Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την εντυπωσιακή μουσικοχορευτική παράσταση «Ξεριζωμός»,
που σκηνοθέτησε η σπουδαία σκηνοθέτιδα και ηθοποιός Ελένη (Νέλλυ) Δελλή.
Πιο συγκεκριμένα, στις 1 Οκτώβρη 2022 σε ένα
ασφυκτικά γεμάτο, με πάνω από 1.500 θεατές, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης είχαμε
την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ένα υπερ-θέαμα που μόνο γνώστες του χώρου του
θεάτρου (όπως η Δελλή) μπορούν να εγγυηθούν. Όλοι φύγαμε καλύτεροι μετά από
αυτήν την παράσταση. (Είχε προηγηθεί η πρεμιέρα στο Ανοιχτό Θέατρο Χαλκηδόνας
την 24 Σεπτεμβρίου 2022.)
Ο Δήμος
Χαλκηδόνας σε συνεργασία με Πολιτιστικούς Συλλόγους αλλά και θεατρικές ομάδες
της περιοχής, συνετέλεσαν σε αυτή την ηχηρή παράσταση. Περισσότεροι από 250
μουσικοί, χορευτές και ηθοποιοί έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό. Όλα αυτά υπό
την καθοδήγηση φυσικά της κυρίας Δελλή.
Στο
μήνυμα του ο Δήμαρχος Χαλκηδόνος,
Σταύρος
Αναγνωστόπουλος αναφέρει μεταξύ άλλων ότι “η φετινή επέτειος των 100 χρόνων είναι μια ευκαιρία να κοιτάξουμε πίσω στο χρόνο και να
τιμήσουμε τη γενιά της προσφυγιάς, που με μοναδικό σθένος έχτισε μια νέα ζωή,πρόκοψε και φέροντας
μαζί τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία της, διαμόρφωσε τη σύγχρονη Ελλάδα”. “Έχουμε υποχρέωση να διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της ιστορικής
μνήμης και να τη μεταδώσουμε στη νέα γενιά και σε όλο τον κόσμο. Κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει και κανείς
δεν πρέπει να μην γνωρίζει. Έχουμε υποχρέωση να μην επιτρέψουμε την ιστορική λήθη και να
αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια. Γιατί η ιστορία μας, με τα διδάγματα, τις καταστροφές και τους θριάμβους της αποτελεί τον οδηγό για
ένα πιο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο μέλλον”, τονίζει ο Δήμαρχος Χαλκηδόνος.
Το μυθιστόρημα:
Η
εξέλιξη βασίστηκε πάνω στο πασίγνωστο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου «Ματωμένα Χώματα»:
Η ζωή του Μικρασιάτη Μανώλη Αξιώτη, που
αφηγείται τις δοκιμασίες του στα Ματωμένα Χώματα, μεταφέρεται στις σελίδες
του βιβλίου της Σωτηρίου. Με έντονο το στοιχείο της μνήμης, και μέσα από μία
έντονη αλληλουχία αφηγήσεων και σκηνών, ο θεατής παρακολουθεί τη ζωή του ήρωα
από την ήρεμη αγροτική ζωή στο χωριό Κιρκιντζέ, στα απάνθρωπα τάγματα εργασίας
Αμελέ Ταμπουρού, το σκληρό μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ και το προσφυγικό ταξίδι
στην Ελλάδα. «Θηρίο είν’ ο άνθρωπος»,
μονολογεί ο ήρωας, για να περιγράψει όχι μόνο το πόσα μπορεί να αντέξει, αλλά
και το πόσα φριχτά μπορεί να πράξει.
Όταν η Νέλλυ μεγαλουργεί…
Η Δελλή
ετοίμασε μια παράσταση-μνημόσυνο για τους προγόνους μας, με αφορμή την επέτειο
των 100 χρόνων από τη συντριβή του ελληνικού στρατού και πληθυσμού στη Μικρά
Ασία.
Η
γνωστή σκηνοθέτιδα είχε να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση: Να φέρει εις
πέρας μια τεράστια θεατρική παραγωγή. Ηθοποιοί, κομπάρσοι, χορευτές μουσικοί
κλπ έπρεπε να συντονιστούν απόλυτα και παρουσιάσουν αποτέλεσμα. Αυτό απαιτούσε
σκληρή και δουλεία. Η Δελλή εργάστηκε σκληρά και μεθοδικά για περίπου εννέα
μήνες (από τον προηγούμενο Δεκέμβρη), με τη συνεργασία όλων των συντελεστών.
