Το νούμερο 31.328, του Ηλία Βενέζη

Το ακόλουθο περιστατικό συνέβη στην αποβάθρα της Μυτιλήνης κατά την κατά την άφιξη του Βενέζη μετά την αιχμαλωσία του, (το αφηγείται ο ίδιος):

Ηταν η μέρα που γύριζα στη Μυτιλήνη από τα κάτεργα της Ανατολής. Η αποβάθρα ήταν
γεμάτη κόσμο. Ολοι ήθελαν να μου σφίξουν το χέρι, να μου μιλήσουν, να με ρωτήσουν για
τους δικούς τους, που είχαν μείνει στην απέναντι αιολική γη… Τότε πλησίασε ένας άγνωστος
άνθρωπος, ο Μυριβήλης! Μου έσφιξε το χέρι και με ρώτησε: 
– Τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα;
– Να ξεχάσω! είπα απλά.
 – Πρέπει να τα γράψεις όλα. 
– Ολα; ρώτησα με αγωνία. 
– Ολα».
Ετσι άρχισαν όλα. Ο Ηλίας Βενέζης μόλις έχει γυρίσει στη Μυτιλήνη, ύστερα από την
αιχμαλωσία του από τους νικητές Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής, και περιγράφει σε
μια συνέντευξή του στην Απογευματινή...

Το έργο ξεκίνησε να γράφεται το 1924 και ύστερα από πολλές επεξεργασίες δημοσιεύθηκε το 1931 στην τοπική εφημερίδα "Καμπάνα" της Μυτιλήνης σε συνέχειες (συνηθίζονταν να δημοσιεύονται έτσι μεγάλα έργα της εποχής). Διευθυντής της εφημερίδας ήταν ο Μυριβήλης , οποίος και τον παρότρυνε στη συγγραφή του έργου. Ο λόγος για τον οποίο ο συγγραφέας προέβη στην επεξεργασία ήταν προκειμένου να αφαιρέσει σκληρές και απάνθρωπες σκηνές που υπήρχαν στην αρχική μορφή.

Σύμφωνα με τη γνώμη του Μουλλά το "Νούμερο 31328" μαζί με τη "Ζωή εν τάφο" του Μυριβήλη και την "Ιστορία ενός αιχμαλώτου" του Στρατή Δούκα αποτέλεσαν τα πιο γνωστά βιβλία πολέμου στην ελληνική λογοτεχνία.


Η υπόθεση:
Ο Ηλίας Βενέζης συνελήφθη από τους Τούρκους το Σεπτέμβριο του 1922 και κατόπιν στρατολογήθηκε στα Τάγματα Εργασίας έως το τέλος του 1923.
Οι ήρωές του πεινούν, διψούν, παγώνουν γυμνοί μέσα στο κρύο, βρέχονται από την
ανελέητη βροχή, περπατούν ανυπόδητοι μέσα στα αγκάθια. Μοιράζονται το μοναδικό
ζευγάρι παπούτσια και σκεπάζονται με ένα κομμάτι τσουβάλι. Σπαράζουν και μαζί τους ο
αναγνώστης βιώνει τον αγώνα τους για επιβίωση, νιώθει βαθιά στα τρίσβαθα της ψυχής
του πώς είναι να λειτουργείς μόνο με το αίσθημα της αυτοσυντήρησης σε ένα καθεστώς
τρόμου και να δοκιμάζεσαι δραματικά σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο στα κολαστήρια
της απανθρωπιάς και της εξόντωσης. Κυρίως όμως βιώνει την εφιαλτική πραγματικότητα
και μαθαίνει πώς είναι να θεωρεί κανείς ότι ο θάνατος είναι λύτρωση και να μην φοβάται
να πεθάνει αλλά να ζήσει ακόμα μια μέρα.

Ασύλληπτες οι περιγραφές του Βενέζη στις αφηγήσεις των βασανιστηρίων και
συναισθηματικού και ψυχικού κατακερματισμού των ηρώων. Μέσα στη φρικωδία και τον
μαρασμό ο άνθρωπος μετατρέπεται σε έναν αριθμό, ένα νούμερο απρόσωπο, δραματικό,
η ζωή του δεν έχει καμιά απολύτως αξία και η τύχη του είναι προκαθορισμένη.

Οι περιγραφές του Βενέζη είναι ωμές γιατί ωμή είναι και η πραγματικότητα
που μόλις έχει βιώσει. Πριν συρθεί στα κάτεργα της Ανατολής,
σχεδόν παιδί, μέσα σε 14 μήνες γίνεται ένας ώριμος άνδρας,
σημαδεμένος σωματικά και ψυχικά για όλη του τη ζωή.
Όμως ο ίδιος γράφει σε επιστολή του, έξι μήνες πριν το θάνατό του:
«Δεν γίνεσαι συγγραφέας αν δεν το πληρώσεις ακριβά με τη ζωή σου».


                                                  
Επιπλέον στοιχεία:

Το χρονικό της αιχμαλωσίας θα παρουσιαστεί με όλο το ρεαλισμό της άμεσης αναφοράς των γεγονότων. Οι κακουχίες, η πείνα, η δίψα, φόβος, ανθρώπινα πάθη, εξαθλίωση και ένστικτο της αυτοσυντήρησης θα αποτυπωθούν με ρεαλισμό. Με ρεαλισμό θα περιγραφούν και οι διαμάχες Ελλήνων και Τούρκων, καθώς και οι ελάχιστη αλληλοκατανόηση.

Η αφήγηση (λιτή αλλά και δραματική) θα γίνει σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο καθώς ο Βενέζης θέλησε να ταυτιστεί με το σύνολο των Ελλήνων αιχμαλώτων στρατιωτών. Τα γεγονότα τελικά θα μιλήσουν από μόνα τους, ο αφηγητής δε θα παρέμβει καθόλου, δε θα σχολιάσει και δε θα χαρακτηρίσει τα δρώμενα που έζησε. Η αφήγηση είναι γραμμική, τα γεγονότα δηλαδή παρατίθενται με τη σειρά που έγιναν.

 Το λεξιλόγιο είναι γλαφυρό, διανθισμένο με πολλούς διαλόγους και με πολλές τούρκικες λέξεις.


Το έργο εισχωρεί στο σώμα της ιστορικής αναλγησίας και φέρνει στην επιφάνεια όσα δεν πρέπει να μείνουν στη λήθη.

Το έργο μπορείτε να το αντλήσετε από εδώ:

http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/03/I.-Benezi-To-noumero-31328.pdf


Στοιχεία για το βίο του Βενέζη μπορείτε να βρείτε εδώ

https://politismikidiadromi.blogspot.com/2020/01/blog-post_24.html?m=1




Πηγές:
Fractal, Culturenow, Το Βήμα, Ε.Α.Π.-Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, R. Beaton-Εισαγωγή στη νεώτερη ελληνική λογοτεχνία,Λίνος Πολίτης-Ιστορία της νεώτερης ελληνικής λογοτεχνίας.

ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΕΡΓΟ ΑΠΟΡΕΙ ΣΧΤΕΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΨΑΧΝΕΙ ΝΑ ΒΡΕΙ ΣΕ ΠΟΙΟ ΤΕΛΙΚΑ ΣΗΜΕΙΟ ΕΦΑΠΤΕΤΑΙ Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΦΥΛΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΙΔΟΣ....

Πανόραμα-Ωραιοκαστρο 35-53!

Την πρώτη εκτός έδρας νίκη τους έκαναν οι Λύκοι στο φετινό πρωτάθλημα επικρατώντας επί του αξιόμαχου Πανοράματος με 53-35.

Όπλα για τη σημερινή νίκη ήταν η άμυνα και η κυριαρχία κάτω από τα 2 καλάθια, σ αυτό συνέβαλε και η παρουσία του γίγαντα Ιατρίδη, ο οποίος έβαλε μέχρι και τρίποντο (συνολικά 5 πόντους)!

Την καλύτερη του εμφάνιση με τα χρώματα του Ωραιοκάστρου έκανε ο Δημήτρης Πουλιάκης που αγωνίστηκε κάτω από αντίξοες συνθήκες βάζοντας 10 πόντους. Ο Κουγιουμτζίδης έβαλε 16 πόντους (σταθερά καλός φέτος), ο Ζαφειρόπουλος 13, ο Τζέκος 7 ο Τσαβας 3 και οι Βαρυτης και Μιντης από 2.

Το Πανόραμα άντεξε 30 περίπου λεπτά οπότε και ήταν κοντά στο σκορ 7-9 η πρώτη περίοδος, 18-22 ημίχρονο.

Την ομάδα κοουτσάρησε με επιτυχία ο Βαγγέλης Γκουντουβάς.

Μετά τη νίκη η ομάδα του Ωραιοκάστρου ανέβηκε στην έκτη θέση.

Πάλι πρωταγωνιστής ήταν οι απουσίες για το Ωραιόκαστρο. Τραυματίες και ανυπέρβλητα κωλύματα.

Τις εντυπώσεις κερδίζει και η νέα φανέλα της ομάδας του Ωραιοκάστρου...

Εικόνα τεντυμπόι...

Κούρεμα γουλί και διαπόμπευση...

Ικανοποίηση του λαϊκού αισθήματος.

Ο νόμος 4000 σε πλήρη εφαρμογή.

Μάχη ουραγών αύριο στο Πανόραμα.

Αύριο η ομάδα του Ωραιοκάστρου δίνει μάχη στο Πανόραμα με στόχο μόνο τη νίκη.

Πρόκειται για ντέρμπι ουραγών καθώς το Πανόραμα βρίσκεται στην τελευταία θέση της βαθμολογίας. Σε περίπτωση νίκης το Ωραιόκαστρο πιθανόν να ξεκολλήσει από την προτελευταία θέση.

Το παιχνίδι εκ πρώτης όψεως φαίνεται εύκολο αλλά θέλει προσοχή και συγκέντρωση.


Ο γενικός αρχηγός της ομάδας κος Εσκίογλου Μίλτος τόνισε ότι η ομάδα έχει πολλές δυνατότητες και ότι αν σταματήσει η ατυχία που την κατατρέχει μπορεί να επιτύχει πολλά.

Το βόρειο σέλας...

Το βόρειο σέλας στην Ισλανδία..

Μαγική εικόνα...

Τα πηλήκια του στρατηγού Πλαστήρα...

Τα ιστορικά πηλήκια του στρατηγού Πλαστήρα...

Μαζί με τα πηλήκια απεικονίζονται τα κυάλια καθώς και τα παράσημα του στρατηγού...

Πρόκειται ασφαλώς για σημαντικά ιστορικά κειμήλια...

Τεράστιος Άρης! Έσπασε το αήττητο του ΠΑΟΚ!! Κινηματογραφικό υλικό...

Μεγάλη νίκη πέτυχε ο Άρης επί του ΠΑΟΚ με 4-2!
                                   
                                  

Ενώ όλοι περίμεναν ο Άρης να αγωνιστεί δυνατά και αντιαθλητικά έγινε το αντίθετο...

Ο Άρης έπαιξε τεχνικά και ... χάθηκε η μπάλα!!!!

