Ο Ιούδας, του Σπύρου Μελά. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

  Φίλες και φίλοι, με αφορμή τη μεγάλη χριστιανική εορτή, πρόκειται να σας αναλύσω τον Ιούδα, του Σπύρου Μελά. Ο Ιούδας, ως θέμα, είναι επίκαιρος στη  διαδρομή της Μεγάλης Πέμπτης.

  Ο Ιούδας έκανε πρεμιέρα στις 3 Οκτωβρίου του 1934, ως το εναρκτήριο έργο  της χειμερινής περιόδου του Εθνικού Θεάτρου. Η σκηνοθεσία ήταν του Φώτου Πολίτη, η σκηνογραφία του Κ. Κλώνη, ενώ ενδυματολόγος ήταν ο Α. Φωκάς. Η διανομή του έργου περιελάμβανε εξήντα επτά πρόσωπα. Επρόκειτο για έργο πολυπρόσωπο και θεαματικό, το οποίο έδινε τη δυνατότητα για χρήση μεγάλου αριθμού ηθοποιών.

  Το έργο ήταν αρχικά να ανέβει από το Ελεύθερον Θέατρον, και ειδικότερα από το νεοσύστατο θίασο συνεργασίας της Κοτοπούλη με την Κυβέλη, σε σκηνοθεσία του ίδιου του Μελά. Η παράσταση είχε εξαγγελθεί την Άνοιξη του 1934 ως εναρκτήρια του θιάσου. Το Σεπτέμβριο, όμως, του 1934, εμφανίστηκαν τα πρώτα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία ο Ιούδας θα ήταν το εναρκτήριο έργο του Εθνικού Θεάτρου. Δύο χρόνια νωρίτερα, ο Μελάς είχε διαμαρτυρηθεί τόσο στο Ελεύθερο όσο και στο Εθνικό Θέατρο ότι απόκλειαν έργα Ελλήνων συγγραφέων. Το ανέβασμα τελικά της παράστασης αποτέλεσε ένα είδος δικαίωσης για το Μελά.

  Δέκα χρόνια μετά ανέβηκε πάλι από το Εθνικό. Το έργο ανέβασε ένας πολέμιος του Μελά, ο Πολίτης. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε μια έμπρακτη αναγνώριση του συγγραφέα από τον πιο σφοδρό επικριτή του. Στο ρόλο του Ιούδα έχει παίξει και ο Μινωτής.

 

Ο δραματικός μύθος:

  Ο Ιούδας, ένας από τους πιο πλούσιους νέους της Ιερουσαλήμ, μισεί τους Ρωμαίους ιδιαίτερα, καθώς στρατιώτες των κατακτητών έχουν βιάσει και σκοτώσει την αδελφή του. Ζει απομονωμένος στο σπίτι του στην εξοχή μαζί με την παλιά σταθερή ερωμένη του Ζελφά και το νέο έρωτα του, τη Μαγδαληνή.

 Ύστερα από απόφαση της Μαγδαληνής να τον εγκαταλείψει και να ακολουθήσει τον Ιησού, μετά από την αποτυχία του Ιούδα να ηγηθεί επανάστασης κατά των Ρωμαίων, ο νεαρός πατριώτης πείθεται ότι μόνο ο Ιησούς θα μπορούσε να ξεσηκώσει τα πλήθη σε μια επανάσταση εναντίων της ρωμαϊκής κατοχής. Σπεύδει λοιπόν να ενταχθεί στον κύκλο των μαθητών του.

 Κάποια στιγμή, ο Ιούδας διαπιστώνει ότι η διδασκαλία του δεν αποβλέπει στη δημιουργία ενός κοσμικού κράτους αλλά στην εξασφάλιση της βασιλείας των ουρανών, απογοητεύεται και μάλιστα τον προδίδει θεωρώντας ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα άνοιγε ο δρόμος για την έλευση ενός πραγματικού Μεσσία. Όταν η προδοσία του τον γεμίζει τύψεις, ιδιαίτερα από τη στιγμή που μαθαίνει από τη Μαγδαληνή και τον Πέτρο ότι Εκείνος τον έχει συγχωρήσει, γιατί δεν είχε κατανοήσει το αληθινό νόημα της διδασκαλίας Του, αυτοκτονεί.

 

Επιπλέον στοιχεία για το έργο:

  Τα πρόσωπα, η κίνηση τους, το καντράρισμα, μοιραία φέρνουν στο νου την εικόνα του Μυστικού Δείπνου. Επιλέχθηκε ένα θρησκευτικό θέμα, γεγονός που αποτέλεσε έκπληξη.

  Ο Μελάς είχε ομολογούμενο ενδιαφέρον για τα θρησκευτικά θέματα. Ο συγγραφέας θεωρούσε τη Βίβλο, βιβλίο της ανθρωπότητας, έλεγε ότι μαζί με τα έργα του Σαίξπηρ, του Ομήρου και των τραγικών ποιητών, άξιζε να περισωθούν σε περίπτωση καταστροφής. Η αινιγματική μορφή του Ιούδα απασχολούσε επί χρόνια το Μελά. Τον ανέφερε σε εορταστικά-με αφορμή το Πάσχα- άρθρα του, ήδη από το 1918.

  Το έργο μπορεί να φανεί κουραστικό, με τη σωστή μελέτη του όμως είναι βαθυστόχαστο. Στον Ιούδα ο Μελάς εξέτασε τα αίτια της προδοσίας. Υιοθέτησε τη θεωρία που πρωτοδιατύπωσαν οι Σαμπατιε και Ρενάν στα θεολογικά έργα τους: Ότι η προδοσία του Ιούδα οφείλεται στην πλάνη του, ως προς το ιδεολογικό μήνυμα του κηρύγματος του Ιησού. Απεικόνισε την ιδεολογική αντίθεση ανάμεσα στην ¨υλιστική¨ ηθική του Ιούδα και την ιδεαλιστική ηθική του Χριστού. Ο Ιούδας συντρίφτηκε στη σύγκρουση με το θείο. Στο έργο ο Σπύρος Μελάς αναγιγνώσκει τους ρόλους του δικού του Ιούδα.

  Ο συγγραφέας φιλοδοξούσε να γράψει μια μοντέρνα τραγωδία, σε πεζό λόγο, μια σύγχρονη τραγωδία. Είχε υψηλές φιλοδοξίες, καθώς συνέκρινε τον Ιούδα με το μέγεθος ενός Προμηθέα, ενός Κρέοντα και ενός Οιδίποδα. Οι σκηνές πλήθους παραπέμπουν σε πολυπληθείς σαιξπηρικές δραματικές τοιχογραφίες, όπως επίσης και στα σύνθετα πολυπρόσωπα του Τολστόι, που τόσο θαύμαζε ο Μελάς.

  Ο Ιούδας κατατάσσεται  στο Ιδεολογικό Θέατρο του Μελά και διαχωρίζεται από τα άλλα ιστορικά έργα του (Παπαφλέσσας και Ρήγας), Ο Καραγάτσης το χαρακτηρίζει ως «δράμα ιδεών», ενώ οι άλλοι μελετητές ως ιστορικό δράμα.

 

 

Λιγα λόγια για το συγγραφέα:

  Ο Σπύρος Μελάς γεννήθηκε στη Ναύπακτο, αλλά μεγάλωσε στον Πειραιά όπου μεταφέρθηκε με την οικογένειά του μετά το θάνατο του πατέρα του. Σπούδασε στη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν άσκησε όμως το επάγγελμα καθώς στράφηκε στη δημοσιογραφία και τη θεατρική τέχνη.

  Στο ενδιαφέρον του για το θέατρο, σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα συχνά ταξίδια του στο Παρίσι (πρώτη φορά πηγαίνει το 1917 και έκτοτε επιστρέφει πολλές φορές). Μάλιστα, στη διάρκεια ενός τέτοιου ταξιδιού, το 1928, παρακολούθησε μαθήματα σε σκηνοθετικά εργαστήρια.

  Εργάστηκε  ως σκηνοθέτης, ηθοποιός και καθηγητής δραματολογίας ενώ σημαντική είναι η συμβολή του ως δημοσιογράφου και κριτικού. Ο Μελάς δημοσιεύει σε μια σειρά από εφημερίδες (Ακρόπολη, Άστυ, Εμπρός, Καθημερινή, Έθνος, Αθηναϊκά Νέα, Ημερολόγιον Σκώκου) άρθρα, κριτικές, διηγήματα και χρονογραφήματα. Επιπλέον αρθρογραφεί και στην εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα όπου υπογράφει ως Φορτούνιο. Επίσης, εκδίδει δύο περιοδικά: το περιοδικό Ιδέα (1933-1934) και την Ελληνική Δημιουργία (1948-1954).

  Γράφει τρεις τόμους με τίτλο: Από τα ταξίδια μου, Πολεμικές Σελίδες, Αμερική, προκειμένου να περιγράψει τις εμπειρίες του από την περίοδο που ήταν πολεμικός ανταποκριτής και λοχίας στο μέτωπο, αλλά και από τα διάφορα ταξίδια του. Σταθμός στη δράση του υπήρξε το έτος 1925, οπότε και ιδρύει το Θέατρο Τέχνης. Λίγο αργότερα ιδρύει την Ελεύθερη Σκηνή μαζί με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και το Δημήτρη Μυράτ, ενώ το 1935 αναλαμβάνει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Καινούργιο Θέατρο της Αλίκης και του Κώστα Μουσούρη. Στόχος του ήταν η ανανέωση της εγχώριας σκηνής και η συμπόρευσή της με την ευρωπαϊκή σκηνή.

  Σε άρθρα που γράφονται για το Σπύρο Μελά, ο τελευταίος παρουσιάζεται από τους σύγχρονούς του ως μία αρκετά δραστήρια και παράλληλα αρκετά αντιφατική προσωπικότητα, ιδίως όσον αφορά τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Παράλληλα με την ενασχόλησή του με τη σκηνοθεσία, ο Μελάς εκδηλώνει μεγάλο ενδιαφέρον για την περίοδο της ελληνικής Επανάστασης και γράφει ιστορικές μελέτες (Το Εικοσιένα και η Κρήτη, Φιλικοί: Οι πρόδρομοι του ’21. Οι άντρες που άνοιξαν στο γένος το δρόμο της λευτεριάς) αλλά και βιογραφίες (Ο γέρος του Μωριά, Ο Ναύαρχος Μιαούλης). Γράφει επίσης, εκτός από δοκίμια, και πολλά θεατρικά έργα με κοινωνικές προεκτάσεις.

  Για τη συμβολή του στα Γράμματα τιμήθηκε με το αριστείο των Γραμμάτων, ενώ για τη συμμετοχή του στους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Μικρασιατική εκστρατεία τιμήθηκε με τον πολεμικό σταυρό. Ο Μελάς πέθανε στην Αθήνα στις 2 Απριλίου 1966.

 

 

Ο Σπύρος Μελάς.

 

 

Πηγές:

1)    ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΑΖΗΣ, Το ελληνικό ιστορικό δράμα από το 19^ο στον 20^ο αιώνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2006.

2)    ΚΑΡΡΑ Κ., Ο Σπύρος Μελάς και το θέατρο της εποχής του. Συμβολή στη μελέτη της δραματουργίας του, Διδακτορική Διατριβή,  Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 2010.

3)    ΔΕΒΑΡΗΣ Δ. Σ., Ο Ιούδας του Σπύρου Μελά εις τας πλατείας και τους εξώστας, Καθημερινή, 5-10-1934.

4)    Η αποψινή πρώτη στο θέατρο Αλίκης, Αθηναϊκά Νέα, 25-07-1936.

5)    Το σημειωματάριο μου. Ταβέρνα, Καθημερινή 28-04-1941

6)    ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Γ., Η κριτική για τον Ιούδα θαυμασμός, Νέα Εστία τχ. 16, 1-11-1934.

7)    ΧΑΡΗΣ Π., Το θέατρο, περιοδικό Αθήναι τχ. 2, Νοέμβριος 1934.

8)    https://www.kathimerini.gr/opinion/687938/gia-ton-ioyda-toy-sp-mela/

9)    http://theatrokaiparadosi.thea.auth.gr/%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%AC%CF%82.html

Η μεταφορά έγινε από το κανάλι: 80sMusicDiamonds

                             

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Ο Μεγάλος Ψαράς, του Λόυντ Ντάγκλας. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

 Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

Φίλες και φίλοι απόψε θα σας παρουσιάσω το έργο του Λόυντ Ντάγκλας Ο Μεγάλος ψαράς. Το έργο παίχτηκε το 1959 και παρουσιάζει τη μεγάλη πορεία του Απόστολου Πέτρου, μέχρι και το θάνατο του στη Ρώμη.

 

Το έργο μεταφέρθηκε και στη Μεγάλη Οθόνη με πρωταγωνιστές τους Richard Burton και Victor Mature.

 

Η υπόθεση:

Ο Μεγάλος Ψαράς είναι ο Σίμωνας, ο ταπεινός ψαράς της Γαλιλαίας, που ο Ιησούς τον έκανε Αλιέα Ανθρώπων και τον ονόμασε Πέτρο. Όμως, ο συγγραφέας του θαυμάσιου αυτού βιβλίου, δεν περιορίζεται στην εξιστόρηση της ζωής του Αποστόλου Πέτρου. Δίνει μια ζωντανή εικόνα του κόσμου της εποχής εκείνης, της Ιουδαίας, όπου βασίλευε ο Τετράρχης Αντύπας, της Αραβίας, που η βασιλοπούλα της είχε γίνει γυναίκα του. Και μέσα σ αυτόν τον τεράστιο πίνακα, όπου κινούνται λαοί, ιδέες και άνθρωποι, προβάλλει, σαν κύρια μορφή, ο Μεγάλος Ψαράς, ο αυθόρμητος, ο αφελής καμιά φορά, ο ειλικρινής όμως πάντοτε, ακόμα και στις ώρες της ανθρώπινης αδυναμίας του.

                             

 

Λίγα ακόμη στοιχεία:

 

Ο Μεγάλος Ψαράς είναι ο Σίμωνας, ο ταπεινός ψαράς της Γαλιλαίας, που ο Ιησούς τον έκανε Αλιέα Ανθρώπων και τον ονόμασε Πέτρο. Όμως, ο συγγραφέας του θαυμάσιου αυτού βιβλίου, δεν περιορίζεται στην εξιστόρηση της ζωής του Αποστόλου Πέτρου. Δίνει μια ζωντανή εικόνα του κόσμου της εποχής εκείνης, της Ιουδαίας, όπου βασίλευε ο Τετράρχης Αντύπας, της Αραβίας, που η βασιλοπούλα της είχε γίνει γυναίκα του. Και μέσα σ αυτόν τον τεράστιο πίνακα, όπου κινούνται λαοί, ιδέες και άνθρωποι, προβάλλει, σαν κύρια μορφή, ο Μεγάλος Ψαράς, ο αυθόρμητος, ο αφελής καμιά φορά, ο ειλικρινής όμως πάντοτε, ακόμα και στις ώρες της ανθρώπινης αδυναμίας του.

 

                         

Ο συγγραφέας του Χιτώνα (πολύ ανώτερο έργο) προχώρησε και σε ένα ακόμη μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την Αγία Γραφή.

 

Ο συγγραφέας:

 

Ο Λόιντ Ντάγκλας (1877 - 1951) ήταν Αμερικανός συγγραφέας και ιερέας.

 

Γεννήθηκε στην Κολούμπια της Ινδιάνα και πέρασε μέρος της παιδικής του ηλικίας στο Μονρόεβιλ και το Γουίλμοτ της ίδιας πολιτείας, καθώς και το Φλόρενς του Κεντάκι, όπου ο πατέρας του, Αλεξάντερ Τζάκσον Ντάγκλας ήταν πάστορας της Ελπιδοφόρου Λουθηρανικής Εκκλησίας. Πέθανε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια.

 

Ο Ντάγκλας υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους συγγραφείς της εποχής του, αν και έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα μετά τη συμπλήρωση πενήντα ετών ζωής.

 

Μετά τη λήψη του Μάστερ του από το κολέγιο του Γουίτενμπεργκ (σημερινό Πανεποιστήμιο του Γουίτενμπεργκ) στο Σπρινγκφιλντ του Οχάιο το 1903, χειροτονήθηκε πάστορας. Υπηρέτησε στο Βόρειο Μάντσεστερ της Ινδιάνα, στο Λάνκαστερ του Οχάιο και στην Ουάσινγκτον. Από το 1911 έως το 1915, ήταν διευθυντής θρησκευτικών εργασιών στο πανεπιστήμιο της Ουρμπάνα. Τα επόμενα έξι χρόνια, ήταν ιερέας της Πρώτης Ιερατικής Εκκλησίας στο Αν Άρμπορ του Μίσιγκαν, από εκεί βρέθηκε στο Άκρον του Οχάιο, και υπηρέτησε σαν εφημέριος στην Πρώτη Ιερατική Εκκλησία του Άκρον την περίοδο 1920 - 1926, στη συνέχεια στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια και τελικά στην Ηνωμένη Εκκλησία του Αγίου Ιακώβου στο Μόντρεαλ, από τον άμβωνα της οποίας παραιτήθηκε για να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Ο βιογράφος του, Λουίς Σίφερ (Louis Sheaffer), σχολιάζει, «δεν ανέφερε ποτέ δημόσια γιατί άλλαξε θρησκευτικά δόγματα».

 

Τα έργα του ήταν ηθικά, διδακτικά και καθαρά θρησκευτικού χαρακτήρα. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Υπέροχη Μυστικό, που εκδόθηκε το 1929, γνώρισε άμεση και εντυπωσιακή επιτυχία. Οι κριτικές ανέφεραν ότι η μυθοπλασία του είχε πολλά κοινά με τα επιτυχημένα θρησκευτικά μυθιστορήματα προηγούμενων γενιών όπως το Μπεν Χουρ και το Κβο Βάντις.

 

Στη συνέχεια έγραψε βιβλία όπως, Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, Πολύτιμος κίνδυνος, Πράσινο φως, Λευκά εμβλήματα, Αμφισβητούμενο Πέρασμα, Πρόσκληση στη ζωή, Το μυστικό ταξίδι του δόκτορα Χάντσον, Ο Χιτών, και Ο μεγάλος ψαράς. Ο Χιτών πούλησε περισσότερα από δύο εκατομμύρια αντίτυπα, χωρίς επανέκδοση. Ο Ντάγκλας πώλησε τα δικαιώματα για κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, ωστόσο η ταινία με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον δε γυρίστηκε παρά το 1953, δύο χρόνια μετά το θάνατο του Ντάγκλας.

 

Η δική του άτυχη εμπειρία με τον κινηματογράφο ήταν όταν εξέδωσε το Μεγάλο ψαρά σαν συνέχεια στον Χιτώνα, διευκρινίζοντας ότι Ο μεγάλος ψαράς θα ήταν το τελευταίο του μυθιστόρημα, και θα επέτρεπε να γίνει κινούμενη εικόνα, να χρησιμοποιηθεί στο ραδιόφωνο, να αποδοθεί μικρότερο ή να γίνει συνέχειες. Τελικά, Ο μεγάλος ψαράς γυρίστηκε το 1959, με πρωταγωνιστή τον Χάουαρντ Κιλ στο ρόλο του Απόστολου Πέτρου, σε έναν από τους λίγους τηλεοπτικούς του ρόλους που δεν τραγουδά.

 

Το τελευταίο του βιβλίο ήταν το αυτοβιογραφικό Time To Remember στο οποίο περιγράφονταν τα παιδικά του χρόνια και η προετοιμασία του για την ιεροσύνη. Πέθανε πριν καταφέρει να γράψει το δεύτερο μέρος αλλά το πόνημα ολοκληρώθηκε στο βιβλίο Το σχήμα της Κυριακής από τις κόρες του, Βιρτζίνια Ντάγκλας Ντόσομ και Μπέτυ Ντάγκλας Ουίλσον.

Ο Ντάγκλας είναι θαμμένος στο κοιμητήριο του πάρκου Forest Lawn Memorial στο Γκλεντέιλ της Καλιφόρνια.

 

Από την Ελληνική Κρατική Ραδιοφωνία επιχειρήθηκε η διασκευή του σε έκδοση ραδιοφωνικού θεάτρου. Επρόκειτο για ένα έργο διάρκειας πέντε ωρών και τεσσάρων ωρών που είχε μεταδοθεί σε συνέχειες.

 

Παίζουν οι ηθοποιοί: Βιβέτα Τσιούνη, Γιάννης Αποστολίδης, Χριστόφορος Χειμάρας, Λουκιανός Ροζάν, Θεόδωρος Μωρίδης, Νάσος Χριστογιαννόπουλος, Κάκια Παναγιώτου, Ανδρέας Ζησιμάτος, Λευκή Βεντουράτου.

 

Ο Λουκιανός Ροζάν

Το έργο μεταφορτώθηκε από το κανάλι Ισοβίτης:

http://isobitis.com/theatro1/?p=2997

Πηγές:

https://www.okypus.com/product-page/%CF%84%CE%BF-%CF%85%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%87%CE%BF-%CE%BC%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF-%CE%BB%CF%8C%CF%85%CE%BD%CF%84-%CE%BD%CF%84%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%B1%CF%82-1

 

https://www.protoporia.gr/ntagklas-loynt-o-megalos-psaras-9789602340325.html

 

http://koundourios.elidoc.gr/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=9700

 

http://radio-theatre.blogspot.com/2013/04/blog-post_30.html

 

 

 -Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

Το φετινό Πάσχα του Πούτιν και του Κυρίλλου

 

Πάσχα στη Μακρόνησο

Άποψη του 5ου Λόχου του Α΄ Τάγματος Σκαπανέων με τον διοικητή του Γ. Κρητικό, Πάσχα 1948 (ΑΣΚΙ/Φωτογραφικό Αρχείο Νίκου Μάργαρη)

Χρόνια Πολλά.

 Ευχόμαστε σε όλους Καλό Πάσχα!

Ο Βαραββάς, της Μαρία Κορέλι. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Αγαπητοί φίλοι καλησπέρα σας, απόψε με αφορμή τη μεγάλη Χριστιανική εορτή θα σας παρουσιάσω το έργο της Μαρία Κορέλι Ο Βαραββάς. Πρόκειται για ένα αριστούργημα της χριστιανικής λογοτεχνίας. 

Το έργο είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα που γράφτηκε το 1900, από την αγγλίδα συγγραφέα Μαρία Κορέλι, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Maria Mackay. Επρόκειτο για ένα μυθιστόρημα που ξεπέρασε σε πωλήσεις κατά πολύ έργα άλλων δημοφιλών συγγραφέων της εποχής.

Η υπόθεση:

Ο Πόντιος Πιλάτος αποφασίζει να δώσει χάρη σ' έναν από τους δύο σταυρωμένους, τον Ιησού τον Ναζωραίο ή τον ληστή Βαραββά. Όταν το πλήθος επιλέγει τον Βαραββά, αυτός πανηγυρίζει για την απελευθέρωσή του και πηγαίνει στην Ραχήλ που τον περιφρονεί και του αποκαλύπτει ότι πιστεύει στη διδασκαλία του Ναζωραίου. Ο Βαραββάς την ειρωνεύεται, αλλά οι φόβοι τον βασανίζουν. Η Ραχήλ λιθοβολείται μέχρι θανάτου για την πίστη της, ο Βαραββάς ξαναγυρίζει στο έγκλημα και, όταν τον συλλαμβάνουν, τον στέλνουν να δουλέψει στα ορυχεία της Ιταλίας για τα επόμενα 20 χρόνια. Μετά από μια θεομηνία, το ορυχείο καταστρέφεται ενώ ο Βαραββάς και ο σκλάβος Σαχάκ, που είναι οι μοναδικοί επιζώντες, στέλνονται σε μια σχολή μονομάχων στη Ρώμη. Τότε, ο Σάχακ τον παρασύρει στο Χριστιανισμό. Ο Σαχάκ αφήνει την τελευταία του πνοή στην αρένα επειδή δεν δέχτηκε να απαρνηθεί την πίστη του ενώ ο Βαραββάς καταφέρνει να νικήσει τον αντίπαλό του και κερδίζει την ελευθερία του. Αργότερα, όταν βλέπει τη Ρώμη τυλιγμένη στις φλόγες, προσπαθεί να βοηθήσει τους Χριστιανούς, αλλά τον συλλαμβάνουν και τον στέλνουν στο σταυρό. Εκεί, ο Βαραββάς, αφήνοντας την τελευταία του πνοή, γαληνεύει παραδίδοντας την ψυχή του στον Κύριο. (Skay TV)

 

 

Επιπλέον στοιχεία για το έργο.

Βαραββάς σημαίνει ¨γιος πατρός¨ ή ¨γιος Αββά¨ και αποτελεί την εξελληνισμένη εκδοχή του Αραμαϊκού ¨Μπαρ Αμπά¨. Ο Ματθαίος τον αποκαλεί «περιβόητον δέσμιον», ο Μάρκος «συνωμότη» και ο Ιωάννης «ληστή». Θα γίνει τελικά γνωστός ως ο άνθρωπος τον οποίο άφησε ελεύθερο ο Πόντιος Πιλάτος στη θέση του Χριστού, ακολουθώντας ένα έθιμο του εβραϊκού Πάσχα. (in.gr)

Ποιος ήταν ο Βαραββάς;

Στην πραγματικότητα, ό,τι γνωρίζουμε για τον Βαραββά προέρχεται αποκλειστικά από τα ευαγγέλια. O Βαραββάς ήταν σίγουρα φυλακή όταν δικάζονταν ο Ιησούς. Όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς είχε σκοτώσει κάποιον άνθρωπο λίγα 24ωρα πριν κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης.

Στα μάτια πολλών, ο Βαραββάς μπορεί να φαινόταν ως λαϊκός ήρωας, καθώς του απέδιδαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε εξεγέρσεις απέναντι στο ρωμαϊκό καθεστώς. Για άλλους, ήταν ένας λήσταρχος, ένας κακοποιός, που δεν λογάριαζε και πολύ την αξία μιας ζωής. Στα μάτια του Πιλάτου ο Βαραββάς είχε ελάχιστη αξία. Τη δεδομένη στιγμή, όμως, για το ιερατείο και τους οπαδούς του που έσυραν στη δίκη τον Χριστό αυτός ο άξεστος ληστής ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος την ιδανική στιγμή.(tanea.gr).

Ο Bajsić σε ένα άρθρο του πραγματεύεται ιστορικά το συμβάν, εκτιμώντας ότι αν και ο Πιλάτος προσπάθησε να σώσει τον Ιησού, τον οποίον θεωρούσε πολιτικά ακίνδυνο, δεν υπολόγισε σωστά τις προθέσεις του συγκεντρωμένου ιουδαϊκού πλήθους κι έτσι δεν κατάφερε να απελευθερώσει τον Ιησού. Το έθιμο (απελευθέρωση ενός καταδικασμένου σε θάνατο εξαιτίας της εορτής του Πάσχα) στο οποίο βασίστηκε η προσπάθεια απελευθέρωσης του Ιησού αναφέρεται στα Ευαγγελικά κείμενα. Ο όρος ληστής δεν χρησιμοποιούνταν με τη σημερινή έννοια του κλέφτη αλλά πιο πιθανό είναι να είχε πολιτική χροιά και σήμαινε τον πολιτικό ταραχοποιό-επαναστάτη. Το περιστατικό του Βαραββά αποτελεί και το βασικό λόγο απόδοσης ευθυνών στον Εβραϊκό λαό για τη Σταύρωση.

 

Ο Πιλάτος και η γυναίκα του.

Από την πλευρά της ρωμαϊκής διοίκησης, η εξέχουσα προσωπικότητα της διήγησης είναι ο Πόντιος Πιλάτος. Ο Πόντιος Πιλάτος διετέλεσε επίτροπος των Ρωμαίων στην Ιουδαία από το έτος 26 έως το 37 μ.Χ.

Είχε διοριστεί από τον αυτοκράτορα Τιβέριο επίτροπος της Ιουδαίας. Υπήρξε ένας αυστηρός και σκληρός διοικητής, που δεν σεβόταν τις ιδιαιτερότητες των Ιουδαίων και σίγουρα δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο λαό. Η εικόνα που έχουμε για αυτόν από τον Ιώσηπο και τον Φίλωνα είναι μάλλον αρνητική και διόλου συμπαθητική. Ο Φίλων μάλιστα προσάπτει στη διοίκηση του Πιλάτου δωροδοκίες, ύβρεις και φόνους. Για το πρόσωπο του Πιλάτου και την καλύτερη αξιολόγησή του θα αναφέρουμε τρεις ιστορικές μαρτυρίες, από τρεις ξεχωριστές πηγές· από τον Φίλωνα, τον Ιώσηπο και το κατά Λουκάν ευαγγέλιο.

Ο Πιλάτος βρισκόταν στα Ιεροσόλυμα, διαμένοντας είτε στο Φρούριο Αντωνία, κατά τη διάρκεια του Πάσχα  και όλων των μεγάλων εορτών, ή στο παλάτι του Ηρώδη, με στόχο τη γενική επιτήρηση του πληθυσμού και τη διατήρηση της τάξης.

Ο ευαγγελιστής Ματθαίος εμφανίζει τη γυναίκα του Πιλάτου να διακόπτει το περιστατικό με τον Βαραββά και τον Ιησού, και να τον προειδοποιεί ουσιαστικά να μην πράξει κάτι κακό εναντίον του Ιησού, διότι είχε πάθει πολλά στο όνειρό της που είχε δει. Φαίνεται πως η γυναίκα του Πιλάτου γνωρίζει και υποστηρίζει την αθωότητα του Ιησού. Η γυναίκα του Πιλάτου αποκαλεί «δίκαιο» τον Ιησού. Το επίθετο «δίκαιος» είναι πολύ συχνό στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο. Χρησιμοποιείται 14 φορές. Η Ορθόδοξη Εκκλησία την θεωρεί αγία και τιμά τη μνήμη της στις 27 Οκτωβρίου, ως Αγία Πρόκλα.

 

Η Μαρία Κορέλλι

Η ταινία.

Η ιστορία του Βαραββά μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία και στη μεγάλη οθόνη, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία το 1961, με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν. Η ταινία όμως ήταν μεταφορά  ενός άλλου ομώνυμου μυθιστορήματος  (1950), του βραβευμένου με Νόμπελ σουηδού συγγραφέα Παίρ Λάγκερκβιστ.

 

Το τέλος του Βαραββά.

Ο όχλος, όπως είδαμε, υπό την πίεση των αρχιερέων απαίτησε να ελευθερωθεί ο Βαραββάς. Ο βιβλικός ληστής κέρδισε την ελευθερία του αλλά για το υπόλοιπο της ζωής του δεν μπόρεσε να βγάλει τον Ιησού από το μυαλό του. Ο Βαραββάς επέστρεψε στο έγκλημα συνελήφθη εκ νέου και εστάλει από της ρωμαϊκές αρχές στα ορυχεία της Ιταλίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τελικά συνέλαβε απόλυτα το τι είχε συμβεί…

Ελεύθερη διασκευή για το ραδιόφωνο: Χρήστος Σερδινιάρης.

Σκηνοθεσία: Νίκος Φιλιππόπουλος.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Βέρρα Ζαβιτσιάνου, Νίκος Δενδρινός, Γιώργος Νέζος, Γιάννης

Μιχαλόπουλος, Λιάκος Χριστογιαννόπουλος, Μαίρη Λαλοπούλου, Πέτρος Φίτσιος,

Σταύρος Ξενίδης, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Τρύφων Καρατζάς, Κώστας Μπάκας,

Βίκτωρ Παγουλάτος, Κούλα Αγαγιώτου, Κατερίνα Χέλμη.

Δημήτρης Μυράτ (στο ρόλο του Βαραββά),

Ιορδάνης Μαρίνος (φωνή του Ιησού)

Η Βέρρα Ζαβιτσιάνου πρωταγωνιστεί...

Ο Δημήτρης Μυράτ στο ρόλο του Βαραββά.

Ο Γιάννης Μιχαλόπουλος στο ρόλο του Πιλάτου.

                                   Η μεταφόρτωση έγινε από το κανάλι "Ραδιοφωνικό Θέατρο":

Πηγές:

 https://www.okypus.com/product-page/ο-βαραββασ-μαρίας-κορέλλι

www.skaitv.gr/show/psuchagogia/movietime-3/barabbas#tab1

www.in.gr/2020/04/18/apopsi/pikra-o-varavvas-pikra-megali/

thecaller.gr/xronomixani/varavas-o-egklimatias-apelutherose-pilatos/

www.newsbeast.gr/portraita/arthro/807647/to-mustiriodes-prosopo-ton-grafon-varavvas

www.kathimerini.gr/culture/tv/1074165/tileoptikes-protaseis-27/

radio-theatre.blogspot.com/2018/04/blog-post.html

Rigg H. A., «Barabbas», JBL 64 (1945) 433.  

Bajsić A., «Pilatus, Jesus Und Barabbas», Bib 48 (1967) 7–28.  

Bond, «Barabbas Remembered», στο Oropeza B. J., Robertson C. K., Mohrmann Douglas C., Jesus and Paul: Global Perspectives in Honor of James D. G. Dunn for his 70th Birthday, London/New York, T&T Clark, 2009, 70. Επίσης βλ. Mitch και Sri, The Gospel of Matthew, 353

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ, Το περιστατικό με τον Βαραββά στα ευαγγέλια: Ερμηνευτική και θεολογική προσέγγιση

 

Βικιπέδια

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! 

Πάσχα 2020...

Μνήμες από το Πάσχα του 2020...

Ημέρες καραντίνας...

Καλό Πάσχα!

 Χρόνια Πολλά και Χριστός Ανέστη!