Έχουμε
αναφερθεί και σε άλλα άρθρα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας σκηνοθέτης
όταν καλείται να εργαστεί με μη επαγγελματίες ηθοποιούς. Οι άνθρωποι αυτοί
αφήνουν τη δουλειά τους και αφιερώνουν τον πολύτιμο ελεύθερο τους χρόνο στις πρόβες.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είχαμε να κάνουμε με μια ολιγομελή θεατρική
ομάδα αλλά με ένα σύνολο ομάδων, απαρτιζόμενων από εκατοντάδες μέλη. Το
αποτέλεσμα που είδαμε και θαυμάσαμε ήταν σε απόλυτο βαθμό επαγγελματικό. Αν
δηλαδή κάποιος δεν είχε στο χέρι του το σημείωμα της παράστασης θα ήταν βέβαιος
ότι την συνετέλεσαν επαγγελματίες χορευτές και ηθοποιοί. Όλα αυτά ήταν βουνό
για τη σκηνοθέτιδα, πλην όμως με το μεθοδικό χαρακτήρα που διακρίνει το έργο
της κατάφερε να ετοιμάσει τους δρώντες ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.
Θα
σταθώ επίσης στην ¨πρόκληση¨ του Μεγάρου Μουσικής. Ο
στόχος που τέθηκε για την κατασκευή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης ήταν
αυτός ενός σύγχρονου, διεθνών προδιαγραφών πολιτιστικού και συνεδριακού
κέντρου, το οποίο να έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί ένα μεγάλο εύρος
εκδηλώσεων, από συναυλίες, παραστάσεις θεάτρου και όπερας, μπαλέτα, καλλιτεχνικές
και πολιτιστικές εκθέσεις, μέχρι και συνεδριακές εκδηλώσεις.Σχεδιάστηκε έτσι ένα
κτίριο που αφενός πληροί όλες τις προϋποθέσεις για το σκοπό αυτό, αφετέρου
αποτελεί ένα κτίριο ορόσημο (κτίριο
Μ1), ένα κόσμημα για την πόλη, στο οποίο συνυπάρχουν τα
στοιχεία μιας μεγάλης αίθουσας
συναυλιών (Αίθουσα Φίλων της Μουσικής), ενός χώρου υποδοχής του κοινού
(φουαγιέ),γραφείων
για τις διοικητικές και τεχνικές υπηρεσίες, καθώς και όλων των
απαραίτητων εγκαταστάσεων
για την υποστήριξη των εκδηλώσεων (καμαρίνια, αίθουσες
δοκιμών, αποθήκες οργάνων κ.α.). Παράλληλα, έχει ληφθεί μέριμνα για τους
πολίτες με αναπηρίες, με την κατασκευή κατάλληλων θέσεων και ανελκυστήρων. Η
εξωτερική εμφάνιση του κτιρίου βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με την ιστορία της
πόλης, συνδυάζοντας στοιχεία τόσο από το λαμπρό βυζαντινό παρελθόν όσο και από
το μετέπειτα κοσμοπολίτικο ρόλο της. (Από
τον επίσημο ιστότοπο του Μεγάρου)
Κάποιες
φορές έχει τύχει να να παρακολουθήσω παράσταση ή συναυλία στο Μέγαρο και να
χάσω ¨επεισόδια¨ από αυτή εξαιτίας της εντυπωσιακότητας του κτιρίου, η οποία μου απέσπασε την προσοχή. Η
παράσταση όμως ξεπέρασε την ομορφιά του Μεγάρου και έπεισε το θεατή να
επικεντρωθεί στη δράση παραβλέποντας την ομολογουμένως εντυπωσιακή δομή.
Σε κάθε
περίπτωση οι επιμέρους δομές των σκηνών του «Ξεριζωμού» στήριξαν την τελική
δομή του έργου Η διάρθρωση της τρίωρης παράστασης ήταν εξαιρετική. Ακολουθώντας
χρονικά τα βασικά κεφάλαια του μυθιστορήματος, η Δελλή επέλεξε τους ποιο hot διαλόγους και περιβάλλοντας τους με
παραδοσιακά χορευτικά περικαλύμματα από όλες τιςπεριοχές της Μικράς Ασίας, συνέθεσε μια
παράσταση που θα συζητιέται για χρόνια. Μικρασιάτες, Πόντιοι, Καππαδόκες,
Θρακιώτες κλπ συναντήθηκαν επί σκηνής και μας μετέφεραν στα πιο δραματικά
χρόνια της νέας ελληνικής ιστορίας.
Η
επιλογή των σκηνικών αλλά και των ενδυμάτων ήταν αυτή που έπρεπε να είναι. Τα
κοστούμια προσαρμόστηκαν άριστα στην εποχή, την οποία μας ταξίδεψε το έργο. Η
Δελλή αναμφίβολα σχεδίασε χώρο και σκηνικά με το σκηνοθετικό γνώμονα της
αποτύπωσης μιας συγκεκριμένης εποχής.
Προσωπικά
θα σταθώ στη σκηνή της απελευθέρωσης της Σμύρνης. Ο θεατής για αρκετή ώρα πριν
βυθιζόταν στην άβυσσο της τουρκικής βαρβαρότητας. Μέσα σε μία στιγμή η Δελλή
παρουσιάζοντας την άφιξη του στρατού στη Σμύρνη, τράβηξε το θεατή από το σκοτάδι
και τον έβγαλε στο φως όπου ανέπνευσε ανακουφισμένος καθαρό αέρα…
Κλείνοντας
θα πούμε για τη (Νέλλυ) Δελλή:Ότι η διακεκριμένη ηθοποιός και σκηνοθέτιδα Νέλλυ ΔελΛή τιμήθηκε για την πολύχρονη προσφορά της στα πολιτιστικά δρώμενα του Δήμου Ωραιοκάστρου, στα πλαίσια των εγκαινίων της Αίθουσας Πολιτισμού, στο κτίριο “Παύλος Μελάς”, στο Ωραιόκαστρο, στις 3 Ιουλίου. Ενώ πριν λίγο καιρό το η συγκεκριμένη αίθουσα έλαβε το όνομα της ύστερα από απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Ωραιοκάστρου. Επιπρόσθετα η κα Δελλή θα είναι υποψήφια στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές με το συνδιασμό του περιφεριάρχη κου Απόστολου Τζιτζικώστα…
Ολόκληρη την παράσταση μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ:
-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα,
μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996
εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της
Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της
Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και
της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού
Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.
Πριν
λίγες ημέρες έφυγα εντυπωσιασμένος από το Θέατρο Φλέμιγκ, αφού προηγουμένως
παρακολούθησα την τελευταία δημιουργία του Άγγελου Κολοκοτρώνη με τίτλο Πολύ
κακό για ένα καπέλο εποχής, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Μήτα και με πρωταγωνίστρια
την αξεπέραστη Νέλλυ Δελή. Μία παράσταση με άρωμα παλιού αγαπημένου ελληνικού
κινηματογράφου.
Το έργο
διαβάστηκε στο κατάμεστο από θεατές Θέατρο Φλέμιγκ. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο για
τους συντελεστές, επειδή το συγκεκριμένο θέατρο ανήκει στην κατηγορία του
Πίκολο Θέατρο, δηλαδή μικρής χωρητικότητας, γεγονός που αναπόφευκτα φέρνει το
θεατή πολύ κοντά στη σκηνή. Κάτι τέτοιο υποχρεώνει το σκηνοθέτη να βρει τρόπο
να δώσει βάθος σε μια σκηνή είναι εκ των πραγμάτων μικρή. Επιπλέον ο σκηνοθέτης
είναι υποχρεωμένος να ελαχιστοποιήσει τα τυχόν λάθη των ηθοποιών, τα οποία όταν
γίνονται είναι ακόμη πιο φανερά, εξαιτίας της εγγύτητας κοινού και ηθοποιών. Όλα αυτά για τον ταλαντούχο δάσκαλο
Γρηγόρη Μήτα, αλλά και για τους ηθοποιούς, αποτέλεσαν ασφαλώς μία πρόκληση.
Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό και απόρροια, όπως φάνηκε, της σκληρής δουλειάς
που προηγήθηκε. Έτσι λοιπόν, οι θεατές έφυγαν από το παλιό διώροφο νεοκλασικό
αναπαλαιωμένο και διαμορφωμένο σε θέατρο κτίριο, απόλυτα ικανοποιημένοι,
έχοντας παρακολουθήσει μια εξαιρετική και αλάνθαστη παράσταση.
Ας πούμε όμως
λίγα λόγια για το συγγραφέα:
Ο
Άγγελος Κολοκοτρώνης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε πολιτικές
επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Διετέλεσε επί σειρά ετών αρχισυντάκτης,
διευθυντής ειδήσεων, γενικός διευθυντής, σε πολλά έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα
ενημέρωσης της Βορείου Ελλάδος, διετέλεσε δυο φορές διευθυντής του Δημοτικού
Ραδιοφώνου Θεσσαλονίκης, ενώ δίδαξε δημοσιογραφία, σε τμήματα του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και σχολών Ι.Ε.Κ. Εκπροσώπησε την
Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας- Θράκης - της οποίας είναι
μέλος από το 1986 - στο διοικητικό συμβούλιο του Αθηναϊκού Πρακτορείου
Ειδήσεων, με ομόφωνη απόφαση της διοίκησης των δημοσιογράφων, όπως και δύο
φορές στην επιτροπή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το βραβείο «Αλέκος
Λιδωρίκης».
Ο Άγγελος Κολοκοτρώνης
Εξελέγη
τρεις φορές στο Συμβούλιο Τιμής και Δεοντολογίας Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων
Μακεδονίας - Θράκης. Έχει τιμηθεί από το Ίδρυμα της Βουλής για τον
Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία για τη συνολική δημοσιογραφική προσφορά του
και από πλήθος άλλων συλλόγων και σωματείων, για την προσφορά του στο κοινωνικό
σύνολο. Έχει γράψει τα έργα: «Πλανόδιοι έρωτες», « Του κύκλου τα γυρίσματα»,
«Όσα ξέρει μια γυναίκα», «Κάποιος πρέπει να σκοτώσει τον Σωκράτη» και άλλα
(Θέατρο), «Ανάμεσα στο πλήθος» (Χρονογραφήματα), «Ο Χορτιάτης» (Ιστοριογραφική
αναφορά) καθώς επίσης και πολιτικές αναλύσεις, άρθρα και χρονογραφήματα που
δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της Θεσσαλονίκης, των Αθηνών και
άλλων πόλεων.
Λίγα λόγια για
την υπόθεση του έργου μέσα από το σκηνοθετικό σημείωμα:
Βρισκόμαστε
στην Ελλάδα του ‘70. Μια Ελλάδα μεταβατική, που έχει αφήσει πίσω έναν
καταστροφικό Παγκόσμιο Πόλεμο, έναν Εμφύλιο και τώρα ψάχνει τα βήματα της
επιζητώντας να προκόψει. Οι Έλληνες είμαστε από την φύση μας, αισιόδοξος και
δημιουργικός λαός. Ξέρουμε να ονειρευόμαστε και να βλέπουμε μπροστά. Έχουμε
έμπνευση και δίνουμε όραμα... Η Ελληνική οικογένεια ονειρεύεται την Ευρωπαϊκή
καταξίωση, θέλει να γίνει Ευρωπαία! Να ανέβει επίπεδο! Να αποκτήσει χρήματα,
δύναμη, δόξα! Αυτό ακριβώς επιθυμεί και η οικογένεια του Μανώλη, της γυναίκας
του Σοφίας και της πεθεράς του Τασίας ή διαφορετικά, ΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΑΣ, όπως
της αρέσει να την αποκαλούν.
Η Σία, ως Ευρωπαία πλέον, υποστηρίζει και
υιοθετεί οτιδήποτε ξενόφερτο. Τα Ευρωπαϊκά ξένα πρότυπα και τα συνακόλουθα
συγκροτούν, τον δικό της τρόπο ζωής και ανεβάζουν το επίπεδό της. Τα καπέλα που
φοράει για παράδειγμα, έρχονται κατόπιν παραγγελίας από το Λονδίνο και το
Παρίσι και συμβολίζουν το δικό της κοινωνικό status. Γι ΄αυτό και
συγχρωτίζεται, μόνο με αυτούς που μπορούν να αντιληφθούν, έναν τέτοιο
συμβολισμό! ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΟΣΓΑΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΝΑΣ ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΣ
ΓΑΜΠΡΟΣ.
Η Σία που είναι πεθερά, θέλει να χωρίσει την
κόρη της, επειδή ο γαμπρός της δεν έχει λεφτά, δεν είναι μορφωμένος και
δουλεύει ως μεταφορέας με ένα πενιχρό μισθό. Αλίμονο! Δεν έχει τις προδιαγραφές
για να εξασφαλίσει στην κόρη της ένα πλούσιο αριστοκρατικό σπίτι, όπως αυτή το
ονειρεύεται, αλλά αντίθετα η οικογένεια ζει στο δικό της σπίτι, και η όμορφη
«Καρυάτιδα» κόρη της, μαγειρεύει καθαρίζει και πλένει για τον αγράμματο
τεμπέλη. Αυτός ο «άθλιος» μεταφορέας έρχεται με τις βρώμικες φόρμες του, τις
πετάει στα άπλυτα, ξαπλώνει στην πολυθρόνα της και τα βρίσκει όλα έτοιμα.