Άποψη του συντάκτη είναι ότι ο Άρης έχει μετά τον  ΠΑΟΚ και τον Ολυμπιακό φέτος το καλύτερο Ρόστερ.

Απολαύστε την ατμόσφαιρα...

Ωραιόκαστρο-Διας 71-58. Highlights!

Ορισμένα highlights από την άνετη νίκη επί των Δίας την προηγούμενη Πέμπτη και ενόψει του κρίσιμου εκτός έδρας αγώνα με το Πανόραμα...

Η ίδρυση του εξαρχάτου της Ραβέννας ως βυζαντινός θύλακας στη βόρεια Ιταλία

Η Ραβέννα αποτέλεσε σημαντικό θύλακα του Βυζαντίου στη βόρεια Ιταλία. Η αποτυχία  εμπέδωσης της βυζαντινής κυριαρχίας μετά τις εκστρατείες του Ιουστινιανού οδήγησε την βυζαντινή ηγεσία στην απόφαση δημιουργίας ενός ισχυρού θύλακα στον Ιταλικό βορρά,ενώ στο νότο το ελληνικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο.

Η ανάπτυξη της ερευνήτριας κας Λεοντίνη σχετικά με τις συνθήκες ίδρυσης της Ραβέννας είναι διαφωτιστική:
Τα εδάφη της Δύσης που είχαν κατακτηθεί επί Ιουστινιανού Α' (527-565) δεν διατηρήθηκαν για πολύ υπό τον βυζαντινό έλεγχο.
Η Ιουστινιάνεια reconquista, την οποία στην Κωνσταντινούπολη προόριζαν για μόνιμη, ανατράπηκε πολύ γρήγορα με την εισβολή των Λογγοβάρδων στην Ιταλία (568).
 Οι Βυζαντινοί προσπάθησαν αρχικά να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της λογγοβαρδικής εισβολής εφαρμόζοντας την τακτική των συμμαχιών με τους ορθόδοξους Φράγκους.

Οι αποστολές βυζαντινών στρατευμάτων την εποχή αυτή στη Δύση ήταν περιορισμένες και είχαν πάντοτε χαρακτήρα επικουρικό στα εκστρατευτικά σώματα των Φράγκων. Όταν η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε πλέον να αλλάξει άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι η ανάκτηση της Ιταλίας κατά το Ιουστινιάνειο πρότυπο ήταν ανέφικτη. Η αδυναμία του Βυζαντίου να διατηρήσει στρατιωτικές δυνάμεις ικανές να αναχαιτίσουν τους Λογγοβάρδους, πέρα από το πλήγμα που κατάφερε στη βυζαντινή κυριαρχία στην Ιταλία, είχε ως συνέπεια την ανάδειξη του πάπα της Ρώμης σε ρόλο πρωταγωνιστή για την ομοιογενή και με ειρηνικά μέσα εξάπλωση της Ορθοδοξίας στη
Δύση.

Μπροστά σε αυτές τις δραματικές αλλαγές, το Βυζάντιο -παράλληλα με την αξιοποίηση της διπλωματικής του φιλίας με τους Φράγκους-, προχώρησε στην ίδρυση του Εξαρχάτου της Ραβέννας. Σε αυτή τη νέα διοίκηση των Βυζαντινών εδαφών της Ιταλίας τοποθετείται επικεφαλής ένας πατρίκιος και Έξαρχος με πολιτικές και στρατιωτικές αρμοδιότητες.

 Ωστόσο, οι στρατιωτικές δυνάμεις που εδρεύουν στην Ιταλία υπό τον Έξαρχο, αν δεν ενισχύονταν από τους Φράγκους από το Βορρά, ήταν εξαιρετικά ανεπαρκείς για να υποτάξουν τους Λογγοβάρδους και να εμπνεύσουν τον σεβασμό στους ισχυρούς κοσμικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες της Ιταλίας.

Βαβυλωνία, του Δημητρίου Βυζάντιου.

Απόψε θα σας παρουσιάσω ένα από τα πρώτα ελληνικά θεατρικά  έργα που γράφτηκαν μετά την ίδρυση του Ελληνικού Βασιλείου (1830). Πρόκειται για την κωμωδία “Βαβυλωνία” του Δημητρίου Βυζάντιου.

Το έργο πρωτοδημοσιεύτηκε το 1836 και αποτέλεσε το μόνο επιτυχημένο θεατρικό έργο της  περιόδου της Φαναριώτικης-Αθηναϊκής σχολής και της Ελληνικής Ρομαντικής σχολής (1830-1880). Πρόκειται για ένα από τα έργα του παλαιότερου ελληνικού θεάτρου.

Το πραγματικό όνομα του συγγραφέα είναι Δημήτρης Χατζηασλάνης και γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Με την έκρηξη της επανάστασης ήρθε στην Ελλάδα και έλαβε ενεργό μέρος κυρίως σε πολιτικές θέσεις.

Η υπόθεση:
 Το έργο πλέκεται στο Ναύπλιο το 1827, μετά την αναγγελία της νίκης των συμμαχικών δυνάμεων στο Ναβαρίνο. Μια συντροφιά από Έλληνες διαφόρων γεωγραφικών περιοχών γιορτάζουν την Απελευθέρωση, με τη διαφορά των διαλέκτων τους όμως δημιουργούν παρεξηγήσεις, «συγκρούσεις» κι ύστερα από επέμβαση της αστυνομίας φυλακίζονται. Η φασαρία ξεσπά όταν κάποιος κατηγορείται ότι έκλεψε πρόβατα και η κατηγορία αυτή εκλαμβάνεται ότι έφαγε κόπρανα (κουράδια/κουραδιές)! Στο τέλος ελευθερώνονται όλοι κι η κωμωδία κλείνει με γιορταστικούς χορούς και τραγούδια.

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ:

Η πρωτόγονη θελκτικότητα του έργου ξυπνά στην ψυχή του αναγνώστη ή του θεατή αναμνήσεις και βιώματα της φυλής πολύ βαθύτερα απ' το ηθογραφικό, φολκλορικό πλαίσιο της κωμωδίας. Ο συγγραφέας Δημήτριος Κ. Βυζάντιος διαθέτοντας το χάρισμα να γράφει ζωντανούς διαλόγους σε διάλεκτο, κερδίζει απ' την αρχή τον αναγνώστη και στην πορεία του έργου αναδεικνύεται άξιος ζωγράφος τύπων, δηλαδή συγγραφέας με ποιητική πνοή.

Επτά διαφορετικές διαφορετικές τοπικές διάλεκτοι και μία του σοφολογιότατου, ο οποίος προσπαθεί να αντικαταστήσει τις κοινές λέξεις με αντίστοιχες αρχαίες, συμπλέκονται με ξεκαρδιστικά αποτελέσματα.

Το μοτίβο του έργου είναι ιδιαίτερα αγαπητό, πηγάζει από τις παλαιότερες βενετσιάνικες διαλεκτικές κωμωδίες και τα Κορακίστικα (είδος παιδικού γλωσσικού κώδικα ακαταλαβίστικου στους μεγάλους, ο οποίος εκείνη την εποχή επιπρόσθετα διακωμωδούσε την προσπάθεια του Κοραή για σύγκλιση στο γλωσσικό ζήτημα) του Ι. Ρ. Νερουλού.

Το έργο αγγίζει ένα τεράστιο ζήτημα της νέας ελληνικής εποχής: Το γλωσσικό. Πιο συγκεκριμένα το πιο αδύνατο σημείο του: την ύπαρξη των τοπικών διαλέκτων, καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε κοινή ομιλούμενη ελληνική γλώσσα. Έτσι λοιπόν το έργο κάνει χρήση διαλέκτων από επτά περιοχές προκειμένου να αναδείξει το τεράστιο γλωσσικό ζήτημα. Η προσπάθεια του Κοραή με τη μέση οδό της καθαρεύουσας  προκρίθηκε τελικά ως λύση ανάμεσα στους οπαδούς της αρχαΐζουσας και της καθομιλουμένης. Τα κορακίστικα διακωμωδούσαν τις προτεινόμενες λύσης του Κοραή.

Ο συγγραφέας καταπιάνεται με ένα αδύνατο σημείο της ομιλούμενης γλώσσας το οποίο δε μπορεί να αντιμετωπιστεί με ικανοποιητικό τρόπο στο πλαίσιο της σοβαρής διαμάχης: την ύπαρξη τοπικών διαλέκτων. Τα κωμικά αποτελέσματα εντέλει προκαλούν οι διάφορες οδηγίες ρυθμιστικού χαρακτήρα που στοχεύουν στη γλωσσική τυποποίηση και εφαρμόζονται στην καθημερινή ομιλία.

Στο έργο βλέπουμε ένα φανατικό οπαδό της νέας γλώσσας (καθαρεύουσα)  να πνίγεται στην προσπάθεια του να παραγγείλει μία λαχανοσαλάτα, για την οποία η υποτιθέμενη διορθωμένη σωστή λέξη περιέχει τριάντα γράμματα (ελαδιοξιδιολατολαχανοκαρύκευμα), και συνέρχεται μόνο όταν πείθεται να ξεστομίσει την αντίστοιχη λέξη (λαχανοσαλάτα).

Στο εν λόγω θέμα (γλωσσικό) θέση του συντάκτη αποτελεί η προάσπιση της καθαρεύουσας ως ορθής επιλογής καθώς τη δεδομένη ιστορική χρονική στιγμή ήταν απαραίτητη η  χρήση της προκειμένου να αποκαθαρθεί η ελληνική γλώσσα από τα τούρκικα, βουλγάρικα, αλβανικά κ.α. στοιχεία με τα οποία είχε αναμιχθεί.

Το έργο σε γενικές γραμμές εξαίρει το ήθος του Ανατολίτη-Έλληνα (Κερκυραίου, Χιώτη κλπ) της εποχής. Τέλος παίζεται από θιάσους σε γεμάτα θέατρα ακόμη και στις μέρες μας...

Πηγές:

1)    www.politeia.gr

2)   Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ., Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2007

3)   Roderick Beaton, Εισαγωγή στη νεότερη λογοτεχνία, Ποίηση και Πεζογραφία 1821-1992, μετφρ. Ε. Ζούργου-Μ. Σπανάκη, εκδ. Νεφέλη 1996 

Η ηχογράφηση έγινε το 1962 για την εκπομπή " Το θέατρο της Κυριακής"
Λαμβάνουν μέρος με τη σειρά που ακούγονται οι ηθοποιοί :

 Χρήστος Ευθημίου, Γιάννης Αποστολίδης, Παντελής Ζερβός, Βασίλης Ανδρεόπουλος, Γκίκας Μπινιάρης, Γρηγόρης Βαφιάς, Γιάννης Βογιατζής, Μιχάλης Καλογιάννης, Άρης Μαλιαγρός, Φραγκούλης Φραγκούλης, Σπύρος Ολύμπιος, Ρίτα Μουσούρη , Ελένη Μενεγάκη, Ευάγγελος Πρωτοπαπάς.
Ραδιοσκηνοθεσία : Κώστα Κροντηρά.


