Σουρεαλιστικό πάρτι, του Δημητρίου Ψαθά. Ραδιοφωνικό θέατρο

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

Αγαπητοί φίλοι απόψε θα κλείσουμε την φετινή καλοκαιρινή μας αναφορά στο έργο του σπουδαίου Πόντιου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Δημητρίου Ψαθά, κάνοντας μια μικρή αναφορά στο Σουρεαλιστικό Πάρτι. 

Το εν λόγω έργο είναι ελάχιστα γνωστό σε σχέση με άλλα του Ψαθά, πλην όμως εξακολουθεί να παραμένει εμβληματικό.

Το Σουρεαλιστικό πάρτι θίγει με σπαρταριστό τρόπο τις δήθεν καλλιτεχνικές αναζητήσεις της "καλής κοινωνία;".

Πρόκειται για ένα δύσκολο έργο καθώς πρέπει να γίνει διαχείριση ενός κειμένου σουρεαλιστικού και ακατάληπτου ενδελεχώς μελετημένου, με εντυπωσιακές αλλαγές από το φιλικό στο σουρεαλιστικό αλλά και στο σχιζοφρενικό. 

Ο Ψαθάς μας έδωσε ένα ξεκαρδιστικό και πολυπρόσωπο πάρτι, το οποίο προκειμένου να διαβαστεί χρειάζεται δέκα ηθοποιούς. Πρέπει επίσης, από την εκάστοτε θεατρική ομάδα, να επιτευχθεί και μια ευτράπελη κορύφωση η οποία απογειώνει την παράσταση και το έργο.

Τι είναι όμως σουρεαλισμός;

Σουρεαλισμός είναι ένας τρόπος έκφρασης στον καλλιτεχνικό τομέα. Ο καλλιτέχνης είτε αντιδρά, είτε βρίσκεται αντιμέτωπος με μη πραγματικές καταστάσεις που χαρακτηρίζονται ως παράλογες ή υπερβολικές.

Ο σουρεαλισμός ως έννοια προέρχεται από τη γαλλική λέξη sur που σημαίνει πάνω από και τη λέξη realisme που σημαίνει ρεαλισμός.


Δηλαδή το νόημα είναι ότι η κατάσταση είναι πάνω από την πραγματικότητα (εκτός πραγματικότητας). Ο σουρεαλισμός ονομάζεται και υπερρεαλισμός.

Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η έννοια του σουρεαλισμού μπορούμε να αναφερθούμε σε μία ελληνική ταινία με τον αγαπημένο ηθοποιό Θανάση Βέγγο.

Ο πρωταγωνιστής εκπαιδεύεται ως πράκτορας και πυροβολεί έναν στόχο. Επειδή όμως αστοχεί ξαφνικά βγαίνει στον στόχο η φιγούρα του καραγκιόζη να χορεύει.

Όταν ο πρωταγωνιστής αναρωτιέται τι συμβαίνει η απάντηση είναι ότι αφού βαράς στο γάμο του καραγκιόζη (μια έκφραση που σημαίνει ότι αστόχησες).

Αυτό είναι μια σουρεαλιστική σκηνή καθώς δεν μπορεί να συμβεί στην πραγματικότητα.

Με γνώμονα τους κανόνες του σουρεαλισμού ο Ψαθάς συνέθεσε αυτό το πρωτότυπο και ενδιαφέρον έργο.

Το έργο μπορείτε να το ακούσετε εδώ:

http://isobitis.com/theatro1/?p=536

Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Το Στραβόξυλο, του Δημητρίου Ψαθά. Ραδιοφωνικό Θέατρο

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

  Φίλες και φίλοι, απόψε θα σας παρουσιάσω την κωμωδία του Δημητρίου Ψαθά, Το Στραβόξυλο. Ένα έργο το οποίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία.

  Επρόκειτο για την πρώτη εμφάνιση του Ψαθά στο θέατρο. Το έργο γράφτηκε το 1939 και εμφανίστηκε στο θέατρο ένα χρόνο μετά, το 1940. Πιο συγκεκριμένα διαβάστηκε για πρώτη φορά στις 16 Μαρτίου του 1940 στο θέατρο της οδού Ιπποκράτους, γνωρίζοντας μεγάλη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία. Παίχτηκε από το θίασο του Βασίλη Αργυρόπουλου, με πρωταγωνιστή τον ίδιο.

  Οι κωμωδίες του Ψαθά, έκτοτε, θα παίζονται από τους μεγαλύτερους θιάσους της Αθήνας, με τους μεγαλύτερους Έλληνες πρωταγωνιστές, καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ παραστάσεων. Ο αξέχαστος συγγραφέας θα παιδεύσει αρκετά με τα χρονογραφήματα και τις κωμωδίες του…

Ο Δημήτρης Ψαθάς

  Το Στραβόξυλο γυρίστηκε ταινία το 1952, με πρωταγωνιστή το Βασίλη Αργυρόπουλο σε παραγωγή της Σπέντζος Φιλμ. Ο Χρήστος αποστόλου διασκεύασε το ομώνυμο του Δημήτρη Ψαθά. Το μοντάζ έκανε ο ίδιος ο Χρήστος Σπέντζος της Σπέντζος Φιλμ. Στην ταινία πρωταγωνίστησε, για τελευταία φορά, ο ίδιος ο Βασίλης Αργυρόπουλος, ερμηνεύοντας το «στραβόξυλο». Η ταινία κυκλοφόρησε τη σεζόν 1952-1953, κόβοντας 74.107 εισιτήρια και κατατάχτηκε 5^η σε σύνολο 22 ταινιών. Το 1969 γυρίστηκε ξανά με πρωταγωνιστή αυτή τη φορά το Γιάννη Γκιωνάκη.

