Κατά γενική ομολογία, μεγάλο μέρος της επιτυχίας του αγώνα της Ελληνικής ανεξαρτησίας οφείλονταν στον θαυμασμό που επέδειξαν οι Ευρωπαίοι στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Οι ελληνικές αρχαιότητες άσκησαν τεράστια γοητεία στους Ευρωπαϊκούς λαούς και κυρίως στους μορφωμενους ευρωπαιους. Την κατάλληλη στιγμή αυτός ο τεράστιος θαυμασμός μετουσιώθηκε σε φιλελληνικό κίνημα με τα γνωστά αποτελέσματα.
Ο Ι. Ρίζος-Νερουλός, υπουργός Παιδείας και πρόεδρος της αρχαιολογικής εταιρείας θα απευθυνθεί σε συγκέντρωση της Αρχαιολογικής εταιρείας μέσα στον Παρθενώνα το 1838 λέγοντας τα εξής: Κύριοι εις αυτούς τους λίθους χρεωστούμεν κατά μέγα μέρος την πολιτική ημών αναγέννηση...
Πέρα από σύμβολα εθνικής ταυτότητας και υπερηφάνειας οι αρχαιότητες αποτέλεσαν και μέσο για τη δημιουργία κλίματος συμπάθειας προς τους εξεγερμένους Έλληνες.
Ως γνωστό η ρωσική εξωτερική πολιτική ήταν ο στυλοβάτης του βουλγάρικου εθνικισμού ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα.
Στο πλαίσιο του Πανσλαβισμού η ρωσική εξωτερική πολιτική προσανατολίζεται σταθερά στη δημιουργία μίας μεγάλης Βουλγαρίας εις βάρος των Ελλήνων και των Οθωμανών.
Οι διαπιστώσεις των υποστηριχτών της μεγάλης Βουλγαρίας όσον αφορά την πληθυσμιακή σύνθεση της Ανατολικής Ρωμυλίας καταδεικνύουν σταθερή και συμπαγή ελληνική παρουσία στην περιοχή.
Bulgarian Μinistry of Commerce and Agriculture, Bulgaria of To-day (Λονδίνο, 1907), σ. 28.
Οι ρωσικές αρχές προχώρησαν σε απογραφή του πληθυσμού της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1879. Σε σύνολο 815.513 κατοίκων οι 42.516 ήταν Έλληνες. Οι θρακικοί σύλλογοι, ωστόσο, τους υπολόγιζαν περίπου 60.000, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τους αναβίβαζε σε 130.000: Σφέτας, Αναταράξεις, σ. 65.
Τα νερά όμως είναι θολά...
Ο ζωτικός χώρος από πληθυσμιακής άποψης στις υπό εξέταση περιοχές είναι οι σλαβόφωνοι. Ειδικότερα εκείνοι που βαφτίζονται Βούλγαροι από την βουλγαρική και ρωσική προπαγάνδα με κριτήρια την προσχώρηση στην εξαρχεία και την γλώσσα. Οι περιοχές της βορείου θράκης και βορείου Μακεδονίας (βόρεια του Μπέλες) εξετάζονται ενδελεχώς από την Πολιτισμική Διαδρομή
Τα κηρύγματα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού επηρέασαν σε γενικές γραμμές όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Το βουλγάρικο έθνος δεν θα μπορούσε να παραμείνει ανεπηρέαστα από το γενικότερο ευρωπαϊκό κλίμα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ο παγκόσμιος χάρτης στα τέλη του 19ου αιώνα καταρτίζονταν από 27 επίσημα κράτη τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν μεγάλες αυτοκρατορίες. Εντός των αχανών αυτοκρατοριών όπως της Οθωμανικής διαβιούσε μεγάλος αριθμός εθνών, εθνοτήτων, μειονοτήτων, κλπ. Ο Διαφωτισμός θα διακηρύξει ότι τα έθνη θα πρέπει να απελευθερωθούν από τα δεσμά των αυτοκρατοριών και να αποτελέσουν ξεχωριστά ανεξάρτητα κράτη. Με τη σειρά τους τα κράτη θα πρέπει να αφομοιώσουν τις μικρότερες κοινότητες και μειονότητες προκειμένου να ευημερήσουν σύμφωνα με τη φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Η Βούλγαροι φυσικά δε θα μπορούσαν να αγνοήσουν αυτή την πτυχή του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Εφάρμοσαν λοιπόν τον κανόνα αυτό του πολιτικού φιλελευθερισμού εις βάρος των Ελλήνων στο κρίσιμο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και κατά τον 20ο αιώνα αργότερα.
