Την περίοδο που προηγήθηκε αλλά και ακολούθησε το ανέβασμα του Βυσσινόκηπου στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, σημειώθηκαν σημαντικές μεταβολές στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο της Ρωσίας. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για μια περίοδο έντονων κοινωνικών μεταβάσεων, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που ακολούθησαν και σημάδεψαν τη Ρωσία των αρχών του 20ου αιώνα. Γι’ αυτό και ο Καλλέργης(1986, σ. 13 όπ. αναφ. στο Τσέχωφ 1904/2010) χαρακτηρίζει τον Βυσσινόκηπο «ένα αριστουργηματικό προφητικό θεατρικό έργο που εγκαινίασε την είσοδο της ρωσικής λογοτεχνίας στον 20ό αιώνα» και στο οποίο συμπυκνώνονται «οι κοινωνικές εξελίξεις και ανακατατάξεις της εποχής εκείνης, οι οποίες θα κορυφωθούν με τη μεγάλη επανάσταση του Οκτώβρη 1917».
Δεν χωρά αμφιβολία ότι τομή στις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις την περίοδο που προηγήθηκε του Βυσσινόκηπου, αποτέλεσε η κατάργηση του καθεστώτος της δουλοπαροικίας το 1861, οπότε και ανατράπηκε ο κυρίαρχος ρόλος των ευγενών γαιοκτημόνων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ρωσίας(Ράπτης, 1998, σ. 218). Μέχρι τότε, η Ρωσία παρουσίαζε το ίδιο πολιτικό σύστημα που είχε εισαγάγει ο τσάρος Πέτρος ο Μέγας(1696-1725) με αποτέλεσμα οι οικονομικές δραστηριότητες να εξακολουθούν να ρυθμίζονται από τον τσάρο. Όπως είναι λογικό, το αυταρχικό σύστημα εξουσίας του τσάρου ανέβαλε για αρκετά χρόνια τη διαδικασία της εκβιομηχάνισης και τον πολιτικό εκσυγχρονισμό που είχε συντελεστεί ήδη στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη(Ράπτης, 2000, σ. 137). Γεγονός αποτελεί, άλλωστε, ότι τον καιρό που πρωτοεμφανίστηκε το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής στη Δυτική Ευρώπη, έπειτα από τις εξεγέρσεις των αγροτών και την ενδυνάμωση των εμπόρων και των βιοτεχνών των πόλεων, ακριβώς τότε στη Ρωσία το φεουδαρχικό σύστημα οικονομικών σχέσεων έφθανε στην πλήρη ωριμότητά του(Θεοδώρου, 1997). Αυτή η καθυστερημένη, σε σχέση με τις υπόλοιπες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, κατάργηση της δουλοπαροικίας, παρεμπόδιζε τους θεσμούς να ακολουθήσουν το δρόμο της ευρωπαϊκής ανάπτυξης και επιβράδυνε την άνοδο της αστικής τάξης που σταδιακά κέρδισε έδαφος έναντι της παλιάς αριστοκρατίας.
Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890, οπότε και άρχισε να αλλάζει το πολιτικό τοπίο με τον σταδιακό εκδημοκρατισμό της ρωσικής κοινωνίας και οικονομίας, ενώ το 1903 οι διανοούμενοι και επιχειρηματίες αστοί και γαιοκτήμονες αξίωσαν τον αστικό εκσυγχρονισμό και περιορισμό της εξουσίας του τσάρου. Παράλληλα ο σοσιαλισμός αποκτούσε ολοένα και περισσότερη απήχηση στους εργάτες, με την συγκρότηση του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος αλλά και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος να συνιστά σπουδαίο πολιτικό γεγονός που προμήνυε τις κομβικές πολιτικές ανακατατάξεις που θα ακολουθήσουν(Ράπτης, 2000, σ. 138).
Όπως αναφέρει και ο Κώστας Ράπτης(1998, σ. 224) «οι αστοί του χρήματος αποτελούσαν την εξ ορισμού νέα τάξη, φορέα της εκβιομηχάνισης και του εκσυγχρονισμού[…] Οι μεγαλοαστοί κινούσαν τα νήματα της οικονομίας και διαμόρφωναν σε μεγάλο βαθμό τις τύχες των κοινωνιών των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών κατά τον 19ο αιώνα». Σύμφωνα με τον ίδιο(Ράπτης, 1998, σ. 225), οι επιχειρηματίες αυτοί δεν αποτελούσαν μια ενιαία οικονομική και πολιτική ομάδα, μιας και «κινούνταν με γνώμονα τα στενά επιχειρηματικά τους συμφέροντα», κι αυτό γιατί η επιχείρησή τους συνιστούσε τον θεμελιώδη πυρήνα της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής αλλά και προσωπικής ισχύς τους.
Από τα παραπάνω εύκολα κατανοούμε το κλίμα οικονομικού ορθολογισμού και αποσταθεροποίησης που επικράτησε την περίοδο εκείνη και επέβαλε πολυάριθμες αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ρωσίας. Μοιραία, οι παραδοσιακές αξίες και ο παλιός τρόπος ζωής υποχωρούν μπροστά στην ιστορική αναγκαιότητα για ένα νέο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, στα πρότυπα της Δύσης.
Πηγή:«Παπαθανασίου Δημήτρης», «Η αναβίωση του δραματουργικού μύθου του Βυσσινόκηπου του Τσέχωφ στο Κίεβο του Σέρχιο Μπλάνκο: μια συγκριτική μελέτη των δύο έργων» Διπλωματική Εργασία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου