Η παράδοση της Θεσσαλονίκης.

 Ο πίνακας δείχνει τον Χασαν Ταχσιν Πασά  να υπογράφει την παράδοση της Θεσσαλονίκης, υπό το βλέμμα των Μεταξά και Δουσμανη, πληρεξουσίων του Διάδοχου και Αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου. 

Ο Αντιστράτηγος και διοικητής της 8ης Οθωμανικής Στρατιάς  Χασαν Ταχσιν Πασάς ήταν αλβανικής καταγωγής με ελληνική παιδεία στη Ζωσιμαια Σχολή των Ιωαννίνων. 

Στη «πολιτική» διένεξη για το ποιος δικαιούται τα περισσότερα εύσημα για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ανάμεσα στο Διάδοχο Κωνσταντίνο και τον Πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, έχει «χαθεί» η καθοριστική συμβολή του Τασχιν Πασά στο να αποδοθεί η Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα και όχι στη Βουλγαρία.  

Αν και συνεπής και αφοσιωμένος στην πατρίδα του αξιωματικός, αντελήφθην τις εγγενείς αδυναμίες της στρατιάς του μετά τις αλλεπάλληλες ήττες από τον ελληνικό στρατό και επέλεξε την «ατιμωτική» λύση της παράδοσης από μια μάχη μέχρις εσχάτων που θα οδηγούσε σε μια άσκοπη αιματοχυσία κι έσωσε τη ζωή των 30,000 περίπου στρατιωτών του. Έχοντας όμως ο ίδιος έντονη ελληνική παιδεία και γνωρίζοντας τους Έλληνες, προτίμησε να παραδοθεί στην Ελλάδα κι όχι στους Βούλγαρους, προστατεύοντας έτσι και τους Τούρκους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, που διαφορετικά θα βίωναν τις ακρότητες που βίωσε ο τουρκικός πληθυσμός περιοχών που «απελευθερώθηκαν» από τους Βούλγαρους. 

Το οθωμανικό κράτος καταδίκασε ερήμην τον Ταχσιν Πασά σε θάνατο, όποτε η επιστροφή του στην Τουρκία ήταν αδύνατη. Αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία με προστασία του ελληνικού κράτους όπου και πέθανε. 

Οι περιπέτειες του δεν τελείωσαν όμως με το θάνατο του. Αφού θάφτηκε στη Λωζάνη αρχικά, το 1937 τα οστά του μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν στο οικογενειακό τους τάφο στην Τριανδρία Θεσσαλονίκης.  

Το 1983, η επέκταση της πόλης «έφαγε» το νεκροταφείο και τα οστά του Ταχσιν Πασά φυλαχτήκαν για 20 χρόνια στο νεκροταφείο της Μαλακωπης, για να καταλήξουν τελικά το 1983 σε τάφο στο αγρόκτημα Τοψιν, δίπλα στο κτίριο όπου υπεγράφη η παράδοση της Θεσσαλονίκης.

Στον πίνακα, με πολιτικά, απεικονίζεται ο ίδιος ο ζωγράφος του πίνακα, γιος του Ταχσιν Πασά, Κενάν Μεσαρε. 

Ο Κενάν Μεσαρέ, απόφοιτος κι αυτός της Ζωσιμαίας σχολής, υπήρξε υπασπιστής του πατέρα του. Γλωσσομαθής ο ίδιος, φέρεται ως ο συντάκτης της γαλλικής (επίσημης) έκδοσης της συμφωνίας παράδοσης. 

Μετά την απελευθέρωση, ο Κεναν παρέμεινε στη Θεσσαλονίκη, απέκτησε ελληνική υπηκοότητα και ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. 

Τάφηκε δίπλα στον πατέρα του το 1965 στην Τριανδρία και τον «ακολούθησε» και στις μετά θάνατον περιπλανήσεις, μέχρι το σημερινό τάφο στη βίλα Μοδιανο. 

Η στιγμή που απεικονίζει ο πίνακας, έλαβε χώρα το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου 1912. 

Χρόνια πολλά στη Θεσσαλονίκη !!

17 Ιουνίου 1913, η άγνωστη μάχη της Θεσσαλονίκης με τα βουλγαρικά στρατεύματα.

Με την έναρξη των εχθροπραξιών του Β΄Βαλκανικού Πολέμου, ο Ελληνικός Στρατός εκκαθαρίζει την πόλη της Θεσσαλονίκης από τα βουλγαρικά στρατεύματα.

Ύστερα από την αιφνιδιαστική επίθεση των Βουλγάρων της 16ης Ιουνίου, η ΙΙ Μεραρχία επιδίδει στις 16:00 της 17ης τελεσίγραφο μίας ώρας στον Βούλγαρο στρατηγό να εγκαταλείψει την πόλη ζητώντας του να διατάξει τον αφοπλισμό των στρατιωτικών τμημάτων εντός της Θεσσαλονίκης αλλιώς θα αντιμετωπίζονταν εχθρικά. Ο Βούλγαρος στρατηγός ζητά 5 ώρες για να λάβει εντολές από τους ανωτέρους του αλλά οι Έλληνες αρνήθηκαν. Με παρέμβαση του Γάλλου προξένου θα δοθούν άλλες δύο διορίες αλλά χωρίς αποτέλεσμα.

