Η γερμανική επέκταση και το τέλος της στη βόρεια Αφρική το 1943.

 Στην Αίγυπτο, αρχές Ιουλίου 1942, η 8η Στρατιά υπό τον Στρατηγό Ώκινλεκ αναχαίτισε τους Γερμανούς και τους Ιταλούς στο Ελ Αλαμέιν, 60 μίλια δυτικά της Αλεξάνδρειας - οι δυνάμεις του Άξονα δεν κατόρθωσαν ποτέ να προχωρήσουν ανατολικότερα. Ήταν η προτελευταία φάση ενός αγώνα που είχε αρχίσει τον Σεπτέμβριο του 1940, όταν ο ιταλικός στρατός προέλασε 105 χιλιόμετρα μέσα στην Αίγυπτο. 

Τέλη του 1940 και αρχές του 1941 οι Βρετανοί απώθησαν τους Ιταλούς περίπου

550 χιλιόμετρα δυτικά. Στη συνέχεια, από τον Μάρτιο ως τον Απρίλιο οι Ιταλοί, με την αποφασιστική υποστήριξη γερμανικών στρατευμάτων υπό την ηγεσία του Ρόμμελ, απώθησαν τους Βρετανούς περίπου 600 χιλιόμετρα ανατολικά.

 Τέλη του 1941 μια βρετανική επίθεση ανάγκασε τις δυνάμεις του Άξονα να υποχωρήσουν γι' άλλη μια φορά 550 χιλιόμετρα. Αλλά ο Ρόμμελ, μετά από μια προέλαση περίπου 900 χιλιομέτρων (σε δύο φάσεις: Ιανουάριο με Φεβρουάριο του 1942, και Ιούνιο) έφτασε μέχρι το Ελ Αλαμέιν. Τέλος, τον Οκτώβριο του 1942, ο Στρατηγός Μοντγκόμερυ ξεκίνησε μια προέλαση 2.400 χιλιομέτρων, διώχνοντας οριστικά τους Γερμανοϊταλούς από την Αίγυπτο και τη Λιβύη.

Υπήρχαν κάποιοι σταθεροί παράγοντες σε αυτές τις εκστρατείες. 

Ο Στρατηγός φον Ράβενσταϊν περιέγραψε την έρημο ως «παράδεισο για τον αξιωματικό επιχειρήσεων και κόλαση για τον αξιωματικό επιμελητείας». Οι νικηφόρες προελάσεις επιμήκυναν τις γραμμές επικοινωνίας ενώ με τις οπισθοχωρήσεις τα στρατεύματα επανέρχονταν στις πηγές ανεφοδιασμού: έτσι διευκολύνονταν οι αντεπιθέσεις. 

Οι Γερμανοί στην έρημο, όπως και αλλού, είχαν ανώτερη τακτική από τους αντιπάλους τους. Πάνω απ' όλα, το πυροβολικό, τα άρματα μάχης και το πεζικό τους συνεργάζονταν μ' ένα τρόπο που οι Βρετανοί δυσκολεύονταν να εφαρμόσουν· μάλιστα, δεν έλειπαν οι αμοιβαίες δυσαρέσκειες μεταξύ βρετανικού πεζικού και τεθωρακισμένων. 

Σχολιάζοντας τις χειμερινές συγκρούσεις του 1941-42 στην Αφρική, το γερμανικό επιτελείο σημείωνε: «Ποτέ και πουθενά δεν επικεντρώθηκε η Βρετανική Ανωτέρα Διοίκηση με όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις της στο κρίσιμο και αποφασιστικό σημείο».

Ο ίδιος ο Ρόμμελ αποτελούσε από μόνος του ένα σταθερό πλεονέκτημα του Άξονα, όχι

μόνο χάρη στη δραστήρια ηγεσία του και τις ταχύτατες αντιδράσεις του, αλλά τις σχεδόν

μαγικές ιδιότητες που του απέδιδαν, ιδιαίτερα οι Βρετανοί. Ο Τσώρτσιλ αναφέρθηκε σ' αυτόν με κολακευτικά λόγια, στη Βουλή των Κοινοτήτων: «Έχουμε απέναντί μας έναν πολύ τολμηρό και ικανότατο αντίπαλο και, ας μου επιτραπεί να πω, παραβλέποντας την απανθρωπιά του πολέμου, ένα μεγάλο στρατηγό»· ενώ ο Ώκινλεκ έκρινε απαραίτητο να διαμηνύσει στους διοικητές του στρατού του ότι το να μιλούν για τον Ρόμμελ σαν να ήταν υπεράνθρωπος ήταν κακό για το ηθικό και έπρεπε να απαγορευτεί.

Άλλο πλεονέκτημα του Άξονα ήταν η ποιότητα του εξοπλισμού. Τα γερμανικά άρματα ήταν ανώτερα - μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1942, οπότε μπήκαν στη μάχη τα αμερικανικής κατασκευής "Σέρμαν". (Τον Ιούνιο οι Βρετανοί υπέκλεψαν ένα μήνυμα στο οποίο αναφερόταν ότι ο Χίτλερ χαρακτήριζε τα βρετανικά άρματα «τενεκέδες».) Ο οπλισμός των βρετανικών αρμάτων μάχης ήταν ανεπαρκής και το βασικό άρμα κρούσεως, το

"Κρουσέιντερ", είχε ελλιπή δύναμη πυρός, λεπτή θωράκιση και δεν ήταν αξιόπιστο. Στις

αρχές του 1942, το αμερικανικής κατασκευής "Γκραντ" βελτίωσε κάπως τα πράγματα, αλλά

το πυροβόλο του είχε περιορισμένη στρεψιμότητα. Το 1942 ο Ώκινλεκ επέμενε ότι χρειαζόταν μια υπεροχή 3 προς 2 σε άρματα μάχης για να εξισορροπήσει την τεχνική και τακτική ανωτερότητα των Γερμανών ενώ για να αντιμετωπίσει τους Ιταλούς θεωρούσε αρκετό το να διαθέτει ισάριθμα άρματα. 

Μόλις το 1942 άρχισε η 8η Στρατιά να παραλαμβάνει αντιαρματικά πυροβόλα 6 λιβρών προς αντικατάσταση των αναποτελεσματικών αντιαρματικών των 2 λιβρών και τίποτα απ' ό,τι παρήγαν οι Σύμμαχοι δεν μπορούσε να συγκριθεί με τα τρομερά γερμανικά αντιαεροπορικά πυροβόλα των 88 χιλιοστών, που χρησιμοποιούνταν και ως αντιαρματικά, με συντριπτικά αποτελέσματα.

Στους αιθέρες, τα γερμανικά Me-109F άνετα υπερτερούσαν όλων των βρετανικών

καταδιωκτικών μέχρι που εμφανίστηκαν τα Σπίτφαϊαρ V, την άνοιξη και το καλοκαίρι του

1942.

Υπήρχε όμως ένας μεταβλητός παράγων ο οποίος ήταν αποφασιστικός: ο ανεφοδιασμός. Οι Βρετανοί διέθεταν μια σχετικά ασφαλή γραμμή ανεφοδιασμού από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Ινδία. Όσο διέθεταν οι Σύμμαχοι αρκετά φορτηγά πλοία προς τη Μέση Ανατολή, καλύπτονταν οι καθυστερήσεις των δρομολογίων από το Ακρωτήριο της Ν. Αφρικής προς Αίγυπτο. 

Η ανάγκη να κρατηθεί η Μέση Ανατολή για να προστατευθούν τα δρομολόγια

ανεφοδιασμού της Ρωσίας μέσω του Ιράν, όπως και η ανάγκη να προστατευθούν οι

πετρελαιοφόρες περιοχές για να κρατηθεί η Ινδία ως βάση για την ανάσχεση της Ιαπωνίας και την υποστήριξη της Κίνας, αποτέλεσαν επιπλέον κίνητρα για την αμερικανική υποστήριξη της βρετανικής άμυνας.