Η μεταφόρτωση έγινε από το κανάλι Ισοβιτης:

http://isobitis.com/theatro1/?p=2604

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

 

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος σχετικά με τα Σαββατόβραδα

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, επίκαιρος έως σήμερα αναφέρεται στους πειρασμούς του Σαββατόβραδου...

Ἕνα ἄλλο θέμα. Ὑπάρχει θὰ λέγαμε ἕνα πονηρὸ πνεῦμα, τὸ ὁποῖον βάζει τοὺς Χριστιανοὺς ν’ ἀργοῦν τὸ Σάββατο τὸ βράδυ νὰ κοιμηθοῦνε. Τοὺς βρίσκει χίλιες δυὸ δικαιολογίες, τοὺς κάνει διάφορες προτάσεις ἢ κι ἀκόμη νὰ πᾶνε γιὰ διασκεδάσεις, ὁπότε ἅμα τελειώσουν ὅλη αὐτὴ τὴν ἱστορία πολὺ ἀργὰ τὸ Σάββατο τὸ βράδυ, ποῦ νὰ ξυπνήσουν τὸ πρωῒ νὰ πᾶνε στὴ λειτουργία ἢ ἂν θὰ πᾶνε, θὰ νυστάζουνε. Λοιπόν, νὰ κανονίσουμε αὐτὸν τὸν δαίμονα τοῦ Σαββατόβραδου νὰ τὸν πολεμήσουμε.

Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου.

Η ζωή και το έργο του Ηλία Βενέζη.

Απόψε θα σας παρουσιάσω τη ζωή και το έργο ενός μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη της γενιάς του '30.









Ο ΒΙΟΣ

Ο Ηλίας Βενέζης γεννήθηκε το 1904 (το αναφέρει στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα, ενώ υπάρχουν επίσημα έγγραφα που επισημαίνουν ότι τελικά γεννήθηκε το 1899) στις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας.
Ο παππούς του είχε μετοικήσει στο Αϊβαλί από την Κεφαλλονιά. Πατέρας του ήταν ο Μιχαήλ Μέλλος και μητέρα του η Βασιλική Μπιμπέλα, ενώ είχε ακόμη έξι αδέρφια. Μία αδερφή του ήταν η λογοτέχνις Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη η οποία και ήταν μητέρα του Πέτρου Μολυβιάτη (υπουργού εξωτερικών της κυβέρνησης Καραμανλή).

Το 1914 ο μεγάλος λογοτέχνης έφυγε με την οικογένεια του για τη Μυτιλήνη εξαιτίας του διωγμού που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι σε βάρος των Ελλήνων με αφορμή την έκρηξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.Ο πατέρας του και μία αδελφή του παρέμειναν αποκλεισμένοι στο Αϊβαλί. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στη Μυτιλήνη ο Βενέζης παράλληλα με το σχολείο εργάστηκε σε φούρνο προκειμένου να ενισχύσει οικονομικά την οικογένεια του.

Το 1919 μετά την απελευθέρωση τω Κυδωνιών από τον Ελληνικό Στρατό ο Βενέζης επέστρεψε στην πόλη και ξαναβρήκε την οικογένεια του. Κατά την παραμονή του στο Αϊβαλί το 1920 γνώρισε τον Φώτη Κόντογλου και αρθρογράφησε στα περιοδικά Νέα Ζωή (Σμύρνη) και Λόγος (Κωνσταντινούπολη). Μετά την καταστροφή (Σεπτέμβριος 1922) ο Βενέζης δεν μπόρεσε να ξεφύγει στην Ελλάδα και αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους. Υπηρέτησε και βασανίστηκε στα περιβόητα "τάγματα εργασίας". Η οδυνηρή εμπειρία που βίωσε τον ώθησε στη συγγραφή του έργου του "Το Νούμερο 31.328" που ήταν και ο αριθμός του στα τάγματα εργασίας. Έκτοτε ο Βενέζης δεν αποχωρίστηκε τη μικρή σιδερένια πλάκα που είχε αυτό το νούμερο αυτό, καθώς την φορούσε πάντα στο χέρι, όπως πληροφορεί η κόρη του Άννα. Απελευθερώθηκε τελικά το 1923 από τα τάγματα καθώς ήταν ένας από τους ελάχιστους που μπόρεσαν να επιζήσουν.






Το σπίτι του Βενέζη στο Αϊβαλί



Πρώτος σταθμός του στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση του από τους Τούρκους ήταν η Λέσβος, στο νησί εκείνη την εποχή ήταν σε εξέλιξη μία μεγάλη λογοτεχνική κίνηση που ονομάστηκε "Λεσβιακή Άνοιξη". Πρωτεργατης της λογοτεχνικής δραστηριότητας στη Λέσβο ήταν ο Στρατής Μυριβήλης, ο οποίος και τον προέτρεψε να συγγράψει τις εμπειρίες του σε βιβλίο ως αιχμάλωτος των Τούρκων, όπως και έγινε.


Ο Βενέζης συνεργάστηκε με τον Μυριβήλη και στην εφημερίδα του τελευταίου "Ταχυδρόμος" , ενώ ταυτόχρονα εργάστηκε και ως υπάλληλος της "Διευθύνσεως κτημάτων εξ ανταλλαγής" του υπουργείου εργασίας και αργότερα ως υπάλληλος επίσης της "Τράπεζας της Ελλάδας".
Το 1932 ο Βενέζης μετατέθηκε στο υποκατάστημα της τράπεζας της Ελλάδας στην Αθήνα στο οποίο και εργάστηκε συνολικά 27 χρόνια.


Το 1938 ο διάσημος λογοτέχνης παντρεύτηκε την Σταυρίτσα Μολυβιάτη με καταγωγή από το Αϊβαλί με την οποία απέκτησε μία κόρη, την 'Αννα. Ο Βενέζης συνελήφθη και αθωώθηκε για πολιτικούς λόγους εξαιτίας του "Ιδιώνυμου", ενώ ακόμη η ζωή του έγινε τηλεοπτικό σήριαλ.


Το 1943 κάτα τη διάρκεια της κατοχής συνελήφθη από τους Γερμανούς και τέθηκε σε απομόνωση στο λεγόμενο Block C των φυλακών Αβέρωφ (εκεί τοποθετούσαν τους μελλοθάνατους) επειδή διάβασε ένα ποίημα για την ελευθερία του Μυστράς στο προσωπικό της Τράπεζας της Ελλάδας με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Αποφυλακίστηκε ύστερα από την παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδας Δαμασκηνού και άλλων προσωπικοτήτων (προκειμένου να απελευθερωθεί στρατεύτηκε όλος ο πνευματικός κόσμος, ενώ εστάλει επιστολή-έκκληση στη γερμανική διοίκηση των Σικελιανού, Μελά, Θεοτοκά, Μυριβήλη, Θεοδωρακόπουλου, Μ. Τριανταφυλλίδη).









Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα έζησε στο χωριό Εφταλού της Λέσβου με θέα τα Μικρασιατικά παράλια. Μεταξύ 1971 και 1973 υπέφερε από καρκίνο. Πέθανε τελικά στις 03-08- 1973 σε ηλικία 69 ετών. Η κηδεία του έγινε στο Μόλυβο Μυτιλήνης κατόπιν δικής του επιθυμίας, ενώ στον τάφο του υπάρχει μία και μόνη λέξη "Γαλήνη".

Το έργο του:

Το 1928 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τον τίτλο "Μανώλης Λέκκας και άλλα διηγήματα"

Έως το 1943 η βασική του θεματολογία ήταν η Μικρασιατική καταστροφή και το ύφος που χρησιμοποίησε το αφηγηματικό. Ο Βενέζης μαζί με το Στρατή Δούκα και το Στρατή Μυριβήλη έζησαν τη Μικρασιατική καταστροφή και είχαν προσωπικές εμπειρίες από τον ξεριζωμό.

Με τη Μυθιστοριογραφία θα προσπαθήσουν να κρατήσουν τα γεγονότα στη μνήμη και να τα κληροδοτήσουν στις επόμενες γενιές. Οι ανωτέρω λογοτέχνες θα συγκροτήσουν τη λεγόμενη "Αιολική Σχολή", ένα προσωνύμιο που θα οφείλει την ονομασία του από την καταγωγή τους (βορειοανατολικό Αιγαίο).

Τρία ήταν τα έργα τα οποία συνέγραψε σχετικά με τη μικρασιατική καταστροφή και για τα οποία προτείνεται από αρκετούς μελετητές η ανάγνωσή τους με αντίστροφη σειρά από το τελευταίο στο πρώτο (από την Αιολική Γη, ενδιάμεσα η Γαλήνη και το Νούμερο 31.328).



 

Το 1924 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το Νούμερο 31.328, το οποίο σε μορφή μυθιστορήματος είχε ως θέμα τις εμπειρίες του από την αιχμαλωσία του στα τάγματα εργασίας .Το 1939 έγραψε τη "Γαλήνη", επρόκειτο για ένα έργο το οποίο παρουσίαζε βιώματα προσφύγων που έρχονταν από τη Φώκαια της Μικράς Ασίας και γύρευαν νέα πατρίδα στην Ανάβυσσο.Το 1943 (14 Δεκεμβρίου) κυκλοφόρησε την "Αιολική Γη", έργο το οποίο θα περιγράψει τον χαμένο παράδεισο των παιδικών χρόνων στα παράλια της Μικράς Ασίας και το δραματικό ξερίζωμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο εξαντλήθηκε μέσα σε μόλις 2 εβδομάδες, ενώ επιπλέον εκδόθηκε και σε άλλες γλώσσες.

Άλλα έργα του συγγραφέα ήταν τα εξής:
Αιγαίο (1941)
Ακήφ (1944)
Άνεμοι (1944)
Νικημένοι (1954)
Αρχιπέλαγος (1972)
Μικρασία Χαίρε (1974)

Έργα αφηγηματικού χαρακτήρα ήταν τα ακόλουθα:
Φθινόπωρο στην Ιταλία (1950), ένα έργο ταξιδιωτικού χαρακτήρα
Αμερικάνικη γη (1954), επίσης ταξιδιωτικού χαρακτήρα
Αργοναύτες (1961)
Περιηγήσεις (1973)
Εφταλού (1972)
Στις Ελληνικές θάλασσες (1973)

Το 1954 θα αποπειραθεί μαζί με άλλους τρεις λογοτέχνες της γενιάς του '30 (Τερζάκης, Μυριβήλης, Καραγάτσης να συγγράψει το "μυθιστόρημα των Τεσσάρων", (δημοσιεύεται σε συνέχειες στην Ακρόπολη). Εμπνευστής του συγκεκριμένου συγγραφικού εγχειρήματος θα είναι ο Γιάννης Μαρής (παλιός συνεργάτης της Ακρόπολης)












Άλλα έργα του διαφορετικού χαρακτήρα ήταν:
Το Block C (1945), ένα θεατρικό έργο, το οποίο θα περιγράψει την εμπειρία του ως κρατούμενος των Γερμανών στις φυλακές Αβέρωφ. Το έργο θα πρωτοπαιχτεί στο θέατρο το 1945.
Η Έξοδος (1950) θα περιγράψει την φρίκη του Ελληνισμού κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Ο Ωκεανός (1956), ήταν ένα έργο μεταξύ ημερολογίου και ταξιδιωτικής εντύπωσης.
Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Ο Βενέζης ασχολήθηκε με όλα τα είδη του πεζού αφηγηματικού λόγου.


Ο χαρακτήρας του λογοτεχνικού του έργου.


Ο χαρακτήρας του έργου του ήταν ρεαλιστικός, ενώ εκμεταλλεύτηκε στο έπακρον τη λιτή αμεσότητα της αφήγησης. Στο έργο του μπορεί να διακρίνει κανείς τη συνεχή ειρωνική αντιπαράθεση της βιωμένης πραγματικότητας, των κατεστημένων συμβάσεων καθώς και των τυποποιημένων εκφράσεων της λογοτεχνίας.
Ο ρεαλισμός της άμεσης ανάμνησης θα διαφανεί στο έργο του Νούμερο 31.328
Το σκηνικό δράσης των έργων του θα αποτελέσει κυρίως τα αγροτικά χωριά, ενώ θα δώσει έμφαση μέσα στο έργο του στο σώμα και στην καλή φυσική κατάσταση. Ο Βενέζης θα χρησιμοποιήσει το τοπικό και ιδιαίτερα το αγροτικό ιδίωμα. Στις παραδόσεις του παρελθόντος θα αναζητήσει ένα είδος σωτηρίας (Αιολική Γη). Η ατμόσφαιρα νοσταλγίας θα εκφραστεί μέσα από την αφηγηματική τεχνική της αναπόλησης. Επιπρόσθετα όπως πολλοί άλλοι μυθιστορηματογράφοι της εποχής του έτσι και αυτός θα επιδιώξει τη γαλήνη μέσα από το έργο του.
Η τρυφερή λυρική φύση του Ηλία Βενέζη θα γίνει αντιληπτή στη "Γαλήνη", ενώ η νοσταλγική λυρική φύση στην "Αιολική γη" όπου και θα επιχειρήσει να αναστήσει τα παιδικά του χρόνια.
Το έργο του Βενέζη θα χαρακτηριστεί γενικά από Συμβολισμό, υπερβολική λυρική διάθεση και βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο. Η νοσταλγική διάθεση του ιδιαίτερα στα μυθιστορήματα του είναι ζωντανή και δικαιωμένη.
Γλυκιά λογοτεχνία που σε γενικές γραμμές αφήνει μία ωραία αίσθηση στον αναγνώστη.

Άλλες δραστηριότητες

Λοιπές δραστηριότητες του Βενέζη ήταν οι εξής:
Αρθρογραφία στο Βήμα (1946-1973) και στην Ακρόπολη (1958-1973)
Παρουσιαστής εκπομπών στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας "Σας μιλά ο φίλος σας", Ξένοι περιηγητές στην Ελλάδα" και "Πλοία και θάλασσα".
Το 1957 εξελέγει μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Μεταξύ 1950-1952 ήταν Γενικός Γραμματέας και διευθύνων σύμβουλος του Εθνικού Θεάτρου
Γενικός Διευθυντής και πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής (1964-1967)
Αντιπρόεδρος του συμβουλίου της Ελληνοαμερικάνικης Ένωσης (1956-1970)
Πρόεδρος φεστιβάλ κινηματογράφου (1963-1966)
Ιδρυτικό μέλος της "Ομάδας των 12"
Πρόεδρος σε επιτροπές υπουργείων Παιδείας και Προεδρίας (1956-1968)









Βραβεύσεις, κριτική και κάποιες πληροφορίες από την κόρη του

Τιμήθηκε με το Α' κρατικό βραβείο λογοτεχνίας και τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημά του «Γαλήνη»

Η κόρη του Άννα Βενέζη παρέδωσε το αρχείο του πατέρα της στη Γεννάδιο βιβλιοθήκη, κράτησε μόνο την αλληλογραφία του με την οικογένεια του, τα βιβλία του και τις φωτογραφίες του.

Ο Βενέζης σε αντίθεση με τους υπολοίπους της γενιάς του '30 που ήταν κατηφείς και κλειστοί ήταν τρυφερός, εγκάρδιος, γλυκός και αισιόδοξος σύμφωνα με την κόρη του. Γενικά ήταν μία λαμπερή προσωπικότητα.

Σύμφωνα επίσης με την κόρη του ο Βενέζης δεν ήταν αξιοποιήσιμος πολιτικά καθώς για τους αριστερούς υπήρξε δεξιός και για τους δεξιούς αριστερός. Δεν κατάφεραν ορισμένοι ερευνητές οι οποίοι μετά τη μεταπολίτευση ασχολούνται με ιδεολογίες να τον οικειοποιηθούν.



Η Άννα Βενέζη μας πληροφορεί ότι μετά το 1943 (έτος έκδοσης της Αιολικής Γης) η αριστερή κριτική υποστήριξε ότι εν μέσω της κατοχής δε μπορεί ένας συγγραφέας να γράφει ιστορίες σαν παραμύθι (αφήνοντας υπαινιγμούς για την Αιολική Γη) από την παιδική του ηλικία. Σύμφωνα όμως πάλι με την κόρη του αυτός ο τρόπος γραφής ήταν ένας τρόπος αντίδρασης.

Έντονη κριτική όμως ασκήθηκε στο Βενέζη και από τον εθνικιστικό χώρο καθώς χαρακτηρίστηκε ως κλαψιάρης, μοιρολάτρης και ηττοπαθής συγγραφέας, ο οποίος αντί να δείξει τον Έλληνα να περνά τις δυσκολίες και να χαλυβδώνεται (Νούμερο 31.328) τον παρουσιάζει τρομοκρατημένο και δειλό.

Οι εκδόσεις του, οι μεταφράσεις του, η αλληλογραφία του, οι ομιλίες του στην Ακαδημία κλπ είναι πλήρως ταξινομημένα στη Γεννάδιο βιβλιοθήκη και περιμένουν τον ερευνητή να τα μελετήσει.

Εν κατακλείδι ο Βενέζης αποτελεί ένα παρθένο έδαφος για τον ερευνητή , όπως λέει και η κόρη του. Όσο ζούσε και τα πρώτα χρόνια μετά το θάνατο του ήταν αναγνωρισμένος, αργότερα όμως δεν αξιοποιήθηκε από τον σύγχρονο σχολιασμό.

Πηγές: Το Βήμα, Εισαγωγή στη νεώτερη Ελληνική λογοτεχνία (R. Beaton),Ιστορία της Ελληνικής λογοτεχνίας (Πολίτης), Lifo, metapedia, thetoc,silia.gr, peri-grafis,ekebi, wikipedia




Η Πολιτισμική Διαδρομή θα σας παρουσιάσει ολόκληρο το έργο του Ηλία Βενέζη αναλυτικά σε βάθος χρόνου...

Νίκη με 71-58 επί των Δίας! Παρατίθεται κινηματογραφικό υλικό.

Με το Σταύρο Μυλωνίδη να πραγματοποιεί μία εμφάνιση βγαλμένη από τα περσινά δρώμενα το Ωραιόκαστρο νίκησε μετά από μία σειρά αποτυχημένων αγώνων την αξιόμαχη ομάδα των Δίας με 71-58, παίρνοντας έτσι και μία άτυπη ρεβάνς για την εκτός έδρας ήττα του πρώτου γύρου καθώς και τη διαφορά πόντων σε περίπτωση ισοβαθμίας (το Ωραιόκαστρο είχε ηττηθεί με 72-67)!

Η νέα στολή...

                                        

Το Ωραιόκαστρο επικράτησε εύκολα με τη διαφορά να εκτοξεύεται ακόμη και στου 29 πόντους.

Οι απουσίες κέρδισαν ακόμη μία φορά τις εντυπώσεις, καθώς οι Θυμνιός, Πολιάκης, Γκούντου, Βασιλειάδης και Τζέκος ήταν τραυματίες.

Ο Μυλωνίδης πέτυχε 50 πόντους, ενώ ο Ιατρίδης επικράτησε πλήρως κάτω από τα δύο καλάθια. Αρκετά καλή εμφάνιση πραγματοποίησε και ο Σταύρος Κουγιουμτζίδης. Αξίζει τέλος να επισημανθεί και η διαρκώς βελτιωμένη παιχνίδι με παιχνίδι φετινή  παρουσία του νεαρού φόργουορντ Βασίλη Βαρύτη! 

                                          
 
Ο Εσκιόγλου δήλωσε ότι οι δύο διοργανώσεις πρωτάθλημα και κύπελλο έχουν πολύ δρόμο ακόμη και πρόσθεσε ότι το Ωραιόκαστρο είναι ακόμη παρών...

Επιστροφή στο μέλλον!

Κρίθηκε σκόπιμο να παρατεθούν τα δύο άρθρα που δημοσιεύθηκαν χθες και προχθές  σε ένα, προκειμένου να διαφανεί αφενός ο προφητικός χαρακτήρας και η αποτύπωση της πραγματικότητας (για την εποχή του παρόλες της σειρήνες της προ εικοσιπενταετίας οικονομικής ανάπτυξης όσον αφορά το πρώτο και αφετέρου  την κατάληξη όλης αυτής της εκφυλιστικής προσπάθειας των προοδευτικών δυνάμεων, που κυριάρχησαν όλα αυτά τα χρόνια του Μεσαίωνα της Μεταπολίτευσης...

Αξίζει να αφιερώσεται λίγο χρόνο ώστε να τα δείτε υπό το πρίσμα της σχέσης αιτίας και αποτελέσματος...


Λειτουργικῶς  ἀναλφάβητοι. Χρήστος Γιανναράς 25 χρόνια πριν...

ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ  ΣΕ  ΚΑΙΡΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ  ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ,  στελέχη δημόσιων  ὑπηρεσιῶν,  ἐκπαιδευτικοί.  Πτυχιοῦχοι  κατὰ  κανόνα ἀνωτάτων  σχολῶν.  Καὶ εἶναι  ἀδύνατο  νὰ  συντάξουν μιὰν  ἔκθεση, μιὰν  ἀναφορά,  τὸ  πόρισμα μιᾶς  σύσκεψης,  νὰ  ἀρθρώσουν  μιὰ σελίδα  κειμένου.

 Ὁ  εὐτελισμὸς  καὶ  ἡ ἀποσάθρωση  τῆς ἐκπαίδευσης  τὰ  τελευταῖα  εἴκοσι  χρόνια  ἔχει  ἀρχίσει νὰ  δίνει πικροὺς  καρποὺς  στὸν  δημόσιο βίο.  Ἄνθρωποι  δίχως  γλώσσα  εἶναι  καὶ  ἄνθρωποι  δίχως  σκέψη. Ἀνίκανοι  νὰ  ὀργανώσουν  ὁτιδήποτε  μὲ  λογικὴ  σειρὰ  καὶ  τάξη, ἀνίκανοι  νὰ  συσκεφθοῦν,  νὰ  ἀποτιμήσουν  προτεραιότητες,  νὰ λειτουργήσουν  κριτικά.  Δὲν  διδάχθηκαν  ποτὲ  στέρεα  δομὴ  καὶ σύνταξη τοῦ  λόγου·  ἂν  ἔχουν  κάποιαν  ἰδέα γραμματικῆς  τὴν ὀφείλουν στὴ  σπουδὴ  μιᾶς  ξένης  γλώσσας.  Τὴν τελευταία εἰκοσαετία  ἡ  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση  παράγει πολίτες  λειτουργικὰ ἀναλφάβητους.  Τὸ  κόμμα  τῆς  ἀξιωματικῆς  ἀντιπολίτευσης  ἔδωσε  στὴ δημοσιότητα,  μὲ  ὁλοσέλιδη  καταχώριση  στὸν  Τύπο,  τὶς προγραμματικές  του  ἐξαγγελίες  γιὰ τὴν  ἐκπαίδευση. Συμπαθητικὲς  προτάσεις,  θετικές.  Ἀλλὰ  οἱ  συντάκτες τους μοιάζουν  μᾶλλον  ἀνυποψίαστοι  γιὰ  τὸ  τί  ἀκριβῶς ἔχει  συμβεῖ στὴν  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση  τὰ  τελευταῖα  εἴκοσι  χρόνια.  Μοιάζει νὰ μὴν ἔχουν ἀντιληφθεῖ  ὅτι  σὲ  αὐτὸ  τὸν τόπο  πραγματοποιήθηκε ριζικὸς  καὶ  μὲ  δαιμονικὴ  εὐφυΐα  «κοινωνικὸς  μετασχηματισμὸς» βασισμένος  κυρίως  στὴν  ἀποδιάρθρωση  τῆς  ἐκπαίδευσης  (ὅπως καὶ  τῆς δημόσιας  διοίκησης).  Μετασχηματισμὸς ἰσοδύναμος  μὲ γενοκτονία  ἢ  ξεριζωμὸ  ἀπὸ πατρῶα  ἐδάφη.  Τὸ  ἄθλημα  ἢ  διαγώνισμα  τῆς ἅμιλλας καταργημένο,  οἱ  μαθητὲς προάγονται  ὅλοι,  κίνητρα  καὶ  στόχοι  ἀρίστευσης  θεωροῦνται «ἐλιτίστικοι  ἀναχρονισμοί».  Ὁ  ἰσοπεδωτικὸς  λαϊκισμὸς  ἐπιβάλλει νὰ  μὴ  διορθώνονται  λάθη  στὰ  τετράδια  τῶν μαθητῶν —  «Κάτω τὰ  αἱματοβαμμένα γραπτά!».  Ἀναιρέθηκε  κάθε  ἱεραρχία,  τὸν δάσκαλο  δὲν  τὸν  ἐλέγχει  κανείς,  οἱ  ἐπιθεωρητὲς  καταργήθηκαν,  ἡ ἀνεξέλεγκτη αὐθαιρεσία  εἶναι  «προοδευτικὸ» κεκτημένο. Γυμνασιάρχης  καὶ  λυκειάρχης  ἐπιλέγονται ἐφήμερα  ἀπὸ  τὶς «κλαδικὲς»  τῶν κομμάτων γιὰ  νὰ  διεκπεραιώνουν γραφειοκρατικὲς  ἁπλῶς  διαδικασίες,  ἱεραρχικὴ κλίμακα συνοχῆς καὶ  ἐλέγχου  δὲν  ὑπάρχει  στὴν  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση.  Ἔτσι  δὲν ὑπάρχουν καὶ κίνητρα  προσφορᾶς,  ἀφοῦ  μόνο  τὰ  χρόνια ὑπηρεσίας  διαφοροποιοῦν,  μισθολογικὰ  καὶ  μόνο,  τοὺς ἐκπαιδευτικούς,  χωρὶς  ἄλλη  διάκριση  τοῦ  ἱκανοῦ  ἀπὸ  τὸν  ἀνίκανο, τοῦ  ἐργατικοῦ  ἀπὸ  τὸν ράθυμο, τοῦ  εὐσυνείδητου  ἀπὸ  τὸν ἀσυνείδητο.  Τὰ  σχολεῖα ἀριστούχων  ἔχουν  καταργηθεῖ·  ἡ κοινωνία  μας  δὲν χρειάζεται  διακεκριμένα  στελέχη,  ἀφοῦ  σὲ  καμιὰ πτυχὴ τοῦ δημόσιου  βίου  δὲν  ξεχωρίζουμε  τὶς  παρασιτικὲς  ἀπὸ τὶς παραγωγικὲς  δυνάμεις. Δὲν  θέλουμε  τὴν  ποιότητα,  γιατὶ  εἶναι θεσμικὰ  ἐπιβεβλημένος  ὁ  παρασιτισμὸς  μὲ  τὶς  φουρνιὲς  διορισμῶν στὴν  κρατικὴ  μηχανὴ  «τῶν  δικῶν  μας  παιδιῶν»  σὲ  κάθε κυβερνητικὴ  μεταβολή.  Ἂς  τολμοῦσε  κάποιος  μιὰ  θαρραλέα στατιστικὴ  ἀπογραφή: Τί  ποσοστὸ ἀντιπροσωπεύουν  στὸν κοινωνικό  μας  βίο  οἱ  λειτουργικῶς  ἀναλφάβητοι,  πόσοι πτυχιοῦχοι τῶν  παιδαγωγικῶν  μας  σχολῶν  καταλαβαίνουν  τὴ  γλώσσα  τοῦ Παπαδιαμάντη,  ποιό  ποσοστὸ  ἀποφοίτων  λυκείου  δὲν  γνωρίζει οὔτε  αὐτὸ  ποὺ  λέμε  «γραφή»  —  ὄχι  ὀρθογραφία  ἢ  νοηματικὴ  τῶν λέξεων,  ἀλλὰ  τὴ  γραπτὴ  σημαντικὴ  τῆς  γλώσσας:  νὰ  ξεχωρίζει  τὸ ζῆτα  ἀπὸ  τὸ  ξί, τὸ  φὶ ἀπὸ  τὸ  ψί, νὰ  διαστέλλει  τὴ  μιὰ  λέξη  ἀπὸ τὴν  ἄλλη,  νὰ  γράφει  σὲ  εὐθεία  γραμμή.

 Δυστυχῶς  οὔτε  οἱ  ἐκπαιδευτικὲς προτάσεις τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης  προδίδουν  συνειδητοποίηση τῆς  συντελεσμένης καταστροφῆς.  Γιὰ  τὴν ἐπιβίωση  τοῦ  Ἑλληνισμοῦ, τὶς  ἱστορικὲς προοπτικές  του,  ὁ ξεριζωμὸς  ἀπὸ τὴ  Μικρασία  μοιάζει καταστροφὴ  μικρότερη ἀπὸ  αὐτὴν  ποὺ  συντελεῖται  εἴκοσι  χρόνια τώρα  στὴν  παιδεία —  δὲν  εἶναι  ρητορικὴ  ὑπερβολή. Ἀγραμματοσύνη,  ἀγλωσσία,  προγραμματικὴ ἰσοπέδωση κάθε ἀξιοκρατικῆς  διαβάθμισης,  διαστροφὴ τῆς  Ἱστορίας,  δηλαδή: συστηματικὸς  ἀφελληνισμός.  Ἡ  ἰδεολογία  τῆς  ἑλληνικῆς ἐκπαίδευσης σήμερα  θεμελιώνεται  στὸ  δόγμα  τῶν «προοδευτικῶν»  δυνάμεων:  «Δὲν  ὑπάρχει  ἔθνος,  τὸ  ἔθνος  εἶναι ἰδεαλιστικὸ ἐποικοδόμημα  στὸ κράτος,  πρόξενος  συγκρούσεων  καὶ ἀντιθέσεων  ποὺ  ἀποπροσανατολίζουν  τὴν ἐξέλιξη  τῶν ὑλικῶν παραγωγικῶν  δυνάμεων».  Καὶ  σὲ  μιὰ  τέτοια  ἀντίληψη  καὶ νοηματοδότηση τοῦ  κοινωνικοῦ  γεγονότος  ἡ παιδεία ἐνδιαφέρει μόνο  σὰν χρηστικὸ  μέσο,  γλώσσα  καὶ παιδεία  ὑπηρετοῦν μόνο  (ἂν ὑπηρετοῦν)  τὸν  βιοποριστικὸ  ὠφελιμισμό.  Ἀλλὰ  οὔτε  κι  αὐτὸν  ὑπηρετοῦν.  Ἀκόμα  καὶ  σὲ  «λόγια» ἐπαγγέλματα (δάσκαλος,  δημοσιογράφος)  δὲν  ἔχει  πιὰ σημασία νὰ  ξέρεις  γράμματα,  ἀφοῦ  κανένας  δὲν ἐλέγχει  τὴν ἀγραμματοσύνη  σου.  Ἐξάλλου  ἡ  κοινωνία  μας σήμερα  ἀμείβει πλουσιοπάροχα ἄλλες  ἱκανότητες,  ἄσχετες  μὲ  τὴ  μόρφωση.  Οὔτε καὶ ἐνδιαφέρει  κανέναν ποὺ δημόσιοι  ὀργανισμοί,  τράπεζες, ὑπουργεῖα,  τεχνικὲς  ὑπηρεσίες  δὲν  διαθέτουν  πιὰ στελέχη μὲ παιδευτικὸ  ἐξοπλισμὸ  ἱκανὸν  νὰ  ἀνταποκριθεῖ  στὶς  ἀπαιτήσεις ἀποδοτικῆς  λειτουργίας  τους.  Ὅταν  συνταξιοδοτηθοῦν  καὶ  οἱ τελευταῖοι  ποὺ  διδάχτηκαν  στέρεη γλώσσα  στὰ σχολειά,  τότε  θὰ ἀπολαύσουμε τὰ  κορυφαῖα  ἐπιτεύγματα δυσλειτουργίας  τῆς κρατικῆς  μηχανῆς. Ὁ  καίριος  ἀποσταθεροποιητικὸς  παράγων  γιὰ  τὴν  Ἑλλάδα  δὲν εἶναι  ἡ τουρκικὴ  ἀπειλή,  οὔτε  ἡ κρίση τῆς  Βαλκανικῆς.  Εἶναι  τὸ αὐξανόμενο  ποσοστὸ  τῶν λειτουργικῶς  ἀναλφάβητων.