Καθώς το τελεσίγραφο μένει αναπάντητο μέχρι τις 19:00, οι Έλληνες ξεκινούν εκκαθάριση της πόλης από τα Βουλγαρικά στρατεύματα. Συμπλοκές έλαβαν χώρα σε διάφορα μέρη της Θεσσαλονίκης, σημεία ελέγχου και χώρους στρατοπεδίας. Ιδιαίτερη μάχη έγινε στο αρχηγείο της Βουλγαρικής διοίκησης, στο ξενοδοχείο Grand Hotel, που επίσης ήταν και κέντρο οργάνωσης των ατάκτων ενόπλων.

Η επιχείρηση θα λήξει την επομένη το πρωί, 18 Ιουνίου 1913, με την παράδοση των Βουλγάρων. Οι Έλληνες έχουν 64 νεκρούς και τραυματίες, ενώ οι Βούλγαροι 77 και επιπλέον 1.360 αιχμαλωτίζονται.

Το άγαλμα της Σοφίας Βέμπο στο παρκο Ν. Ζέρβα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

 Το άγαλμα της τραγουδίστριας της Νίκης κοσμεί ένα πολυσυχναστο παρκο στο κέντρο της πολης της Θεσσαλονίκης. 

Το άγαλμα ήταν δωρεά της Πανελλήνιας Ένωσης Νοικοκυράς. 

Ο ΛΟΦΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ

 Η περιοχή της Τούμπας στη Θεσσαλονίκη πήρε τ' όνομα της από τον ομώνυμο λόφο και κρύβει μια σημαντική ιστορία που ξεκινάει πριν το 2.000 και συνεχίζει μέχρι το 300 π.Χ. Επρόκειτο για έναν χωμάτινο όγκο, έναν γήλοφο. Όμοιοί του υπάρχουν πολλοί στη Μακεδονία με την ονομασία «τούμπες». Οι τούμπες στη Μακεδονία, παλιά ταυτίζονταν με τύμβους που κάλυπταν αρχαίους τάφους. Έτσι και η Τούμπα της Θεσσαλονίκης, λόγω του μεγέθους και του πολύ χαρακτηριστικού της σχήματος θεωρείτο ότι έκρυβε κάποιον πολύ σημαντικό αρχαίο τάφο. Το ύψος και το σχήμα της οφείλονται στη συνεχή κατοίκηση στα 1.500 χρόνια της ιστορίας της θέσης και στους διαδοχικούς περιμετρικούς τοίχους που πάντα οριοθετούσαν τα άκρα της. Η ανασκαφή της Τούμπας είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ.

Για εκατοντάδες χρόνια, μια κοινότητα προϊστορικών ανθρώπων έζησε σε αυτόν τον τόπο καλλιεργώντας τη γη, κυνηγώντας τα ζώα και ψαρεύοντας. Σύμφωνα με τα ανασκαφικά ευρήματα που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, υπήρξε ο σημαντικότερος οικισμός την εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου. Κατοικήθηκε από το 2.200 π.Χ. μέχρι την ίδρυση της Θεσσαλονίκης το 315 π.Χ. Η διαδοχική κατοίκηση στα προϊστορικά χρόνια έδωσε στον οικισμό τη μορφή τούμπας (λόφου) ύψους 23 μέτρων. Από τον 11ο αιώνα ο οικισμός επεκτείνεται στα γύρω πλατώματα. Τον 9ο αιώνα π.Χ έχει διαχωριστεί από το νεκροταφείο, γεγονός που παραπέμπει στην πρώτη μορφή οργάνωσης μίας "πρώτο-πόλης". Τον 8ο αιώνα π.Χ. η διαχείριση των προϊόντων και η διευθέτηση του χώρου φανερώνουν την οργάνωση μιας μικρής πόλης. Στην κορυφή του λόφου λειτουργεί ήδη το αψιδωτό συγκρότημα ενός τοπικού άρχοντα με αποθήκες σιτηρών και υγρών, ενώ υπάρχει και καταφύγιο για τους κατοίκους σε περίπτωση κινδύνου. 

Αρχαιολογικές έρευνες έχουν γίνει και κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από αρχαιολόγους οι οποίοι συνόδευαν τα στρατεύματα της Αντάντ και ερευνούσαν τις αρχαιότητες της Κεντρικής Μακεδονίας. Η περιοχή γύρω από τον λόφο της Τούμπας χρησιμοποιήθηκε τότε ως στρατόπεδο των συμμάχων.

Μετά το τέλος του πολέμου και την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν στην περιοχή οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας Η Τούμπα είχε αναπτυχθεί ως προσφυγικός οικισμός. Με μια άλλη κουλτούρα και νοσταλγία που αντικαταστάθηκε από την αντιπαροχή. Σήμερα ο λόφος της Τούμπας διακρίνεται ελάχιστα μέσα από τις πολυκατοικίες. Πλέον είναι γνωστή ως η Τούμπα των φιλάθλων, η Τούμπα του ΠΑΟΚ...

ΠΗΓΗ: http://www.mixanitouxronou.gr/pou-vriskete-i-toumpa/

Λευκός Πύργος 1896...

 

Η Νικολάου Γερμανού εν έτει 1938.

 

Τζιχάντ εναντίων Μακεδόνων το 1821

Η Πολιτισμική Διαδρομή έχει την τιμή να σας παρουσιάσει ένα εξαιρετικό άρθρο του γνωστού δημοσιογράφου και συγγραφέα κου Μέρτζου σχετικά με τον Ιερό Πόλεμο που κήρυξαν οι Οθωμανοί στη Μακεδονία επ' αφορμής της έκρηξης της επαναστάσεως του 1821:

Όταν οι Έλληνες ραγιάδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επαναστάτησαν κατά τον Ιερό Αγώνα της Εθνεγερσίας το 1821, ο Σουλτάνος Μαχμούτ και Χαλίφης των Πιστών του Αλλάχ κήρυξε εναντίον τους Τζιχάντ και εφήρμοσε ανελέητα τη Σαρία-Σερή (στα τουρκικά).

 Ο Σεΐχ ουλ Ισλάμ, ο τότε ανώτατος Τούρκος ιερωμένος, αντιτάχθηκε σθεναρά στις επερχόμενές σφαγές. Ωστόσο, υπετάγη κατόπιν ισχυρών πιέσεων.
 Στις 3 Μαΐου 1821 ο Σουλτάνος και Χαλίφης των Πιστών εκδίδει τον Ιερό Φετφά της Τζιχάντ και το ταυτόσημο Αυτοκρατορικό Φιρμάνι.
Διατάσσει: «Τα παραγγέλματα του Ιερού Σερή επιβάλλουν όπως αυτοί μεν οι άπιστοι διαπερνώνται εν στόματι ρομφαίας, τα τέκνα και οι γυναίκες των εξανδραποδίζωνται, τα υπάρχοντά των διανέμωνται μεταξύ των πιστών νικητών του Ισλάμ, αι δε εστίαι των παραδίδωνται εις το πυρ και την τέφραν ούτως ώστε ούτε αλέκτορος φωνή να μην ακουσθή πλέον εν αυταίς. Ούτως είη βοηθός τοις πιστοίς ο Αλλάχ και το ιερόν αυτού Κοράνιον.»

 Εντωμεταξύ, η Μακεδονία με τη Νότιο Ελλάδα και τα νησιά, είχε επαναστατήσει την οποία έπρεπε να διασχίσουν οι δύο αλλεπάλληλες στρατιές που ο Μαχμούτ εξαπέστειλε κατά των επαναστατών. Οι Μακεδόνες τις ανέκοψαν θυσιαζόμενοι επί είκοσι μήνες και τον ζωτικό χρόνο στον Μοριά και στη Ρούμελη όπου τα υφιστάμενα οθωμανικά στρατεύματα είχαν συρρεύσει στα Γιάννενα κατά του αποστάτη Αλή πασά Τεπελενλή.

Η επανάσταση των Μακεδόνων εξελίχθηκε σε τρία στάδια. Πρώτα η Χαλκιδική, το Άγιον Όρος με χίλιους ενόπλους μοναχούς και ο σημερινός νομός Θεσσαλονίκης. Μετά η Νάουσα και όλη περιοχή της από την Έδεσσα έως τα Τέμπη τον Φεβρουάριο του 1822. Τέλος άγριες μάχες οπισθοφυλακής ανέκοψαν τους Οθωμανούς στις ορεινές διαβάσεις σε Βέρμιο, Όλυμπο, Πιέρια και Δυτική Μακεδονία. Οι τελευταίοι αλλά όχι λιγοστοί Μακεδόνες συνέχισαν μαχόμενοι στη Ρούμελη, στα νησιά και στον Μοριά έως ότου έληξε ο Αγώνας. Από όλη τη Ελλάδα, μόνον στη Μακεδονία υπέστη τη Τζιχάντ. Ερημώθηκε και μαρτύρησε. Τα χωριά της πυρπολήθηκαν, οι άνδρες της σφαγιάσθηκαν και μυριάδες γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα Ήδη τον Μάιο 1821 στην Θεσσαλονίκη εσφάγησαν πάνω από τρεις χιλιάδες «άπιστοι» κάτοικοί της και εννέα δημογέροντες κρεμάσθηκαν στα τσιγκέλια ζωντανοί.


Τις συνέπειες της Τζιχάντ μαρτυρούν σε έγγραφά τους οι πρωταγωνιστές της και οι ξένοι αυτόπτες μάρτυρές της. Στη Μακεδονία επέδραμαν αλλεπάλληλοι ο Χατζή Μπαϊράμ πασάς τον Μάιο 1821 και τον Νοέμβριο 1821 ο Μεχμέτ Εμίν πασάς, αποκαλούμενος Εμπού Λουμπούτ, δηλαδή κρανιοθραύστης.

