Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος
Αγαπητοί φίλοι απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω
ένα σπουδαίο έργο, το αριστούργημα του Ισπανού συγγραφέα Αλεχάνδρο Κασόνε Βάρκα δίχως ψαρά. Μία φανταστική
τραγικοκωμωδία.
Το έργο γράφτηκε στην Αργεντινή κατά τη διάρκεια
της εξορίας του συγγραφέα, και ανέβηκε για πρώτη φορά στις 25 Αυγούστου του
1945 στο Μπουένος Άιρες. Γυρίστηκε επίσης για τον κινηματογράφο και την
τηλεόραση. Στην Ελλάδα διασκευάστηκε για το ραδιόφωνο το 1967 σε
ραδιοσκηνοθεσία Λάμπρου Κωστόπουλου, με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Νίκο Τζόγια,
ενώ το 1977 παίχτηκε στην εκπομπή ¨Το Θέατρο της Δευτέρας¨ με το Γιάννη Βόγλη
στο ρόλο του Ριχάρδου.
Ο Αλεχάντρο Κασόνα (Alejandro Casona, 1903-1965) ήταν Ισπανός θεατρικός
συγγραφέας και ποιητής, ο οποίος ανήκει στην γενιά του '27. Μετά την άνοδο του
Φράνκο αναγκάστηκε να φύγει από την Ισπανία και πήγε στο Μπουένος Άιρες, όπου έζησε
μέχρι την επιστροφή του στην Ισπανία το 1962. Αυτοεξορίστηκε επίσης και στη
Γαλλία.
Ο Κασόνα ενδιαφέρθηκε για το ¨θέατρο για παιδιά¨ και
δημιούργησε μια παιδική θεατρική ομάδα το 1931, από το ίδιο έτος διεύθυνε και
έναν περιοδεύον θίασο, μέλημα του ήταν και η θεατρική διαπαιδαγώγηση του λαού,
όργωσε τα ισπανικά χωριά διαβάζοντας παραστάσεις με το ¨Λαϊκό Θέατρο¨. Το 1932
τιμήθηκε με το βραβείο ¨Λογοτεχνίας της Ισπανικής Ακαδημίας¨ και με το βραβείο
¨Λόπε Ντε Βέγκα¨. Σήμερα ως συγγραφέας τοποθετείται στο ποιητικό θέατρο και
στους κληρονόμους του Μοντερνισμού.
Λίγα λόγια για την πλοκή:
Το έργο χωρίζεται σε τρεις πράξεις.
Ο
επισκέπτεται τον Ρικάρντο και του λέει ότι επιλέγει κάποιον μακριά από τη χώρα
του, που ότι δεν τον γνωρίζει έτσι ώστε να πεθάνει και έτσι η εταιρεία του να
ευημερήσει πάλι.
Ο
Ρικάρντο συμφωνεί άλλα αργότερα νοιώθει πολύ άσχημα επειδή έχει σκοτώσει έναν
άντρα που ονομάζεται Πήτερ Άντερσον που ήταν ψαράς για να γλιτώσει η εταιρεία
του. Αργότερα
ο Ρικάρντο αποφασίζει να πάει να γνωρίσει την οικογένεια του Πέτρου και να πει ότι είχε προκαλέσει το θάνατο του.
Εκεί
συνάντησε: την
Estela de Anderson, τη Frida, τον
θείο Marco και
τη γιαγιά, που τον
δέχονται πολύ καλά και ο Ricardo προσπάθησε
να τους πει πώς έγινε ο θάνατος του Peter αλλά πάντα άλλαζαν το θέμα,
αποφασίζουν καλύτερα να μην μιλήσουν
για αυτό το τόσο οδυνηρό θέμα.
Αλλά
ο Κρίστιαν, σύζυγος της αδερφής της Εστέλα, αποκαλύπτεται ότι ήταν αυτός που σκότωσε
τον Πέτρο. Αργότερα
ο Κριστιάν θέλει απεγνωσμένα να μιλήσει με την Εστέλα και να της πει ότι αυτός τελικά
σκότωσε τον Πέτρο.
Ο
Ρικάρντο μένει μόνος στο σπίτι των συγγενών του Πέτρου επειδή πήγαν όλοι στον Κρίστιαν και ο Διάβολος του εμφανίζεται
ξανά λέγοντας ότι ο Κριστιάνος σκότωσε τον Πέτρο επειδή ήταν μπροστά του κατά ένα
δευτερόλεπτο και ότι δεν ήταν ο ένοχος
αλλά είχαν ήδη κάνει το σύμφωνο μεταξύ τους, ο Ρικάρντο τώρα έπρεπε να σκοτώσει κάποιον άλλον. Ο Ρικάρντο όμως πια δεν θέλει να
σκοτώσει κανέναν και απαντά στο Διάβολο, ότι αν πρέπει να σκοτώσει έναν άντρα
θα σκοτώσει τον εαυτό του και ο Διάβολος θα εξαφανιστεί.
