Ο Μικρασιάτης αγιογράφος, ζωγράφος, συγγραφέας, Φώτης Κόντογλου πέθανε σαν σήμερα στις 13 Ιουλίου του 1965.

Γεννήθηκε στις ηλιόλουστες Κυδωνίες,

το Αϊβαλί, όπου μέσα του αναμείχθηκαν οι αρχαιοελληνικές, βυζαντινές, νεότερες ρίζες της Τέχνης και τις μετουσίωσε με το δικό του μοναδικό ύφος.

Σπούδασε στο Γυμνάσιο Κυδωνιών με συμμαθητές τους Ηλία Βενέζη, Στρατή Δούκα, τον κεραμείστα Πάνο Βαλσαμάκη.
Συνέχισε στην Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και το Παρίσι.
Γύρισε, το 1919, στο Αϊβαλί για να διδάξει Ιστορία Τέχνης και Γαλλικά στο Παρθεναγωγείο του. Ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο «Νέοι Άνθρωποι» με τον Ηλία Βενέζη και Στρατή Δούκα.
Το 1921 πολέμησε εθελοντής στρατιώτης στο Μικρασιατικό Μέτωπο. Τον Σεπτέμβριο του 1922 έρχεται ξεριζωμένος πρόσφυγας στην Ελλάδα, όπου συνεχίζει το έργο του.

Από τα σημαντικότερα έργα του στην κοσμική ζωγραφική είναι οι νωπογραφίες στο Δημαρχείο Αθηνών, με θέματα και πρόσωπα από την Ελληνική Ιστορία.
Εργάσθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο, το Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου, στην αποκατάσταση των αγιογραφιών του Μυστρά, δημιούργησε το Βυζαντινό τμήμα του Μουσείου Κέρκυρας,

Μερικές από τις εκκλησίες που έχει αγιογραφήσει είναι :

Αγία Βαρβάρα Αιγάλεω, Άγιος Ανδρέας Πατησίων, Ζωοδόχος Πηγή και Αγία Παρασκευή Παιανίας, Ευαγγελισμός Ρόδου, Άγιος Χαράλαμπος Πολυγώνου, Άγιος Γεώργιος Κυψέλης, Μεταμόρφωση Σωτήρος Παλ. Κοκκινιάς κ.ά.

Μεταξύ των μαθητών του ήταν ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Εγγονόπουλος.
Ο Φώτης Κόντογλου έχει βαθιές κληρονομικές ρίζες από την ελληνική μικρασιατική παράδοση, το Βυζάντιο και την Ορθοδοξία. Βάζει την δική του υπογραφή στην σύγχρονη αγιογραφία όπου ανοίγει νέους ορίζοντες.

Πίνακας: "Πρόσφυγες" ή "Η κοιλάδα του Κλαυθμώνος", του Φώτη Κόντογλου.

Πηγή: Πολιτιστικά Νέα