Ο Βασίλης Αργυρόπουλος

   Τη σεζόν 1981-1982, με πρωτοβουλία του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, το «Στραβόξυλο» ανέβηκε στο θέατρο Αυλαία σε σκηνοθεσία Πάνου Χαρίτογλου. Σε 27 παραστάσεις έκοψε 5.336 εισιτήρια, αριθμός ιδιαίτερα μικρός. Γιατί όμως;

   Την ίδια εποχή είχε προβληθεί από την ΕΡΤ το «κατά Γκιωνάκη στραβόξυλο» με αποτέλεσμα, όπως ήταν φυσικό, να μειωθούν τα εισιτήρια του Κρατικού Θεάτρου. Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής και κατά γενική ομολογία, η παράσταση του Κρατικού Θεάτρου ήταν αυτή που θα έπρεπε να μαγνητοσκοπηθεί από την κρατική τηλεόραση και να προβληθεί στο κοινό. Ο Γκιωνάκης κατέβασε την παράσταση από το θέατρο του και την 28 Δεκεμβρίου 1982 η ΕΡΤ, στην εκπομπή (την οποία ανέμενε εναγωνίως κάθε Δευτέρα το τηλεοπτικό κοινό) Το Θέατρο της Δευτέρας, ανέβασε τη μαγνητοσκοπημένη παράσταση του γνωστού ηθοποιού, σε τηλεσκηνοθεσία Νίκου Ζερβάκη και μουσική επιμέλεια Σταμάτη Κραουνάκη. Οι εφημερίδες της εποχής θεώρησαν αυτήν την εξέλιξη από σκανδαλώδη αβλεψία μέχρι και προβοκάτσια!

Στιγμιότυπο από το Θέατρο της Δευτέρας

   Το 1989, το έργο ηχογραφήθηκε στους ραδιοθαλάμους της Ε.ΡΑ., για την εκπομπή «Θεατρική βραδιά», με τους ίδιους περίπου ηθοποιούς. Για το ραδιόφωνο το 1989 στη Θεατρική Βραδιά Γιάννης Γκιωνάκης, Αννα Παιταζή, Λένα Παπαδοπούλου, Νίκος Τσούκας, Λιάνα Χατζή, Γιώργος Λέφας, Γιώργος Μοσχίδης

 

   Με αφορμή, τέλος, τα τριάντα χρόνια από το θάνατο του Δημήτρη Ψαθά, Το Στραβόξυλο ανέβηκε στο θέατρο Γκλόρια, με πρωταγωνιστή το Δημήτρη Πιατά στο ρόλο του «στραβόξυλου». Η σκηνοθεσία ήταν του Κώστα Τσιάνου, η σκηνογραφική ματιά του Άγγελου Μέντη, ενώ η εσωτερική διακόσμηση των σκηνικών της Κωνσταντίνας Κοντού.

 

Ο Πιατάς ερμηνεύει το Στραβόξυλο

Λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου:

  Ο Νικολάκης Μαρουλής καταδυναστεύει την οικογένειά του και όλο τον περίγυρό του με την ακατάσχετη γκρίνια και τις φωνές του. Οι εμμονές του οδηγούν την ανιψιά της γυναίκας του Καίτη, που φιλοξενείται το σπίτι του, να επιχειρήσει να δώσει τέλος στη ζωή της όταν ο θείος της την εκθέτει με σκληρότητα στα μάτια του αγαπημένου της αποκαλύπτοντας την επιπολαιότητά της να φλερτάρει και με έναν άλλον άντρα.

 

  Το γεγονός αυτό θα θορυβήσει τον γκρινιάρη Νικολάκη, ο οποίος θα αρχίσει να δείχνει τον τρυφερό και γεμάτο καλοσύνη χαρακτήρα του, βοηθώντας το ζευγάρι να σμίξει, ενώ θα αποδειχθεί και ο πλέον γενναιόδωρος ανάμεσα στους συγγενείς της Καίτης, αφού μόνος εκείνος θα αναλάβει να την προικίσει, αγνοώντας τις υπεκφυγές της υπόλοιπης οικογένειας.

 

Από τη μαγνητοσκοπημένη παράσταση του Θεάτρου της Δευτέρας

Επιπλέον στοιχεία.

  Το «Στραβόξυλο» αποτελεί την πρωτολειακή θεατρική δουλεία του Ψαθά. Ο νεαρός τότε συγγραφέας επιβλήθηκε με την ικανότητα του να παράγει αβίαστο γέλιο. Σε αυτά τα προσόντα του, οφείλεται και η όποια διαχρονικότητα επέδειξε το έργο.

  Αυτό το «διάγγελμα γέλιου και ψυχαγωγίας» παρουσιάζει γρήγορη και εύρυθμη πλοκή, αληθοφάνεια προσώπων και αμεσότητα στο χιούμορ. Χρησιμοποιεί εύστοχα τη σάτιρα και χειρίζεται το διάλογο με θεατρική επιδεξιότητα. Στο ύφος της διαγραφής των τύπων, στα κωμικά ευρήματα και στις ευφυέστατες συγκρούσεις των προσώπων εύκολα διακρίνει κανείς μια αυθεντική ελληνικότητα.

Από την παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε. του 1981

Από την παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε. του 1981

Από την παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε. του 1981

Από την παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε. του 1981

  Το έργο, ύστερα από τόσες δεκαετίες, διατηρεί κάποια φρεσκάδα, εξαιτίας της ψυχογραφικής δομής του. Το «Στραβόξυλο», αναμφίβολα, είναι μια κωμωδία χαρακτήρων και κοινωνικής κριτικής.

  Ο Μαρουλής είναι ένας γκρινιάρης, κατά βάθος καλόκαρδος. Δίπλα του, ο Ψαθάς τοποθετεί πρόσωπα του περιβάλλοντος του με στόχο την πολυπρισματική ανάλυση του πρώτου. Σύμφωνα με την άποψη της Ηρώς Βακαλοπούλου: «Ο ηθοποιός που θα τον ερμηνεύσει πρέπει να είναι υποδειγματικός και απολαυστικός στις διαβαθμίσεις που απαιτεί η ψυχολογική ανέλιξη του χαρακτήρα του ήρωα με γκροτσέσκα ισορροπία και συνέπεια. Οφείλει να είναι απολαυστικός στις συγκρούσεις και ευέλικτος στις νευρικές εκρήξεις και καταπτώσεις, να ξεπερνά το εμπόδιο της κωμικής ιδιοσυγκρασίας και να δίνει μάθημα σωστής και ταλαντούχας υποκρισίας κωμικού ρόλου.»

  Η νεαρή ανιψιά με ανώριμες ερωτοτροπίες, οι ρομαντικά ερωτευμένοι νεαροί, η ημιμάθεια του προπολεμικού υπαλλήλου, η διπρόσωπη υποκρισία των μεγαλοαστών κυριαρχούν στο έργο και πλημυρίζουν τα μεταπολεμικά χρόνια.

