Ἀβροκόμης καὶ Ὑπεράνθης, οἱ ὁποῖοι καὶ δολοφονήθηκαν ἀπὸ τοὺς Σκιρίτες. Τὸ ἀπόσπασμα ἐξοντώθηκε τελικὰ ἀπὸ τὴ δύναμη τῶν ἐπίλεκτων Περσῶν «Ἀθανάτων», ὅταν ἀργότερα ἔγινε ἀντιληπτό, ὡστόσο τὸ ἠθικὸ πλῆγμα ποὺ εἶχε προκαλέσει στὸν ἐχθρὸ ἦταν βαρύτατο. 

Σύμφωνα μὲ μιὰ ἄλλη πηγὴ δέ, ὁ διοικητὴς τῆς μοίρας των Σκιρίτων ἦταν αὐτὸς ποὺ σκότωσε τὸν ἀρχιστράτηγο τῶν Περσῶν, Μαρδόνιο κατὰ τὴ μάχη τῶν Πλαταιῶν. 

Οἱ μεγαλύτεροι οἰκισμοὶ τῆς Σκιρίτιδας ἦταν τὸ Οἷον καὶ οἱ Καρυές, ὁ τόπος καταγωγῆς τῶν διάσημων Καρυάτιδων. Τὸ Οἷον ὀνομάζεται σήμερα Κερασιά, ἐνῷ ἡ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Σκιρίτιδας ἐντάσσεται στὸ δῆμο Τρίπολης. Στὴν ἀπογραφὴ τοῦ 2001 εἶχε 1.600 κατοίκους. Στὴν ἱστορικὴ ἀπογραφὴ ὅμως τῆς Ἑλλάδας κατέχει σαφῶς μεγαλύτερη... ἔκταση ἀπὸ τὴν ἐδαφικὴ καὶ πληθυσμιακή της. 

Πηγή https://www.ethnos.gr/history/article/144294/skirithsloxosoieidikesdynameisthssparthspoyphgannaallaxoynthnistoriatonthermopylon

'' Ἐπιμένουμε νὰ προβάλουμε παλιότερες ἀναπαραστάσεις ποὺ δημιουργοῦνταν ἀπὸ καλλιτέχνες σὰν αὐτὴ τοῦ Mariusz Kozik πρίν τὴν ἔξαρση τῆς ΑΙ τεχνητῆς νοημοσύνης γιὰ τὸν λόγο πὼς δὲν βρίθουν ἱστορικῶν ἀνακριβειῶν καὶ ὑπερβολῶν. Βλέπεις πλέον ἀναπαραστάσεις Σπαρτιατῶν ποὺ παρ' ὅτι εἶναι ἐντυπωσιακὲς βρίθουν ὅμως ἀπὸ ἀναχρονισμοὺς καὶ αὐθαίρετες προσθῆκες, ὅπως ὀμφαλόσχημες ἀσπίδες, ξίφη τύπου ἐξκάλιμπερ, κράνη Ρωμαίων λεγεωνάριων καὶ κανένα ἔμβλημα ἢ ἐπίσημο ποὺ νὰ παραπέμπει σὲ Λακεδαιμονιακὸ σύμβολο. ''

Το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης: Μία άλλη πτυχή της πόλης των πολεμιστών

 Τα κατάλοιπα θεάτρου που εντοπίζονται στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Σπάρτης, τα οποία ανάγονται στα ύστερα Ελληνιστικά χρόνια και φτάνουν ως τον 4ο αι. μ.Χ., έρχονται να αναδείξουν μία διαφορετική όψη από το στερεότυπο μιας αποκλειστικά μιλιταριστικής κοινωνίας που κρύβεται πίσω από τη διεθνή λέξη «Sparta».

Φαίνεται ότι το θέατρο της Σπάρτης υπήρξε ένα μεγαλοπρεπές μνημείο και μαρτυρεί υψηλές προθέσεις ανοικοδόμησης. Ο Παυσανίας, όταν το επισκέφτηκε το 160 μ.Χ. εντυπωσιάστηκε και το χαρακτήρισε θέατρο άξιο θέασης (Ελλάδος Περιήγησις, III, 14.1). Η ύπαρξη του θεάτρου μαρτυρείται στους αρχαίους συγγραφείς ήδη από τον 5 αι. π.Χ. και συνδέεται άμεσα με την τέλεση λατρευτικών εορτών, όπως οι γυμνοπαιδιές. 

Το θέατρο βρίσκεται στα βόρεια της σύγχρονης πόλης, στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης της Αρχαίας Σπάρτης και διασώζει στοιχεία από διαφορετικές οικοδομικές φάσεις. Η κατασκευή του χρονολογείται στη μετάβαση από την ύστερη ελληνιστική εποχή στην πρώιμη ρωμαϊκή και πιθανότατα στο 30-20 π.Χ., ενώ επί μέρους στοιχεία χρονολογούνται μέχρι και το τέλος του 4ουμ.Χ. αιώνα. Έχει συνδεθεί με την ηγεμονία του Ευρυκλή Ηρκλανού, φίλου του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου.

Το θέατρο διέθετε 9 κερκίδες με 32 σειρές εδωλίων στο κάτω κοίλο και 16 κερκίδες με 17 σειρές εδωλίων στο επιθέατρο. Το κοίλο στηρίζεται πλευρικά σε δύο μεγάλους αναλημματικούς τοίχους, που προστέθηκαν για να αυξηθεί η συνολική χωρητικότητα του θεάτρου. Στο πρώτο διάζωμα αποκτούσε κανείς πρόσβαση από εξωτερικές κλίμακες που ήταν σε επαφή με τα αναλήμματα των παρόδων. Υπολογίζεται ότι στο θέατρο μπορούσαν να συγκεντρωθούν έως και 17.000 θεατές.

Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του θεάτρου της Σπάρτης ήταν η χρήση ξύλινης κινητής σκηνής. Η αρχική αυτή σκηνή μετακινούνταν με ρόδες κατά μήκος ενός τριπλού λίθινου διαδρόμου και φυλασσόταν σε ένα κτήριο στη δυτική πάροδο, τη ‘’σκηνοθήκη’’. Η χρήση της κινητής σκηνής οφείλεται στην διττή λειτουργία του θεάτρου και στην ανάγκη ύπαρξης ελεύθερου χώρου, πιθανότατα διότι το θέατρο ήταν τόπος δημόσιων συναθροίσεων και πάνδημων λατρευτικών εορτών με χορούς και αγωνίσματα. Στο τέλος του 1ου αι. μ.Χ. το θέατρο απέκτησε σταθερή μνημειώδη διώροφη μαρμάρινη ρωμαϊκή σκηνή, κορινθιακού ρυθμού, ως δώρο του Αυτοκράτορα Βεσπασιανού.

Το 2019 ανακηρύχτηκε ως «Ετους Αρχαίου Θεάτρου Σπάρτης» με αφορμή την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της πόλης. Η ανασκαφή έφερε στο φως μεγάλη έκταση αρχιτεκτονικών καταλοίπων του μνημείου που είναι σήμερα ορατά. Διασώζεται η ορχήστρα, τα αναλήμματα και τμήμα του κοίλου του θεάτρου. Το αρχαίο θέατρο σήμερα δεν μπορεί να θεωρηθεί επισκέψιμο μνημείο, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή του.

Το θέατρο περιγράφεται από ξένους περιηγητές ήδη από τον 18ο αιώνα. Η πρώτη επιστημονική έρευνα διεξήχθη από την Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή το 1906-1910, αλλά και σε επόμενες χρονικές περιόδους (1924-1927, 1992-1998, 2008). Το διάστημα 1960 – 1963 έγιναν ανασκαφές από τον καθηγητή, Χρύσανθο Χρήστου με δαπάνες της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Από το 1992 μέχρι σήμερα, στον χώρο εργάζεται η Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή. Ο χώρος, δεν είναι πλήρως ανασκαμμένος.