 Επειδή διεξήγαν Ιερό Πόλεμο του Ισλάμ, ανέφεραν τις πράξεις τους και στον αρμόδιο Ιεροδίκη.1 Στις 21 Ιουλίου 1821 ο Χατζή Μπαϊράμ πασάς αναφέρει στον Ιεροδίκη της Βεροίας: «Ούτω εκτελών το υψηλόν Αυτού πρόσταγμα και εκκαθαρίζων από των τοιούτων ακαθάρτων στοιχείων και βδελυρών ερπετών την περιφέρειαν Θεσσαλονίκης, επέδραμον μετά του γενναίου στρατού μου κατά των περιοχών Καλαμαριάς, Παζαρούδας, Σιδηρόπορτας, Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Κίτρους και Κατερίνης ένθα καταπολεμήσας τους απίστους τούτους, εξόντωσα και απήλειψα από προσώπου γης 42 πόλεις και χωριά αυτών. Συνωδά δε τω Ιερώ Φετφά, αυτούς μεν τους ιδίους διεπέρασα εν στόματι ρομφαίας, τας γυναίκας και τα τέκνα των εξηνδρηπόδισα, τα υπάρχοντά των διένειμα μεταξύ των πιστών νικητών, τας εστίας δε αυτών παρέδωσα εις το πυρ και την τέφραν ώστε ούτε φωνή αλέκτορος να ακούηται πλέον εις αυτάς.»
Παρά τις συμφορές, η επανάσταση συνεχίζεται. Τον Σεπτέμβριο1821 ο Μπαϊράμ πασάς
στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης αφάνισε τα Βασιλικά. Σκλάβωσε και πούλησε στο
σκλαβοπάζαρο της Θεσσαλονίκης όλα τα γυναικόπαιδα της κώμης και όσα όλης της περιοχής
είχαν καταφύγει στην Μονή της Αγίας Αναστασίας όπου έπεσαν οι επαναστάτες. Κρατούσε
ακόμη, όμως, το Άγιον Όρος και η Κασσάνδρα υπό τον Εμμανουήλ. Παπά που με 1.500 άνδρες
οχυρώθηκε στο στενό της αρχαίας Ποτίδαιας. Τους επιτίθεται ο Βεζύρης Μεχμέτ Εμίν πασάς με
14.000 πεζούς, ισχυρό πυροβολικό και πολυάριθμο ιππικό αρχές Νοεμβρίου 1821. Μετά από
επική αντίσταση υποκύπτουν. Στις 13 Νοεμβρίου 1821 ο νικητής αναφέρει στον Ιεροδίκη
Θεσσαλονίκης:
«Αγγέλλεται Υμίν ότι, με την θέλησιν του παντοδυνάμου και πολυελέου Αλλάχ, την εύνοιαν
του μεγάλου Σουλτάνου και της πανσελήνου τούτου Χαλιφίας του ουρανού, τα υπό την διοίκησιν
εμού του ταπεινού δούλου στρατεύματα κατήγαγον νίκην υψηλήν του Κορανίου. Πλέον των 1.000
εγένοντο βορά των ξιφών των νικητών Μουσουλμάνων, 600 ή 700 περίπου γυναίκες και άνδρες
εξανδραποδισθέντες εδέθησαν με αλύσεις.»
Παρά τις φρικώδεις σφαγές, τις καταστροφές και τους εξανδραποδισμούς η Νάουσα
επαναστατεί. Στις 19 Φεβρουαρίου 1822, Κυριακή της Ορθοδοξίας, ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου
Λογοθέτης, εν μέσω των αρματολών, υψώνει την σημαία της Επαναστάσεως μέσα στην
εκκλησία. Ήθελε, πράγματι, καρδιά μια τέτοια απόφαση.