 Το 1942 φαινόταν πολύ πιθανό, γερμανικές δυνάμεις από την Αφρική κ αι τη Ρωσία ν α σ υναντηθούν στο Ιράκ ή το Ιράν και να βοηθήσουν μια ιαπωνική εισβολή στην Ινδία. Εξαιτίας αυτών των φόβων, δόθηκε υψηλή προτεραιότητα στις θαλάσσιες μεταφορές για τον ανεφοδιασμό του βρετανικού στρατού στη Μέση Ανατολή.

Ο ανεφοδιασμός των Γερμανοϊταλών μπορούσε να γίνεται μόνο από λιμάνια της Μεσογείου, και μπορούσε να παρεμποδίζεται από υποβρύχια, πλοία επιφανείας και

αεροπλάνα. 

Η αποτελεσματική παρεμπόδιση χρειαζόταν σωστή πληροφόρηση· και μετά τον Ιούλιο του 1941 οι συστηματικές υποκλοπές των ιταλικών ραδιοσημάτων προειδοποιούσαν έγκαιρα τους Βρετανούς για κάθε πλοίο που διέσχιζε τη Μεσόγειο μεταφέροντας στρατεύματα ή εφόδια στις δυνάμεις του Άξονα στη Βόρεια Αφρική· αλλά ο χρόνος απόπλου και η πορεία των νηοπομπών τους ή των μεμονωμένων πλοίων μερικές φορές άλλαζαν εκ των υστέρων.

Οι Βρετανοί έπρεπε επίσης να σκηνοθετούν αεροπορικές αναγνωρίσεις των πλοίων που

σκόπευαν να χτυπήσουν, ώστε να αποκρύπτουν την επιτυχία τους στο σπάσιμο των κωδίκων. Όπως και να 'χει, διενεργούσαν αποτελεσματικές επιχειρήσεις με την αεροπορία, τα υποβρύχια και πλοία επιφανείας ("Δύναμη Κ") από τη Μάλτα και από βάσεις στη Βόρεια Αφρική.

 Η μετακίνηση μεγάλου μέρους της Λούφτβαφε στη Ρωσία το καλοκαίρι του '41, έκανε τα πράγματα ευκολότερα. Τον Ιούλιο και τον Οκτώβριο '41, οι Γερμανοϊταλοί έχασαν το 1/5 των φορτίων που προορίζονταν για τη βόρεια Αφρική· κάθε μήνα περνούσαν περίπου 72.000 τόνοι. Νοέμβριο του '41, χάθηκε το 62% των φορτίων· μόνο 30.000 τόνοι έφτασαν στον προορισμό τους. Οι μονάδες του Άξονα στο μέτωπο χρειάζονταν 30.000 τόνους το μήνα για κανονική κατανάλωση καυσίμων, πυρομαχικών, τροφίμων, και άλλατ τόσαγια ανεφοδιασμό της γραμμής επικοινωνιών, και για δημιουργία αποθεμάτων για τιςι ιταλικέςκαι γερμανικές αεροπορικές δυνάμεις στην Αφρική. Τον Δεκέμβριο στάλθηκαν λιγότεροι τόνοι και με ισχυρή συνοδεία, και παρ' όλο που οι απώλειες μειώθηκαν στο 18%, μόνο 39.000 τόνοι έφτασαν στον προορισμό τους.

Ήταν η περίοδος που κλιμακωνόταν η βρετανική επιχείρηση CRU-SADER-Νοέμβριος 1941-,

η οποία εξελίχθηκε επιτυχώς, με ουσιαστική αριθμητική υπεροχή σε άρματα μάχης,

εναντίον ενός στριμωγμένου Ρόμμελ. Οι Γερμανοί απάντησαν με την ενίσχυση των

γραμμών ανεφοδιασμού τους. Τον Νοέμβριο του 1941 το 2ο Αεροπορικό Σώμα (Fliegerkorps II) της Λούφτβαφε άρχισε να φτάνει στη Σικελία από την ανατολική Ευρώπη και τα γερμανικά υποβρύχια πήραν εντολή να κατευθυνθούν στη Μεσόγειο. Στη Σικελία, η γερμανική αεροπορική δύναμη αυξήθηκε στα 425 αεροσκάφη (εξαιτίας της ρωσικής χειμερινής επίθεσης, ωστόσο, οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να φτάσουν τα 650 όπως είχαν προγραμματίσει). 

Η πρωταρχική σημασία του ρωσικού μετώπου φάνηκε όταν τα ίδια αυτά αεροπλάνα αποσύρθηκαν ξανά (τον Ιούνιο του 1942) στα Βαλκάνια, προκειμένου νααντικαταστήσουν αεροπορικές δυνάμεις που είχαν μετακινηθεί στη Ρωσία για να υποστηρίξουν την θερινή επίθεση του 1942. Νωρίτερα οι Γερμανοί, με τη βοήθεια τωνυ υποβρυχίων-υπήρχαν 21 γερμανικά υποβρύχια στη Μεσόγειο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 1941- του ιταλικού ναυτικού και της ιταλικής αεροπορίας, είχαν ανατρέψει τις βρετανικές επιτυχίες κι είχαν αποκαταστήσει την υπεροχή του Ρόμμελ στη Βόρεια Αφρική.

Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1941, το αεροπλανοφόρο Ark Royal, το θωρηκτό

Barham και 3 καταδρομικά βυθίστηκαν, ενώ 2 θωρηκτά, το Valiant και το Queen Elizabeth, βγήκαν εκτός μάχης από ιταλικά υποβρύχια-«μινιατούρες» στο λιμάνι της Αλεξανδρείας.

Ύστερα απ' αυτό, λίγες ήταν οι δυνατότητες των βρετανικών πλοίων επιφανείας ενάντια

στις ισχυρές ιταλικές νηοπομπές· τον ίδιο καιρό μειώνονταν σταθερά οι βρετανικές αεροπορικές και υποβρυχιακές επιθέσεις με ορμητήριο τη Μάλτα κατά των γραμμών ανεφοδιασμού του Ρόμμελ, λόγω των εντεινόμενων βομβαρδισμών του νησιού και των επιτυχών επιθέσεων κατά των βρετανικών νηοπομπών ανεφοδιασμού της Μάλτας. 

Τέλη του1941, μόνο ένα πετρελαιοφόρο έφτασε στη Μάλτα, κι άλλο ένα στις αρχές Ιανουαρίου του 1942. Αργότερα, τον ίδιο μήνα, έφτασαν τα 3 από τα 4 πλοία μιας νηοπομπής και ένα ακόμη πετρελαιοφόρο.

 Τον Φεβρουάριο, ωστόσο, δεν έφτασε στη Μάλτα κανένα πλοίο· και τον Μάρτιο κατάφερε να φτάσει μόνο το 1/5 των εφοδίων μια νηοπομπής· Απρίλιο και Μάιο καμία νηοπομπή. Όλο τον Φεβρουάριο γερμανικά και ιταλικά βομβαρδιστικά έριξαν 750 τόνους βομβών στο νησί· τον Μάρτιο 2.000 τόνους, και τον Απρίλιο 5.500 τόνους.(Χάριν συγκρίσεως, οι Γερμανοί έριξαν 520 τόνους στο Κόβεντρυ τον Νοέμβριο του 1940).

Ενάντια σε συγκεντρωμένους και εύκολα προσδιορισμένους στόχους, όπως ο ναύσταθμος και οι συνοικίες γύρω από τον Μεγάλο Λιμένα, αυτοί οι βομβαρδισμοί υπήρξαν πολύα αποτελεσματικοί Η Μάλτα συνέχισε να είναι σταθμός αεροσκαφών για τις πτήσεις προς τη Μέση Ανατολή, αλλά έπαψε να είναι βάση για επιθέσεις κατά του ναυτικού του Άξονα. Ακόμη και ο στολίσκος υποβρυχίων αποσύρθηκε από εκεί τον Απρίλιο του 1942. Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1942 οι Γερμανοϊταλοί έχασαν μόνο το 9% των φορτίων για τη Βόρεια Αφρική, και 107.000 τόνοι έφτασαν σώοι. Τον Απρίλιο έχασαν λιγότερο από 1% και πέρασαν 150.000 τόνοι, ενώ τον Μάιο χάθηκε λιγότερο από το 7% και 86.000 τόνοι έφτασαν στον προορισμό τους.

Στις 20 Δεκεμβρίου 1941, οι δύο μεραρχίες πάντσερ του Ρόμμελ διέθεταν λιγότερα από 23 άρματα μάχης σε ικανοποιητική κατάσταση, ενώ οι Ιταλοί 15.

Αλλά την προηγούμενη μέρα

είχαν φτάσει νηοπομπές στη Βεγγάζη και στην Τρίπολη, και ξεφόρτωσαν 44 νέα άρματα·τώραο Ρόμμελ μπορούσε ν α περάσει σ την αντεπίθεση. Στις 5 Ιανουαρίου μεταφέρθηκαν στην Τρίπολη 54 άρματα μάχης και άλλα 71 στις 24 Ιανουαρίου. Η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών γνώριζε για τις νηοπομπές αυτές αλλά δεν μπορούσε να μάθει τι μετέφεραν. Ως εκ τούτου, η δύναμη των Γερμανών αιφνιδίασε την 8η στρατιά, και ο Ρόμμελ μπόρεσε να εξαπολύσει μια επίθεση που ανάγκασε τους Βρετανούς να αποσυρθούν στη γραμμή Γκαζάλα.  

Η ενίσχυση των Γερμανών συνεχιζόταν καθώς περισσότερα πλοία του Άξονα διέσχιζαν με ασφάλεια τη Μεσόγειο. Την 1η Μαΐου 1942, ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι  συμφώνησαν ότι η επίθεση στην έρημο έπρεπε να επαναληφθεί τέλη Μαΐου - όμως πριν από την κατάληψη τ ης Αιγύπτου έ πρεπε ν α προηγηθεί εισβολή σ τη Μάλτα. Ο Ρόμμελ ξεκίνησε την επίθεση του με 510 άρματα, από τα οποία τα 282 ήσαν ιταλικά. Μεταξύ των γερμανικών αρμάτων υπήρχαν και 19 Πάντσερ III με βελτιωμένο μακρύκανο πυροβόλο. Οι Βρετανοίείχαν 499 άρματα κρούσης από τα οποία τα 242 ήταν τύπου Γκραντ και τα 257 ήταν τα αναξιόπιστα Κρουσέιντερ, συν 287 άρματα μάχης υποστήριξης πεζικού· τα τελευταία ήταν ακατάλληλα για αναμέτρηση με άλλα άρματα μάχης και ως επί το πλείστον παρωχημένα

 Ως τις 15 Ιουνίου, οι Βρετανοί είχαν ηττηθεί σε μια σειρά μαχών και οι δυνάμεις τους μειώθηκαν σε 50 άρματα κρούσης και σε 20 άρματα υποστήριξης πεζικού. Στις 20 Ιουνίου το Τομπρούκ παραδόθηκε στους Γερμανούς, και 30.000 Βρετανοί και Νοτιοαφρικανοί στρατιώτες πιάστηκαν αιχμάλωτοι.αποκαλύπτονταν και οι επιχειρησιακοί στόχοι. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η ίδια η επίθεση του Ρόμμελ την 1η Ιουλίου: η αποκρυπτογράφηση ενός σήματος της συσκευής "Αίνιγμα" το πρωί  της 30ής Ιουνίου, έδειξε ότι ο Ρόμμελ πρότεινε να γίνει μια παραπλανητική επίθεση στα βόρεια το απόγευμα της ίδιας μέρας, στις 3 μ.μ., προτού εξαπολύσει την κύρια επίθεσή του Το απόγευμα μάθαιναν ότι η επίθεση είχε αναβληθεί για την επομένη (1η Ιουλίου) καιό ότιη 15η Μεραρχία Πάντσερ θα χτυπούσε στο κέντρο της γραμμής.

Αυτή η πληροφορία, αν και ελλιπής, βοήθησε τον Ώκινλεκ να αναχαιτίσει τον Ρόμμελ. Δύο μέρες αργότερα, ο Ρόμμελ  εγκατέλειψε την προσπάθεια να απωθήσει τους Βρετανούς.

Τέλη Αυγούστου, όταν ο Ρόμμελ προσπάθησε ξανά, η θέση των Βρετανών είχε βελτιωθεί ακόμη περισσότερο.

Ο Έρβινγκ Ρόμμελ

Η αντικατάσταση των παλιών με νέους Βρετανούς διοικητές (με τον Αλεξάντερ Αρχιστράτηγο Μέσης Ανατολής και τον Μοντγκόμερυ Διοικητή της 8ης Στρατιάς) υπήρξε ευεργετική για το ηθικό, κυρίως λόγω της ικανότητας του Μοντγκόμερυ να αυτοπροβάλλεται. Η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών συγκέντρωνε ακόμη περισσότερου υλικό. Από τις αρχές Αυγούστου του 1942, οι αναφορές για τις δυνάμεις του Άξονα στην Αφρική αποστέλλονταν κανονικά μέσω ασυρμάτου και εξίσου κανονικα αποκωδικοποιούνταν. Μάλιστα στις 17 Αυγούστου οι Βρετανοί αποκρυπτογράφοι στοΜ της Αγγλίας παρέδωσαν μιαν εκτίμηση που έκανε η διοίκηση του Ρόμμελ στις 15 Αυγούστου: Οι ενισχύσεις του είχαν δώσει μια προσωρινή υπεροχή - όχι όμως στον αέρα.

Αν τα εφόδια έφταναν εγκαίρως, θα επιχειρούσε επίθεση στις 26 Αυγούστου, αφού προηγουμένως ανασύντασσε τις δυνάμεις του στη διάρκεια της νύχτας, στο φως του φεγγαριού.  Ο Ρόμμελ έλπιζε ν α διασπάσει τ η γραμμή των Β ρετανών σ το νότιο άκρο του μετώπου.

Ακριβώς στη φάση εκείνη ο επανεξοπλισμός της Μάλτας και οι υπηρεσίες πληροφοριών

έδωσαν στους Βρετανούς τη δυνατότητα να περιορίσουν αποφασιστικά τον ανεφοδιασμότ Ρόμμελ. Σ τις 1 5 κ αι 17 Α υγούστου ο ι Βρετανοί βύθισαν δύο φορτηγά π λοία που

κατευθύνονταν προς βόρεια Αφρική, και στις 21 Αυγούστου ένα πετρελαιοφόρο.

Στις 24 Αυγούστου-και ξανά, τρεις μέρες αργότερα- ο Ρόμμελ ανέβαλε την επίθεση. Στις 29

Αυγούστου, μετά τη βύθιση άλλων δύο δεξαμενόπλοιων, ο Ρόμμελ αποφάσισε ότι δεν μπορούσε παρά να περιοριστεί σε μια τοπική επιχείρηση στο Ελ Αλαμέιν για να εξουδετερώσει την 8η Στρατιά. Στις 4 μ.μ. της 30ής Αυγούστου ο Ρόμμελ αποφάσισε να επιτεθεί την ίδια νύχτα, μολονότι είχε καύσιμα μόνο για τέσσερις-πέντε μέρες μάχης και πολεμοφόδια για έξι μέρες μάχης το πολύ. Τ ην ί δια ε κείνη τ η μέρα βυθίστηκε άλλο ένα τάνκερ, και οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να μεταφέρουν καύσιμα από την Ιταλία αεροπορικώς. Καύσιμα δια θαλάσσης έφτασαν μόνο στις 4 Σεπτεμβρίου. 