25.10.1995


Το δικαίωμα στο σκυλοκαβγά, Θεοδωρόπουλος σήμερα

Παλιότερα, όταν στην τηλεόραση υπήρχαν ακόμη εκπομπές για το βιβλίο, με συγγραφείς και κριτικούς, τα βαθιά χασμουρητά έδιναν κι έπαιρναν. Αυτές εξαντλούνταν σε ανταλλαγή φιλοφρονήσεων και σε μελό εξομολογήσεις με πάγιο ρεφρέν την κοινωνική δικαιοσύνη και την αθωότητα των ποιητών, οι οποίοι, εκτός από αισθαντικοί, είναι και φιλάνθρωποι. Η τέλεια αναπαράσταση μιας πνευματικής ζωής που έπασχε από ανίατη νεκροφάνεια. Αυτές έσβησαν από φυσικό θάνατο, παραχωρώντας ευγενώς τη θέση τους στα περίφημα «πάνελ», κοινώς σκυλοκαβγάδες, για καυτά ζητήματα όπως ποιος από τους παρισταμένους είναι πιο δεξιός, ποιος πιο αριστερός, ποιος περισσότερο ψεύτης και ποιος κοινός λωποδύτης. Αυτού του τύπου οι παραστάσεις είναι φιλικές προς τον χρήστη. Δεν απαιτούν πλούσιο λεξιλόγιο και δεν καταπονούν υπέρ το δέον τους νευρώνες του εγκεφάλου. Οι συμμετέχοντες βγαίνουν κερδισμένοι αρκεί να έχουν δυνατή φωνή και έφεση στην αθυροστομία. Με τον καιρό δημιούργησαν το πρότυπο του αγενούς Ελληνα, έτοιμου για καβγά αφού τα νεύρα του είναι σπασμένα. Οι πιο θρασείς από τους πρωταγωνιστές των πάνελ προβιβάζονταν σε βουλευτές, που αντικατέστησαν τη δημοκρατική ρητορική με τον σκυλοκαβγά.


Το ερώτημα είναι αν υπάρχει δυνατότητα δημόσιου διαλόγου ο οποίος να μην προκαλεί χασμουρητά αλλά, από την άλλη, να μην καταλήγει σε σκυλοκαβγά. Θα έλεγε κανείς πως αυτόν τον ρόλο θα μπορούσε να αναλάβει ο λεγόμενος «πνευματικός κόσμος». Έλα τώρα, θα μου πείτε. Για ποιον «πνευματικό κόσμο» μιλάς; Για τους πανεπιστημιακούς που υπογράφουν διακηρύξεις για να υπερασπιστούν τις Πρέσπες, για τους δημοσιολογούντες που συντάσσονται υπέρ του «Οχι» ή υπέρ του «Ναι» στο δημοψήφισμα, για την παράταξη των τραγουδοποιών που θρηνούν το «μαύρο» στην ΕΡΤ ή μήπως για όσους αναθεματίζουν όποιον τολμάει να αμφιβάλλει ότι ο Μικρούτσικος, αν και καλός μουσικός, δεν είναι πατέρας του Γένους;


Κάπου ανάμεσα στην πλήξη της σοβαροφάνειας και στη γοητεία του σκυλοκαβγά ο λεγόμενος «πνευματικός κόσμος» αναρωτιέται γιατί οι άγριοι καιροί μας τον έχουν ρίξει στο περιθώριο. Και διαλογίζεται για την κατάντια της εκπαίδευσης, για την τύχη της γλώσσας, για την αδυναμία κατανόησης κειμένου –που οδηγεί στην αδυναμία κατανόησης εν γένει– για το απαράδεκτο επίπεδο του κοινοβουλευτικού μας βίου, για τον Πολάκη και το μέλλον της Ευρώπης. Και για να προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού στήνει τους δικούς του σκυλοκαβγάδες. Υπέστημεν την πανωλεθρία της κρίσης χωρίς να καταλάβουμε το πώς και το γιατί. Μέσα σε αυτήν τη δεκαετία δεν καταφέραμε να βγάλουμε μια ολοκληρωμένη σκέψη, έστω μικρή, για τη χώρα και την κοινωνία. 

Ομως δεν χάσαμε το δικαίωμα στον σκυλοκαβγά

Το δικαίωμα στο σκυλοκαβγά. Θεοδωρόπουλος

Χθες σας παρουσιάσαμε το άρθρο του κου Χρήστου Γιανναρά "Λειτουργικῶς  ἀναλφάβητοι", γραμμένο το 1995 έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον βλέποντας τον εκφυλισμό της παιδείας από τις προοδευτικές δυνάμεις.
Ο κος Τάκης Θεοδωρόπουλος (αρθρογράφος επίσης της καθημερινή) στην ανάπτυξη που ακολουθεί μας παρουσιάζει τους καρπούς που θερίσαμε και θερίζουμε εξαιτίας του εκφυλισμού της παιδείας κατά το Μεσαίωνα της μεταπολίτευσης.

Παλιότερα, όταν στην τηλεόραση υπήρχαν ακόμη εκπομπές για το βιβλίο, με συγγραφείς και κριτικούς, τα βαθιά χασμουρητά έδιναν κι έπαιρναν. Αυτές εξαντλούνταν σε ανταλλαγή φιλοφρονήσεων και σε μελό εξομολογήσεις με πάγιο ρεφρέν την κοινωνική δικαιοσύνη και την αθωότητα των ποιητών, οι οποίοι, εκτός από αισθαντικοί, είναι και φιλάνθρωποι. Η τέλεια αναπαράσταση μιας πνευματικής ζωής που έπασχε από ανίατη νεκροφάνεια. Αυτές έσβησαν από φυσικό θάνατο, παραχωρώντας ευγενώς τη θέση τους στα περίφημα «πάνελ», κοινώς σκυλοκαβγάδες, για καυτά ζητήματα όπως ποιος από τους παρισταμένους είναι πιο δεξιός, ποιος πιο αριστερός, ποιος περισσότερο ψεύτης και ποιος κοινός λωποδύτης. Αυτού του τύπου οι παραστάσεις είναι φιλικές προς τον χρήστη. Δεν απαιτούν πλούσιο λεξιλόγιο και δεν καταπονούν υπέρ το δέον τους νευρώνες του εγκεφάλου. Οι συμμετέχοντες βγαίνουν κερδισμένοι αρκεί να έχουν δυνατή φωνή και έφεση στην αθυροστομία. Με τον καιρό δημιούργησαν το πρότυπο του αγενούς Ελληνα, έτοιμου για καβγά αφού τα νεύρα του είναι σπασμένα. Οι πιο θρασείς από τους πρωταγωνιστές των πάνελ προβιβάζονταν σε βουλευτές, που αντικατέστησαν τη δημοκρατική ρητορική με τον σκυλοκαβγά.

Το ερώτημα είναι αν υπάρχει δυνατότητα δημόσιου διαλόγου ο οποίος να μην προκαλεί χασμουρητά αλλά, από την άλλη, να μην καταλήγει σε σκυλοκαβγά. Θα έλεγε κανείς πως αυτόν τον ρόλο θα μπορούσε να αναλάβει ο λεγόμενος «πνευματικός κόσμος». Έλα τώρα, θα μου πείτε. Για ποιον «πνευματικό κόσμο» μιλάς; Για τους πανεπιστημιακούς που υπογράφουν διακηρύξεις για να υπερασπιστούν τις Πρέσπες, για τους δημοσιολογούντες που συντάσσονται υπέρ του «Οχι» ή υπέρ του «Ναι» στο δημοψήφισμα, για την παράταξη των τραγουδοποιών που θρηνούν το «μαύρο» στην ΕΡΤ ή μήπως για όσους αναθεματίζουν όποιον τολμάει να αμφιβάλλει ότι ο Μικρούτσικος, αν και καλός μουσικός, δεν είναι πατέρας του Γένους;

Κάπου ανάμεσα στην πλήξη της σοβαροφάνειας και στη γοητεία του σκυλοκαβγά ο λεγόμενος «πνευματικός κόσμος» αναρωτιέται γιατί οι άγριοι καιροί μας τον έχουν ρίξει στο περιθώριο. Και διαλογίζεται για την κατάντια της εκπαίδευσης, για την τύχη της γλώσσας, για την αδυναμία κατανόησης κειμένου –που οδηγεί στην αδυναμία κατανόησης εν γένει– για το απαράδεκτο επίπεδο του κοινοβουλευτικού μας βίου, για τον Πολάκη και το μέλλον της Ευρώπης. Και για να προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού στήνει τους δικούς του σκυλοκαβγάδες. Υπέστημεν την πανωλεθρία της κρίσης χωρίς να καταλάβουμε το πώς και το γιατί. Μέσα σε αυτήν τη δεκαετία δεν καταφέραμε να βγάλουμε μια ολοκληρωμένη σκέψη, έστω μικρή, για τη χώρα και την κοινωνία. 
Ομως δεν χάσαμε το δικαίωμα στον σκυλοκαβγά

Λειτουργικῶς ἀναλφάβητοι. Χρήστος Γιανναράς 25 χρόνια πριν...

Ο Χρήστος Γιανναράς εν έτει 1995 σε άρθρο του στον τύπο της εποχής στηλιτεύει την κατάντια της παιδείας.
 Είναι η εποχή κατά την οποία ο μεσαίωνας της μεταπολίτευσης θα βρίσκεται στο απόγειο του και οι προσπάθειες των σκοτεινών δυνάμεων του επονομαζόμενου προοδευτικού χώρου θα έχουν πια δημιουργήσει μια σταθερή κατάσταση στην παιδεία μετά από 20 και πλέον χρόνια "δουλειάς".
Ασφαλώς και η δολοφονία του Τεμπονέρα το 1991 θα επιταχύνει την καταστροφή καθώς οι δυνάμεις του σκότους θα έχουν πλέον πλήρη ασυλία εκμεταλλευόμενες το τραγικό περιστατικό.
Το άρθρο γράφτηκε την εποχή κατά την οποία θα εκρείγνειτο η οικονομική ανάπτυξη και είναι σίγουρα επίκαιρο για τον επιπρόσθετο λόγο ότι οι συνέπειες της αποσάθρωσης θερίζονται αφειδώς σήμερα...

ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ  ΣΕ  ΚΑΙΡΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ  ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ,  στελέχη δημόσιων  ὑπηρεσιῶν,  ἐκπαιδευτικοί.  Πτυχιοῦχοι  κατὰ  κανόνα ἀνωτάτων  σχολῶν.  Καὶ εἶναι  ἀδύνατο  νὰ  συντάξουν μιὰν  ἔκθεση, μιὰν  ἀναφορά,  τὸ  πόρισμα μιᾶς  σύσκεψης,  νὰ  ἀρθρώσουν  μιὰ σελίδα  κειμένου. 
 Ὁ  εὐτελισμὸς  καὶ  ἡ ἀποσάθρωση  τῆς ἐκπαίδευσης  τὰ  τελευταῖα  εἴκοσι  χρόνια  ἔχει  ἀρχίσει νὰ  δίνει πικροὺς  καρποὺς  στὸν  δημόσιο βίο.  Ἄνθρωποι  δίχως  γλώσσα  εἶναι  καὶ  ἄνθρωποι  δίχως  σκέψη. Ἀνίκανοι  νὰ  ὀργανώσουν  ὁτιδήποτε  μὲ  λογικὴ  σειρὰ  καὶ  τάξη, ἀνίκανοι  νὰ  συσκεφθοῦν,  νὰ  ἀποτιμήσουν  προτεραιότητες,  νὰ λειτουργήσουν  κριτικά.  Δὲν  διδάχθηκαν  ποτὲ  στέρεα  δομὴ  καὶ σύνταξη τοῦ  λόγου·  ἂν  ἔχουν  κάποιαν  ἰδέα γραμματικῆς  τὴν ὀφείλουν στὴ  σπουδὴ  μιᾶς  ξένης  γλώσσας.  Τὴν τελευταία εἰκοσαετία  ἡ  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση  παράγει πολίτες  λειτουργικὰ ἀναλφάβητους.  Τὸ  κόμμα  τῆς  ἀξιωματικῆς  ἀντιπολίτευσης  ἔδωσε  στὴ δημοσιότητα,  μὲ  ὁλοσέλιδη  καταχώριση  στὸν  Τύπο,  τὶς προγραμματικές  του  ἐξαγγελίες  γιὰ τὴν  ἐκπαίδευση. Συμπαθητικὲς  προτάσεις,  θετικές.  Ἀλλὰ  οἱ  συντάκτες τους μοιάζουν  μᾶλλον  ἀνυποψίαστοι  γιὰ  τὸ  τί  ἀκριβῶς ἔχει  συμβεῖ στὴν  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση  τὰ  τελευταῖα  εἴκοσι  χρόνια.  Μοιάζει νὰ μὴν ἔχουν ἀντιληφθεῖ  ὅτι  σὲ  αὐτὸ  τὸν τόπο  πραγματοποιήθηκε ριζικὸς  καὶ  μὲ  δαιμονικὴ  εὐφυΐα  «κοινωνικὸς  μετασχηματισμὸς» βασισμένος  κυρίως  στὴν  ἀποδιάρθρωση  τῆς  ἐκπαίδευσης  (ὅπως καὶ  τῆς δημόσιας  διοίκησης).  Μετασχηματισμὸς ἰσοδύναμος  μὲ γενοκτονία  ἢ  ξεριζωμὸ  ἀπὸ πατρῶα  ἐδάφη.  Τὸ  ἄθλημα  ἢ  διαγώνισμα  τῆς ἅμιλλας καταργημένο,  οἱ  μαθητὲς προάγονται  ὅλοι,  κίνητρα  καὶ  στόχοι  ἀρίστευσης  θεωροῦνται «ἐλιτίστικοι  ἀναχρονισμοί».  Ὁ  ἰσοπεδωτικὸς  λαϊκισμὸς  ἐπιβάλλει νὰ  μὴ  διορθώνονται  λάθη  στὰ  τετράδια  τῶν μαθητῶν —  «Κάτω τὰ  αἱματοβαμμένα γραπτά!».  Ἀναιρέθηκε  κάθε  ἱεραρχία,  τὸν δάσκαλο  δὲν  τὸν  ἐλέγχει  κανείς,  οἱ  ἐπιθεωρητὲς  καταργήθηκαν,  ἡ ἀνεξέλεγκτη αὐθαιρεσία  εἶναι  «προοδευτικὸ» κεκτημένο. Γυμνασιάρχης  καὶ  λυκειάρχης  ἐπιλέγονται ἐφήμερα  ἀπὸ  τὶς «κλαδικὲς»  τῶν κομμάτων γιὰ  νὰ  διεκπεραιώνουν γραφειοκρατικὲς  ἁπλῶς  διαδικασίες,  ἱεραρχικὴ κλίμακα συνοχῆς καὶ  ἐλέγχου  δὲν  ὑπάρχει  στὴν  ἑλληνικὴ  ἐκπαίδευση.  Ἔτσι  δὲν ὑπάρχουν καὶ κίνητρα  προσφορᾶς,  ἀφοῦ  μόνο  τὰ  χρόνια ὑπηρεσίας  διαφοροποιοῦν,  μισθολογικὰ  καὶ  μόνο,  τοὺς ἐκπαιδευτικούς,  χωρὶς  ἄλλη  διάκριση  τοῦ  ἱκανοῦ  ἀπὸ  τὸν  ἀνίκανο, τοῦ  ἐργατικοῦ  ἀπὸ  τὸν ράθυμο, τοῦ  εὐσυνείδητου  ἀπὸ  τὸν ἀσυνείδητο.  Τὰ  σχολεῖα ἀριστούχων  ἔχουν  καταργηθεῖ·  ἡ κοινωνία  μας  δὲν χρειάζεται  διακεκριμένα  στελέχη,  ἀφοῦ  σὲ  καμιὰ πτυχὴ τοῦ δημόσιου  βίου  δὲν  ξεχωρίζουμε  τὶς  παρασιτικὲς  ἀπὸ τὶς παραγωγικὲς  δυνάμεις. Δὲν  θέλουμε  τὴν  ποιότητα,  γιατὶ  εἶναι θεσμικὰ  ἐπιβεβλημένος  ὁ  παρασιτισμὸς  μὲ  τὶς  φουρνιὲς  διορισμῶν στὴν  κρατικὴ  μηχανὴ  «τῶν  δικῶν  μας  παιδιῶν»  σὲ  κάθε κυβερνητικὴ  μεταβολή.  Ἂς  τολμοῦσε  κάποιος  μιὰ  θαρραλέα στατιστικὴ  ἀπογραφή: Τί  ποσοστὸ ἀντιπροσωπεύουν  στὸν κοινωνικό  μας  βίο  οἱ  λειτουργικῶς  ἀναλφάβητοι,  πόσοι πτυχιοῦχοι τῶν  παιδαγωγικῶν  μας  σχολῶν  καταλαβαίνουν  τὴ  γλώσσα  τοῦ Παπαδιαμάντη,  ποιό  ποσοστὸ  ἀποφοίτων  λυκείου  δὲν  γνωρίζει οὔτε  αὐτὸ  ποὺ  λέμε  «γραφή»  —  ὄχι  ὀρθογραφία  ἢ  νοηματικὴ  τῶν λέξεων,  ἀλλὰ  τὴ  γραπτὴ  σημαντικὴ  τῆς  γλώσσας:  νὰ  ξεχωρίζει  τὸ ζῆτα  ἀπὸ  τὸ  ξί, τὸ  φὶ ἀπὸ  τὸ  ψί, νὰ  διαστέλλει  τὴ  μιὰ  λέξη  ἀπὸ τὴν  ἄλλη,  νὰ  γράφει  σὲ  εὐθεία  γραμμή.
 Δυστυχῶς  οὔτε  οἱ  ἐκπαιδευτικὲς προτάσεις τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης  προδίδουν  συνειδητοποίηση τῆς  συντελεσμένης καταστροφῆς.  Γιὰ  τὴν ἐπιβίωση  τοῦ  Ἑλληνισμοῦ, τὶς  ἱστορικὲς προοπτικές  του,  ὁ ξεριζωμὸς  ἀπὸ τὴ  Μικρασία  μοιάζει καταστροφὴ  μικρότερη ἀπὸ  αὐτὴν  ποὺ  συντελεῖται  εἴκοσι  χρόνια τώρα  στὴν  παιδεία —  δὲν  εἶναι  ρητορικὴ  ὑπερβολή. Ἀγραμματοσύνη,  ἀγλωσσία,  προγραμματικὴ ἰσοπέδωση κάθε ἀξιοκρατικῆς  διαβάθμισης,  διαστροφὴ τῆς  Ἱστορίας,  δηλαδή: συστηματικὸς  ἀφελληνισμός.  Ἡ  ἰδεολογία  τῆς  ἑλληνικῆς ἐκπαίδευσης σήμερα  θεμελιώνεται  στὸ  δόγμα  τῶν «προοδευτικῶν»  δυνάμεων:  «Δὲν  ὑπάρχει  ἔθνος,  τὸ  ἔθνος  εἶναι ἰδεαλιστικὸ ἐποικοδόμημα  στὸ κράτος,  πρόξενος  συγκρούσεων  καὶ ἀντιθέσεων  ποὺ  ἀποπροσανατολίζουν  τὴν ἐξέλιξη  τῶν ὑλικῶν παραγωγικῶν  δυνάμεων».  Καὶ  σὲ  μιὰ  τέτοια  ἀντίληψη  καὶ νοηματοδότηση τοῦ  κοινωνικοῦ  γεγονότος  ἡ παιδεία ἐνδιαφέρει μόνο  σὰν χρηστικὸ  μέσο,  γλώσσα  καὶ παιδεία  ὑπηρετοῦν μόνο  (ἂν ὑπηρετοῦν)  τὸν  βιοποριστικὸ  ὠφελιμισμό.  Ἀλλὰ  οὔτε  κι  αὐτὸν  ὑπηρετοῦν.  Ἀκόμα  καὶ  σὲ  «λόγια» ἐπαγγέλματα (δάσκαλος,  δημοσιογράφος)  δὲν  ἔχει  πιὰ σημασία νὰ  ξέρεις  γράμματα,  ἀφοῦ  κανένας  δὲν ἐλέγχει  τὴν ἀγραμματοσύνη  σου.  Ἐξάλλου  ἡ  κοινωνία  μας σήμερα  ἀμείβει πλουσιοπάροχα ἄλλες  ἱκανότητες,  ἄσχετες  μὲ  τὴ  μόρφωση.  Οὔτε καὶ ἐνδιαφέρει  κανέναν ποὺ δημόσιοι  ὀργανισμοί,  τράπεζες, ὑπουργεῖα,  τεχνικὲς  ὑπηρεσίες  δὲν  διαθέτουν  πιὰ στελέχη μὲ παιδευτικὸ  ἐξοπλισμὸ  ἱκανὸν  νὰ  ἀνταποκριθεῖ  στὶς  ἀπαιτήσεις ἀποδοτικῆς  λειτουργίας  τους.  Ὅταν  συνταξιοδοτηθοῦν  καὶ  οἱ τελευταῖοι  ποὺ  διδάχτηκαν  στέρεη γλώσσα  στὰ σχολειά,  τότε  θὰ ἀπολαύσουμε τὰ  κορυφαῖα  ἐπιτεύγματα δυσλειτουργίας  τῆς κρατικῆς  μηχανῆς. Ὁ  καίριος  ἀποσταθεροποιητικὸς  παράγων  γιὰ  τὴν  Ἑλλάδα  δὲν εἶναι  ἡ τουρκικὴ  ἀπειλή,  οὔτε  ἡ κρίση τῆς  Βαλκανικῆς.  Εἶναι  τὸ αὐξανόμενο  ποσοστὸ  τῶν λειτουργικῶς  ἀναλφάβητων.

25.10.1995

Γέροντας Ιερώνυμος Αποστολίδης

Σε κάθε προσευχή πρέπει να έχετε ένα κόμπο δάκρυ.
Κι όταν σας έρθει κατάνυξη, μην το λέτε πουθενά,
Γιατί είναι θείο δώρο, μήπως και το χάσετε...

Φιλολογικές βραδιές στην Πολιτισμική Διαδρομή...

Η Πολιτισμική Διαδρομή από αυτήν την Παρασκευή και κάθε Παρασκευή βράδυ θα σας παρουσιάζει έργα και βιογραφίες Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών.

Η αρχή θα γίνει αυτήν την Παρασκευή (24-01-2020) οπότε και θα σας παρουσιάσουμε τη βιογραφία του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη Ηλία Βενέζη. Κατόπιν τις επόμενες τρεις Παρασκευές του Φλεβάρη θα ακολουθήσει ανάπτυξη των τριών σπουδαιότερων έργων του. Της Αιολικής γης, του Νούμερου 31328 και της Γαλήνης.

Καλή σας ανάγνωση...