Η Νέλλυ Δελλή
Τις δουλειές του σπιτιού, το καθάρισμα, το
πλύσιμο, το μαγείρεμα και όλα τα υπόλοιπα, τα κάνει η κόρη της, η Σοφία, ενώ θα
έπρεπε να τα κάνει μια υπηρέτρια. Εξάλλου η Σία ύστερα από επισταμένη
παρακολούθηση του ζευγαριού, είναι σχεδόν βέβαιη ότι ο γαμπρός της Μανώλης
είναι «άσφαιρος», στείρος, δεν κάνει παιδιά και αυτό είναι ένα αποτελεσματικό
επιχείρημα στη «φαρέτρα» της. Η πεθερά Σία, προσπαθεί με κάθε τρόπο να χωρίσει
το ζευγάρι. Τα πράγματα φυσικά δεν αλλάζουν όταν η αγαπημένη της κόρη με κάποιο
τρόπο, μένει έγκυος, και έρχεται στη ζωή της οικογένειας ένα παιδί! Με τον
ερχομό του παιδιού, η Σία, προσλαμβάνει σαν συνεργό στα σχέδιά της και μια
υπηρέτρια. Την Πελαγία!
Τότε αρχίζει το Β΄ μέρος του έργου και η Σία
αναφωνεί: «Καρυάτιδα μου, εγώ, φροντίζω για το όμορφο λαμπρό σου μέλλον!» Όμως,
έρχονται ανατροπές, αναπάντεχες κι απρόβλεπτες, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη
ζωή! Νομίζουμε πως δεν πρέπει να χάσετε αυτό το έργο! Επειδή, κάτι μας θυμίζει
μακρινό αλλά και κάτι πολύ κοντινό!
Που τοποθετείται χρονικά και τοπικά το έργο:
Τοπικά, το έργο τοποθετείται σε μια
απροσδιόριστη επαρχιακή πόλη κάπου στην ελληνική επικράτεια.
Χρονολογικά τώρα, βρισκόμαστε αναμφίβολα στη
δεκαετία του ΄70, σε ποιο όμως χρονικό κομμάτι της δεκαετίας; Η αναφορά σε
δημοτικές εκλογές οπωσδήποτε τοποθετεί το χρόνο κατά τον οποίον διαδραματίζεται
το έργο, μετά το τέλος της επταετίας και την πτώση της δικτατορίας. (Θυμίζουμε
ότι κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας η ανάδειξη τοπικών αρχόντων
γινόταν με απευθείας διορισμό και όχι με εκλογές).
Στο μυαλό του, ο συγγραφέας, έχει κατά τη
γνώμη μου το τελευταίο τέταρτο της δεκαετίας. Η Δεξιά κυριαρχεί, η κυριαρχία
της όμως αμφισβητείται στη χώρα από την ολοένα και αυξανόμενη άνοδο του
αριστερού πνεύματος, το οποίο και τελικά θα επικρατήσει στις επόμενες
δεκαετίες. Η παρακμή της μετεμφυλιακής Δεξιάς υπονοείται, και γίνεται αντιληπτή
μόνο με την προσεκτική θέαση της παράστασης.
Η Νέλλυ Δελή στο ρόλο της Σίας...
Η δεξιά
είναι η καθεστηκυία τάξη. Αυτό μας το τονίζει επανειλημμένα, με όλο το ταλέντο
της, η πεθερά-Δελή, με αφορμή την κάθοδο του, κατά τ’ άλλα άχρηστου για την
ίδια γαμπρού της (Γιάννη Βενιζέλο). Η επιλογή ενός άσημου και αφελή μεταφορέα,
από τους δεξιούς κύκλους της πόλης, προκειμένου να είναι υποψήφιος για δήμαρχος
οδηγεί σε συμπεράσματα για τον τρόπο σκέψης των ελίτ εκείνης της εποχής.
Αγράμματος και απονήρευτος δήμαρχος εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε υποχείριο
του συστήματος.
Η
Αριστερά όμως κάμπτει τη Δεξιά, με πεζοδρομιακό αγώνα. Ο Μήτας το αποτυπώνει αυτό εύστοχα, όταν στα χέρια της πεθεράς πέφτουν
φυλλάδια από διανομή έντυπου υλικού του αριστερού υποψηφίου. Η Δελή και εδώ
μεγαλουργεί, απόλυτα ταυτισμένη με τις επιδιώξεις συγγραφέα και σκηνοθέτη,
εκφράζοντας όλη τη φρίκη και την κακία της για τον πολιτικό αντίπαλο του
γαμπρού. Η σκηνή συμπυκνώνει με μια περίληψη όλη την ταραχή και την απέχθεια
της παρακμάζουσας δεξιάς καθεστηκυίας τάξης…
Οι ερμηνείες των
ηθοποιών:
Η Νέλλυ
Δελή, κυρίαρχη επί σκηνής μας έδειξε
για άλλη μια φορά το αστείρευτο ταλέντο
της. Είχε διαρκώς τα βλέμματα του κοινού πάνω της. Όπως ορθά επισήμανε η
Βικτωρία Ιωσηφίδου, με τα μονίμως ξινισμένα μούτρα της απέναντι στο γαμπρό και
τις αδιάκοπες γκριμάτσες της, επέδειξε μεγάλη αρετή στο παιχνίδι των μορφασμών.
Επιπλέον η πρωταγωνίστρια επικοινώνησε με το κοινό δίνοντας μια άλλη διάσταση
στην παράσταση, καθιστώντας μέτοχο σ’ αυτή τον απλό θεατή. Η Νέλλυ μας επανέφερε στη μνήμη τις παλιές μεγάλες κυρίες του
κινηματογράφου. Ανέδειξε το κείμενο του συγγραφέα μέσα, φυσικά από την
άποψη του σκηνοθέτη. Περιμένουμε με
ανυπομονησία τη νέα της σκηνοθετική αυτή τη φορά δουλειά με τη θεατρική ομάδα
δικηγόρων της Θεσσαλονίκης, με τίτλο: Κόσμος
και κοσμάκης των Τσιφόρου και Βασιλειάδη.
Η ηθοποιός Νέλλυ Δελή
Στο
ρόλο της υπηρέτριας η Ζηνοβία Παπά ανταποκρίθηκε πλήρως. Η επιλογή της ήταν
επιτυχημένη. Ενσάρκωσε ένα ερωτικό
πρότυπο της εποχής, μια επαρχιώτισσα με λίγα ¨πιασίματα¨, η οποία ως συνήθως
έμπαινε στα σπίτια των νεόπλουτων και έμπλεκε σε πικάντικες ιστορίες με τα
αφεντικά. Οι αρκετές βουβές διελεύσεις της από τη σκηνή, στο πρώτο μέρος
της παράστασης, συγκέντρωναν ενστικτωδώς την προσοχή των θεατών. Ενστερνίστηκε
το ρόλο και οπωσδήποτε είναι μια φέρελπις ηθοποιός.
Εντυπωσιάστηκα
επίσης από τη Χριστίνα Μαγκάκη. Πραγματική καλλονή, παρά το ύψος της και το
δωρικό της ύφος, έδειξε μεγάλη ευλυγισία επί σκηνής. Σίγουρα διδάχθηκε καλά από το Μήτα την ορθοφωνική εκφορά του λόγου και
την κίνηση επιδεικνύοντας κατά βάση λιτό παίξιμο, πλην όμως με αρκετές εξάρσεις
πάθους.
Τέλος ο
Γιάννης Βενιζέλος ήταν ο ιδανικός αφελής, αλλά και τίμια εργατικός γαμπρός. Η αφέλεια του τσάκισε κόκαλα, όπως
επέτασσαν οι ανάγκες του έργου. Επιπλέον μας έδειξε πως ήταν οι έντιμοι,
λατρεμένοι από το σύνολο της κοινωνίας, μεροκαματιάρηδες της εποχής, των οποίων
όμως το πρεστίζ άρχισε να φθίνει τη δεκαετία του ΄70. Σίγουρα έχουμε να περιμένουμε αρκετά από αυτόν.
Τα σκηνικά και η μουσική:
Ο
ταλαντούχος σκηνοθέτης μας βάζει με επιτυχία στο κλίμα της εποχής μέσα από τα
κοστούμια και τα διάφορα αξεσουάρ αλλά και χρηστικά αντικείμενα. Πικ απ,
τηλέφωνα με μύλο, καναπέδες, και άλλα πολλά. Και φυσικά παντού καπέλα.
Τα πολλά καπέλα, τα οποία αλλάζει κάθε τρεις και λίγο η Δελή, σίγουρα
είναι μια υπερβολή, μια υπερβολή όμως που καταδεικνύει και την τάση μιας
μεγάλης μερίδας της αστικής και μικροαστικής τάξης για άμετρο μιμητισμό και
ξενομανία. Τα καπέλα (ψηλά, ημίψηλα, παναμάδες, ψάθινα κλπ) σατιρίζουν πολλά
κακά της εποχής: «Μιμητισμός, αλαζονεία, διαφθορά, την εξουσία που χτίζουν και γκρεμίζουν
τις ανθρώπινες σχέσεις και χθες και πάντα.» Η κακιά πεθερά είναι το
χρήμα και το ατομικό συμφέρον μέσα από την οπτική του συγγραφέα. Αυτά οι νοσηροί συμβολισμοί αναγνώστηκαν εξαιρετικά
από μια ηθοποιό (Νέλλυ Δελή) που δίνει την ψυχή της όταν δημιουργεί, κάτω από
τις οδηγίες ενός φωτισμένου δάσκαλου (του Γρηγόρη Μήτα).
Η Χριστίνα Μαγκάκη
Κυριαρχεί
επίσης η μουσική της δεκαετίας του ΄70. Από ελαφρολαϊκά και παλιά τραγούδια του
κλασικού ελληνικού κινηματογράφου μέχρι ποπ και ντίσκο μουσική. Και πάνω από
τους ηθοποιούς ίσταται μια διακριτική ντισκομπάλα η οποία υπενθυμίζει που
βρισκόμαστε χρονικά. Η στενή κυκλική προς τα πάνω σκάλα, η οποία δεν ξέρουμε
που οδηγεί σίγουρα επιλέχθηκε από το Μήτα για να δώσει κάποιο βάθος στη σκηνή,
καθώς τα καπέλα όπως φαίνονται είναι κρεμασμένα σε τοίχο, κάτι το οποίο δε
δίνει σκηνικό βάθος.
Το έργο
έχει και πολλά στοιχεία μιούζικαλ. Ηθοποιοί που τραγουδούν και χορεύουν
συνέχεια, παροτρύνοντας με μοναδική ανταπόκριση και το κοινό να κάνει το ίδια,
αλλά και ατελείωτες μουσικές παρεμβάσεις. Στοιχεία μιούζικαλ λοιπόν, σε ένα
έργο όμως που δεν είναι μιούζικαλ, καθώς με αγωνία ο θεατής περιμένει να δει
μέσα από τους ευφυείς διαλόγους την εξέλιξη του!
Ας μπούμε όμως σε πιο βαθιά νερά:
Το έργο, κατά
τη γνώμη μου, έχει καταρχήν δύο σαιξπηρικά στοιχεία.
Η πεθερά, και αυτό το πετυχαίνει
με άνεση η Δελή, θυμίζοντας λίγο Άμλετ, παραλλάσσεται ανάμεσα στην ελληνίδα
μάνα και την παριζιάνα, παραμένοντας τελικά κατά βάθος μια ακραιφνώς υλιστικών
πεποιθήσεων ελληνίδα μάνα. Επιπλέον, η Δελή προκειμένου να κάνει όργανο της την
υπηρέτρια (Χριστίνα Μαγκάκη), πέφτει έντεχνα και εσκεμμένα, στο επίπεδο της
βλακείας της δούλας, προκειμένου να την πείσει, ώστε να αποπλανήσει εκείνη το
γαμπρό. Μισεί το γαμπρό της όπως ο Ίαγος στο Μάκβεθ, και θέλει με μανία να τον
καταστρέψει. Έχει στοιχεία του Ίαγου δεν είναι όμως Ίαγος, επειδή η Σία έχει
απώτερο σκοπό: Να χωρίσει την κόρη της από το γαμπρό…
Στην παράσταση όμως μπορεί κανείς να διακρίνει και στοιχεία αρχαία
κωμωδίας. Η παράβαση υπήρξε κατά τη γνώμη μου το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του
έργου. Η πλοκή διακόπηκε στη μέση του
έργου, η ατμόσφαιρα σοβάρεψε και η Δελή με το Βενιζέλο αποκαθήλωσαν το κοινό.
Στην κυριολεξία ακούστηκε ανάσα. Χορός δεν υπήρχε φυσικά, όμως οι δύο
υποκριτές με αναπαιστικούς στίχους τον αντικατέστησαν επάξια. Με ιδιαίτερη
επίσης ευστοχία, όπως στην αρχαία κωμωδία, εκτέθηκε και η κοινωνική και
πολιτική κατάσταση της χώρας.
Ο Κολοκοτρώνης
όμως έκανε ένα βήμα παραπάνω. Μέσα από τις διαλογικές σκηνές, σε πέντε λεπτά,
μας έδειξε ξεκάθαρα ποια είναι η Τασία (Δελή). Η Δελή, με όλη της την εμπειρία,
ανταποκρίθηκε σ’ αυτό που επεδίωξε ο συγγραφέας. Η Τασία κατά βάθος, πίσω από
τον υλισμό που τη διέπει και τις γκριμάτσες είναι ένα βαθιά δυστυχισμένο
πλάσμα. Δεν έχει γνωρίσει αγάπη. Ιδιαίτερα από τον γαμπρό της. Δέχεται τις
κατηγορίες που τις απευθύνει, όμως λυγίζει την ψυχολογία του κοινού όταν
εξομολογείται πονεμένα στον γαμπρό της, ότι παρόλαυτα δεν είδε ίχνος αγάπης από
εκείνον. Ύστερα βέβαια, στο άλλο μισό του έργου, επιστρέφει στον υλισμό της και
ξαναγίνεται κυνική και ιδιοτελής, θέλοντας να παρουσιάσει κάτι το οποίο στην
πραγματικότητα δεν είναι.
Η υπηρέτρια,
επίσης, θυμίζει κάπου-κάπου τους δαιμόνιους υπηρέτες της Νέας Κωμωδίας.
Προσπαθεί, από ένα σημείο και μετά, όταν και αναβαθμίζεται κοινωνικά, να
κινήσει τα νήματα, με όχι όμως ιδιαίτερη επιτυχία.
Υπάρχει
όμως και το τραγικό στοιχείο στο έργο, ειδικότερα η άγνοια του Μανώλη για την
πλεκτάνη που του στήνει η πεθερά του. Ο γαμπρός, ο οποίος σημειωτέων είναι
αξιόλογος και συμπαθέστατος, κινδυνεύει να υποστεί μια σοβαρή ταλαιπωρία, από
την πλεκτάνη που του στήνει η πεθερά με τη συνδρομή της υπηρέτριας. Η παράβαση του έργου μας δημιουργεί
υποψίες ότι θα εξελιχθεί σε τραγικοκωμωδία. Σίγουρα αν η πεθερά δεν
επέστρεφε στον υλισμό της θα βλέπαμε μια άλλη διαφορετική και σίγουρα όχι
κωμική εξέλιξη.
Ο Μήτας πάντως κατάφερε να αναδείξει όλα τα ανωτέρω. Σίγουρα η
προσαρμογή όλων αυτών των στοιχείων σε μια σύγχρονη παράσταση απαιτεί μεθοδική δουλειά από ένα σκηνοθέτη
αλλά και ανταπόκριση από ηθοποιούς, οι
οποίοι, στη συγκεκριμένη παράσταση, τα κατανόησαν και τα ενστερνίστηκαν.
Γιατί
όμως η Τασία (Νέλλυ Δελή) μας είναι συμπαθητική;
Φεύγοντας από το έργο ο θεατής είναι γεμάτος
συναισθήματα συμπάθειας για την Τασία. Παρά τις πλεκτάνες, τον υλισμό και τις
απέχθειες της, ο χαρακτήρας της εδράζεται τελικά στις καρδιές των θεατών. Αυτό
οφείλεται πρωτίστως στην ερμηνεία της σπουδαίας ηθοποιού. Μέσα από την ερμηνεία
όμως ο σύγχρονος άνθρωπος βλέπει και πολλά στοιχεία από τον εαυτό του, γεγονός
που καθιστά το έργο διαχρονικό. Παρά το ότι έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες
από την εποχή στην οποία αναφέρεται, ο υλισμός, η ιδιοτέλεια και η πτώση των
αξιών (που τόσο όμορφα μας τόνισε η Δελή μέσα από την ερμηνεία της, πόσο
ευτελίζουν τον άνθρωπο) όχι μόνο υφίστανται αλλά αυξάνεται και η ένταση τους με
το πέρασμα του χρόνου. Εν κατακλείδι όλοι κρύβουμε μια Τασία μέσα μας…
-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το
1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι
απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων
της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ.,
και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του
Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.