Την Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2013 εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η μελέτη αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου, την οποία είχε αναθέσει το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Πηγές :

Διάζωμα

cognosco.gr

Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ

O Βρετανικός Independent δημιούργησε μία λίστα με τα πιο εύστοχα σχόλια που έχουν ακουστεί ανά τους αιώνες. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η απάντηση που έδωσαν οι αρχαίοι Σπαρτιάτες, όταν τους απείλησε με πόλεμο, ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας!

- Φίλιππος Β':

"Αν κερδίσω αυτόν τον πόλεμο, θα είστε σκλάβοι για πάντα".

- Σπαρτιάτες: "Αν..."!

Πηγή:

The Independant (UK), 15-1-2015.

ΕΙΚΟΝΑ:

Ορειχάλκινο άγαλμα του Λεωνίδα, 

Βάσος Φαληρέας (1969), Σπάρτη.

Οι έφοροι της Σπάρτης συνετίζουν με τον τρόπο τους απρεπείς Κλαζομένιους αντιπροσώπους.

Πως οι έφοροι της Σπάρτης "τιμώρησαν" τους Κλαζομένιους για την απρέπεια που είχαν διαπράξει κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τους στη Σπάρτη...

Όψη της αρχαίας Σπάρτης

Η σύντομη ιστορία που αναφέρει ο Κλαύδιος Αιλιανός έχει ως εξής:

Περὶ τῶν τοὺς τῶν Ἐφόρων θρόνους ἀσβόλῳ χρισαμένων
Κλαζομενίων τινὲς εἰς τὴν Σπάρτην ἀφικόμενοι καὶ ὔβρει καὶ ἀλαζονείᾳ χρώμενοι τοὺς τῶν ἐφόρων θρόνους, ἔνθα εἰώθασι καθήμενοι χρηματίζειν καὶ τῶν πολιτικῶν ἔκαστα διατάττειν, ἀλλὰ τούτους γε τοὺς θρόνους ἀσβόλῳ κατέχρισαν. μαθόντες δὲ οἱ ἔφοροι οὐκ ἠγανάκτησαν, ἀλλὰ τὸν δημόσιον κήρυκα καλέσαντες προσέταξαν αὐτὸν δημοσίᾳ κηρύξαι τοῦτο δὴ τὸ θαυμαζόμενον· «ἐξέστω Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν.»

Μετάφραση:

Σχετικά με τους θρόνους των Εφόρων στη Σπάρτη που μαυρίστηκαν
Κάποιοι από τους Κλαζομένιους, όταν έφτασαν στην Σπάρτη, με ύβρη και αλαζονεία αντιμετώπισαν τους θρόνους των εφόρων, όπου αυτοί συνήθιζαν να κάθονται και να αποφασίζουν και για τα θέματα τη πολιτείας να διατάσσουν, αλλά και αυτούς τους θρόνους καταμαύρισαν. Όταν δε το έμαθαν οι έφοροι, δεν αγανάκτησαν, αλλά αφού κάλεσαν τον δημόσιο κήρυκα, τον πρόσταξαν να διακηρύξει δημοσίως αυτό το θαυμαστό «συνηθίζεται στους Κλαζομένιους να διαπράττουν απρέπειες.»

Ευχαριστώ τον κο Μοσχόπουλο Θωμά για την επιμέλεια του άρθρου.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Το Αρχαιολογικό μουσείο Σπάρτης ήταν το πρώτο μουσείο που δημιουργήθηκε στην επαρχία μετά την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους (1830)

.
Η ανέγερση του πρώτου εκτός Αθηνών (όπως έμεινε στην ιστορία) Αρχαιολογικού μουσείου  πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1874 και 1876.

Το σχέδιο του μουσείου ήταν Νεοκλασικό και Αρχιτέκτονας του  ο Γ. Κατσαρός.