Οι Ρώσοι βομβαρδίζουν την Τραπεζούντα. Η Γη του Πόντου- Ψαθάς

Ο πρώτος βομβαρδισμός της Τραπεζούντας από το ρωσικό στόλο μέσα από την παιδική μάτια του Δημήτρη Ψαθά...
Παίζαμε  τα  παιδιά  κάτω  στο  γιαλό,  όταν  μακριά,  στο  βάθος  του  ορίζοντα  φάνηκαν  καπνοί. Το  πράγμα  μας  έκανε  εντύπωση,  γιατί  άλλοτε  μόνο  ένας  καπνός  πρόβαλλε  πάντα  στον ορίζοντα,  που  σιγά  ‐  σιγά  γινότανε  βαπόρι,  σφύριζε  κι  έμπαινε  πέρα  στο  λιμάνι,  πίσω  απ'  το Γκιουζέλ  Σαράι.  Τώρα  οι  καπνοί  ήσαν  πολλοί  κι  όταν  γινήκανε  καράβια  —ζυγώνοντας ολοένα—  είδαμε ότι δεν μοιάζαν καθόλου με τ'  άλλα  τα εμπορικά,  ήσαν γκρίζα και λάμπανε στον ήλιο.

 —Πολεμικά! Να  ήσαν  τουρκικά;  Να  ήσαν  γερμανικά;  Με  απορία  και  κάποια  ανησυχία  άρχισε  να τα  κοιτά κι  ο  άλλος  κόσμος  από  μπαλκόνια  και  παράθυρα,  αλλά  γρήγορα  κυριάρχησε  σ'  όλους  η χαρά. Τα  πολεμικά  εκείνα,  που  όλο  ζύγωναν,  ώστε  να  φαίνονται  πιο  καθαρά,  δεν  ήσαν  ούτε τουρκικά,  ούτε  γερμανικά,  αλλά...  δικά  μας,  ρούσικα!  Αυτοί  που  τα  διάκριναν  πρώτοι  με  τα κιάλια ανάγγειλαν το  νέο  στους άλλους  και  γρήγορα  η  φήμη έτρεξε  σ'  όλη την  πόλη: —Ρούσικα πολεμικά!  Μας  ήλθαν  ρούσικα πολεμικά! Τα  είχαν  δει  και  οι  Τούρκοι  και  κατέβασαν  τις  μούρες,  ενώ  οι  Ρωμιοί  τρέχαν  στο  γιαλό  για  ν' απολαύσουν  τ'  ωραίο  και  μεγαλόπρεπο  θέαμα  των  ρούσικων  πολεμικών,  που  είχαν  κατέβει πια πολύ χαμηλά και παραταχθήκανε καταντικρύ μας. Νάτο,  λοιπόν,  ότι  τώρα  οι  ελπίδες  στην  Ρωσία  βγαίναν  βάσιμες!  Ήταν  πια  ολοφάνερο,  ότι  ο τσάρος  είχε  το  νου  του  στον  ορθόδοξο  ελληνισμό  κι  άπλωνε  το  προστατευτικό  του  χέρι  στα παράλια  του  Πόντου!  Γιατί  μας  έστελνε  τον  στόλο  του;  Για  να  μας  δώσει  θάρρος,  φυσικά, και  για  να  πει  στους  Τούρκους  ότι  ήταν  παρών  εκεί,  άγρυπνος  φύλακας  της  ορθοδοξίας  κι αλλοίμονό τους αν μας πείραζαν! Έτσι  όπως  κατέβηκαν  τώρα  τόσο  χαμηλά,  ήσαν  χαρά  Θεού  και  τα  πλήθη  που  τρέξαν  στο γιαλό  ή  γέμισαν  τα  μπαλκόνια  και  τα  παραθύρια  των  σπιτιών,  κουνούσαν  τα  μαντήλια  και τα χαιρετούσαν: 
—Θεέ μου,  τι  όμορφα που  είναι! 
Απότομα,  όμως,  από  ένα  καράβι  άστραψε  φωτιά,  ένα  σφύριγμα  ακούστηκε  κι  ευθύς αμέσως  μια  βροντή  συγκλόνισε  την  πόλη.  Κοιτάχτηκε ο κόσμος: 
—Τ'  ήταν τούτο; 
Άλλοι είπαν: 
—Άσφαιρα θα  είναι!  Μας χαιρετάνε!  Άλλοι όμως: —Τι άσφαιρα;  Οβίδα ήταν... Κι  ώσπου  να  λύση ο  κόσμος  το  μυστήριο  της  πρώτης  κανονιάς,  άστραψε  άλλη  φωτιά  κι άλλη  βροντή  —Ύψιστε  Κύριε  —απανωτές  άρχισαν  οι  ομοβροντίες,  σπίτια  πέφταν,  καπνοί πηδούσαν μέσα στην πόλη,  οβίδες  σφύριζαν,  ω  λαχτάρα! 
—Βομβαρδίζουν! Κι όπου φύγει ‐  φύγει ο κόσμος! —Παναγίτσα  μου! Άδειασε  ο  γιαλός,  ερημώθηκαν  τα  παράθυρα,  κόσμος  κατρακυλούσε  απ'  τις  σκάλες, μανάδες  τρέχανε  στους  δρόμους,  παιδάκια  κλαίγαν,  τρύπωναν  άλλοι  στα  υπόγεια,  ενώ  η πόλη  ολόκληρη  τρανταζόταν  από  κανονιές,  σκάζαν  οι  οβίδες,  χαλάσματα,  καπνοί,  πυρκαϊές, φωνές,  αίματα,  τραυματίες. Ήταν το πρώτο βάπτισμα του πυρός. 

Από το βιβλίο: Η Γη του Πόντου

Δεσποινίς ετών 39, των Γιαννακόπουλου και Σακελάριου. Ραδιοφωνικό θέατρο

Η Πολιτισμική Διαδρομή απόψε θα σας παρουσιάσει την κωμωδία των Γιαννακόπουλου και Σακελάριου "Δεσποινίς ετών 39". Πρόκειται για μία αριστουργηματική ηθογραφική κωμωδία.

Το έργο γράφτηκε το 1954 από τους 2 μεγάλους και αχώριστους θεατρικούς συγγραφείς.

Κυρίαρχη μορφή του έργου είναι ο θυμόσοφος αδελφός, που επιδίδεται στον αγώνα αποκατάστασης της μεγαλοκοπέλας και ανύπαντρης αδελφής του.

Το έργο δίκαια χαρακτηρίσθηκε ως κωμωδία ηθών, ενώ η τελική σκηνή προκαλεί σε όλους μεγάλη συγκίνηση...

Η υπόθεση:

Το έργο βασίζεται σε μια κλασική ελληνική παράδοση:
Να μένει ανύπαντρος ο αδερφός ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος γαμπρός για τις αδερφές του. Έτσι κι εδώ βλέπουμε τον αδερφό που επιθυμεί να κάνει δική του οικογένεια, αλλά δεν μπορεί, γιατί έχει μια ανύπαντρη αδερφή. Το πρόβλημα διογκώνεται επειδή η αδερφή είναι περασμένης ηλικίας κι έτσι δυσχεραίνει το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής αποκατάστασης. Αυτό το δράμα ζει ο Τηλέμαχος, ο αδερφός της ηλικιωμένης Χρυσάνθης, την οποία παρουσιάζει σε μια αγγελία αναζήτησης γαμπρού, γράφοντας ως έτος ηλικίας 39, ενώ στην πραγματικότητα έχει ξεπεράσει τα 50!

 Τα θέματα που χρησιμοποιούν ο Σακελλάριος κι ο Γιαννακόπουλος είναι παρμένα από την καθημερινή ζωή του Έλληνα και τα προβλήματά του. Σατιρίζουν τσουχτερά τα ήθη της κοινωνικής και πολιτικής ζωής και δείχνουν τα πράγματα από την άλλη τους πλευρά, προβάλλοντας το κωμικό στοιχείο ακόμα και στα πιο δραματικά θέματα.



Περαιτέρω πληροφορίες για το έργο...

 Στην Ελλάδα των τελευταίων ετών του 19ου αιώνα, των αρχών του 20ου αιώνα και του μεσοπολέμου ήθη και σοβαρά ηθικά ζητήματα (τα οποία συχνά ξεκινούσαν από τις αγαθότερες προθέσεις), καθώς η ζωή εξελίσσονταν κατέληγαν να αποτελούν σοβαρά θέματα.
 Ένα από αυτά τα θέματα ήταν και το να μην παντρευτεί ο αδερφός εάν πρώτα δεν αποκαταστήσει την ανύπαντρη αδερφή του.

Παρά το χαρακτηρισμό του ως κωμωδία, το έργο έχει βαριά ατμόσφαιρα και από ένα σημείο και μετά εξελίσσεται ως δράμα. Κορύφωση του δράματος είναι η τελευταία σκηνή.
Στην τελευταία σκηνή του έργου όπου ο Τηλέμαχος προσπαθεί να παρηγορήσει την Χρυσάνθη και να την καθησυχάσει λέγοντάς της ότι δεν πρόκειται να παντρευτεί ούτε ο ίδιος και θα μείνουν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής τους. Στο άδειο από κόσμο σπίτι τους, ο Τηλέμαχος παίρνει στα πόδια του την Χρυσάνθη και αρχίζει να της τραγουδά ένα θλιμένο τραγουδάκι: «΄Ωχου, ώχου τα κάημενούλια, που ΄χουν μείνει μοναχούλια».
Είναι η στιγμή που ο θεατής «σπάει» και νιώθει τα μάτια του να γεμίζουν...

Οι δύο συγγραφείς άγγιξαν το ζήτημα της γεροντοκόρης με αιχμηρό τρόπο, ενώ στην κινηματογραφική έκδοση του έργου δέχθηκαν αρνητική κριτική του κοινού επειδή το έργο δεν είχε χαρούμενο τέλος.

 Τελικά το 1968 οι συγγραφείς προχώρησαν στο ριμέικ της ταινίας με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα πρωταγωνιστή και τον τίτλο "Ο Ρωμιός έχει φιλότιμο", η εν λόγω ταινία είχε τελικά χαρούμενο τέλος. Έδωσαν έτσι έστω και ετεροχρονισμένα ένα Happy end στο ελληνικό κοινό (άλλωστε αμφότεροι οι δύο συγγραφείς αγαπούσαν το ΗAPPY END στις ταινίες τους).
Το ζήτημα της γεροντοκόρης πραγματεύθηκαν εκτεταμένα το θέατρο, ο κινηματογράφος αλλά και η λογοτεχνία...

Η μεταφόρτωση του έργου πραγματοποιήθηκε από το κανάλι Μάγκυ Π.

 *Παίζουν με τη σειρά που ακούγονται Νίτσα Τσαγανέα, Χρήστος Τσαγανέας, Νάντια Χωραφά, Χρήστος Ευθυμίου, Ίλια Λιβυκού, Ευάγγελος Πρωτοπαππάς, Κώστας Παπαγεωργίου, Λιάκος Χριστογιαννόπουλος* *Σκηνοθεσία Ίων Νταϊφάς*

ο Χρήστος Τσαγανέας

Η Νίτσα Τσαγανέα

Πηγές:
Κρατικό Θέατρο βορείου Ελλάδας, ιδεοστρόβιλος, gazzeta,