Από το αρχείο του Κρατικού Θεάτρου

  Το έργο απαιτεί ενότητα ερμηνειών και άριστη ομοιογένεια σκηνοθετικής γραμμής. Σε κάθε περίπτωση το κείμενο του Ψαθά πρέπει να αξιοποιείται με βλέμμα σύγχρονο και κατατοπιστικό.

  Όσον αφορά την κοινωνική κριτική, αυτή δεν επικεντρώνεται φυσικά από τον Ψαθά στο θεσμό της προίκας. Αναλώνεται σε θέματα όπως η ημιμάθεια, η υποκρισία των αστών κλπ.

  Η Γ. Κιτσοπούλου θα θέσει υπό αμφισβήτηση τη διαχρονικότητα του έργου: «Οι ολότελα χαριτωμένες παρατηρήσεις για τα ήθη του άλλοτε, που ξεσήκωναν μέλιστα καβγάδες στις οικογένειες των νοικοκυραίων του τότε «είσαι ίδιος το στραβόξυλο»- σήμερα σε μια οικογένεια αστών ή στο θέατρο, θα ήταν πολύ διαφορετικές.» Σαφώς. Όλα αυτά είναι σήμερα ξεπερασμένα. Αν εμφανιζόταν σήμερα ένας Νικόλας Μαρουλής-στραβόξυλο θα ήταν πολύ διαφορετικός από τον ομώνυμο του 1940.

 «Το παράλογο, σήμερα, έχει εισχωρήσει με πολύ περισσότερα πλοκάμια, στους τύπους της εποχής», προσθέτει η Κιτσοπούλου αναφερόμενη στην παράσταση του 1981. Πολύ περισσότερο σήμερα, που η εποχή έχει αλλάξει ριζικά. Ο θεατής φεύγει ίσως από το θέατρο παραξενεμένος και όχι βελτιωμένος, όπως θα τον ήθελε ο Αριστοφάνης.

  Θα κλείσω λέγοντας ορισμένα πράγματα για την φαρσοκωμωδία. Η φαρσοκωμωδία προσέθεσε την υπερβολή στην κωμωδία για να βγάλει γέλιο. Αυτό όμως (στην περίπτωση του στραβόξυλου ισχύει σίγουρα) βγάζει αρκετές φορές την κωμωδία από το σωστό δρόμο. Τα πρόσωπα, σύμφωνα πάλι με την Κιτσοπούλου, «πρέπει να έχουν οντότητα και όχι να είναι εφήμερες καρικατούρες ανθρώπων…»

Η αφίσα της παράστασης του Κ.Θ.Β.Ε. το 1981

                                                

Στοιχεία για το βίο του Δ. Ψαθά μπορείτε να διαβάσετε εδώ:

https://politismikidiadromi.blogspot.com/2019/05/blog-post_0.html

Το έργο μπορείτε να το ακούσετε εδώ:

http://isobitis.com/theatro1/?p=538

Πηγές:

https://www.artmag.gr/art-proposals/art-theater/item/824-dimitris-psathas

https://www.avgi.gr/koinonia/309973_straboxylo-toy-psatha-sto-theatro-tis-deyteras

https://www.ertnews.gr/ert-protaseis/to-stravoxilo-stin-ert2/ 1

https://www.maxmag.gr/cinema/gnostoi-ellines-me-mia-kinimatografiki-emfanisi/

https://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=2&production=3872

radio-theatre.blogspot.com/2010/01/8_07.html

Εφημερίδα Ελληνικός Βορράς.

Εφημερίδα Επιλογές.

Ηρώ Βακαλοπούλου, Μοντέρνο υλικό σε παλιό καλούπι, εφημερίδα Θεσσαλονίκη, 15-01-1982

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Ο Αχόρταγος, του Δημητρίου Ψαθά. Ραδιοφωνικό θέατρο.

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος:

  Φίλες και φίλοι, απόψε θα σας παρουσιάσω τη διαχρονική μαύρη κωμωδία του Δημητρίου Ψαθά «Ο Αχόρταγος». Κλασική και επίκαιρη κωμωδία, η οποία έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 1966. Στη Μεγάλη Οθόνη την απολαύσαμε με πρωταγωνιστή το ¨διδακτικό¨ Γιάννη Γκιωνάκη.

  Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, γι' αυτό και πάρθηκε η απόφαση να γυριστεί και κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνιστές τον Γιάννη Γκιωνάκη και τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο.

  Στην ταινία “Ο Αχόρταγος” τραγουδούν ο Γιώργος Ζαμπέτας και η Ναυσικά. Η ταινία Ο Αχόρταγος προβλήθηκε στις αίθουσες Αθηνών - Πειραιώς - προαστίων το 1967 και έκοψε 280.732 εισιτήρια. Ήρθε στην 26η θέση σε 99 ταινίες.

 

Η υπόθεση του έργου:

  Η υπόθεση ήταν η εξής: Ο ήρωας Χρήστος Χρυσάφης είναι ένας φτωχός και...πεινασμένος νέος, που καταφέρνει να παντρευτεί τη Λένα, την κόρη του πλούσιου επιχειρηματία Μιχάλη Καμπάνταη και αδελφή της Ντίνας, μιας ελαφρόμυαλης η οποία τον χτύπησε μια μέρα με το αυτοκίνητό της. Παρά το γεγονός ότι αγαπάει την γυναίκα του, δεν μπορεί να αντισταθεί στα χρήματα του πεθερού του, τα οποία μεγαλύτερα ανθρώπινα πάθη, αυτό της «βουλιμίας».

 

  Σε κάθε περίπτωση είναι μια ταινία που παρά τις ατέλειές της, βλέπεται ευχάριστα και αποτελεί ένα πολύ διδακτικό και διαχρονικό μάθημα για όλους: η ανθρώπινη «βουλιμία» οδηγεί πάντα στην καταστροφή, πρώτα από όλα τον ίδιο τον άνθρωπο και μετά όλους εκείνους που ζουν δίπλα του. Μοναδικός ο Γκιωνάκης στο ρόλο του αχόρταγου, ειδικά στον σιγά-σιγά του γίνονται εμμονή και τον οδηγούν στα όρια της βουλιμίας. Έτσι επιζητά διαρκώς περισσότερα λεφτά, περισσότερες αρμοδιότητες, μεγαλύτερες διοικητικές θέσεις, ενώ αρχίζει να ζηλεύει και ανθρώπους του περιβάλλοντός του, οι οποίοι έχουν πάει καλά στη ζωή τους. Και όλα αυτά χωρίς να λείπει τίποτα από τον ίδιο.

 

  Απλά ήταν αδηφάγος και ήθελε όλο και περισσότερα, από όλους. Μοιραία έρχεται σε σύγκρουση με τον πεθερό του, ωστόσο στο τέλος επέρχεται συμβιβασμός, χωρίς όμως ουσιαστικά να έχει λυθεί το πρόβλημα της βουλιμίας του. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την ταινία και «μαύρη κωμωδία», η οποία αποτυπώνει με την αξεπέραστη συγγραφική μαεστρία του Ψαθά, ένα από τον τρόπο που υποδύεται την σταδιακή του μετάλλαξη από έναν άνθρωπο που απλά ήθελε ένα πιάτο φαί με το οποίο θα ήταν ευτυχισμένος, σε έναν άνθρωπο που ήθελε να γίνει έως και πρωθυπουργός!

 

 

Επιπλέον στοιχεία:

  Πολυγραφότατος και μαέστρος της κωμωδίας και του γέλιου, ο Ψαθάς αποτυπώνει στον «Αχόρταγο» ένα από τα μεγαλύτερα πάθη: αυτό της απληστίας. Με την καυστική του πένα σκιαγραφεί τον πλεονέκτη άνθρωπο ο οποίος δεν χορταίνει με τίποτα και τίποτα δεν ικανοποιεί την ακόρεστή του φιλοδοξία.

  Η ταινία «Ο αχόρταγος» αποτελεί κινηματογραφική διασκευή του ομώνυμου θεατρικού έργου του Δημήτρη Ψαθά. Η θεατρική παράσταση ανέβηκε στο θέατρο «Μπουρνέλλη» από τον θίασο Γιάννη Γκιωνάκη, Χριστίνας Σύλβα, Σμάρως Στεφανίδου και Γιάννη Μιχαλόπουλου. Η πρεμιέρα της παράστασης δόθηκε την Παρασκευή 26 Μαΐου 1967 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία, γι’ αυτό και πάρθηκε η απόφαση να γυριστεί και κινηματογραφική ταινία. Η παραγωγή ήταν της ΑΚ films και του Διονύση Κουρουνιώτη, κι αυτό διότι ο Φίνος στον οποίο είχε προταθεί αρχικά είχε μια δυσκολία στο να αποδεχθεί κινηματογραφικές ταινίες που είχαν ανέβει και ως θεατρικές παραστάσεις. Έστω κι αν κάποιες φορές «απαρνήθηκε» αυτή του την άποψη. Παρά τις ανησυχίες του Φίνου, η ταινία πήγε καλά, προβλήθηκε τη σεζόν 1967-1968, έκοψε 280.732 εισιτήρια και ήρθε στην 26η θέση ανάμεσα στις 99 ταινίες της σεζόν εκείνης.

  Το συγκεκριμένο έργο είναι γεμάτο ατάκες και διαλόγους που έμειναν στην ιστορία και μέχρι σήμερα προκαλούν άφθονο γέλιο, ακόμα και σε νεότερους. Μια τέτοια σκηνή είναι εκείνη που ο Παπαγιαννόπουλος φωνάζει έναν άλλο συνεργάτη του, τον Μανώλη (τον υποδύεται ο Νάσος Κεδράκας) και του παραγγέλνει φαγητό, αν και όπως του λέει...δεν πεινάει:

« - Έλα μέσα ρε Μανώλη

-Διαταγάς

-Πετάξου απέναντι στο εστιατόριο και φέρε μου κάτι να τσιμπήσω.

-Μάλιστα, τι να σας φέρω;

-Ε, κάτι ελαφρύ, δεν θα φάω σήμερα, δεν πεινάω...μια μακαρονάδα.

-Με σαλτσίτσα;

-Με σαλτσίτσα. Και ένα κοτόπουλο. Και μια μερίδα αρνάκι.

-Ψητό;

Ψητό. Και που’ σαι...Πες του να ετοιμάσει και μια καλή μερίδα κεφτέδες. Και μια συναγρίδα.

-Αν υπάρχει...

-Ε, αν υπάρχει.

-Αν δεν υπάρχει, θα πας εσύ να την ψαρέψεις;

-Ε, όχι βέβαια!

-Όχι βέβαια. Αντε πήγαινε. Και που’σαι...Να ετοιμάσει και μια καλή σαλάτα πες του...Κι ένα μπουκάλι μπίρα και ψωμιά.

-Μάλιστα. Μόνο αυτά;

-Ε, σου είπα θα τσιμπήσω σήμερα, δεν θα φάω. Δεν έχω όρεξη!!!»

 

  Το έργο αναδεικνύει χαρακτηριστικά του μέσου και σύγχρονου ανθρώπου και αυτό συντελεί στο να διατηρεί, γραμμένο πριν πέντε δεκαετίες, ακόμη την εφηβική του φρεσκάδα. Η αγωνία του ανθρώπου δεν αλλάζει στη διάρκεια των χρόνων…

 

Το έργο, τέλος, ηχογραφήθηκε το 1980 από την Κρατική Ελληνική Ραδιοφωνία.

Στη ραδιοφωνική διασκευή του έργου ακούγονται:

Γεωγλερής Γιώργος, Δουλγεράκης Ντίνος, Κοντογιάννης  Δημήτρης, Κόντου Πόπη, Λογοθέτης Ηλίας, Μιχαλόπουλος Γιάννης, Σαμπάχ Νικολαΐδου Σούλι

Συμμετέχουν ακόμη: Λεζές Μάρκος Λιάνη Νόρα Νικολάου Νανά Νταλιάνης Κώστας Σμυρναίος Γιάννης Τριφύλλη Βάσια Φύτιζα Δώρα

Το έργο μπορείτε να το ακούσετε εδώ (Ισοβίτης):

https://isobitis.com/theatro1/?p=532

 

Ο Δημήτρης Ψαθάς

Πηγές:

https://www.gazzetta.gr/plus/article/945465/o-ahortagos-i-mayri-komodia-toy-dimitri-psatha-kai-o-didaktikos-gkionakis

https://www.makthes.gr/oi-diachronikes-komodies-toy-psatha-11676

https://www.philenews.com/politismos/kypros/article/1636780

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Η χαρτοπαίχτρα, Δημήτριος Ψαθάς. Θέατρο στο ραδιόφωνο

Στην αποψινή θεατρική βραδιά η Διαδρομή θα σας παρουσιάσει το έργο του Δημητρίου Ψαθά "Η χαρτοπαίχτρα".

Το έργο γράφτηκε από τον μεγάλο συγγραφέα το 1963.

Το μεγαλύτερο μέρος τον γυναικών της αστικής τάξης, εκείνης της εποχής,  έχοντας λυμένα τα βασικά βιοποριστικά ζητήματα, επιδίδονταν με μανία στη χαρτοπαιξία. Όπως θα επισημάνει ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας.

Το έργο σάρωσε εκείνη την εποχή στο σανίδι, με 700 παραστάσεις σε 3 θεατρικές σεζόν.

Η υπόθεση:

Η Αλέκα είναι τόσο παθιασμένη με τα χαρτιά, που δε λογαριάζει τίποτα μπροστά στο..."καρέ", και τα πάντα γύρω της φιλτράρονται μέσα από την εμμονή της με την χαρτοπαιξία. Ο άνδρας της, ο Ανδρέας, αγανακτισμένος από τη συμπεριφορά της γυναίκας του και την αδιαφορία της προς όλους και όλα, αποφασίζει να τη γιατρέψει μια και καλή από το πάθος της, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της ζήλιας. Είναι όμως ακόμα κι αυτό αρκετό για να συνεφέρει την χαρτόπληκτη Αλέκα;

• ΠΑΙΖΟΥΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Μαίρη Αρώνη, Νίκος Τζόγιας, Τζόλη Γαρμπή, Θάνος Καλλιώρας, Άννα Ανδριανού, Τάκης Βουλαλάς, Μιράντα Ζαφειροπούλου, Κώστας Καγξίδης, Κώστας Κουκάκης, Δημήτρης Τσούτσης, Χρήστος Βαλαβανίδης, Χρήστος Ζορμπάς, Γιώργος Τσιτσόπουλος, Γιώργος Παρτσαλάκης, Σταύρος Ζαλμάς, Τζέση Παπουτσή, Σοφία Κακαρελίδου.

Ο Τζόγιας

                                               

Στοιχεία για τον Δ. Ψαθά θα βρείτε εδώ
https://politismikidiadromi.blogspot.com/2019/05/blog-post_0.html



Η μεταφόρτωση πραγματοποιήθηκε από το κανάλι Ισοβίτης.

Καλή σας ακρόαση...

http://isobitis.com/theatro1/?p=526

Η Θέμις έχει κέφια. Δημητρίου Ψαθά. Λογοτεχνική Βραδιά. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

 Η Φιλολογική Διαδρομή απόψε θα σας παρουσιάσει το έργο του Δημητρίου Ψαθά ¨Η Θέμις έχει κέφια¨, πρόκειται για ένα έργο που μας δείχνει περίτρανα ότι οι μεγάλες δημιουργίες με το πέρασμα του χρόνου δικαιώνονται και γίνονται περισσότερο λαμπρές.

                          

                                  

  Ο Δημήτρης Ψαθάς εξέδωσε το πρώτο του χιουμοριστικό βιβλίο, με τον ανωτέρω τίτλο, βγαλμένο από τη μακρόχρονη εμπειρία του στα δικαστήρια, καθώς κάλυπτε δημοσιογραφικά διάφορες δίκες της εποχής.

 Η πρώτη έκδοση του έργου πραγματοποιήθηκε το 1937, όταν ο Ψαθάς ήταν τότε 30 χρονών, και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Αυτή η πρώτη δημοσίευση του έργου εξαντλήθηκε, πριν ακόμη αυτό παρουσιαστεί επίσημα.

 Αργότερα η δεύτερη του έκδοση συγκέντρωσε τους επαίνους των σπουδαιότερων δημοσιογράφων, λογοτεχνών και κριτικών της εποχής. 

Όλοι τότε προέβλεψαν μια μεγάλη καριέρα για το νεαρό δημοσιογράφο-λογοτέχνη  και τον προέτρεψαν να ασχοληθεί με τη συγγραφή και άλλων ειδών λογοτεχνίας.

 Το έργο αποτελεί μία συλλογή 48 εύθυμων δικαστικών στιγμιότυπων, που λαμβάνουν χώρα σε μία δικαστική αίθουσα. Σταθερός πρωταγωνιστής των μικρών αυτοτελών ιστοριών είναι ο πρόεδρος του δικαστηρίου που γελάει, εξανίσταται και κρούει συχνά πυκνά το γνωστό κώδωνα προς επιβολή της τάξης. Το σύνολο των κατηγορούμενων απαρτίζει ένα πλήθος ανθρώπων από άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι είτε για ασήμαντη αφορμή είτε για παρεξήγηση είτε για σοβαρά για τα τότε ήθη αδικήματα η μοίρα τους έφερε στις δικαστικές αίθουσες.

 Ο συγγραφέας με χαρακτηριστική λογοτεχνική άνεση αποδεικνύει περίτρανα με αυτό το έργο του ότι το χιούμορ μπορεί να σταθεί αβίαστα και χωρίς ίχνος λεκτικής ασκήμιας ή βωμολοχίας.

 Η γλώσσα του έργου είναι μεικτή (καθαρεύουσα και δημοτική), χωρίς περιττές λέξεις και επίθετα, ενώ κάθε ιστορία περιγράφεται σε έκταση τριών έως έξι σελίδων χωρίς να λείπει τίποτα..

 Το έργο προκάλεσε όπως ήταν φυσικό μεγάλη αίσθηση στο κοινό της εποχής, το οποίο σημειωτέον σίγουρα ήταν περισσότερο «λογοτεχνικό» απ΄ότι είναι σήμερα (ελλείψη τηλεόρασης, διαδικτύου κλπ). Ο Ψαθάς εισήγαγε ένα νέο τρόπο γραφής όσον αφορά τα επίκαιρα και ενδιαφέροντα δικαστικά  θέματα. Νέος ζωντανός και χυμώδης λόγος σε συνδυασμό με πρωτόγνωρο χιούμορ που ανάβλυζε από τη δυσάρεστη για όλους εμπειρία των δικαστηρίων. Μέχρι τότε το δικαστικό ρεπορτάζ ήταν στεγνό πληκτικό και σοβαροφανές.

                                            

 Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να παραθέσω ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του Σπύρου Μελά, μίας από τις πιο παραγωγικές φυσιογνωμίες των ελληνικών γραμμάτων (δημοσιογράφος, συγγραφέας, δραματουργός, σκηνοθέτης και ιδρυτής θιάσων, εκδότης και ακαδημαϊκός) για το έργο:

 Η ζωή ενός έθνους, τα ήθη, τα έθιμα, η ψυχοσύνθεση του η ψυχοσύνθεση, η διανοητικότητα του δίνονται στα δικαστήρια, με την πιο ανάγλυφη μορφή. Ίσως τα πάντα να διεθνοποιηθούν μια μέρα. Ο έρωτας, όμως, η κουζίνα και το έγκλημα θα μείνουν τρεις ιδιότητες εθνικές. Το έγκλημα και το παράπτωμα, η ζωή του δικαστηρίου. Τύπους εγχώριους βγαλμένους μέσα από τα σπλάχνα της τοπικής ζωής, πράξεις που εικονογραφούν με τρόπο οριστικό την ομαδική ψυχολογία, και λόγια επιγραμματικά γεμάτα από ανεξάντλητο νόημα, να τι δίνει συνήθως μία και μόνη συνεδρίαση στο πιο άσημο δικαστήριο.

 Σ’αυτές τις συνεδριάσεις, συνεχίζει ο Μελάς, ο φίλος μου ο Ψαθάς τρύγησε και με τα δύο του χέρια. Δεν πήρε τραγικά τη δουλειά του. Δε θέλησε να χασομερήσει στις μεγάλες και περίπλοκες χημικές αναλύσεις της συγκομιδής. Από την συγκομιδή των καρπών που τρύγησε μας δίνει ένα ελαφρό γλυκόπιοτο λικέρ, που όποιος πίνει θέλει να ξαναπιεί. Είναι κάτι που να μπορεί κανείς να περιβάλλει με ένα χαμόγελο αθωότητας και αλλεγρίας, στιγμές στενόκαρδες και βλοσυρές της καθημερινής ζωής μας. Και στον εργάτη του χρωστούμε κάθε τιμή.

Το τάλαντο του Ψαθά σύμφωνα με τη γνώμη του Μελά τραβούν οι ζωντανές εκδηλώσεις της ζωής…

  Το έργο έχει και τεράστια ηθογραφική αξία καθώς δίνει μία σαφή εικόνα του δημόσιου και ιδιωτικού αστικού ανέμελου  βίου λίγο πριν την έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

 Με σιγουριά, μπορεί κανείς να προσθέσει ότι το έργο υπήρξε και φαρσοκωμωδία. Ιδιότυπη δηλαδή ελληνική κωμωδία υποπροϊόν μάλλον, παρά προϊόν καλλιτεχνικό, είχε ωστόσο την αρετή να προβάλλει πρόσωπα τυπικά νεοελληνικά, χωρίς βέβαια δυείσδυση ψυχολογική ή παραπέρα προβληματισμούς, το πολύ με κάποιον ψευτορομαντικό μελοδραματισμό. 

Ο Ψαθάς μαζί με το ζευγάρι Σακελλάριου και Γιαννακόπουλου ήταν οι κυριότεροι συγγραφείς της φαρσοκωμωδίας (είδος που κυριαρχούσε επί σκηνής) κυρίως μεταπολεμικά. (Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Ελληνικής λογοτεχνίας)

 Το βιβλίο της επετειακής έκδοσης του 1997 (κυκλοφόρησε με αφορμή τα 90 χρόνια από τη γέννηση του Ψαθά) διατίθεται ελεύθερο στο διαδίκτυο στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://dim-agnant.kar.sch.gr/autosch/joomla15/images/bibliothiki/biblia/elliniki_logotexnia/theatro/H_8emis_exei_kefia.pdf

 Το παραπάνω βιβλίο περιλαμβάνει και τα 80 σχετικά με το έργο σκίτσα προερχόμενα από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα!

Αξίζει να το αντλήσετε και να το διαβάσετε…

 Το έργο υπήρξε και κωμική σειρά, η οποία προβλήθηκε από την ΕΙΡΤ ( έτσι ονομάζονταν τότε η ΕΡΤ). Η πρεμιέρα της σειράς είχε πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Απριλίου 1975. Η σειρά με πρωταγωνιστή το Νίκο Σταυρίδη είχε γνωρίσει μεγάλη επιτυχία.

  Συνέχεια του έργου αποτελεί το ¨Η Θέμις έχει νεύρα¨ και το ¨ορκίζομαι να είπω την αλήθεια¨ το οποίο παίχτηκε σε αυτοτελή επεισόδια, επίσης στην ΕΡΤ με πρωταγωνιστή το Γιώργο Μιχαλόπουλο με τον τίτλο ¨Ορκιστείτε παρακαλώ¨.

 Το ξύλο του Παραδείσου, Τα μάγια, Η φλυρτζανοπυθία, Ο δερβίσης, Το βρέφος και το κοίτον, Το δράμα του υποβολέα, Οι δύο αλλήθωροι και πολλά άλλα αφηγήματα θα σας διασκεδάσουν αφάνταστα... 

 Ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα για τον μεγάλο Πόντιο καλλιτέχνη μπορείτε να διαβάσετε εδώ:

https://politismikidiadromi.blogspot.com/2019/05/blog-post_0.html

                                          

Πηγές: Ερευνητής Βέροιας, Στάλες στο γαλάζιο, Σπύρος Μελάς, Ελένη Νίτσιου, Μαρία Ψαθά, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λίνου Πολίτη, Θεματοφύλακες λογοτεχνών- Αγάπη Ντόκα.

Παύλος Παπαδόπουλος, Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ανώτερος Δημόσιος Υπάλληλος.

Φαύλος κύκλος, Δημητρίου Ψαθά. Ραδιοφωνικό θέατρο.

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

Απόψε θα σας παρουσιάσω την κλασική κωμωδία του Δημητρίου Ψαθά "Φαύλος κύκλος".

Το έργο είναι μία φαρσοκωμωδία, με έξυπνους και ευχάριστους διαλόγους.

Το έργο γράφτηκε το 1954 και ανέβηκε στη σκηνή τη σεζόν 1954-55, στο θέατρο Κοτοπούλη. Τη σκηνή διηύθυνε τότε ο Δημήτρης Μυράτ.

Πρόκειται για την ιστορία ενός ανθρώπου,του Χρήστου, που δεν χορταίνει με τίποτα... Πειναλέος στην αρχή, αφού εξασφαλίσει το ψωμί του σταδιακά ζητάει και κάτι παραπάνω κάθε φορά...

Ο πόντιος συγγραφέας δεν θα ικανοποιηθεί όμως με την εικόνα του έργου καθώς θα εντοπίσει πολλές ατέλειες. Ο Ψαθάς θα είναι πάντα πρόθυμος να κάνει αυτοκριτική. 'Ετσι λοιπόν 12 χρόνια μετά, το 1968, θα παρουσιάσει αυτή την φορά στην κινηματογραφική οθόνη τον αχόρταγο, με κάποιες αλλαγές και πρωταγωνιστή τον Γκιωνάκη. Η ιαχή του Χρήστου στην ταινία: Φέρτε μου κατουρημένες ποδιές να φιλήσω! (προκειμένου να υπουργοποιηθεί!!) θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη όσων θα δουν την ταινία και θα δείξει το επίμονο πνεύμα που επιδείκνυε ο Ψαθάς προκειμένου να τελειοποιήσει το έργο του.


Ο Ψαθάς μας παρουσιάζει εύστοχα την ανθρώπινη απληστία που δεν ικανοποιούνται με τίποτα. Εάν ο άνθρωπος αφεθεί σ' αυτό το πάθος τότε γίνεται Χρήστος και εισέρχεται στο φαύλο κύκλο.

Στο ρόλο του Χρήστου ένας εξαίρετος ηθοποιός, ο Σταύρος Ξενίδης.

Η μεταφόρτωση πραγματοποιήθηκε από το κανάλι Ισοβιτης .

http://isobitis.com/theatro1/?p=540

Στοιχεία για τον Δ. Ψαθά θα βρείτε εδώ
https://politismikidiadromi.blogspot.com/2019/05/blog-post_0.html

πηγές: Τα Νέα, Στείρι Βοιωτίας.

 

Παπαδόπουλος Παύλος, Ανώτερος Δημόσιος Υπάλληλος, Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών

 

Οι μικροί Φαρισαίοι, του Δημητρίου Ψαθά. Ραδιοφωνικό Θέατρο.

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

 Αγαπητοί φίλοι απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω την ξεκαρδιστική κωμωδία του Δημητρίου Ψαθά, Μικροί Φαρισαίοι. Ένα έργο που θα προβάλλει πάντα ως επίκαιρο στην ελληνική κοινωνία.

  Το έργο γράφτηκε το 1954 από τον σπουδαίο Πόντιο λογοτέχνη, ενώ διασκευάστηκε σε ταινία το 1959 από τους Νάσο Οικονομόπουλο και Μάριο Νούσια με τον τίτλο Να πεθερός να μάλαμα.

  Οι Μικροί Φαρισαίοι καυτηρίασαν κοινωνικές καταστάσεις και σκάνδαλα της δεκαετίας του ΄50. Είχε προηγηθεί το Ζητείται ο κλέφτης, το 1953, με παρόμοια θεματολογία από τον ίδιο συγγραφέα.

 

Η υπόθεση:

  Ο πρωταγωνιστής κ. Ντελής, ηθικολόγος στο έπακρο, δίνει στον εαυτό του το δικαίωμα να απατά τη γυναίκα του με μια ωραία κυρία από το φιλόπτωχο ταμείο, να της κάνει πανάκριβα δώρα, ενώ ο σύζυγος της υποκρίνεται κι αυτός κάνοντας ότι αγνοεί την πραγματικότητα. Στο σύνολο των καταστάσεων προστίθεται και ο Αριστείδης, ο ατυχής, ένας αφελής νεαρός, που, με τις απανωτές γκάφες του, μπερδεύει τα πράγματα με ξεκαρδιστικό τρόπο.

 

                                           

Επιπλέον στοιχεία για το έργο.

  Οι Μικροί Φαρισαίοι θεωρήθηκαν από κοινό και θεατρικούς κριτικούς το καλύτερο έργο του Ψαθά. Κάθε φορά που διαβάζεται επί σκηνής σημειώνει μεγάλη επιτυχία.

  Τι είναι αυτό που κάνει επίκαιρο ένα τέτοιο έργο; Η υποκρισία, φυσικά, αυτών που προσπαθούν να καλύψουν ένα σωρό «ανομήματα»  (απιστίες, λοβιτούρες, κλεψιές, καταχρήσεις κλπ) με τη φιλάνθρωπο συμμετοχή τους σε φιλόπτωχα ταμεία, σε ανάλογους συλλόγους, οργανώσεις κλπ. Μια ξεκαρδιστική σάτιρα που αναδεικνύει σκανδαλώδεις κοινωνικές καταστάσεις ίδιες και απαράλλαχτες μ’ αυτές που ταλαιπωρούν την Ελλάδα σήμερα.

  Ο Άγγελος Τερζάκης θα αναφέρει στην κριτική του για το έργο: «Ο μύθος, η πλοκή, οι κωμικές καταστάσεις που πολλαπλασιάζονται διαρκώς, τα ευρήματα και οι ανατροπές, πείθουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μιαν αληθινή επιτυχία. Ο Ψαθάς είναι ο απόλυτος και άριστος δεξιοτέχνης. Ο οίστρος του είναι δροσερός και πηγαίος. Το χιούμορ του ακατάβλητο.».

  Σε γενικές γραμμές, οι αρχές της δεκαετίας του ’50 υπήρξε η εποχή κατά την οποία το είδος που κυριαρχούσε στην ελληνική σκηνή ήταν η κωμωδία ή φαρσοκωμωδία,  που προσέφερε δύο ευχάριστες ώρες θεάματος. Η ιδιότυπη αυτή κωμωδία, υποπροϊόν παρά προϊόν καλλιτεχνικό, είχε ωστόσο την αρετή να προβάλλει πρόσωπα τυπικά νεοελληνικά χωρίς βέβαια διείσδυση ψυχολογική ή παρά πέρα προβληματισμούς, το πολύ με κάποιον ψευτορομαντικό μελοδραματισμό. Κυριότεροι συγγραφείς ήταν ο Ψαθάς και το ζευγάρι Σακελάριου-Γιαννακόπουλου.

