Η μάχη του Ελ Αλαμέιν

 Η μάχη του Ελ Αλαμέιν ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που καθόρισαν την εξέλιξη του αφρικανικού μετώπου.

 Η μάχη αυτή διεξήχθη σε δύο φάσεις: η πρώτη από τη 1η Ιουνίου ως τις 27 Ιουλίου 1942 και η δεύτερη από τις 23 Οκτωβρίου ως τις 4 Νομεβρίου 1942. Η τοποθεσία της μάχης ήταν η παραλία και η πόλη του Ελ Αλαμέιν στις ακτές της Αιγύπτου 106 χλμ. δυτικά της Αλεξάνδρειας. Το όνομα της περιοχής προέρχεται από την αραβική εκδοχή του ονόματος του Αγίου Μηνά, ο οποίος καταγόταν από εκεί. 

Η μάχη διεξήχθη ανάμεσα στις δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας και της Ιταλίας από την μία και των συμμαχικών δυνάμεων από την άλλη υπό την ηγεσία της Μ. Βρετανίας. Επικεφαλείς των δυνάμεων του Άξονα (που ονομάστηε Άφρικα Κορπς) ήταν ο ικανότατος Γερμανός στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ, ο οποίος λόγω των εξαιρετικών στρατηγικών του δυνατοτήτων ονομάστηκε από τους αντιπάλους του Αλεπού της Ερήμου! 

Από την άλλη επικεφαλείς των συμμαχικών δυνάμεων ήταν οι Βρετανοί στρατηγοί Χάρολντ Αλεξάντερ και ο χαρισματικός Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ. Η μάχη ήταν κρίσιμης σημασίας για τη ροή του πολέμου, καθώς στο Κάιρο είχαν εγκατασταθεί πολλές εξόριστες κυβερνήσεις της κατεχόμενης Ευρώπης (μαζί και η ελληνική) και η πτώση της Αιγύτπου στον Άξονα θα άνηγε τον δρόμο για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής.

 Η πρώτη μάχη είχε ως αποτέλεσμα την αποκοπή της γερμανικής προέλασης στο Ελ Αλαμέιν, αλλά καμία συμμαχική αντεπίθεση δε μπορούσε να σπάσει τις εχθρικές γραμμές και έτσι το μέτωπο να μείνει στάσιμο. 

Όλα αυτά μέχρι που ο στρατηγός Μοντγκόμερυ κατάφερε με μία ισχυρή αντεπίθεση στις 23 Οκτωβρίου 1942 να διαρρήξει τις γερμανικές γραμμές και να αναγκάσει τον Ρόμελ να υποχωρήσει πίσω στη Τυνησία. Τις βρετανικές δυνάμεις συνέδραμαν επίσης οι δυνάμεις της Γαλλίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Νοτίου Αφρικής, αλλά και της Ελλάδας. Η μάχη του Ελ Αλαμέιν έχει μείνει τόσο πολύ χαραγμένη στην ιστορία καθώς ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη των Συμμάχων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και άλλαξε εντελώς τη ροή του πολέμου καταρρίπτοντας τον μύθο της αήττητης Γερμανίας. Μετά την ήττα του ο Ρόμελ έπεσε σταδιακά σε δυσμένεια από το ναζιστικό καθεστώς και τελικά αυτοκτόνησε το 1944.

Εικόνες από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

 1: Αγαλματίδιο του ΑΡΠΟΚΡΑΤΗ… γιου της Ισιδας και του Οσιρι… προστάτης των παιδιών, ο Αρποκρατης, ήταν γνωστός στο Αιγυπτιακον Πάνθεον, ως ΩΡΟΣ… με το δεξί χέρι, κάνει την χειρονομία, που επιβάλλει σιωπή στους μυημένους… στο αριστερό, κρατά κέρας αφθονίας, γεμάτο καρπους( 3ος αι. μ.Χ)

     2: Κεφάλι του ΣΑΡΑΠΙ( εξελληνισμένη μορφή του Αιγύπτιου Θεού των νεκρών ΟΣΙΡΙ)… πιθανότατα, προέρχεται από λατρευτικό,

κολοσσιαίο άγαλμα… η στίλβωση του προσώπου, τα χρωματα στα μαλλιά και στα γενιά, δηλώνουν ότι, ήταν επιχρυσωμενο( 150-200μ.Χ)

    3:Κεφάλι από λατρευτικό άγαλμα της ΙΣΙΔΟΣ… η επιφάνεια του προσώπου, είναι στιλβωμένη, τα μαλλιά χρωματισμένα και ίσως επιχρυσωμενα( μετά το 138μ.Χ)