Ο Μεχμέτ Εμίν Εμπού πασάς, καίτοι υφίσταται δύο ενδιάμεσες ήττες, πολιορκεί την πόλη
επί είκοσι μέρες με 12.000 άνδρες, ιππικό και βαρύ πυροβολικό. Στις 18 Απριλίου 1828 οι
Οθωμανοί εισέρχονται από την πύλη του Αγίου Γεωργίου, αλλά η Νάουσα συνέχισε να
ανθίσταται επί τρεις ολόκληρες μέρες ακόμη. Μάχες διεξάγονται από σπίτι σε σπίτι. Η πόλη
παραδινόταν κατά συνοικίες στην φωτιά και στις σφαγές. Στην Μητρόπολη και στις εκκλησίες
του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Δημητρίου έχουν συγκεντρωθεί οι γέροντες με τα παιδιά,
ψάλλοντας «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ». Οι εισβολείς τους σφάζουν όλους ανελέητα. Τελευταίος
έπεσε ο Πύργος του Ζαφειράκη την 21η Απριλίου. Οι έγκλειστοι, μαζί με τις γυναίκες, έκαναν
έξοδο, αφού πρώτα έπνιξαν πολλά παιδιά για να  μην προδοθούν από τα κλάματά τους. Μια
ομάδα γυναικών, με τα μωρά στην αγκαλιά τους, φεύγουν προς τους καταρράκτες της
Αράπιτσας. Πιάνουν τον χορό και μία προς μία ρίχνονται στο βάραθρο.
Δύο χιλιάδες άνδρες εσφάγησαν επί τόπου. Όσα γυναικόπαιδα σώθηκαν, πωλούνται
δούλοι. Στις 21 Απριλίου 1822 ο πορθητής γράφει στον Ιεροδίκη της Βεροίας:
«Όσοι εκ των ειρημένων επαναστατών δεν κατώρθωσαν να διαφύγουν, συνελήφθησαν και
εφηρμόσθησαν κατ’ αυτών αυστηρότατα και άνευ οίκτου αι διατάξεις του Ιερού Φετβά. Ούτοι,
υπερβαίνοντες τας δύο χιλιάδας, εθανατώθησαν πάντες, είτε διελθόντες διά στόματος μαχαίρας
είτε σταλέντες εις την κόλασιν δι’ απαγχονισμού. Τα τέκνα και αι σύζυγοι αυτών
εξηνδραποδίσθηκαν, αι περιουσίαι των εδημεύθησαν, αι δε εστίαι αυτών διεσκορπίσθησαν και
παρεδόθησαν εις το πυρ».
Τα πολεμικά ανακοινωθέντα του «Ισλαμικού Κράτους» ωχριούν μπροστά σε όσα
διέπραξαν κατά των «απίστων» Μακεδόνων το 1821-1822 οι Οθωμανοί πασάδες εξαπολύοντας
τον Ιερό Πόλεμο Τζιχάντ και τη Σαρία. Τα περιγράφουν οι ίδιοι.


Πηγή: Ν. Ι. Μέρτζος

Οικονομικά πλήγματα των Τούρκων εναντίων των Ελλήνων το 1821 στη Β. Ελλάδα

Οι Τούρκοι στην Μακεδονία και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη πέρα από τις σφαγές και τις εκτοπίσεις που διέπραξαν επέφεραν και καίρια πλήγματα στην οικονομική ζωή των Ελλήνων. Η ακμάζουσα προεπαναστατικά αστική ελληνική τάξη υπέστη τον οικονομικό μαρασμό.

Ο βεζύρης Μεχμέτ Εμίν ή ροπαλοφόρος (Εμπού Λουτ) ο οποίος και διαδέχτηκε τον Γιουσούφ στην διοίκηση της Θεσσαλονίκης εκδίωξε τους μεγαλέμπορους της πόλης και προκάλεσε τον οικονομικό μαρασμό.

 Την πρακτική του περιβόητου πασά αποτύπωσε σε έκθεση του, στις 6 Ιουνίου 1822 ο Γάλλος πρόξενος της Θεσσαλονίκης, Bottu:

«Ο Μεχμέτ Εμίν γνωρίζει ότι η ξαφνική αύξηση του πλούτου του ελληνικούς έθνους
και της βιοτεχνίας, καθώς και η εξαιρετική επιρροή του στις υποθέσεις της Τουρκίας είναι τα
αίτια που έδωσαν στο έθνος αυτό την ιδέα της απελευθέρωσής του και του ενέπνευσαν
σύγχρονα την φιλοδοξία και του προμήθευσαν τα μέσα. Θέλει, καταστρέφοντάς τους να
ξαναφέρει στο εξής τους Έλληνες σε μια υποταγή παρόμοια με την σκλαβιά και να τους
αφαιρέσει για πάντα τους οικονομικούς πόρους, των οποίων τόση επικίνδυνη χρήση έκαναν
εναντίον των Τούρκων. Αυτός είναι ο αληθινός σκοπός των καθημερινών νέων επιβαρύνσεων που επιβάλει στις οικογένειες που είναι γνωστές ακόμη ότι έχουν περιουσία, καθώς και των ιεροεξεταστικών ερευνών στα κτήματα των εμπόρων και των ιδιοκτητών εκείνων, που ο φόβος τους ανάγκασε να βρουν προσωρινό άσυλο σε μερικές πόλεις της χριστιανοσύνης»

Ο Έλληνας υποπρόξενος της Δανίας Κυριακού στη Θεσσαλονίκη θα φυλακιστεί και κατόπιν θα εκτελεστεί καθότι ήταν μεγαλέμπορος. Θα προκληθούν εντονότατες αντιδράσεις από τις μεγάλες δυνάμεις καθώς ο Κυριακού προστατεύονταν από το καθεστώς των διομολογήσεων.

Σφαγές των Τούρκων στη Θεσσαλονίκη το 1821

Η Θεσσαλονίκη ως γνωστόν δεν αποτέλεσε θέατρο επιχειρήσεων κατά την επανάσταση του 1821. Η λύσσα των Τούρκων όμως και ιδιαίτερα εναντίων αμάχων σε μία ακόμη περίπτωση εκδηλώθηκε εναντίων των δύσμοιρων΄και απροστάτευτων Ελλήνων της πόλης με αφορμή τα γεγονότα της επανάστασης.
 Ας δούμε πως περιγράφει τα γεγονότα που ακολούθησαν την άφιξης στην πόλη της είδησης της έκρηξης του επαναστατικού αγώνα ο θρησκευτικός ηγέτης των Τούρκων Μουλάς Χαϊρουλάχ, (έφτασε μάλιστα στο σημείο να φρίξει και ο ίδιος...)

«Η Θεσσαλονίκη, η ωραία τούτη πόλη, που στολίζει σαν σμαράγδι το τιμημένο στέμμα
Σού, μεταβλήθηκε σε ένα απέραντο «σφαγείο». Ο μουτεσελίμης Γιουσούφ Βέης, θέλοντας να
εκδικηθεί τους ξεσηκωμένους ρωμιούς, διέταξε τους χαφιέδες τους να γυρνούν στο δρόμο
και να σκοτώσουν αλύπητα κάθε άπιστο που θα συναντούσαν. Έτσι και έγινε. Κάθε μέρα και
κάθε νύχτα δεν ακούς τίποτε άλλο στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, παρά φωνές κλάματα
και βογγυσμούς. Ο Γιουσούφ Βέης, ο γενιτσάρ αγάς, ο σουμπασής και οι χοτζάδες και οι
ουλεμάδες έχουν λυσσάξει θαρρείς. Δεν εκτελούσαν δικές Σου διαταγές, γιατί τότε ασφαλώς
θα σέβονταν τα μικρά παιδιά και τις έγκυες γυναίκες. Και σαν να μην έφταναν αυτά την
πρώτη μέρα του φεγγαριού (18- 19 Μαΐου), ο μουτεσελίμ Γιουσούφ Βέης διέταξε να του
φέρουν τον Μακάρ Εφέντη και τους άλλους αγιάνιδες των ρωμιών. Τους έφεραν δεμένους
και τότε ράγισεν η καρδιά μου βλέποντας τον Μάκαρ εφέντη με τ’ άσπρα μακριά μαλλιά του
ακατάστατα στα χέρια των μπαζή μπουζούκ και να κομματιάζεται στη μεγάλη πλατεία του
Καπανίου. Ενός άλλου γέροντα σεβάσμιου, του παπά Γιάννη της εκκλησιάς του Μηνά
εφέντη του κόψαν τα πόδια και τα χέρια. Κι έπειτα κρατώντας τα κομμένα χέρια του με τα
δάκτυλα του έβγαλαν τα μάτια του. Έναν τρίτο που τον γνώριζα από το καφενείο και που οι
άπιστοι τον λέγαν Χρίστο εφέντη ( Χρήστος Μενεξές) τον κρέμασαν στο μεγάλο τσινάρ του
Ορτάτς τζαμίση. Μα δεν είναι μονάχα αυτά. Οι άπιστοι φοβισμένοι και τρομαγμένοι
κρύφτηκαν στο μητροπολιτικό ναό, ελπίζοντας να σωθούν. Όμως οι δικοί μας δεν δώσαν
σημασία στην εκκλησία, σπάσαν τις πόρτες και μπήκαν μέσα. Όσους δεν σφάξαν εκεί, τους
δέσανε και τους μετέφεραν στο Καπάνι, όπου τους σφάξανε και μαζέψαν τα κεφάλια για να
τα δώσουν δώρο στον Γουσούφ Βέη. Λίγοι γλύτωσαν από την σφαγή του μουτεσελίμη κι’
αυτοί όσοι πρόκαμαν και κρύφτηκαν στον τεκέ των δερβίσηδων, γιατί μονάχα οι μπαμπάδες
φέρθηκαν με λύπη και συμπάθεια στους άμοιρους γκιάουρ».

Ο ελληνικός πληθυσμός θα υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή. από τους 100.000 κατοίκους της πόλης οι 30.000 ήταν Ρωμιοί. Από αυτούς το Μάιο του 1821 θα σφαχτούν περίπου 3.000 και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα καταφύγει στους Καζάδες των Σερρών και της Ζίχνης όπου η κατάσταση ήταν σχετικά ήρεμη.

91 χρόνια μετά ο ελληνικός στρατός θα εισέλθει θριαμβευτής στην πόλη και θα φέρει την γαλήνη και τον πολιτισμό χωρίς να προβεί σε ούτε μία πράξη εκδίκησης. Για τον λόγο αυτό θα γίνει αποδεκτός από τους Μουσουλμάνους της πόλης με ανακούφιση καθώς επάνω από τις κεφαλές τους πλανιόνταν  ο κίνδυνος να προλάβουν και να καταλάβουν οι Βούλγαροι την πόλη οι οποίοι και θα τους κατέσφαζαν επειδή είναι ίδιοι μ' αυτούς. 
Πόσο πολύ διαφέρουμε ...  

Η Θεσσαλονίκη μέσα από τα μάτια του Βρετανού περιηγητή ταγματάρχη Lake...

Ο Βρετανός Αξιωματικός στις αρχές του 19ου αιώνα μας δίνει μία εικόνα της Θεσσαλονίκης...
Αρκετές πληροφορίες μπορεί ο αναγνώστης να αντλήσει σχετικά με την οικονομία και τις τιμές των προϊόντων από το κείμενο που ακολουθεί:

 Σαλόνικα ονομάστηκε η πόλη από Ιταλούς και Άγγλους, από τους Τούρκους Σελανίκ, από τους Έλληνες Σαλονίκη και από τους μορφωμένους Θεσσαλονίκη. Ήταν τοποθετημένη στην κατηφοριά ενός λόφου που πρόβαλε από την άκρη του υψηλότερου σημείου του λιμανιού στην κορυφή του Θερμαϊκού κόλπου που συμπεριλαμβάνονται με τον Βαρδάρη και το Καραμπουρνάκι. Περικλείονταν από ψηλούς, λευκούς τοίχους, των οποίων το εξωτερικό περίβλημα όπως και αυτό της πόλεως έχει θέα στη θάλασσα, ενώ υπάρχει μια πιο επιβλητική εμφάνιση στην προσέγγιση αυτής της πλευράς. Το σχέδιο της πόλης ομοιάζει με ημικύκλιο, του οποίου η διάμετρος διαγράφεται από ένα ψηλό τοίχο με πλευρικούς πύργους με έκταση ενός μιλίου σε μάκρος, κατά μήκος της παραθαλάσσιας ακτής, και φυλάσσεται από τρεις μεγάλους πύργους, έναν σε κάθε άκρο, και ο τρίτος να έχει θέα προς τη σκάλα ή την αποβάθρα, όπου και υπάρχει ένα μικρό προάστιο ανάμεσα στον πύργο και στην ακτή. Από την εφεύρεση της πυρίτιδος και εξής, πυροβολαρχίες προστέθηκαν στις ναυτιλιακές αμυντικές δυνάμεις στα πιο σπουδαία σημεία και ένα κάστρο κατασκευάστηκε στη δυτική γωνία της πόλης. Οι ανατολικοί και δυτικοί τοίχοι ακολουθούν τις άκρες του υψώματος όπου βρίσκεται σε κάθε πλευρά προς μια μικρή κοιλάδα που βρέχεται από ένα ποταμάκι και τερματίζει πάνω από τους τοίχους του κάστρου, το οποίο έχει διπλό περίβλημα προς την πόλη πλαισιωμένο με τετράγωνους πύργους. Ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης υπολογίζεται σε 80.000, αλλά πιθανότατα δεν υπερβαίνει τις 65.000, εκ των οποίων 35.000 είναι Τούρκοι, 15.000 είναι Έλληνες και 13.000 είναι Εβραίοι, ενώ οι υπόλοιποι είναι Φράγκοι και Αθίγγανοι. Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης προέρχονται από την Ισπανία και βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη την εποχή της εκδίωξής τους στα τέλη του 15ου αιώνα. Όμως ένα σημαντικό τμήμα τους έγιναν Μουσουλμάνοι από εκείνη την εποχή, χωρίς να αγνοηθούν από τους Οσμανλήδες, και διαμόρφωσαν μια ξεχωριστή τάξη υπό την αίρεση των Μαμίνων.

Κληρονομώντας το εβραϊκό πνεύμα της φιλαργυρίας και της εργατικότητας, είναι εύποροι
και ανάμεσά τους είναι οι πιο πλούσιοι Τούρκοι της Θεσσαλονίκης. Ο Χασάν Ατζίκ, ένας
υπουργός στην Κωνσταντινούπολη και ο αδερφός του, φοροσυλλέκτης στη Σαλονίκη είναι
Μαμίνοι. Είναι συνήθως άνθρωποι με έντονη απέχθεια στους αδρανείς, φτωχούς και
σπάταλους Γενίτσαρους της κατώτερης τάξης. Πηγαίνουν τακτικά στο τζαμί και
συμμορφώνονται με την θρησκεία στα εξωτερικά στοιχεία, αλλά επικρίνονται από τους
άλλους Τούρκους πως έχουν μυστικές συναντήσεις και τελετές με άλλους ιδιόρρυθμους, των οποίων η καλύτερη απόδειξη είναι η γνώση της ισπανικής γλώσσας. Λέγεται ότι
διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, δύο εκ των οποίων δεν εμπλέκονται με την τρίτη, αλλά
ούτε και η τρίτη δίνει τις κόρες της για γάμο με Οσμανλήδες. Η Πολιτεία, η ελληνική κοινωνία, κυβερνάται από την μητροπολιτική επισκοπή, που μαζί με τους άρχοντες καθορίζει όλες τις πολιτικές διαμάχες για τις οποίες οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονται, εκτός εάν οι Χριστιανοί το θεωρούν σωστό να προσφύγουν στο δικαστήριo .

«Οι υπηρέτες των τουρκικών οικογενειών στη Θεσσαλονίκη, όπως οι kahuedji (καφετζήδες),
οι tutunji (καπνοπώλες), οι akhdji (μάγειρες), έπαιρναν περίπου 10 πιάστρες (12 αγγλικά
στερλίνια) το μήνα. Ο yazji ή γραφέας έπαιρνε 30 πιάστρες. Οι Ελληνίδες υπηρέτριες στις
οικογένειες των Φράγκων έπαιρναν περίπου 50 πιάστρες το χρόνο μαζί με το ρουχισμό και
την διατροφή τους. Η καλύτερη ποιότητα ψωμιού κόστιζε 15 παράδες η οκά για 2 και 3/4
λίβρες, και το πρόβειο κρέας 18 ή 20 παράδες η οκά. Το βοδινό μόνο 8 ή 10, αφού καταναλώνονταν μόνο από τους Εβραίους και τους Φράγκους. Η μέση τιμή του μεταξιού
ήταν 50 πιάστρες η οκά και σχεδόν όλες οι οικογένειες εξέτρεφαν μεταξοσκώληκες.
Συνηθισμένα βαμβακερά και μάλλινα είδη για το ρουχισμό των απλών ανθρώπων υφαίνονταν τόσο σε ιδιωτικούς χώρους όσο και στα γύρω χωριά. Μια αξιόλογη ποσότητα από βαμβακερές πετσέτες κατασκευάζονταν εδώ, μερικές φορές κεντημένες με χρυσό ρέλι, για το νίψιμο, ή για το πλύσιμο. Η τέχνη δε αυτή ήταν διαδεδομένη σε κάθε μέρος της Ελλάδος όπως στην Ομηρική εποχή. Άλλο ένα εργοστάσιο της πόλης κατασκευάζει μεταξωτές γάζες για πουκάμισα και κουνουπιέρες, αλλά η κύρια βιομηχανική παραγωγή της πόλης είναι η βυρσοδεψία και το βάψιμο των δερμάτων, η οποία βρίσκεται εξολοκλήρου στα χέρια των Γενίτσαρων. 

Το εμπόριο της Θεσσαλονίκης παρήκμασε σημαντικά κατά τη διάρκεια του πολέμου, φαίνεται άλλωστε και από τις περιγραφές του Beaujour ήδη από το 1797. Ο καπνός αποστέλλεται μακριά με αυτοκρατορικά πλοία και αποτελεί τώρα τη μόνη αξιόλογη εξαγωγή. Κανένα αγγλικό πλοίο δεν έχει φορτωθεί εδώ για 12 χρόνια. Οι μπέηδες έχουν τις δικές τους αποθήκες με σιτηρά, οι οποίοι με φιρμάνι της Πύλης, το οποίο δημοσιεύτηκε την περασμένη χρονιά και ανανεώθηκε φέτος, απαγορεύεται να το αποστέλλουν στη Χριστιανοσύνη.

 Εν τω μεταξύ η Πύλη απαιτούσε σε χαμηλή τιμή μια συγκεκριμένη αναλογία από όλες τις πιο παραγωγικές σε σιτηρά χώρες της αυτοκρατορίας. Η Μακεδονία ήταν εξαίρεση, καθώς απέφυγε αυτό το πλαφόν, έχοντας ως πρόσχημα τον εξοπλισμό του στρατού και του στόλου. Τρείς ή τέσσερις χιλιάδες (Stabul) κιλά σιταριού παράγονταν εδώ μέσα σ' ένα μήνα, και βοοειδή σε κάθε αριθμό που θα μπορούσε να

απαιτηθεί. Ο Μπέης της Θεσσαλονίκης υποφέρει περισσότερο και από τους πιο απομακρυσμένους ιδιοκτήτες, επειδή το λαθρεμπόριο του σίτου μπορούσε να διεξαχθεί πολύ πιο εύκολα από οποιοιδήποτε άλλο μέρος της ακτή.

Φυσικά τα νούμερα και τα στατιστικά των κειμένων των περιηγητών υπόκεινται σε έλεγχο καθώς παρατίθενται εμπειρικά ή από ακούσματα του συντάκτη κατά την επίσκεψη του στο εκάστοτε μέρος. Η γενικότερη εικόνα όμως δεν απέχει από την πραγματικότητα.

Χιόνι στην Αγία Τριάδα...

19-12-2018 και χιόνια έχουν καλύψει τον ιερό ναό Αγίας Τριάδας στα Πεύκα...

Ο χώρος πέριξ του ιερού ναού στα λευκά...

Βιντεοσκόπηση του χιονισμένου τοπίου...

Ομίχλη στα Πεύκα...

Τοπίο στην ομίχλη σημεσή 15-12-2018 στα Πεύκα...

Ο Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων μόλις διακρίνεται σήμερα...

ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ

Η διαδρομή σήμερα θα κάνει μία μικρή στάση στο  Ιερό παρεκκλήσιο του Αγίου Στυλιανού επί της οδού Μοναστηρίου και κάτω από τη γέφυρα του Δενδροποτάμου.

Το παρεκκλήσιο

Ο Άγιος γεννήθηκε στην Παφλαγονία της Μικράς Ασίας ανάμεσα στον 4ο και 6ο αιώνα.
Προστατεύει τα νήπια και θεραπεύει παιδικές ασθένειες...

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ

Ασκήτεψε σε σπήλαια και ερημιές ενώ η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου...

                                       

Πίσω ακριβώς από το παρεκκλήσιο βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου.