Τι ήταν οι Αλκυονίδες...

"Και στις ζωής τους πιο βαριούς χειμώνες Αλκυωνίδες μέρες καρτερούν".

                                              


Τούτο το ωραίο δίστιχα είχε γράψει ο ποιητής Δροσἰνής, θέλοντας να τονἰσει ότι και μέσα στις πιο δύσκολες εποχές που περνάει κανείς, μπορεί να ελπίζει ότι θα έλθουν και καλύτερες μέρες.

Ἐνας άλλος ποιητής, ο Αργύρης Κρανιὼτης, εἰχε κι αυτός χρησιμοποιήσει τις αλκυονἰδές για να τραγουδήσει την αισιοδοξία: Ηλιἀλουστες μέρες, γελαζοὺμενες της ζωἠς χαρὰ και γιορτἀσι, που κερνἀτε τη γλύκα ανοιχτὁχερα a' ένα μέσα ολὸχρυσο τἁσι.

Ας αρχίσουμε από την αρχαία ελληνική μυθολογία, την τόσο όμορφη και τόσο διδακτική. Ζούσε λοιπόν κάποτε μια όμορφη νέα, κόρη του θεού Αίολου και της Αιγιάλης, κόρη των ανέμων και της ακτής, η οποία αγάπησε παράφορα και παντρεύτηκε τον βασιλιά της Τραχινίας Κήυκα, που ήταν βουτηχτής. Στον τρελό έρωτά τους ο Κήυκας και η Αλκυόνη (αυτό ηταν το όνομα της νέας), δεν σεβάστηκαν τα όρια που είχαν θέσει οι θεοί, και αμάρτησαν βαριά απέναντί τους. Οπότε ο Δίας, φύλακας της ηθικής τάξης ανάμεσα σε θεούς και ανθρὼπους, τους τιμωρησε. Μεταμόρφωσε την Αλκυόνη στο θαλασσοπούλι Αλκυόνα και τον Κήυκα στο άλλο θαλασσοπούλι, τον γλάρο.

Η αλκυόνα λοιπόν ζεί κοντά στη θάλασσα, στις ακτές όπου γεννάει τ᾿ αυγά της μέσα στις σχισμές των βράχων, μέσα στην εποχἠ του χειμῶνα, τιμωρία κι αυτό του θεού, αφού όλα τ᾿ άλλα πουλιά γεννάνε τ᾿ αυγά τους την άνοιξη. Αλλά το χειμωνα έχει πολλὲς κακοκαιρίες και θαλασσοταραχές. Και τότε τα άγρια κύματα φτάνοντας μέχρι τους βράχους που ὲχει τη φωλιά της η Αλκυόνα, της άρπαζαν τα αυγά και την άφηναν χωρίς οικογένεια, αυτήν που τόσο αγαπούσε τον άντράτης και τα παιδιά της. Αυτό ηταν μια τρίτη τιμωρία του θεού, να σε χτυπάει εκεί που πονάς. Οπὸτε η Αλκυόνα αρχίζει το θρήνο. Ἐκλαιγε τόσο θρηνητικά, που ο θεός τελος τη λυπήθηκε. Φαίνεται ότι είχε επέλθει η εξιλέωση. Κι επειδή δεν ηταν σωστό ο θεὸς ν᾿ αλλάζει γνώμη και να μεταβάλει την απόφασή του, πήρε μια άλλη συμπληρωματική και διορθωτική απόφαση.

Μέσα στην καρδιά του χειμὼνα να γίνονται μερικές μέρες ηλιόλουστεςκαι χωρίς θαλασσοταραχή, γύρω στις δύο βδομάδες, ὡστε στο διάστημα αυτό να προφτάνει η Αλκυόνα να γεννάει και να επωάζει τ᾿ αυγά της, χωρίς να της τα αρπάζουν τα άγρια κύματα. Αυτές λοιπόν οι ηλιόλουστες μέρες του Γενάρη που γίνανε για χάρη της Αλκυόνας, τις ονόμασαν οι αρχαίοι πρόγονοι Αλκυονίδες. Την ίδια εποχή, γύρω στα μέσα Ιανουαρίου, μεσουρανεί ένα πολύ ζωηρό αστέρι. Επιστημονικά λέγεται αστήρή του αστέρισμού του Ταύρου. Είναι το λαμπρότερο αστέρι των πλειάδων, δηλαδή της Πούλιας. Είναι όπως λένε οι αστρονόμοι τρίτου μεγέθους και φαίνεται κατακάθαρα τις διαυγείς νύχτες του Γενάρη. Επειδὴ βρίσκεται ακριβὼς στο μέσο . του ουρανού οι παλαιοί παρατηρητές του ουρανού είχαν καταλήξει στη θεωρία ότι το αστέρι αυτό του Γενάρη ηταν το κέντρο γύρω στο οποίο περιστρέφεται ο ήλιος μαζί με όλο το πλανητικό του σύστημα. Και επειδή το αστέρι αυτό φαίνεται καθαρά κατά τις Αλκυονίδες, ονομάστηκε κι αυτό Αλκυόνη.