    Το ιερό ζευγάρι  της ΙΣΙΔΟΣ και του ΣΑΡΑΠΙ και ο γιος τους ΑΡΠΟΚΡΑΤΗΣ, αποτελούν την ΕΛΛΗΝΟ-ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ τριάδα

    « Θεοί Σωτήρες», κύριοι της θάλασσας, γιατροί και προστάτες των ναυτικών, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς μεταξύ των εμπόρων και των ναυτικών, οι οποίοι πιθανοτατα, έφεραν την λατρεια τους εδώ… στην ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ , υπήρχαν,οι θερμότεροι οπαδοί τους

    Παρα την Αιγυπτιακή προέλευση των Θεοτήτων, τα αγάλματα, τα λατρευτικά και τα αναθηματικά αναγλυφα και κυριως  τα επιγραφικά αναθήματα που βρέθηκαν στο ιερό τους ,έχουν έντονο Ελληνικό χαρακτηρα

Πηγή: Αρχαιολογικό Μουσειο Θεσσαλονικης

                    🏛

Φωτος  Sofia Vryza

ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΤΟ 1942 Γράφει ο Χρίστος Παπαδόπουλος*

 Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ , ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΦΑΡΟΥΚ Α’, ΜΑΖΙ ΣΤΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΤΟ 1942

Πολλοί βλέποντας την παραπάνω εικόνα θεωρούν ότι πρόκειται για παλιό νόμισμα της Αιγύπτου. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Μια συνήθης πρακτική του 20ου αιώνα ήταν η έκδοση αναμνηστικών μεταλλίων με αφορμή μια μεγάλη επέτειο, επίσημη επίσκεψη, εγκαίνια, αγώνες ή διεθνείς διοργανώσεις, όπως γίνεται στις μέρες μας με την έκδοση ειδικών αναμνηστικών σειρών νομισμάτων.

Ένα τέτοιο αναμνηστικό μετάλλιο εκδόθηκε για τα εγκαίνια του Πανεπιστημίου Farouk I ,(σημερινό Πανεπιστήμιο Αλεξάνδρειας) στις 2 Αυγούστου 1942, σε τρεις εκδόσεις, από μπρούτζο, επαργυρωμένο μπρούτζο, αλλά και ολόχρυσο, το οποίο δόθηκε στον Βασιλιά Φαρουκ και φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας.

Στην πρώτη του όψη, όπως βλέπεται στην εικόνα, βρίσκονται οι βασιλικές κεφαλές, του Μεγάλου Αλέξανδρου , του Έλληνα ιδρυτή της πόλης και του βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ , ενω στο κάτω μέρος ένα φοινικικό πλοίο που πλησιάζει τον Φάρο της Αλεξάνδρειας, πιθανόν ως σύμβολο ναυτικής δύναμης. Με αυτά τα σύμβολα προσπάθησε ο καλλιτέχνης που το σχεδίασε να δείξει την Αλεξάνδρεια μέσα από τους αιώνες της ιστορίας και να συνδέσει το τότε παρόν της με το ένδοξο παρελθόν της. 

Η συγκεκριμένη απεικόνιση του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι εμπνευσμένη από Αργυρά τετράδραχμα των Πτολεμαίων με κεφαλή Μ. Αλεξάνδρου του 3ου π.Χ. αιώνα.

Στο μετάλλιο αναφερονται στα ελληνικά ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ και στα Αραβικά Φαρουκ Α’ Βασιλευς της Αιγύπτου Ο παλαιότερος και ο σύγχρονος βασιλιάς, δίπλα δίπλα.

Στην πίσω όψη αναφέρονται περίπλοκοι αραβικοί θρύλοι και ημερομηνίες που είναι αδύνατον να διαβαστούν γιατί λείπουν , όπως λένε οι πηγές, βασικά σημεία στίξης της Αραβικής γλώσσας.

Το Πανεπιστήμιο της Αλεξάνδρειας είναι ένα δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο της Αιγυπτιακής συμπρωτεύουσας, που ιδρύθηκε το 1938 ως δορυφόρος του Πανεπιστημίου Fuad (το όνομα του οποίου αργότερα άλλαξε σε Πανεπιστήμιο του Καΐρου). Έγινε ανεξάρτητο το 1942. Ήταν γνωστό ως Πανεπιστήμιο Farouk μέχρι την Αιγυπτιακή Επανάσταση του 1952, όταν το όνομά του άλλαξε σε Πανεπιστήμιο Αλεξάνδρειας. Ο μεγάλος φιλέλληνας φιλόλογος και συγγραφέας, Taha Hussein ήταν ο ιδρυτής και ο πρώτος πρύτανης του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας. Είναι πλέον το δεύτερο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στην Αίγυπτο και έχει πολλές συνεργασίες με διάφορα πανεπιστήμια σε διάφορα ερευνητικά πεδία.

*Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου