Η Ελλάδα είναι η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που αντιμετωπίζει ακόμη και σήμερα πρόβλημα εγχώριας τρομοκρατίας. Ή, για να το πω ακριβέστερα, η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα όπου η τρομοκρατία αποτελεί ακόμη ζήτημα της πολιτικής ζωής.
Τις τελευταίες εβδομάδες, πυρήνες, ευάριθμοι μεν, πλην όμως πείσμονες και απαιτητικοί, έκλειναν τους δρόμους για να συμπαρασταθούν στον Κουφοντίνα.
Η αξιωματική αντιπολίτευση, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι δεν υποκινούσε τις εκδηλώσεις συμπαράστασης, τις υιοθέτησε. Φτάνει και μόνον η κατηγορία ότι αν η κυβέρνηση δεν υιοθετήσει τα αιτήματά του, θα υθύνεται για τον θάνατό του.
Η δεκαετία του ’70 δεν είναι και τόσο μακρινή. Και για όσους την έζησαν, η δράση της ευρωπαϊκής τρομοκρατίας είναι βίωμα. Ο χάρτης ήταν κατάστικτος από τους πυρήνες της. Στην Αγγλία ο IRA, στη Γερμανία οι Μπάαντερ – Μάινχοφ, στην Ιταλία οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, στη Γαλλία η Action directe, στην Ισπανία η ΕΤΑ, στην Ελλάδα η «17 Νοέμβρη». Τα Μολυβένια Χρόνια, που κορυφώθηκαν με τη δολοφονία του Αλντο Μόρο, άφησαν ουλές στην ιταλική κοινωνία. Αν και δεν είμαι ιστορικός, δικαιούμαι να πιστεύω ότι το θαύμα της κλασικής ιταλικής κωμωδίας πεθαίνει μετά το πέρασμα της τρομοκρατίας. Σαν να φοβήθηκαν με τον εαυτό τους και να έχασαν τον λυτρωτικό αυτοσαρκασμό που τους είχε κρατήσει όρθιους μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εμείς εδώ την τρομοκρατία την αντιμετωπίσαμε με τη γνώριμη ελαφρότητα που μας διακρίνει. Για χρόνια οι προκηρύξεις της 17Ν που δημοσίευε η «Ελευθεροτυπία» γίνονταν αντικείμενο συζήτησης στον αργόσχολο πληθυσμό των διανοουμένων της Αριστεράς. Κακογραμμένα κείμενα, γεμάτα στερεότυπα ενός πρωτόλειου μαρξισμού, που κανείς δεν θα τα διάβαζε αν δεν έσερναν πίσω τους την απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής. Θα μου πείτε, για τους περισσότερους από δαύτους ήταν ό,τι πιο σοβαρό είχαν διαβάσει στη ζωή τους.
Η Αριστερά του Κύρκου και του Φλωράκη απεχθανόταν την τρομοκρατία. Είχαν διακινδυνεύσει τη ζωή τους για να μπουν στο Κοινοβούλιο και είχαν μάθει να σέβονται τη δημοκρατία. Ας μην ξεχνάμε ότι οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούσαν τότε δεν συνέδεαν τη 17Ν με τα δύο Κ.Κ. Τη συνέδεαν με το ΠΑΚ, τον πρόγονο του ΠΑΣΟΚ, το οποίο ως ηγεμονική δύναμη διατηρούσε ενεργή τη σύγκρουση του Εμφυλίου. Και αν η σύγκρουση ήταν φαντασιακή, για τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, οι δολοφόνοι της 17Ν προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι είχε πραγματικό αντίκρισμα.