Το χωριό Στάρτσοβο βρίσκεται βόρεια της οροσειράς Μπελλές (στην Άνω κοιλάδα του Στρυμόνα) μέσα στη Βουλγαρία σε μικρή και απόσταση από τα ελληνικά σύνορα
Ο δρόμος για το Στάρτσοβο
Κατοικούνταν στη συντριπτική του πλειοψηφία από βούλγαρόφωνους Έλληνες με έντονο Εθνικό παλμό.
Το χωριό κατά την τουρκοκρατία αποτελούσε τουρκικό Τσιφλίκι και κάτοικοι του ήταν Έλληνες κολίγοι του τσιφλικιού.
Το Στάρτζοβο πήρε το όνομά του από τον παραπόταμο Στρυμόνας Σταρτζοβιτη, στις όχθες του οποίου και χτίστηκε. Ζούσαν περίπου 200 οικογένειες και ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με τη γεωργία και την καπνοκαλλιέργεια.
Πηγή: Το ηρωικό Στάρτσοβο- μία χαμένη πατρίδα. Στάμος Παναγιώτης.
Σχετικά κοντά στα ελληνικά σύνορα βρίσκεται το χωριό Στάρτσοβο εντός του βουλγάρικου εδάφους.
Πλάνα πριν την είσοδο στο χωριό...
Το χωριό κατοικούνταν από σλαβόφωνους Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι Έλληνες αποχώρησαν από το Στάρτσοβο στην πλειονότητα τους μετά τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913.
Οι Σταρτσοβίτες, αφού έκαψαν τα νεκροταφεία, τα σπίτια και όλα τα αρχεία του χωριού,
άφησαν μόνο την εκκλησία του Αγίου Μηνά, εγκατέλειψαν με δάκρυα στα μάτια το
μικρό χωριό τους και κατηφόρισαν για την Πατρίδα
μέσα στο χωριό και κοντά στο Ναό...
Έξω από το Ναό...
Μέσα στο Ναό...
Η θέρμανση του Ναού...
Το αντίγραφο της εικόνας που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα
Η θαυματουργή εικόνα μεταφέρθηκε στην Ελλάδα βρίσκεται στο Νέο Πετρίτσι
Οι ελληνικές επιγραφές σε όλα τα σημεία του Ναού μαρτυρούν τον ελληνικό χαρακτήρα του.
Ένα από τα ελάχιστα κτίσματα που διασώθηκαν ήταν η εκκλησία του χωριού, ο Άγιος Μηνάς. Ο Άγιος Μηνάς με τα θαύματά τους στήριξε το φρόνημα των προγόνων μας και τους βοήθησε να διατηρήσουν τα εδάφη τους στα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα.
Οι δρόμοι του χωριού είναι άθλιοι, αποτελλούν χαρακτηριστικό δείγμα των βουλγάρικων υποδομών... ΘΥΜΙΖΟΥΝ ΥΨΩΜΑΤΑ ΔΙΑΒΑΤΩΝ!
Τέλος αλγεινή εντύπωση προκαλεί η χρήση μίας μικρής κάμαρας, η οποία βρίσκεται δίπλα ακριβώς από την κεντρική είσοδο ως κατοικία από τον υπεύθυνο του ναού...
Το Στάρτσοβο είναι ένα χωριό στη νότια Βουλγαρία, βόρεια του Μπέλες σε κοντινή σχετικά απόσταση από τα σύνορα.
Αποτελείτο μέχρι τους Βαλκανικούς πολέμους από Σλαβόφωνους Έλληνες (με ξεκάθαρη ελληνική συνείδηση).
Παρά τις επίμονες προσπάθειες των Βουλγάρων να εκβουλγαρίσουν το χωριό οι Σταρτσοβίτες παρέμειναν πιστοί στον Ελληνισμό.
Το χωριό απελευθερώθηκε για λίγο από τον ελληνικό στρατό στο πλαίσιο της προέλασης του προς τη Σόφια το θέρος του 1913. Η συνθήκη του Βουκουρεστίου όμως επιδίκασε την περιοχή στη Βουλγαρία. Έτσι λοιπόν οι Σταρτσοβίτες πήραν το δρόμο της προσφυγιάς φοβούμενοι αντίποινα του βουλγαρικού στρατού (επισημαίνεται ότι 83 νέοι του χωριού κατετάγησαν άμεσα στον ελληνικό στρατό μετά την απελευθέρωση και συμμετείχαν στις επιχειρήσεις έως την απελευθέρωση του Μπλαβγκόεγκραντ).
Οι κάτοικοι του χωριού λειτούργησαν για τελευταία φορά το ναό στον Άγιο Μηνά, πήραν ότι μπορούσαν φορτώνοντας το σε μεταγωγικά του στρατού (είχε διατάξει σχετικά ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ύστερα από αίτημα των κατοίκων της περιοχής).
Οι Σταρτσοβίτες έκαψαν τα σπίτια τους, τα οστά των προγόνων τους, τους τάφους, το αρχείο του σχολείου και άφησαν μόνο την εκκλησία του Αγίου Μηνά (σώζεται μέχρι σήμερα).
Και ξεκίνησαν...
Άγιος Μηνάς Στάρτσοβο
Οι πρόσφυγες κινήθηκαν νότια μαζί με άλλους πρόσφυγες από το βουλγάρικο Πετρίτσι) και αφού περιπλανήθηκαν στη βόρεια Ελλάδα εγκαταστάθηκαν οριστικά στο χωριό Βέτρινα νότια των συνόρων το οποίο και μετονόμασαν σε Νέο Πετρίτσι (εκεί μετέφεραν και την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Μηνά τοποθετώντας την σε ένα μικρό εκκλησάκι). Διέμειναν στα σπίτια των Τούρκων που μόλις είχαν αποχωρήσει και ήταν το κύριο συστατικό στοιχείο της κοινωνίας του χωριού)
Σύμφωνα με τα επίσημα διπλωματικά έγγραφα του υπ. εξωτερικών (1913-1917) ήρθαν 109 οικογένειες και συνολικά 455 άτομα ενώ εγκαταλείφθηκαν περιουσίες 1.481.000 δραχμών.
Άγιος Μηνάς Νέο Πετρίτσι
Από έρευνες που διενεργήθηκαν καθώς και μεταγενέστερες εργασίες που εκπονήθηκαν ο αριθμός των Σταρτσοβιτών που μετανάστευσε ανέρχεται σε 600.
Σύμφωνα με τον Χατζηκυριακού το χωριό είναι άξιο μνείας για την επιμονή του στον ελληνισμό. Σήμερα Σταρτσοβίτες που ζουν στο Νέο Πετρίτσι συναντούν συγγενείς τους στο Στάρτσοβο (Βουλγάρικο). Πρόκειται ασφαλώς για ξεχασμένους Ελληνογενείς με βουλγάρικη όμως πλέον συνείδηση καθώς η παραμονή τους εκεί καθιστούσε αδύνατη τη μη βουλγαροποίηση τους.