Την 1η Σεπτεμβρίου, ο Ρόμμελ ματαίωσε την αναμέτρηση σ την Άλαμ Χάλφα και σ τις 2

Σεπτεμβρίου διέταξε οπισθοχώρηση στις αρχικές του θέσεις. Ο Ρόμμελ είχε καθηλωθεί από την διάταξη των στρατευμάτων ενός καλά πληροφορημένου Στρατηγού Μοντγκόμερυ και από τον περιορισμό του ανεφοδιασμού του από τις καλά πληροφορημένες βρετανικές ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις, που χρησιμοποιούσαν την πρόσφατα ενισχυμένη βάση της Μάλτας: Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 1942, οι δυνάμεις του Άξονα έχασαν το 1/3 των εφοδίων τους· και δεδομένου ότι οι Βρετανοί είχαν τη δυνατότητα να εντοπίζουν τα σημαντικότερα πλοία, οι επιπτώσεις ήταν πολύ χειρότερες από ό,τι υποδηλώνει το παραπάνω ποσοστό.

Αν και δέχονταν ενισχύσεις από αέρος, η δύναμη των Γερμανοϊταλών στην Αφρική,

συγκριτικά με τη βρετανική, συνέχισε να φθίνει. Ο Μοντγκόμερυ είχε στη διάθεσή του

συντριπτικά ανώτερο αριθμό ανδρών όταν η 8η Στρατιά επιτέθηκε στο Ελ Αλαμέιν το βράδυ

της 23ης Οκτωβρίου 1942. Την 1η Αυγούστου υπήρχαν 34.000 μάχιμοι Γερμανοί στη δυτική

έρημο. Στις 20 Οκτωβρίου υπήρχαν 49.000 Γερμανοί και 54.000 Ιταλοί. Η βρετανική 8η

Στρατιά διέθετε μια δύναμη 195.000 μάχιμων: Πάνω από τους μισούς ήταν από τη

Βρετανία· οι υπόλοιποι ήταν από την Ινδία, τη Ν. Ζηλανδία και τη Ν. Αφρική· συμμετείχαν

επίσης ελληνικά στρατεύματα τα οποία είχαν διαφύγει από την Ελλάδα, μαζί με μικρότερες

ομάδες των Μαχομένων Γάλλων (οι οποίοι είχαν διακριθεί σε μια κρίσιμη φάση προηγούμενης εκστρατείας στην έρημο). Πολλές από αυτές τις δυνάμεις είχαν εξοπλιστεί από τις ΗΠΑ: στους 9 πρώτους μήνες του 1942 έφτασαν στη Μέση Ανατολή 235 άρματα μάχης από τη Βρετανία και 1.218 από την Αμερική -συμπεριλαμβανομένων και των 300Σ Σέρμαν-και γύρω στα 24.000 βρετανικής κατασκευής μηχανοκίνητα οχήματα μαζί με4 4.000 από την Αμερική.

Για τη μάχη του Ελ Αλαμέιν οι Βρετανοί διέθεταν ετοιμοπόλεμα 1.029 άρματα μάχης, από τα οποία 252 ήσαν Σέρμαν. Οι Γερμανοί είχαν μόνο 211 άρματα μάχης ετοιμοπόλεμα, από τα οποία τα 88 ήταν αναβαθμισμένα Πάντσερ III, τα 30 αναβαθμισμένα Πάντσερ IV, μαζί με 278 ιταλικά. 

Οι Βρετανοί υπερείχαν σε πυροβολικό: πάνω από 900 μεσαία και ελαφρά πεδινά πυροβόλα εναντίον περίπου 500 γερμανικών 1.451 αντιαρματικά πυροβόλα, από τα οποία τα 849 ήσαν τα καινούργια των 6 λιβρών εναντίον 800 περίπου (από τα οποία μόνο τα 86 ήταν τα τρομερά πυροβόλα των 88 χιλιοστών). Από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο, 2.141 αεροπλάνα είχαν φτάσει στη Μέση Ανατολή: 1.381 από τη Βρετανία και 760 από τις ΗΠΑ. Οι Σύμμαχοι είχαν πάνω από 900 πλήρως λειτουργικά αεροσκάφη, από τα οποία περίπου 200 ήσαν νοτιοαφρικανικά και τα

130 αποτελούσαν μέρος της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας. Οι Γερμανοϊταλοί, καθώς

αντιμετώπιζαν προβλήματα συντήρησης και καυσίμων, διέθεταν πιθανώς γύρω στα 300

ετοιμοπόλεμα αεροσκάφη.

Έχοντας υπ' όψη την βρετανική υπεροχή στον αέρα και τις γερμανικές ελλείψεις σε

καύσιμα, ο Ρόμμελ παρέταξε τις δυνάμεις του πολύ διαφορετικά απ' ό,τι θα τις παρέτασσε

υπό κανονικές συνθήκες. Προτού αναχωρήσει με αναρρωτική άδεια, διαμοίρασε τις

τεθωρακισμένες μονάδες του με τρόπο ώστε να μπορούν να αντεπιτίθενται αμέσως ύστερα

από κάθε διείσδυση στις αμυντικές γραμμές των δυνάμεων του Άξονα, αντί να τις κρατήσει

ενωμένες για να τις χρησιμοποιήσει σε μια μάχη ελιγμών. Κάθε κινητοποίησή τους όμως

προκαλούσε αεροπορικές επιθέσεις - και ούτως ή άλλως η έλλειψη καυσίμων ήταν

απαγορευτική. 

Ο Ρόμμελ, επιστρέφοντας στην έρημο μετά την επίθεση του Μοντγκόμερυ στις 23 Οκτωβρίου 1942, αναγκάστηκε, ως εκ τούτου, να δώσει μια στατική αμυντική μάχη κατά την οποία ο αντίπαλος μπόρεσε να εκμεταλλευτεί πλήρως τις ανώτερες δυνάμεις του σε μια τακτική φθοράς, όπου το πείσμα του Μοντγκόμερυ αποδείχτηκε ευεργετικό για τους Συμμάχους. Μετά από 11 ημέρες σκληρού αγώνα, ο Ρόμμελ (αφού πρώτα καθυστέρησε μερικές ώρες εξαιτίας ενός μηνύματος -«κρατήστε τις θέσεις σας»- από τον Χίτλερ) διέταξε υποχώρηση, η οποία συνεχίστηκε για 2.400 χιλιόμετρα. 

 Τέσσερις μέρες αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου 1942, βρετανικά και αμερικανικά στρατεύματα αποβιβάζονταν στο άλλο άκρο της Βόρειας Αφρικής, στο Γαλλικό Μαρόκο και την Αλγερία.

 Και στις 20 Νοεμβρίου ξεκινούσε η ρωσική επίθεση στον τομέα του Στάλινγκραντ... 

Η κούφια βελόνα Περιπέτειες με τον Αρσέν Λουπέν. Του Μωρίς Λεμπλάν. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Αγαπητοί φίλοι καλησπέρα σας, απόψε θα σας παρουσιάσω το έργο του Μωρίς Λεπλάν ¨Η κούφια (κοίλη) βελόνα, περιπέτειες με τον Αρσέν Λουπέν", πρόκειται για ένα έργο με πολλές ανατροπές που  σίγουρα θα σας κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι τέλους.

Η εξέλιξη του έργου:

Στο διάσημο αυτό έργο ο Αρσέν Λουπέν είναι κάτοχος και χρήστης του μυστικού της "κούφιας βελόνας" που επί είκοσι αιώνες χαρίζει δύναμη και δόξα στον εκάστοτε κάτοχο της, από τον Ιούλιο Καίσαρα μέχρι το Λουδοβίκο το 14ο.

Ο σφόδρα (εδώ) ερωτευμένος Αρσέν Λουπέν βρίσκει (εδώ) άξιο ανταγωνιστή τον Ισίδωρο Λιπωτρελέ, σπουδαστή της ρητορικής πέρα από την πάντα αμήχανη γαλλική αστυνομία και τον παλιό του αντίπαλο Χέρλοκ Σολμς (παράφραση του Σέρλοκ Χολμς) που στην κούφια βελόνα κάνει μία σύντομη μάλλον ατυχή εμφάνιση.

Η περιπέτεια διαδραματίζεται στο κέντρο της Γαλλίας σε ξεπερασμένα αρχοντικά και πύργους, όπου παρελαύνουν αυθεντικά και πλαστά έργα τέχνης, χαμένα χειρόγραφα και εξαφανισμένες εκδόσεις σε μία συναρπαστική αφήγηση που θα οδηγήσει στο μυστικό της κούφιας βελόνας.

Η θρυλική βελόνα περιέχει τον πιο υπέροχο θησαυρό που φανταζόταν ποτέ, μια συλλογή

με μαργαριτάρια, ρουμπίνια, ζαφείρια και διαμάντια ... την τύχη των βασιλιάδων της

Γαλλίας.

Όταν ο Isidore Beautrelet ανακαλύπτει το (κάστρο) Château de l'Aiguille στο τμήμα της Creuse, σκέφτεται ότι βρήκε τη λύση στο αίνιγμα (το "l'Aiguille Creuse" είναι γαλλικά για το "The Hollow Needle", καθώς και ο γαλλικός τίτλος του μυθιστόρημα). 

Ωστόσο, δεν συνειδητοποίησε ότι το κάστρο χτίστηκε από τον Louis XIV, τον βασιλιά της Γαλλίας, για να περνάει τους ανθρώπους του από τη διαδρομή μιας βελόνας στη Νορμανδία, κοντά στην πόλη της Χάβρης, όπου ο Arsène Lupine, γνωστός και με το όνομα Louis Valméras, έχει κρυφτεί...

Ποιος ήταν ο Αρσέν Λουπέν;

Ο Αρσέν Λουπέν αναφέρεται ως ήρωας πολλών αστυνομικών μυθιστορημάτων του Μωρίς Λεμπλάν, Γάλλου συγγραφέα του 20ου αιώνα, ο οποίος και τον παρουσίαζε ως ευφυέστατο, δαιμονιώδη και ασύλληπτο «αριστοκράτη» λωποδύτη, με ιπποτικούς τρόπους που διατηρεί ταυτόχρονα και ευγενή αισθήματα.

Τα μυθιστορήματα που είχαν ως ήρωα τον Αρσέν Λουπέν άρχισαν να εκδίδονται το 1905 για το περιοδικό «Τα ξέρω όλα» (Je sais tout), είχαν σημειώσει πρωτοφανή κυκλοφορία και αργότερα δημοσιεύονταν μεταφρασμένα, είτε αυτοτελή, είτεκατά φύλλα, σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου. (Βίκιπέδια)

 

Λίγα λόγια για το Μωρίς Λεμπλάν:

Ο Μωρίς Λεμπλάν γεννήθηκε το 1864 στη Ρουέν της Γαλλίας και πέθανε στις 6 Νοέμβριου 1941.

Πρωτοεμφανίστηκε στα Γράμματα το 1892, δημοσιεύοντας διηγήματα και ένα μυθιστόρημα σε συνέχειες με τον τίτλο "Une femme" (Μία γυναίκα), στο περιοδικό "Gil Blas". Ακολούθως, από το 1897 έως το 1899, έγραψε τρία "μυθιστορήματα αναλύσεως" ("romans d'nalyse"), όπου κυριαρχούσε ο "ψυχολογισμός" ("psychologisme"). Το 1907 παρουσίασε τον ήρωά του Αρσέν Λουπέν, ο οποίος είναιδιαρρήκτης, γαλαντόμος, με πολύ χιούμορ και εξαιρετικά δημοφιλής στο παριζιάνικο κοινό των αρχών

του αιώνα που παρακολουθεί τα κατορθώματα του από τις εφημερίδες. Ηγείται μιας συμμορίας και συνεχώς μασκαρεύεται, γελοιοποιώντας πάντα τη γαλλική αστυνομία και τον επιθεωρητή Γκανιμάρ· δεν σκοτώνει. Ο Μωρίς Λεμπλάνκ έγραψε 40-50 βιβλία με ιστορίες του Αρσέν Λουπέν. (ebooks.gr)

Μετάφραση: Αλεξάνδρα Φραγκιά

Ραδιοσκηνοθεσία: Θανάσης Προυτζόπουλος

Μουσική επιμέλεια: Άλκης Παπαδόπουλος

Ηχογράφηση: Μίνως Μαμαγκάκης

Επιμέλεια ήχων: Φανή Σιώρη

Παραγωγή: Νέλλα Δουλτσίνου

Αρσέν Λουπέν ο Γιώργος Κυρίτσης

Ισίδωρος Μπωτρελέ ο Σπύρος Μαβίδης

Αφηγητής ο Κώστας Σιμενος

 Ακούγονται οι ηθοποιοί: Γιώργος Κυριακίδης-ανακριτής Φιγιέλ , Σπύρος

Μαβίδης -Ισίδωρος Μπωτρελέ ,Νίκος Κούρος- κόμης ντε Ζεβρ, Μπάμπης

Αλατζάς-Αλμπέρ, Μανώλης Βαμβακούσης-αντιεισαγγελέας, Σπύρος

Καλογήρου-επιθεωρητής Γκανιμάρ, Θεοδόσης Ισαακίδης- Φολενφάν,

Γιώργος Τσιδήμης-ενωμοτάρχης Γκεβιγιόν

Τεχνική επεξεργασία: Γιώργος Κωστόπουλος

Επιμέλεια εκπομπής: Μάρα Καλούδη.

Η πρώτη μετάδοση πραγματοποιήθηκε από τη σειρά «Νυχτερινές Συναντήσεις» στο

Πρώτο Πρόγραμμα Ε.ΡΑ, τον Μάρτιο του 1989  και ανήκει στην όψιμη περίοδο παραγωγής έργων  ραδιοφωνικού θεάτρου (δεκαετία του 80).

Ο Κώστας Σιμενος στο ρόλο του αφηγητή. 

Η μεταφόρτωση έγινε από το  Glob TV

Πηγές: Τρίτο πρόγραμμα, Greekradiotheater, ebooks.gr, Εφημερίδα Μακεδονία, Βικιπέδια

Με λίγα λόγια...

Η σχέση της γλώσσας με την αλήθεια...

Πλούτος και Διόνυσος σε κρατήρα του 4 αι. π.Χ.

Διόνυσος και Πλούτος (δεξιά), σε ερυθρόμορφο αττικό κρατήρα του 4ου αι. π.Χ. που βρέθηκε στην Καμπανία. Ο Πλούτος κρατά μια κούπα σε μορφή κεράτου...

 

Η αντίδραση της Βουλγαρίας στη συμφωνία των Πρεσπών

Όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ο Ν. Κοτζιάς προκειμένου να επιτύχουν συμφωνία με τα Σκόπια επέλεξαν να κάνουν την μείζονα παραχώρηση της αναγνώρισης «μακεδονικής» γλώσσας και «μακεδονικής» ταυτότητας (που αποτελούσε και την ουσία της διαφοράς για το ονοματολογικό), πρακτικά άνοιγαν ένα ακόμη μέτωπο για την συντήρηση των παλιών εθνικισμών στα Βαλκάνια.

Η μη αναγνώριση της γλώσσας και της ταυτότητας ως «βορειομακεδονικής» καθώς οι Πρέσπες πρακτικά αποδέχτηκαν την πάγια επιδίωξη των Σκοπίων για διπλή ονομασία, προκάλεσε τα εθνικιστικά αντανακλαστικά στην Σόφια που πάντοτε έβλεπαν την γειτονική χώρα τους ως κατασκεύασμα του Τίτο προκειμένου να περιοριστεί η Βουλγαρική επιρροή στα Βαλκάνια αλλά και για επέκταση της γιουγκοσλαβικής επιρροής στην Ελλάδα.

Η Βουλγαρία αν και από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξάρτητη «Μακεδονία» ουδέποτε αναγνώρισε την γλώσσα ως «μακεδονική» θεωρώντας ότι πρόκειται για διάλεκτο της Βουλγαρικής και ότι η ταυτότητα των πολιτών της χώρας είναι βουλγαρική .

Η κυβέρνηση που διαπραγματεύτηκε την Συμφωνία των Πρεσπών, αντί να εκμεταλλευθεί αυτή την λεπτή ισορροπία που υπήρχε και χρησιμοποιώντας και την πίεση των Βουλγάρων, αλλά και την στήριξη της αλβανικής κοινότητας να διεκδικήσει το αυτονόητο, δηλαδή την χρήση της νέας ονομασίας σε κάθε πτυχή και προφανώς και για την γλώσσα και την ταυτότητα, έκανε την παραχώρηση η οποία όχι μόνο οδήγησε σε παραίτηση από την πάγια ελληνική θέση, αλλά δίνει πλέον την ευκαιρία στην Βουλγαρία και στα εθνικιστικά στοιχεία της κυβέρνησης Μπορίσοφ να παίζουν παιγνίδια εναντίον της γειτονικής χώρας .

Έτσι με την επιστολή που έχει στείλει η Βουλγαρική κυβέρνηση από τον Αύγουστο στις Βρυξέλλες έχει θέσει φρένο στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας απαιτώντας ουσιαστικά να παραδεχθούν τα Σκόπια ότι «ιστορικά και γλωσσικά αποτελούν τμήμα της Βουλγαρίας»

Και προφανώς αυτός ο βουλγαρικός εθνικισμός αφορά και την Ελλάδα καθώς αναβιώνει τους μεγαλοϊδεατισμούς της Σόφιας, τους οποίους έχει πληρώσει η Ελλάδα και για δεκαετίες βρέθηκε στο στόχαστρο τους..

Το Βουλγαρικό κείμενο τιτλοφορείται «Επεξηγηματικό μνημόνιο για τις σχέσεις της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας σε σχέση με τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ, σύνδεσης και σταθεροποίησης»(πηγή: DW) περιλαμβάνει ιστορικές αναφορές που καταδεικνύουν σύμφωνα με τους συντάκτες του ότι «εθνικές και γλωσσικές παρεμβάσεις, έγιναν στη Βόρεια Μακεδονία τη δεκαετία του 70 μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». Και επισημαίνει ότι «Η διαδικασία ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία στην ηγεσία της να σπάσει τους δεσμούς με την ιδεολογική κληρονομιά και τις πρακτικές της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας. Η διαδικασία διεύρυνσης δεν θα πρέπει να νομιμοποιήσει τις εθνικές και γλωσσικές παρεμβάσεις προηγούμενων αυταρχικών καθεστώτων», με αναφορά στην γνωστή βουλγαρική θέση ότι το καθεστώς Τίτο επέβαλε τεχνητά την «μακεδονική» ταυτότητα και γλώσσα.

Το 2017 η τότε «ΠΓΔΜ» και η Βουλγαρία υπέγραψαν συμφωνία φιλίας που προέβλεπε και την σύσταση επιτροπών για την εξέταση των ιστορικών θεμάτων και των αναφορών σε βιβλία(όπως προβλέπεται και στην Συμφωνία των Πρεσπών),η οποία επιτροπή όμως δεν κατόρθωσε να καταλήξει σε αποφάσεις καθώς οι επιδιώξεις της Βουλγαρίας δεν γίνονται αποδέκτες από τα Σκόπια.

Έτσι δημιουργείται μια νέα «παράλογη» για τους Ευρωπαίους διαφορά στα Βαλκάνια για την οποία ευθύνη έχει και η Συμφωνία των Πρεσπών η οποία χάιδεψε τον «μακεδονισμό» και άφησε ανοικτούς λογαριασμούς για τα θέματα ταυτοτήτων στα Βαλκάνια.

Το θέμα αναγνώρισης της Αυτοκεφαλίας της σχισματικής «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας» θέτουν ο πρόεδρος και πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, ανοίγοντας ένα σοβαρό ζήτημα στην εσωτερική τάξη της ορθοδοξίας και φέρνοντας σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

«Σεβόμαστε οτιδήποτε έχει θεσπιστεί με διεθνείς συμφωνίες και παράδοση. Αλλά ζητούμε η Εκκλησία μας να είναι ελεύθερη εντός των συνόρων της χώρας μας και να είναι ισότιμη με τις άλλες ορθόδοξες Εκκλησίες του κόσμου» και ζητούμε την «ανεξαρτησία της, την οποία ονειρευόμαστε έναν αιώνα» αναφέρει στην επιστολή του ο Ζ. Ζαεφ ζητώντας από τον κ.κ. Βαρθολομαίο να υπογράψει την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας.

Προκαλεί εντύπωση βεβαίως το γεγονός ότι ο κ. Ζάεφ αναφέρεται στην αναγνώριση της «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας» ενώ ο επικεφαλής της σχισματικής εκκλησίας κ. Στέφανος στην επιστολή που υπό πίεση είχε στείλει στον Οικουμενικό Πατριάρχη (προκειμένου να αποφύγει η σκοπιανή πλευρά να συμπεριληφθεί δέσμευση για την αλλαγή ονομασίας της Εκκλησίας, στην συμφωνία των Πρεσπών ) είχε ζητήσει την αναγνώριση του Αυτοκέφαλου με νέα ονομασία «Εκκλησία της Αχρίδας» χωρίς καμία αναφορά σε «μακεδονική»

Όμως πέραν αυτής της παραμέτρου, το αίτημα των Σκοπίων φέρνει σε δύσκολη θέση τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο οποίος βεβαίως αναγνώρισε την Αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, επιλογή με γεωπολιτικές διαστάσεις, που προκάλεσε το ρήγμα στο εσωτερικό του Ορθόδοξου κόσμου και τώρα καλείται να λάβει μια αντίστοιχη απόφαση η οποία θα διευρύνει το ρήγμα, καθώς θα προκαλέσει την αντίδραση του Πατριαρχείου Σερβίας και αμφισβήτηση της Πρωτοκαθεδρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Εξάλλου την κηδεμονία της Εκκλησίας της Βόρειας Μακεδονίας είχε σπεύσει να διεκδικήσει και το Βουλγαρικό Πατριαρχείο…

Πηγή Λιμπεράλ

Ιστορικό πλαίσιο του Βυσσινόκηπου του Α. Τσέχωφ

Την περίοδο που προηγήθηκε αλλά και ακολούθησε το ανέβασμα του Βυσσινόκηπου στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, σημειώθηκαν σημαντικές μεταβολές στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο της Ρωσίας. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για μια περίοδο έντονων κοινωνικών μεταβάσεων, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που ακολούθησαν και σημάδεψαν τη Ρωσία των αρχών του 20ου αιώνα. Γι’ αυτό και ο Καλλέργης(1986, σ. 13 όπ. αναφ. στο Τσέχωφ 1904/2010) χαρακτηρίζει τον Βυσσινόκηπο «ένα αριστουργηματικό προφητικό θεατρικό έργο που εγκαινίασε την είσοδο της ρωσικής λογοτεχνίας στον 20ό αιώνα» και στο οποίο συμπυκνώνονται «οι κοινωνικές εξελίξεις και ανακατατάξεις της εποχής εκείνης, οι οποίες θα κορυφωθούν με τη μεγάλη επανάσταση του Οκτώβρη 1917».

