Τα κηρύγματα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού επηρέασαν σε γενικές γραμμές όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Το βουλγάρικο έθνος δεν θα μπορούσε να παραμείνει ανεπηρέαστα από το γενικότερο ευρωπαϊκό κλίμα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ο παγκόσμιος χάρτης στα τέλη του 19ου αιώνα καταρτίζονταν από 27 επίσημα κράτη τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν μεγάλες αυτοκρατορίες. Εντός των αχανών αυτοκρατοριών όπως της Οθωμανικής διαβιούσε μεγάλος αριθμός εθνών, εθνοτήτων, μειονοτήτων, κλπ. Ο Διαφωτισμός θα διακηρύξει ότι τα έθνη θα πρέπει να απελευθερωθούν από τα δεσμά των αυτοκρατοριών και να αποτελέσουν ξεχωριστά ανεξάρτητα κράτη. Με τη σειρά τους τα κράτη θα πρέπει να αφομοιώσουν τις μικρότερες κοινότητες και μειονότητες προκειμένου να ευημερήσουν σύμφωνα με τη φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Η Βούλγαροι φυσικά δε θα μπορούσαν να αγνοήσουν αυτή την πτυχή του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Εφάρμοσαν λοιπόν τον κανόνα αυτό του πολιτικού φιλελευθερισμού εις βάρος των Ελλήνων στο κρίσιμο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και κατά τον 20ο αιώνα αργότερα.
Η πολιτική αυτή ήταν σύμφωνη με τη φιλελεύθερη ιδεολογία του 19ου αι., που θεωρούσε την αφομοίωση των μικρότερων κοινοτήτων από μεγαλύτερους λαούς και συνεπώς την πολιτισμική ομοιογένεια απαραίτητη προϋπόθεση για την ελευθερία και την ευημερία του κυρίαρχου έθνους και την ανεξαρτησία ενός νεοπαγούς εθνικού κράτους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι αναπτύχθηκε κυρίως από το εθνικοφιλελεύθερο κόμμα επί πρωθυπουργίας Σταμπολώφ, δημιουργού της σύγχρονης Βουλγαρίας (κατά τον Hobsbaum)
Έπρεπε λοιπόν να αφομοιωθεί ο βασικότερος αντίπαλος του βουλγάρικου έθνους στη Νότια Βουλγαρία, που ήταν το Ελληνικό στοιχείο με επιθετικό τρόπο. Αυτό όμως αφορούσε όχι την προσπάθεια ίδρυσης της Βουλγαρίας, καθώς η μητροπολιτική (μεσαιωνική) Βουλγαρία προέκυψε ανεμπόδιστα (κατά τις επιταγές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, αλλά την επέκταση της χώρας προς νότο (δηλαδή στα εδάφη νότια της οροσειράς του Αίμου που έως τότε όχι μόνο δεν είχαν επικυρωθεί στη Βουλγαρία αλλά στην εκτεταμένη περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας είχε επιπρόσθετα κυρηχθεί και ισοπολιτεία Ελλήνων και Βουλγάρων (συνθήκη του Βερολίνου). Στο εδαφικό κομμάτι βόρεια του Μπέλες και του όρους Ροδόπη οι Βούλγαροι επέτυχαν το σκοπό τους, νοτιότερα όμως στη Μακεδονία και τη Θράκη όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο οι Βούλγαροι απέτυχαν.
Εν κατακλείδι ο ελληνικός πληθυσμός της νότιας Βουλγαρίας που υπέστη τα πάνδεινα δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το κλίμα πολιτικού φιλελευθερισμού του ευρωπαϊκού διαφωτισμού με αρνητικό τρόπο.
Κομιτατζήδες, εξαρχικοί παπάδες και δάσκαλοι έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο επιθετικής αφομοίωσης...
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ο παγκόσμιος χάρτης στα τέλη του 19ου αιώνα καταρτίζονταν από 27 επίσημα κράτη τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν μεγάλες αυτοκρατορίες. Εντός των αχανών αυτοκρατοριών όπως της Οθωμανικής διαβιούσε μεγάλος αριθμός εθνών, εθνοτήτων, μειονοτήτων, κλπ. Ο Διαφωτισμός θα διακηρύξει ότι τα έθνη θα πρέπει να απελευθερωθούν από τα δεσμά των αυτοκρατοριών και να αποτελέσουν ξεχωριστά ανεξάρτητα κράτη. Με τη σειρά τους τα κράτη θα πρέπει να αφομοιώσουν τις μικρότερες κοινότητες και μειονότητες προκειμένου να ευημερήσουν σύμφωνα με τη φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Η Βούλγαροι φυσικά δε θα μπορούσαν να αγνοήσουν αυτή την πτυχή του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Εφάρμοσαν λοιπόν τον κανόνα αυτό του πολιτικού φιλελευθερισμού εις βάρος των Ελλήνων στο κρίσιμο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και κατά τον 20ο αιώνα αργότερα.
Η πολιτική αυτή ήταν σύμφωνη με τη φιλελεύθερη ιδεολογία του 19ου αι., που θεωρούσε την αφομοίωση των μικρότερων κοινοτήτων από μεγαλύτερους λαούς και συνεπώς την πολιτισμική ομοιογένεια απαραίτητη προϋπόθεση για την ελευθερία και την ευημερία του κυρίαρχου έθνους και την ανεξαρτησία ενός νεοπαγούς εθνικού κράτους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι αναπτύχθηκε κυρίως από το εθνικοφιλελεύθερο κόμμα επί πρωθυπουργίας Σταμπολώφ, δημιουργού της σύγχρονης Βουλγαρίας (κατά τον Hobsbaum)
Έπρεπε λοιπόν να αφομοιωθεί ο βασικότερος αντίπαλος του βουλγάρικου έθνους στη Νότια Βουλγαρία, που ήταν το Ελληνικό στοιχείο με επιθετικό τρόπο. Αυτό όμως αφορούσε όχι την προσπάθεια ίδρυσης της Βουλγαρίας, καθώς η μητροπολιτική (μεσαιωνική) Βουλγαρία προέκυψε ανεμπόδιστα (κατά τις επιταγές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, αλλά την επέκταση της χώρας προς νότο (δηλαδή στα εδάφη νότια της οροσειράς του Αίμου που έως τότε όχι μόνο δεν είχαν επικυρωθεί στη Βουλγαρία αλλά στην εκτεταμένη περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας είχε επιπρόσθετα κυρηχθεί και ισοπολιτεία Ελλήνων και Βουλγάρων (συνθήκη του Βερολίνου). Στο εδαφικό κομμάτι βόρεια του Μπέλες και του όρους Ροδόπη οι Βούλγαροι επέτυχαν το σκοπό τους, νοτιότερα όμως στη Μακεδονία και τη Θράκη όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο οι Βούλγαροι απέτυχαν.
Με κόκκινο χρώμα το πρώτο Βουλγάρικο όχι ανεξάρτητο αλλά αυτόνομο κράτος φόρου υποτελή στο Σουλτάνο κατά τους ορισμούς της συνθήκης του Βερολίνου το 1878. βικιπεδια |
Εν κατακλείδι ο ελληνικός πληθυσμός της νότιας Βουλγαρίας που υπέστη τα πάνδεινα δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το κλίμα πολιτικού φιλελευθερισμού του ευρωπαϊκού διαφωτισμού με αρνητικό τρόπο.
Κομιτατζήδες, εξαρχικοί παπάδες και δάσκαλοι έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο επιθετικής αφομοίωσης...