Ο Δημήτρης Ψαθάς

 

Ραδιοσκηνοθεσία: Γιάννης Γκιωνάκης

Μουσική Επιμέλεια: Ηλέκτρα Παπακώστα

Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιάννης Γκιωνάκης, Άννα Παΐτζη, Λένα Παπαδοπούλου, Νίκος Τσούκας, Λιάνα Χατζή, Γιώργος Λέφας, Γιώργος Μοσχίδης, Πάνος Πουλικάκος, Τάσος Ράμψης, Μαρία Μοσχολιού, Θεοδόσης Ισαακίδης.

Ρύθμιση ήχου Χριστίνα Σκατζίκα

Παραγωγή Δημήτρης Φραγκουδάκης

Διάρκεια 1 ώρα και 52 λεπτά

 

Η μεταφορά έγινε από το Ισοβίτης:

http://isobitis.com/theatro1/?p=530

Πηγές:

Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1985

Αρχείο Εθνικού Θεάτρου

Τρίτο Πρόγραμμα

 

Παπαδόπουλος Παύλος, Ανώτερος Δημόσιος Υπάλληλος, Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών

 

Η υπουλη τακτική εξόντωσης των Αρμενίων από τους Τούρκους το 1915...

Για  τους  Αρμένηδες,  μελετούσαν  άλλα  «μέτρα»  οι  Νεότουρκοι,  πιο  αποτελεσματικά.  Έτσι, τον  δεύτερο  χρόνο  του  πολέμου  —1915—  βρίσκοντας  αφορμή  κάποιο  κίνημά  τους  στο  Βαν, αποφασίσαν τον αφανισμό  τους με την γενική σφαγή. 

Προσεχτικοί,  ωστόσο,  δεν  πήραν  με  το  άγριο  τους  Αρμένηδες  για  να  μη  βρεθούν  μπροστά σε  αναπάντεχη  αντίσταση.  Δουλέψανε  με  σύστημα,  σοφά,  μελετημένα,  αρχίζοντας καλοσυνάτα  με  μια  πολύ καθώς  πρέπει  επίσημη «δήλωση»,  που  δημοσιεύτηκε  στις εφημερίδες,  κι  όπου  εξηγούσαν  πολύ  ευγενικά,  ότι,  τίποτα  δεν  είχε  να  φοβηθή  κανένας Αρμένης  γιατί  τα  «εξαιρετικά  μέτρα  τα  οποία  αναγκάζεται  να  λάβη  το  Κράτος»  αποβλέπουν στην  εξασφάλιση...  της  ησυχίας  και  της  ασφάλειας  όχι  μόνο  των  Τούρκων,  αλλά  και  των ίδιων  των  Αρμένηδων. 

 Αληθινό  μνημείο  υπουλότητας  είναι  η  «δήλωση»  που  δημοσιεύτηκε στις  13  Ιουνίου  1915,  γι'  αυτό  κι  αξίζει  να  μεταφέρω  εδώ  μερικές  από  τις  ανεξίκακες γραμμές της: «Οι  συμπολίται  μας  Αρμένιοι  —άρχιζε—  συνεπεία  εξωτερικών  εισηγήσεων  παρασυρόμενοι εις  σφαλεράς  και  ανατρεπτικάς  ιδέας,  διαταράσσουσι  την  ιδίαν  αυτών  ησυχίαν  και  τα συμφέροντα,  συνάμα  δε  την  ησυχίαν  και  την  ασφάλειαν  της  Οθωμανικής  Αυτοκρατορίας». Γι'  αυτό λοιπόν: «...  Το  Κράτος  ευρέθη  εις  την  ανάγκην  να  αποστείλη  την  Αρμενικήν  Κοινότητα  (έθνος)  εις μέρη  τα  οποία  έχει  ετοιμάσει  εις  τας  Γενικας  Διοικήσεις  του  εσωτερικού,  ίνα  κατοικήσουν εκεί  μέχρι  τέλους  του  πολέμου.  Ούτω  αποφασίζεται: 

 1)  Εξαιρουμένων  των  ασθενών, άπαντες  οι  Αρμένιοι  είναι  υποχρεωμένοι  πέντε  ημέρας  μετά  την  παρούσαν  δήλωσιν,  ν' αναχωρήσουν  συνολικώς  κατά  χωρία  και  συνοικίας  υπό  την  φρούρησιν  και  συνοδείαν  της χωροφυλακής. 

 2)  Κατά  την  αναχώρησιν  αυτών  είναι  ελεύθεροι  να  συναποκομίσουν  εκ  των κινητών  όσα  επιθυμούν,  απαγορεύεται  όμως  να  πωλούν  τα  κτήματα  και  τας  γαίας  αυτών και  τα  περιπλέον  κινητά  και  να  τ'  αφήνουν  εις  τον  μεν  και  τον  δε.  Διότι  της  απουσίας  αυτών ούσης...  προσωρινής  (!)  θα  φυλαχθώσιν  εις  δέματα  εντός  στερεών  και  υπό  την  επιτήρησιν της  κυβερνήσεως  φυλαττομένων  οικοδομών,  κατά  δε  την...  επιστροφήν  των  (!)  θα επιστραφούν  αυτούσια  εις  αυτούς  τους  ιδίους.  

3)  Δια  την  εξασφάλισιν  της  καθ'  οδόν ησυχίας  αυτών  ητοιμάσθησαν  ξενώνες  (χάνια)  και  κατάλληλα  οικήματα  και συνεπληρώθησαν  τα  μέτρα  της  ασφαλούς αφίξεως  αυτών  εις  τας  προσωρινάς  αυτών κατοικίας  χωρίς  να  εκτεθούν  εις  καμμίαν  υπερβασίαν  και  επίθεσιν.  

4)  Κατά  των επιτιθεμένων  κατά  της  περιουσίας,  της  ζωής  και  της  τιμής  ενός  ή  περισσοτέρων  Αρμενίων τα αποσπάσματα  της  χωροφυλακής  θα  κάμουν  χρήσιν  των  όπλων,  όσοι  δε  εξ  αυτών συλληφθούν  ζώντες,  θα  αποσταλούν  εις  το  στρατοδικείον  και  θα  καταδικασθούν  εις θάνατον». 

Τόσο  πολύ,  δηλαδή,  θα  φρόντιζε  το  τουρκικό  κράτος  για  την  προστασία  της  ζωής,  της  τιμής και  της  περιουσίας  των  Αρμένηδων,  ώστε  δήλωνε  επίσημα  ότι  όποιος  Τούρκος  πείραζε  στο δρόμο Αρμένη,  θα...  τουφεκιζόταν  επί  τόπου. 

Πηή : Ψαθας, Γη του Ποντου