Δεν χωρά αμφιβολία ότι τομή στις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις την περίοδο που προηγήθηκε του Βυσσινόκηπου, αποτέλεσε η κατάργηση του καθεστώτος της δουλοπαροικίας το 1861, οπότε και ανατράπηκε ο κυρίαρχος ρόλος των ευγενών γαιοκτημόνων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ρωσίας(Ράπτης, 1998, σ. 218). Μέχρι τότε, η Ρωσία παρουσίαζε το ίδιο πολιτικό σύστημα που είχε εισαγάγει ο τσάρος Πέτρος ο Μέγας(1696-1725) με αποτέλεσμα οι οικονομικές δραστηριότητες να εξακολουθούν να ρυθμίζονται από τον τσάρο. Όπως είναι λογικό, το αυταρχικό σύστημα εξουσίας του τσάρου ανέβαλε για αρκετά χρόνια τη διαδικασία της εκβιομηχάνισης και τον πολιτικό εκσυγχρονισμό που είχε συντελεστεί ήδη στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη(Ράπτης, 2000, σ. 137). Γεγονός αποτελεί, άλλωστε, ότι τον καιρό που πρωτοεμφανίστηκε το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής στη Δυτική Ευρώπη, έπειτα από τις εξεγέρσεις των αγροτών και την ενδυνάμωση των εμπόρων και των βιοτεχνών των πόλεων, ακριβώς τότε στη Ρωσία το φεουδαρχικό σύστημα οικονομικών σχέσεων έφθανε στην πλήρη ωριμότητά του(Θεοδώρου, 1997). Αυτή η καθυστερημένη, σε σχέση με τις υπόλοιπες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, κατάργηση της δουλοπαροικίας, παρεμπόδιζε τους θεσμούς να ακολουθήσουν το δρόμο της ευρωπαϊκής ανάπτυξης και επιβράδυνε την άνοδο της αστικής τάξης που σταδιακά κέρδισε έδαφος έναντι της παλιάς αριστοκρατίας.

Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890, οπότε και άρχισε να αλλάζει το πολιτικό τοπίο με τον σταδιακό εκδημοκρατισμό της ρωσικής κοινωνίας και οικονομίας, ενώ το 1903 οι διανοούμενοι και επιχειρηματίες αστοί και γαιοκτήμονες αξίωσαν τον αστικό εκσυγχρονισμό και περιορισμό της εξουσίας του τσάρου. Παράλληλα ο σοσιαλισμός αποκτούσε ολοένα και περισσότερη απήχηση στους εργάτες, με την συγκρότηση του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος αλλά και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος να συνιστά σπουδαίο πολιτικό γεγονός που προμήνυε τις κομβικές πολιτικές ανακατατάξεις που θα ακολουθήσουν(Ράπτης, 2000, σ. 138).

Όπως αναφέρει και ο Κώστας Ράπτης(1998, σ. 224) «οι αστοί του χρήματος αποτελούσαν την εξ ορισμού νέα τάξη, φορέα της εκβιομηχάνισης και του εκσυγχρονισμού[…] Οι μεγαλοαστοί κινούσαν τα νήματα της οικονομίας και διαμόρφωναν σε μεγάλο βαθμό τις τύχες των κοινωνιών των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών κατά τον 19ο αιώνα». Σύμφωνα με τον ίδιο(Ράπτης, 1998, σ. 225), οι επιχειρηματίες αυτοί δεν αποτελούσαν μια ενιαία οικονομική και πολιτική ομάδα, μιας και «κινούνταν με γνώμονα τα στενά επιχειρηματικά τους συμφέροντα», κι αυτό γιατί η επιχείρησή τους συνιστούσε τον θεμελιώδη πυρήνα της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής αλλά και προσωπικής ισχύς τους.

Από τα παραπάνω εύκολα κατανοούμε το κλίμα οικονομικού ορθολογισμού και αποσταθεροποίησης που επικράτησε την περίοδο εκείνη και επέβαλε πολυάριθμες αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ρωσίας. Μοιραία, οι παραδοσιακές αξίες και ο παλιός τρόπος ζωής υποχωρούν μπροστά στην ιστορική αναγκαιότητα για ένα νέο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, στα πρότυπα της Δύσης.

Πηγή:«Παπαθανασίου Δημήτρης», «Η αναβίωση του δραματουργικού μύθου του Βυσσινόκηπου του Τσέχωφ στο Κίεβο του Σέρχιο Μπλάνκο: μια συγκριτική μελέτη των δύο έργων» Διπλωματική Εργασία 

Ο Δον Φραντσέσκο του Τολέδο τελικά δεν υπήρξε...;

 Για όσους ενδιαφέρονται για τα γεγονότα της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με νέες μελέτες ο Δον Φρατζεσκο του Τολέδο που υποτίθεται ότι ήταν συγγενής του τελευταίου Αυτοκράτορα και πολέμησε στο πλευρό του τις τελευταίες στιγμές, δεν υπήρξε.

 Οι νέες έρευνες τοποθετούνται ότι σε καμία άλλη πρωτογενές πηγή δεν αναφέρεται ο Δον Φρατζεσκο, ενώ τον παρουσιάζει μόνο ο Ψευδο Φρατζης στο χρονικό του. Το Μεγάλο Χρονικό του Ψευδο Φρατζή γράφτηκε τον 16ο μΧ αιώνα πολύ μετά τα γεγονότα από τον Μακάριο Μελισσινό ( υπάρχει και τοι Μικρό που τοι έχει γράψει ο ίδιος ο Γεώργιος Σφρατζης). 

Ο λόγος που πρόσθεσε τον πλασματικό αυτό χαρακτήρα (όπως πρόσθεσε και άλλα πράγματα ) ήταν για να ευχαριστήσει μια φιλική οικογένεια προς αυτόν που είχε καταγωγή από την Καστίλη. Ωστόσο σε αυτόν τον χαρακτήρα ενσαρκώνεται η γενναιότητα και το μαχητικό πνεύμα των ιπποτών της Καστίλης και της Αραγονίας που πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων το 1453 μΧ.

Στον πίνακα: Οθωμανός σιπαχης μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης δίπλα στο νεκρό μισθοφόρο από την Αραγωνα . Έργο του Χοσέ Ντάνιελ Καμπρέρα Πένα

Σκοτάδι το μεσημέρι, του Σίντνεϊ Κίγκσλεϊ. Ραδιοφωνικό Θέατρο.

Στο σκοτεινό κόσμο της Στανλινικής περιόδου, στην πρώην Σοβιετική Ένωση του μεσοπολέμου θα επιχειρήσει να σας μεταφέρει απόψε η Διαδρομή,  με το αριστούργημα του Άρθουρ Κίγκσλεϊ "Σκοτάδι το μεσημέρι". Το έργο είναι βασισμένο σε μια νουβέλα του Άρθουρ Κέσλερ.

Υπόθεση: 

Ένας άνδρας που ονομάζεται Rubashov βρίσκεται στη φυλακή. Σε όλη του τη ζωή υπηρετούσε τα ιδεώδη της Ρωσικής Επανάστασης. Τώρα βρίσκεται φυλακισμένος και τον κατηγορούν ότι άλλαξε στρατόπεδο. Οι αναμνήσεις από την μέχρι τώρα ζωή του ανακαλούνται στη μνήμη του και το μυαλό του βασανίζεται προσπαθώντας να αποφασίσει για το ποια θα πρέπει να είναι η στάση του απέναντι στους ανακριτές του που είναι αποφασισμένοι να αποσπάσουν την ομολογία για τα εγκλήματα του.

Επιπλέον στοιχεία για το έργο:

 Όταν δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1940, το δυστοπικό κατηγορητήριο του Arthur Koestler για το Σταλινισμό, το Darkness at Noon, χαιρετίστηκε ως σπερματικό έργο. Η ιστορία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις ενός κάποτε ισχυρού σοβιετικού επαναστάτη, ο οποίος συνελήφθη και δοκίμασε για προδοσία από το καθεστώς που βήθησε με όλες τις δυνάμεις του να καθιερωθεί στην ΕΣΣΔ, θεωρήθηκε «ένα κομμάτι λαμπρής λογοτεχνίας»όπως του Τζορτζ Όργουελ. Σήμερα θεωρείται ως ένα από τα έργα που προειδοποίησε τη Δύση για την πραγματικότητα του καθεστώτος του Στάλιν και είναι ένα από τα πιο διάσημα πολιτικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα.

Τώρα, σχεδόν 80 χρόνια αργότερα, το πρωτότυπο κείμενο του Ούγγρου-Βρετανού συγγραφέα δημοσιεύεται για πρώτη φορά στα Αγγλικά αφού ένας Γερμανός μαθητής ανακάλυψε ένα αντίγραφο άνθρακα που είχε χαθεί από το 1940

Ο Koestler είχε πρωσοπική πείρα από τον κομουνισμό ήταν ενεργό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος έως ότου παραιτήθηκε, απογοητευμένος, κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του Στάλιν το 1938. Επανεξέταση του 1941 για τον New Statesman, «είναι ίσως πολύτιμη ως ερμηνεία των« ομολογιών »της Μόσχας από κάποιον με εσωτερική γνώση ολοκληρωτικών μεθόδων».

Αλλά το πρωτότυπο χειρόγραφο, γραμμένο ενώ ο Koestler ήταν στn νότια  Γαλλία το καλοκαίρι του 1939 και ολοκληρώθηκε στο Παρίσι το 1940, έχει χαθεί για δεκαετίες. Το μόνο γνωστό αντίγραφο ήταν η αγγλική μετάφραση που έγινε από τη φίλη του συγγραφέα, τη Βρετανίδα γλύπτρια Daphne Hardy. Μια 21χρονη φοιτήτρια τέχνης εκείνη την εποχή, η Χάρντι δεν είχε προηγούμενη εμπειρία μετάφρασης, αλλά όταν ολοκλήρωσε το έργο έστειλε την αγγλική έκδοση στον εκδότη Jonathan Cape στο Λονδίνο, με τον Koestler να δημοσιεύει το αντίγραφο του άνθρακα στα γερμανικά σε έναν εκδότη στην Ελβετία . Το ζευγάρι έφυγε από το Παρίσι λίγες ημέρες αργότερα όταν έφτασαν τα γερμανικά στρατεύματα, με τη μετάφραση του Χάρντι να πιστεύεται ότι ήταν το μόνο αντίγραφο που επέζησε.

Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Γερμανός μεταπτυχιακός φοιτητής Matthias Wessel βρήκε το πρωτότυπο γερμανικό αντίγραφο άνθρακα του Koestler από το 1940 στο αρχείο του Emil Oprecht, ιδρυτή του εκδοτικού οίκου Europa στη Ζυρίχη. Το όνομα στη σελίδα τίτλου ήταν Rubaschow, η γερμανική ορθογραφία του πρωταγωνιστή του Koestler, Rubashov. το όνομα του συγγραφέα που δόθηκε ως A Koestler. Κάθε σελίδα είχε σφραγιστεί από το γραφείο του γαλλικού λογοκριτή, δείχνοντας ότι είχε σταλεί από το Παρίσι κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μια νέα αγγλική μετάφραση του Philip Boehm έχει πλέον δημοσιευτεί από την Vintage, με βάση το πρωτότυπο που ανακαλύφθηκε ξανά.

Ο εκλεκτής ποιότητας ανώτερος συντάκτης Charlotte Knight είπε ότι ήταν πολύ περήφανοι που το δημοσίευσαν. «Αυτό το βιβλίο είναι ένα κλασικό κρύο του 20ου αιώνα, αλλά αν υπήρχε ποτέ μια στιγμή να το διαβάσει ή να το ξαναδιαβάσει, είναι τώρα», είπε. "Το σκοτάδι στο μεσημέρι είναι μια δυστοπία  πρώτης τάξης. Με βάση την πραγματικότητα, η σοβιετική δικτατορία που απεικονίζει ο Koestler είναι τόσο στριμμένη, παράλογη και τρομακτική όσο οποιαδήποτε επιστημονική φαντασία ".

Ο Boehm χαρακτήρισε τον Rubashov "μία από τις σπουδαίες λογοτεχνικές εφευρέσεις του 20ού αιώνα: ήρωας της εποχής του, του οποίου το μοιραίο ελάττωμα είναι ότι ενσωματώνεται στην ίδια την ανθρωπότητά του. Και πόσοι από εμάς επιτρέπουμε στην ιδεολογία να συγχέει την κρίση και την προσωπική πεποίθηση να υπερισχύει της συμπόνιας. Τι προνόμιο να μπορέσω να τον επαναφέρω στη μετάφραση"!

Ο βιογράφος του Koestler Michael Scammell λέει στην εισαγωγή του ότι ενώ η μετάφραση του Hardy είναι «ζωντανή και άπταιστη» παρά την έλλειψη εμπειρίας, αποκαλύπτει επίσης σημάδια των δυσκολιών που είχε αντιμετωπίσει.

«Αναγκάστηκε από τις περιστάσεις να εργάζεται βιαστικά, χωρίς λεξικά ή άλλους πόρους διαθέσιμους για διαβούλευση, κάτι που αποκάλυψε την κατανοητή έλλειψη εξοικείωσής της με τον σοβιετικό και ναζιστικό μηχανισμό ολοκληρωτισμού», γράφει η Scammell. Αναγκάζοντας να αυτοσχεδιάσω, μερικές φορές έκανε λάθη όπως η χρήση της «ακρόασης» για τη γερμανική «ανάκριση», την οποία είπε ο Scammell «έκανε αυτά τα καθεστώτα να φαίνονται κάπως πιο μαλακά και πιο πολιτισμένα από ό, τι ήταν πραγματικά».

Ο Scammell γράφει ότι η μετάφραση του Boehm μετατρέπει το μυθιστόρημα του Koestler σε "μια πιο τραγανή ανάγνωση¨ από πριν. ¨Η πεζογραφία είναι πιο σφιχτή, ο διάλογος καθαρότερος, ο τόνος πιο ειρωνικός και οι περιπλοκές της μαρξιστικής-λενινιστικής διαλεκτικής πιο εύπεπτες… Το αποτέλεσμα για τον αναγνώστη είναι να κυνηγήσει έναν οικείο πίνακα που είχε αφαιρέσει στρώματα βερνικιού και σκόνης για να αποκαλύψει εικόνες και χρώματα σε πολύ πιο έντονο φως".

Σε κάθε περίπτωση ο ακροατής αισθάνεται να πνίγεται από την ασφυκτική ατμόσφαιρα του κομουνιστικού καθεστώτος, μέσα σ' αυτόν τον σκοτεινό κόσμο ο Ρουμπάσοφ αποτελεί μία μικρή λαμπερή όραση...

Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Τσάγκας, Κώστας Καρλής, Λουκιανός Ροζάν, Τότης Ντανιέλος, Μάκης Πανώριος, Μαρία Μοσχολιού, Βασίλης Παπανίκας, Δημήτρης Ιωακημίδης, Γιάννης Αργύρης, Δημήτρης Μαλαβέτας, Σπύρος Ολύμπιος, Τρύφων Καρατζάς, Γιώργος Χριστόπουλος, Δημήτρης Δουνάκης,

     

                                                              

Ο Γιάννης Αργύρης

                                            Η μεταφόρτωση έγινε από το Glob TV:

Πηγές: The guardian, Openlibrary.com

Άλωση...

Η περσινή ανάρτηση του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά σχετικά με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους...

Αββάς Δωρόθεος

Όλες οι παγίδες καταστρέφονται
Ούτε ο φόβος του Θεού, ούτε η ελεημοσύνη, ούτε η εγκράτεια, ούτε καμιά άλλη αρετή δεν μπορεί να κατορθωθεί χωρίς την ταπεινοφροσύνη. Γι’ αυτό «περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο χρειαζόμαστε την ταπεινοφροσύνη», για να είμαστε έτοιμοι σε κάθε λόγο που ακούμε, να λέμε «συγχώρεσέ με». Γιατί με την ταπεινοφροσύνη όλες οι παγίδες του εχθρού και αντιπάλου καταστρέφονται.
  Αββάς Δωρόθεος