Συναντάμε και αλλού το επίθετο Αλκυονίς. Ονομάζονται Αλκυονἰδες νήσοι κάτι μικρά νησάκια στον κόλπο της Δομβραἰνης, στη βορειοανατολική άκρη του Κορινθιακού κόλπου, στα παράλια της Φωκἰδας. Την ονομασία τους τα νησάκια την πήραν γιατί το χειμὼνα εἰναι γεμάτα αλκυόνες, θαλασσοπούλια. Και η θάλασσα γύρω από τα νησάκια αυτά ονομάζεται Αλκυονίς θάλασσα. Και ένας θαυμάσιος διάλογος που αποδἰδέται στον Πλάτωνα, δεν εἰναι όμως δικός του, ονομάζεται Αλκυὡν. Εκεί ο Σωκράτης συζητάει με το μαθητη του Χαιρέφωντα για τις μεταμορφώσεις. Ας γυρίσουμε στο θαλασσοπούλι.

Η Αλκυόνα ανήκει στην τάξη μερικὼν πουλιὡν που δεν εἰναι ωδικά, αλλά βγάζουν ένα στριγκό ήχο και λέγονται κεκράχτες. Κεκράχτες υπάρχουν 125 εἰδη. Ο ελληνικός λαός, την θέλει χαροπούλι, θαλασσοπούλι, μπιρμπἰλι. πουλί. Δεν εἰναι ωραίο Ἐχει σὼμα γύρω στους 18 πόντους, όσο το μήκος μιας πιθαμής. Ἀγριο και δύσπιστα πουλί, έρχεται στον τόπο μας στις αρχές Σεπτεμβρίου και ξαναφεύγει τα τέλη Μαρτίου. Πετάει πολύ γρήγορα, κατ᾿ ευθείαν μπροστά, λίγο πιοπάνω από το έδαφος, αλλά σε μικρές αποστάσεις. Τα πόδια της είναι πολύ λεπτά, δεν βαδίζει όμως ούτε αναρριχάται στα κλαδιά. Τα χρησιμοποιεί για να στηρίζεται ακίνητη πάνω σ᾿ ένα κλαδί επί αρκετή ὡρα. Μόλις δει κάποιο ψάρι, ορμάει αστραπιαία, το αρπάζει με τό ράμφος της, γυρίζει μετά πάνω σ᾿ ένα βράχο, το κομματιάζει και το καταβροχθἰζει.

To κεφάλι της Αλκυόνας εἰναι ογκὼδές, δυσανάλογο με το υπόλοιπο σὡμα της και ο λαιμός της εἰναι τόσο κοντός, που σχεδόν δεν φαίνεται. Νομίζει κανεὶς ότι το χοντρό της κεφάλι είναι ενωμένο κατ᾿ ευθείαν με τό σὡμα της. To ράμφος της είναι ίσιο και αρκετά μακρύ. Φτερούγες μικρές, ουρά σχεδόν δεν φαἰνεται. Ὁλη - όλη η Αλκυόνα εἰναι κεφάλι με μακρύ ράμφος και σὡμα. Δεν μοιάζει καθόλου με τον γνωστό τύπο των άλλων πουλιὼν. Φτιάχνει άτεχνα τη φωλιά της μέσα στις σχισμές των βράχων ή στις γούβες των ακτὡν. Μαζεύει μερικά βρύα, ξεραμένα φυσικά και πούπουλα, που τα σωριάζει χωρίς ιδιαίτερη τέχνη. Ενω οι φωλιές άλλων πουλιὼν εἰναι σωστά κεντήματα, ή σχέδια αρχιτεκτονικά. Γεννάει 7 έως 10 αυγά. To κρέας της δεν είναι και τόσο νόστιμό. Αντἰθετα σ᾿ ὸλα αυτά η Αλκυόνα διατηρεί και κάτι από την παλιά της ομορφιά, τότε που ήταν ωραία γυναίκα.

Ἐχει ωραιότατα χρώματα στα φτερά της, που είναι περιζήτητα από τους βιοτέχνες γυναικείων στολισμάτων.Η Αλκυόνα, όπως και ο γλάρος, εἰναι πουλί οικογενειακό. Δηλαδή ζει ζευγαρωτά με τον αρσενικό της, ὸχι σε κοπάδια κοινοκτημοσύνης. Οι παραδόσεις του λαού μας λένε ότι τρέφει ξεχωριστή αγάπη στο σύντροφό της, απήχηση της αγάπης της Αλκυόνης στον Κήυκα. Δεν τον αποχωρίζεται μέχρι το θάνατό του ή το δικό της θάνατό.Κι αν ο σύντροφος αρρωστήσει ή τραυματιστεί, η Αλκυόνα τον παίρνει στους ωμους και τον μεταφέρει όταν αποδημούν, τον τρέφει και τον περιποιεἰται μέχρις ότου γίνει καλά.




Κάθε Γενάρη τις ηλιόλουστες μέρες θυμόμαστε τις Αλκυονίδες…



Αστυνομική Επιθεώρηση, Γενάρης 1983


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ο Βύρων Πάλλης. Μια σπουδαία μορφή του ραδιοφωνικού θεάτρου.

 Ο Βύρων Πάλλης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της παλιάς γενιάς. Πόσοι δεν τον θυμούνται ως Θανασάκη στο Θανασάκη τον Πολιτε...