Ο Ρικάρντο σκέφτεται
να αυτοκτονήσει όταν φτάνει όμως η Εστέλα, συνειδητοποιεί ότι την έχει ερωτευτεί...
Λίγα
ακόμη στοιχεία για το έργο:
Το έργο είναι ένα από τα
κορυφαία της θεατρικής φιλοσοφίας του 20ου αιώνα και εξετάζει το
ζήτημα της ηθικής τη πρόθεσης.
Η απληστία των ανθρώπων τους
οδηγεί μέχρι το έγκλημα, στο όνομα μιας επιτυχημένης ζωής είναι έτοιμοι να
διαπράξουν το μεγαλύτερο έγκλημα, να σκοτώσουν την καλοσύνη, την αθωότητα και
την αγάπη. Μόνο που εκεί έρχεται ο Χριστός να πάρει την αμαρτία των ανθρώπων
και να εμφυσήσει την αγάπη.
Ο Ριχάρδο είναι
επιχειρηματίας, χρηματοδότης, σκληρός χωρίς, συναισθήματα. Γνωρίζει μόνο τους
νόμους της αγοράς, της χρηματοδότησης και του πραγματισμού. Ο Διάβολος του
προτείνει λύσει στα προβλήματα του. Ο πρωταγωνιστής κάνει συμφωνία με το κακό
πνεύμα οι τύψεις όμως τον οδηγούν στη Εστέλα, η οποία τον κάνει να αφήσει τα
πάντα από αγάπη και να μείνει μαζί της ως καλό και ταπεινό άτομο.
 |
| Ο Νίκος Τζόγιας, ένας σπουδαίος ηθοποιός, στο ρόλο του Ρικάρντο |
Ο Κασόνα στο έργο του συνδυάζει
παιχνίδια μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας. Το φανταστικό θέατρο είναι η
δημιουργία μεταξύ μιας πραγματικής και μαγικής ατμόσφαιρας. Μέσω της ποιητικής
γλώσσας αναλύεται η σχέση μεταξύ πραγματικότητας, φαντασίας, ονείρου και
μυστηρίου. Έτσι λοιπόν το έργο ισορροπεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία, η
δεύτερη συνιστώσα εκφράζεται με την αποθέωση του παραλόγου.
Το έργο παραπέμπει στο Φάουστ αλλά ¨σκάβει σε βαθύτερα και
σκοτεινότερα ένστικτα του ανθρώπου¨, που οδηγούν στο έγκλημα και μάλιστα με τα
ταπεινότερα των ελατηρίων, δίχως ίχνος ηθικής αναστολής. Το δράμα όμως κλείνει
με ένα αισιόδοξο μήνυμα, ότι στο βάθος της ανθρώπινης συνείδησης υπάρχει πάντα
ένα ¨εν υπνώσει¨ έστω το καλό, που στο τέλος θριαμβεύει. Ο ίδιος ο Διάβολος σε
ρόλο τέλειου ηθικολόγου διδάσκει στον άνθρωπο το καλό και την αρετή, δίνοντας
ένα ανεπανάληπτο μάθημα ηθικής, συντρίβεται και τελικά εκπληρώνει το σχέδιο του
Θεού!
Πηγές:
https://es.wikipedia.org/wiki/La_barca_sin_pescador
https://red1925.wordpress.com/2020/03/16/βάρκα-δίχως-ψαρά-του-αλεξάντρο-κασόνα/
https://www.timesnews.gr/alechantro-kasona-ispanos-theatrikos-syngrafeas-ke-piitis/
https://el.wikipedia.org/wiki/Αλεχάντρο_Κασόνα
radio-theatre.blogspot.com/2011/08/blog-post.html
www.alternativateatral.com/obra60877-la-barca-sin-pescador
https://html.rincondelvago.com/la-barca-sin-pescador_alejandro-casona_1.html
costas-athens.blogspot.com/2016/03/alejandro-casona-la-barca-sin-pescador.html
Ακούγονται οι ηθοποιοί:
Νίκος Τζόγιας, Θεανώ Ιωαννίδου, Δημήτρης Καλλιβωκάς Γιώργος Μοσχίδης Ρίτα Μουσούρη, Ειρήνη Κουμαριανού, Βασίλης Κανάκης, Μαίρη Λαλοπούλου, Δήμος Σταρένιος.