Η πολιτική αυτή ήταν σύμφωνη με τη φιλελεύθερη ιδεολογία του 19ου αι., που θεωρούσε την αφομοίωση των μικρότερων κοινοτήτων από μεγαλύτερους λαούς και συνεπώς την πολιτισμική ομοιογένεια απαραίτητη προϋπόθεση για την ελευθερία και την ευημερία του κυρίαρχου έθνους και την ανεξαρτησία ενός νεοπαγούς εθνικού κράτους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι αναπτύχθηκε κυρίως από το εθνικοφιλελεύθερο κόμμα επί πρωθυπουργίας Σταμπολώφ, δημιουργού της σύγχρονης Βουλγαρίας (κατά τον Hobsbaum) Έπρεπε λοιπόν να αφομοιωθεί ο βασικότερος αντίπαλος του βουλγάρικου έθνους στη Νότια Βουλγαρία, που ήταν το Ελληνικό στοιχείο με επιθετικό τρόπο. Αυτό όμως αφορούσε όχι την προσπάθεια ίδρυσης της Βουλγαρίας, καθώς η μητροπολιτική (μεσαιωνική) Βουλγαρία προέκυψε ανεμπόδιστα (κατά τις επιταγές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, αλλά την επέκταση της χώρας προς νότο (δηλαδή στα εδάφη νότια της οροσειράς του Αίμου που έως τότε όχι μόνο δεν είχαν επικυρωθεί στη Βουλγαρία αλλά στην εκτεταμένη περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας είχε επιπρόσθετα κυρηχθεί και ισοπολιτεία Ελλήνων και Βουλγάρων (συνθήκη του Βερολίνου). Στο εδαφικό κομμάτι βόρεια του Μπέλες και του όρους Ροδόπη οι Βούλγαροι επέτυχαν το σκοπό τους, νοτιότερα όμως στη Μακεδονία και τη Θράκη όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο οι Βούλγαροι απέτυχαν.
Με κόκκινο χρώμα το πρώτο Βουλγάρικο όχι ανεξάρτητο αλλά αυτόνομο κράτος φόρου υποτελή στο Σουλτάνο κατά τους ορισμούς της συνθήκης του Βερολίνου το 1878. βικιπεδια
Εν κατακλείδι ο ελληνικός πληθυσμός της νότιας Βουλγαρίας που υπέστη τα πάνδεινα δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το κλίμα πολιτικού φιλελευθερισμού του ευρωπαϊκού διαφωτισμού με αρνητικό τρόπο. Κομιτατζήδες, εξαρχικοί παπάδες και δάσκαλοι έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο επιθετικής αφομοίωσης...
Η Γευγελή βρίσκεται πλησίον των συνόρων μέσα στο έδαφος των Σκοπίων.
Η όψη της πόλης σήμερα.
Η ονομασία της πόλης προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη Ζεύγλη που σημαίνει το καμπυλωτό μέρος του ζυγού που τοποθετείται η κεφαλή του ζώου.
Η πόλη ήταν πρωτεύουσα του ομώνυμου καζά (υποδιοίκησης), ενώ διοικητικά ανήκε στο βιλαέτι της Θεσσαλονίκης. Ο καζάς της Γευγελής περιελάμβανε 57 χωριά. Η πόλη στις αρχές του 20ου αιώνα είχε πληθυσμό 8.000 κατοίκους, αξίζει να σημειωθεί ότι έγινε κωμόπολη αφότου πέρασε από αυτήν ο σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης-Βελιγραδίου και φτιάχτηκε σιδηροδρομικός σταθμός, έως τότε αριθμούσε μόνο 3.000 κατοίκους.
Σε γενικές γραμμές η περιοχή παρουσίασε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη.
Η πόλη της Γευγελής υπήρξε μήλον της έριδος κατά τον Μακεδονικό Αγώνα κυρίως μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων. Ο αντιβουλγάρικος αγώνας των Ελλήνων ξεκίνησε πρόωρα στην περιοχή της Γευγελής, πριν ακόμη από το 1903.
Όταν ο μεγάλος ιεράρχης συνάντησε τον γενναίο οπλαρχηγό...
Γ. Καραβαγγέλης σε Κώττα
"Εσείς είσαστε Έλληνες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πέρασαν οι Σλάβοι
και σας εκσλάβισαν. Η μορφή σας είναι ελληνική και η γη που πατάμε είναι ελληνική. Το
μαρτυρούνε τα αγάλματα που είναι κρυμμένα μέσα της. Και αυτά είναι ελληνικά και τα νομίσματα που βρίσκουμε είναι ελληνικά κι οι επιγραφές είναι ελληνικές."
Ο Γερμανός Καραβαγγέλης τοποθετήθηκε από το πατριαρχείο μητροπολίτης Καστοριάς, με ειδική αποστολή την υποστήριξη από εκκλησιαστικής πλευράς στην οργάνωση της άμυνας έναντι της βουλγάρικης τρομοκρατίας. Η τοποθέτηση του μαζί με εκείνες του Χρυσόστομου Καλαφάτη (μετέπειτα Μεγαλομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης) και του Ιωακείμ Φορολόπουλου στο Μοναστήρι αποτέλεσαν στρατηγικές κινήσεις του πατριαρχείου. Εκ του αποτελέσματος κρίθηκε επιτυχημένη.
Ο Κώττας (Κώττας Χρήστου) αποτέλεσε κλασικό παράδειγμα σλαβόφωνου με ελληνική συνείδηση, αν και αρχικά παρασύρθηκε από την βουλγάρικη προπαγάνδα και εντάχθηκε σε συμμορία κομιτατζήδων της ΕΜΕΟ και συμμετείχε στην εξέγερση του Ίλιντεν το 1903 ανταποκρινόμενος στο απατηλό κάλεσμα των Βουλγάρων για αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού στη Μακεδονία.
Τις δεκαετίες του 50 και του 60 στις Κυκλάδες πραγματοποιήθηκε πλήθος παράνομων ανασκαφών από αρχαιοκάπηλους.
Αργότερα έγιναν οργανωμένες ανασκαφές.
Γενικά από τα ευρήματα που είναι γνωστής προέλευσης τα περισσότερα προέρχονται από τάφους ως κτερίσματα. Για ορισμένες ανασκαφικές θέσεις δεν υπάρχει σαφή ερμηνεία όσον αφορά τη χρήση της.
Π.χ. η θέση Κάβος Κέρου είναι άγνωστο εάν πρόκειται για Νεκροταφείο ή ιερό.
Έλλειψη γραπτών πηγών οι διάφορες ερμηνείες θα προκύψουν μόνο από τα τα υφιστάμενα αρχαιολογικά δεδομένα και από λογικές υποθέσεις
Οι διάφορες ερμηνείες που διατυπώθηκαν ήταν οι εξής
Α) Οι θεωρίες της μητέρας-θεάς
Είχαν υπερτονισμένα τα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου. Υπερτροφικοί μαστοί, ηβικό τρίγωνο και γλουτοί.
Η συγκεκριμένη ερμηνεία προέρχεται από την παλαιολιθική εποχή και εκφράζει γενικότερα την επιθυμία των ανθρώπων για αύξηση αγαθών μέσω της γονιμότητας σε φυτά και ζώα.
Ερευνητές όπως ο Θεοχάρης εξέφρασαν γενικές απόψεις για τα Νεολιθικά ειδώλια.
Τα ανδρικά και τα ζωόμορφα ειδώλια δεν ερμηνεύονται ως θρησκευτικά.
Η άποψη περί μητέρας θεάς αμφισβητήθηκε έντονα από τον Ucko ο οποίος υποστήριξε ότι αγνοήθηκαν παντελώς οι ανδρικές παραστάσεις και ότι μία τόσο σημαντική θεά δεν θα μπορούσε να αναπαρασταθεί από ένα τόσο ευτελές υλικό όπως ο πηλός.
Β) Αναπαράσταση του κύκλου της ζωής.
Απεικονίζουν την νεολιθική μητριαρχία, ενώ αποτελούν αναθήματα σε συγκεκριμένες θεότητες.
Η Gimmbutas (παράδειγμα από τον πολιτισμό του Σέσκλου) ήταν εκπρόσωπος της θεωρίας
Γ) Παιδικά παιχνίδια-κούκλες
Πολλά ήταν κακοφτιαγμένα και υπάρχει περίπτωση να τα έφτιαχναν και παιδιά.
Επειδή ήταν γυναικεία θεωρήθηκαν κούκλες
Βρέθηκαν σε παιδικές ταφές (κεφάλα Κέας)
Δ) Στην υπηρεσία των νεκρών
Όπως στην Αίγυπτο (παρόμοια χρήση συναντά κανείς και εκεί)
Ψυχοπομοί ή συνοδοί (για να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές επιθυμίες των νεκρών στον άλλο κόσμο)
Η θεωρία ήταν ανεπαρκής, αφορμή έδωσαν τα Κεφάλα της Κέας, ίσως ήταν όμως κατοχύρωση του τάφου.
Ε) Τρόπος κοινωνικής επικοινωνίας
Επειδή οι χρήσεις τους ήταν διαφορετικές ανά περιοχές ή άτομα. Η θεωρία απέρριπτε πλήρως τις προηγούμενες θέσεις.
Επρόκειτο για έναν τρόπο εξωτερίκευσης παραστάσεων-έκφρασης ιδεών και σκέψεων του ανθρώπου στην καθημερινή του ζωή. Εξυπηρετούσαν γενικότερα έναν πρωτόγονο τρόπο επικοινωνίας.
Σύμφωνα με τον Χουρμουζιάδη: υποστηρίζει ότι τα ειδώλια ανήκουν στην κοινωνική ομάδα και βοηθούν τα μέλη της να επικοινωνούν.
ΣΤ) Πορτραίτα
Τα ειδώλια δηλαδή ήταν απεικονίσεις ανθρώπων.
Ζ) Μέλη της νεολιθικής κοινωνίας
Όπως εξέχοντα μέλη κλπ.
Η) Σύμβολα
Ήταν δηλαδή σύμβολα επικοινωνίας που προϋπόθεταν τον συνδυασμό και συντονισμό ζώντων προσώπων με γνωστούς κώδικες και από τις δύο πλευρές
Ειδώλια με φυσιοκρατική απόδοση διατηρούν σταθερή τυπολογία, μπορεί να έχουν ιδιαίτερο συμβολισμό σε συγκεκριμένους γνωστικούς τομείς όπως η θρησκεία.
Θ) φυλακτά ή αποτροπαϊκά σύμβολα
Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν συμπαθητική και αποδεκτή η μαγεία
ι) Μέσα επισφράγισης συμφωνιών
Τρόπος επισφράγισης συμφωνιών
Η υπόθεση αυτή σχηματίζεται με βάση ευρήματα στο Φράγχθι
ια) αντικείμενα πολλαπλών χρήσεων μαζί
Όπως επί παραδείγματι ταυτότητα και φύλλο
Εκφράζουν πιθανόν έννοιες από το προϊστορικό περιβάλλον όπως γονιμότητα και οικογένεια που διαμορφώθηκαν κατά το νεολιθικό τρόπο ζωής
Πιο πιθανή από όλες και πιο δυναμική θεωρείται σήμερα η ερμηνεία των πολλαπλών χρήσεων.
Καθώς ο Ιούλιος έχει μπει για τα καλά και πλησιάζουμε στην καρδιά του καλοκαιριού θασας προτείνω ένα ακόμη έργο του της Αρχαίας Ελληνικής τραγικής ποίησης.
Πρόκειται για την Μήδεια, το έργο του μεγάλου Αθηναίου τραγικού ποιητή Ευριπίδη.
Τι να πρωτοπεί κανείς για τη Μήδεια....
Το όνομα της προέρχεται ετυμολογικά από το Μήτις που σημαίνει Μήδομαι, δηλαδή σκέφτομαι, προνοώ, εφευρίσκω.
Το έργο θα συνδεθεί με το μύθο των αργοναυτών και θα διδαχτεί πρώτη φορά το 431 π.Χ. κατά τη διάρκεια των μεγάλων Διονυσίων (αρχές Μαρτίου) και θα καταταχθεί 3ο.
Ο Ευριπίδης με το συγκεκριμένο έργο θα ασκήσει τη μεγαλύτερη επίδραση στην παγκόσμια λογοτεχνία καθώς η Μήδεια θα αποτελέσει ένα βασικό μοτίβο στη δυτική λογοτεχνία: η εξαιρετικά ικανή γυναίκα που αγαπά απόλυτα, κάνει θυσίες, προδίδεται και στο τέλος εκδικείται.
Επιπλέον με τη Μήδεια ο Ευριπίδης θα αποτυπώσει με μεγάλη ακρίβεια την αγριότητα και τη μανία που θα φέρει στη γυναίκα η προδοσία του άντρα.
Η Μήδεια είναι μία δόλια και αδίστακτη γυναίκα.
ΜΥΘΟΣ ΑΡΓΟΝΑΥΤΩΝ
Η ιστορία της Μήδειας θα συνδεθεί με τον μύθο των αργοναυτών:
Ο Ιάσονας ζητάει να πάρει τον θρόνο της Ιωλκού, που παράνομα άρπαξε ο θείος του Πελίας. Εκείνος έμεινε σύμφωνος να δώσει στον Ιάσονα την πατρική βασιλεία αν τού έφερνε το χρυσόμαλλο δέρας, το οποίο, αφιερωμένο από τον Φρίξο, το φύλαγε στο άλσος του Άρη στη μακρινή Κολχίδα ένας άγρυπνος δράκοντας.
Ο Ιάσονας δέχεται και αποφασίζει να εκστρατεύει με τους αντρειωμένους του καιρού του και να ταξιδέψουν με την "Αργώ", που είχε ναυπηγήσει ο Άργος, γιος του Φρίξου. Ότανφτάνουν στην Κολχίδα, ο Ιάσονας υποχρεώνεται από τον Αιήτη, βασιλιά των Κόλχων, προκειμένου να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας, να ζέψει στο αλέτρι ταύρους που είχανε χάλκινα πόδια και βγάζανε από τα ρουθούνια τους φωτιές. Το κατορθώνει με τη βοήθεια της Μήδειας, κόρης του Αιήτη, που τον έχει ερωτευτεί.
Η ίδια πάλι τον βοηθάει (γιατί ο Αιήτης δεν θέλει να του το δώσει), να πάρει τελικά το χρυσόμαλλο δέρας κι επάνω στο πλοίο την ((Αργώ)), και ανοίγουν πανιά για την Ελλάδα. Ο Αιήτης τους κυνηγάει με καΐκι, μα η Μήδεια, για να τον αργοπορήσει, σφάζει τον αδερφό της Άψυρτο και τα κομμάτια του τα πετάει στη θάλασσα, απ’ όπου τα μαζεύει ο πατέρας τους. Έτσι, η ((Αργώ))
φτάνει στην Ιωλκό. Εδώ πάλι, ο Ιάσονας δεν βρίσκει τους γονείς του. Τους έχει σκοτώσει ο θείος του, που δεν πίστευε στην επιστροφή του.
Η Μήδεια τότε μηχανεύεται ένα δόλο. Σφάζει ένα γέρικο κριάρι και με μάγια το μεταμορφώνει σε αρνί. Κατάπληκτες από το θαύμα οι κόρες του Πελία δέχονται να κάνει η Μήδεια το ίδιο και στον πατέρα τους προκειμένου να γίνει νέος. Τον σφάζουν και τον βράζουν. Η Μήδεια όμως αρνείται να προφέρει τα μαγικά λόγια κι έτσι ο Πελίας ούτε ζωντανεύει ούτε νέος γίνεται.
Τότε ο Άκαστος, ο γιος του Πελία, διώχνει από την Ιωλκό τον Ιάσονα και τη Μήδεια, που με τα παιδιά τους καταφεύγουν στην Κόρινθο, όπου τους φιλοξενεί ο βασιλιάς Κρέοντας.
Η υπόθεση με λίγα λόγια:
Η δράση τοποθετείται στην Κόρινθο, όπου ο Ιάσονας κι η Μήδεια, εξόριστοι από την Ιωλκό, έχουν ζητήσει άσυλο από το βασιλιά της πόλης Κρέοντα. Εκεί ο Ιάσονας εγκαταλείπει τη Μήδεια για να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά κι επακολουθεί η τρομερή εκδίκηση της Μήδειας, η οποία με τη μαγική της δύναμη αφανίζει πρώτα την πριγκίπισσα και τον πατέρα της κι ύστερα σκοτώνει τα παιδιά της.
Ο Σενέκας ακολούθησε το θεματικό πρότυπο του Ευριπίδη, αλλά επέφερε πολλές μεταβολές στη δομή και το ύφος του έργου, αποδίδοντας ένα έργο σκληρότητας, με έντονο το κλίμα της μαγείας και της βαρβαρότητας, όπου το έγκλημα γίνεται μπροστά στο θεατή και η μάγισσα Μήδεια κάνει επίδειξη της απόκοσμης δύναμής της.
Η ανάλυση του έργου:
Η τροφός, η οποία θα προλογίσει το έργο με φόβο και έγνοια για την αντίδραση της Μήδεια θα φέρει την είδηση για την προδοσία του Ιάσονα. Ο γέροντας θα πληροφορήσει για τις φήμες περί απέλασης της Μήδειας και μ' αυτό τον τρόπο θα επιδεινώσει το κλίμα.
Καθώς ο χρόνος θα την πιέζει συνεχώς στη συνάντηση της με τον Κρέοντα θα κερδίσει με ανακούφιση χρόνο καθώς αυτός θα της ανακοινώσει την απόφαση του να φύγει από την πόλη.. Ο βασιλιάς της Κορίνθου θα της δώσει μία μέρα ώστε να προετοιμαστεί (ύστερα από την απαίτηση της και έτσι ο ίδιος υπογράφει τη θανατική του καταδίκη.
Στις 3 ρήσεις που θα αναπτυχθούν η Μήδεια απευθυνόμενη στο Χορό θα ζητήσει εκδίκηση αλλά θα συναντήσει εμπόδια που θα την αναχαιτίσουν. Προκειμένου να εκπληρώσει τα σχέδια της πρέπει να βρει καταφύγιο ώστε να μην πέσει στα χέρια των εχθρών της και ταπεινωθεί.
Στον αγώνα λόγων μεταξύ Ιάσονα και Μήδειας ο πρώτος θα περάσει στην επίθεση λέγοντας ότι είναι ευεργέτης της και ότι έκανε το έκανε για το καλό της οικογένειας τους, γεγονός που πληγώνει την υπερηφάνεια της. Καθώς η Μήδεια του υπενθυμίζει τον όρκο του και τις θυσίες που έκανε γιαυτό κατορθώνοντας όσα μπορούσε εκείνος επικαλείται την θεϊκή παρέμβαση η οποία τον βοήθησε και όχι εκείνη τελικά. Γενικά ο Θησέας προσπαθεί να την πείσει πως ότι έκανε το έκανε για καλό δικό της και της οικογένειας τους. Με τη στάση του Ιάσονα ο Ευριπίδης θα εκθέσει τη διδασκαλία και την επιχειρηματολογία των σοφιστών, ενός ρεύματος το οποίο ανθούσε εκείνη την εποχή και ήταν ιδιαίτερα γνωστό στου Αθηναίους εκείνης της εποχής
Κομβικό σημείο στην εξέλιξη του έργου θα αποτελέσει η συνάντηση της με τον Αιγαία, τον βασιλιά της Αθήνας. Άτεκνος ο Αιγαίας θα επιστρέφει από το μαντείο των Δελφών όπου και είχε μεταβεί προκειμένου να λάβει χρησμό σχετικά με το θέμα του. Μετά από μία σύντομη συζήτηση θα της παράξει άσυλο ενώ με τη σειρά του θα λάβει υπόσχεση από τη Μήδεια ότι θα τον βοηθήσει με μαγικές αλοιφές ώστε να τεκνοποιήσει. Η Μήδεια επίσης είναι και ικανότατη μάγισσα, με διάφορα φίλτρα και συνταγές βγάζει από τη δύσκολη θέση αυτόν που θέλει να βοηθήσει. Ο χορός μάταια προσπαθεί να πείσει τη Μήδεια να λυπηθεί τα παιδιά της. εκείνη ακλόνητη προτάσσει την παλιά αριστοκρατική αντίληψη περί ηθικής: σκληρή με τους εχθρούς και φίλη με τους φίλους.
Θα προχωρήσει στο φόνο των παιδιών της για να εκδικηθεί τον Ιάσονα. Θέλει να αφανίσει το σπιτικό του Ιάσονα, αυτό είναι το κίνητρο της.
Σε κάποιο σημείο του έργου ο Ευρυπίδης θα ψυχογραφήσει τη Μήδεια βάζοντας την να χάνει την αυτοκυριαρχία της και να βουρκωνει... Πρόκειται για το σημείο κατά το οποίο θα επανενωθεί η οικογένεια και ο Ιάσων θα χαϊδέψει το κεφάλι των παιδιών του, ήταν φυσικά μία πλαστή επανένωση... Τα δηλητηριασμένο πέπλο και τα κοσμήματα (επίσης δηλητηριασμένα θα προκαλέσουν το φρικττό θάνατο του Κρέοντα και της κόρης του, την οποία και επρόκειτο να παντρευτεί ο Ιάσονας. Στο σημείο αυτό η Μήδεια θα αποκαλύψει ότι πρόκειται να σκοτώσει τα παιδιά της... Σε δύο στιγμές του έργου θα αναδυθεί το μητρικό φίλτρο της Μήδειας, και τις δύο φορές θα το καταπνίξει κυριαρχούμενη από το πάθος της για εκδίκηση... Καθώς λοιπόν η Μήδεια πρέπει να φτάσει ως το τέλος και να ολοκληρώσει την εκδίκηση της, λαμβάνει την φρικτή αυτή απόφαση μη θέλοντας να αφήσει τα παιδιά της στην εκδικητική μανία των εχθρών της και έτσι θα προχωρήσει στην αποτρόπαια πράξη της...
Στο σημείο αυτό εξελίσσεται μία φοβερή σκηνή...
Πρόκειται για την κατακλείδα του έργου και είναι απομονωμένη από το υπόλοιπο δράμα.
Η Μήδεια φεύγει ιπτάμενη, έχοντας γευτεί με λαιμαργία το θρίαμβο της επάνω στο άρμα του Ήλιου (ήταν πρόγονος της)!!
Σύμφωνα με τη γνώμη του Λέσκυ θα περάσει από το πεδίο της ανθρώπινης οδύνης στο δαιμονικό, όπου και θα εξαφανιστεί για πάντα...
Το ερωτηματικό που θα προκύψει είναι γιατί δεν παίρνει μαζί της τα παιδιά και προτιμά να τα σκοτώσει...
Ο Αριστοτέλης θα υπονοήσει ότι το τέλος δεν συνδέεται οργανικά με το υπόλοιπο έργο, η σύγχρονη όμως έρευνα αποκλείει το ενδεχόμενο να έγινε συρραφή διαφορετικών έργων καθώς η αποστολή του άρματος συναύδει με το στοιχείο της από μηχανής λύσης του Ευριπίδη.
Η έξοδος της Μήδειας επάνω στο άρμα του Ήλιου θεωρήθηκε ως η εντυπωσιακότερη σωζόμενη σκηνή του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Σίγουρα χρησιμοποιήθηκε μία πρωτοποριακή για την εποχή θεατρική μηχανή.
Με τον τρόπο αυτόν η Μήδεια εγκαταλείπει τα γήινα, καθώς τελικά είναι εξωγήινη...
Η Μήδεια εναντιώνονταν στο πρότυπο της καλής, υποταγμένη και αφανούς γυναίκας στην Αθήνα του Περικλή. Στο πρώτο κιόλας επεισόδιο η Μήδεια θα ζητήσει την συμπαράσταση των γυναικών είναι αμφίβολο όμως παρά τη συμπάθεια που θα προκαλέσει αρχικά η κατάσταση της Μήδειας εάν θα πάρουν το μέρος της ξένης και βάρβαρης γυναίκας οι γυναίκες της Κορίνθου έναντι του βασιλικού τους οίκου. Θα το δεχτούμε για τις ανάγκες του έργου.
Εν κατακλείδι τη Μήδεια κινούν δυνάμεις που υψώνονται από την ψυχή του ανθρώπου σε δαιμονική δράση (σε καμία άλλη τραγωδία δεν το βλέπουμε αυτό).
Τα κίνητρά της είναι σε κάθε περίπτωση υψηλά.
Η κατεύθυνση της βούλησης της θα αλλάξει τέσσερις φορές:
α) Άγρια απαίτηση για εκδίκηση
β) Αγάπη προς τα παιδιά
γ)Επίγνωση της βέβαιης καταστροφής
και δ) των συνεπειών των πράξεων της.
Ο Ευριπίδης αφήνει να φανούν από που βγήκαν όλα αυτά: φλογερή καρδιά (πάθος) από τη μία, σώμα και σκέψη από την άλλη (βουλεύματα) από την άλλη. Η σύγκρουση αυτών έφερε όλα αυτά.
Στην περίπτωση της Μήδειας το άμετρο μίσος για τον προδότη Ιάσονα η αγάπη για τα παιδιά και πολλά άλλα που είναι χωρισμένα σαν το νερό από τη φωτιά αποδεικνύεται ότι μπορούν να βρουν πολύ καλά τη θέση τους μέσα σε μία ανθρώπινη ψυχή.
Η ύπαρξη τους βρίσκεται στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής και είναι η αιτία όλων των ανθρώπινων δεινών...
ΠΗΓΕΣ:
1) Οι τραγικοί , Κρεβατάς
2) Η τραγική ποίηση των Αρχαίων Ελλήνων, Λέσκυ
3) Μουλά Ευαγγελία
4) Κ.Θ.Β.Ε.
5) Η ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, Λέσκι
Η Κατίνα Παξινού θα υποδυθεί τη Μήδεια, ενώ ο (σύζυγος της και στην πραγματικότητα) Αλέξης Μινωτής τον Ιάσονα ...
Η Παξινού
Ο Μινωτής
Το έργο ηχογραφήθηκε το 1956 καθώς εγκαινίαζε το φεστιβάλ της Επιδαύρου και μεταδόθηκε πρώτη φορά το 1962 από την κρατική ραδιοφωνία.
Καλή ακρόαση...
Παύλος Παπαδόπουλος, Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ανώτερος Αξιωματικός της Αστυνομίας.
Ποια είναι τα 2 κακά πράγματα, περί των οποίων οι άνθρωποι πιο ευχάριστα συζητουν;
Η αμαρτία του άλλου και η δική τους νίκη.
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς.
