Πολιτισμική Διαδρομή

Αλλαγή στρατοπέδου Μακεδονικών πληθυσμών

Ήταν συχνό φαινόμενο η αλλαγή στρατοπέδου του πληθυσμού μίας περιοχής κατά τα κρίσιμα χρόνια λίγο πριν την έκρηξη των βαλκανικών πολέμων.

Βούλγαροι Κομιτατζήδες-Ίλιντεν

Η αλλαγή συνέβαινε πολλές φορές εξαιτίας της ασκούμενης τρομοκρατίας από ένοπλες συμμορίες.

Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση που αναφέρει ο δάσκαλος του χωριού Καΐλη (Βραχιά) Ιωάννης Ξάνθος με επιστολή του την 23-05-1904 προς τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και αφορά χωρία της περιοχής των Γιαννιτσων.

«δυσάρεστον και ελεεινήν κατάστασιν των πλησιοχώρων Γενιτσών, διότι εντός μίας
και ημίσεως εβδομάδος δια της καταπιέσεως του Κομιτάτου κατήντησαν όλα τα άνω
λεχθέντα χωρία να σώσουν υπογραφάς ότι θα γίνωσι Βούλγαροι»

Αποκαρδιωτική είναι και η αναφορά του προξένου της Θεσσαλονίκης Λάμπρου Κορομηλά που συντάχθηκε λίγες ημέρες μετά (30-05-1904) προς τον υπουργό εξωτερικών Ρωμανό και αφορά το ίδιο θέμα:

«ολόκληρον το έδαφος του σαντζακιού της Θεσσαλονίκης έχει καταπατηθή παρά των
βουλγαρικών συμμοριών, ων δια των ετών ενισχυθείς οργανισμός επέτρεψε να πραγματωθή εντός ενός μόνον μηνός η διαταγή της εκβιάσεως πάντων των χωριών εις υπογραφήν αναφορών υπέρ του σχίσματος»

Προπαγάνδα και τρομοκρατία οδηγούσαν ολόκληρους πληθυσμούς στην αλλαγή στρατοπέδου και εθνικής συνείδησης...

ΛΕΡΝΑ

Η Λέρνα αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές προϊστορικές θέσεις στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα χαμηλό λόφο (5,5 μ.) ο οποίος συσσωρεύει 5.500 χρόνια αλλεπάλληλης κατοίκησης περίπου μεταξύ 7000 και 1000 π.Χ.

Οι κάτοικοι της έλεγχαν θαλάσσιους και εμπορικούς δρόμους και γενικότερα την είσοδο της Αρκαδίας. Ήταν θέση στρατηγικής σημασίας θέση καθώς είχε πρόσβαση στη θάλασσα και στα κοντινά βουνά.

Οι κύριες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν συστηματικά μεταξύ 1952-1958 από την αμερικάνικη σχολή κλασικών σπουδών.

Η πρώτη εγκατάσταση χρονολογείται μεταξύ 6500 και 5300 π.Χ. δηλαδή στην αρχαιότερη και μέση Νεολιθική.

Στη συγκεκριμένη περίοδο κυριάρχησε η γεωργία και η κτηνοτροφία, ακόμη κατασκευάζονταν πήλινα σκεύη, ενώ δέσποζε η οικία Κεραμών. Το μνημειώδες διώροφο κτίριο στο στρώμα καταστροφής του οποίου βρέθηκαν πολλά πήλινα κεραμίδια και καταστράφηκε από φωτιά πριν την περάτωση του και ίσως από την έλευση νέων κατοίκων. Η πολύπλοκη αρχιτεκτονική δομή του οδήγησε στην άποψη ότι ήταν εμπορικό και διοικητικό κέντρο καθώς και στην υποστήριξη της ύπαρξης πρώιμου αστικού συστήματος με κεντρική διοίκηση.

Η μεγάλη ακμή επήλθε μεταξύ 2750/2700-2300/2200 π.Χ.

Σε αυτήν ανήκουν: α) οχυρωματικός

περίβολος, με δύο πεταλόσχημους πύργους, ο οποίος

προφανώς περιέβαλε όλο τον οικισμό και ο οποίος

επισκευάστηκε αρκετές φορές, έπαψε όμως να

χρησιμοποιείται στο τέλος της πρωτοελλαδικής ΙΙ περιόδου

(2-13), β) ορθογώνιες, συνήθως μονόχωρες οικίες (14-

15) και γ) το μεγάλο, ορθογώνιο, επίμηκες κτίριο BG,

διαστάσεων 20x12 μ., από το οποίο προέρχεται μεγάλη

πήλινη εστία με εμπίεστη διακόσμηση σφραγιδοκύλινδρου

στο χείλος. (Ε. Σαρρή)

Κατά τη μέση εποχή του Χαλκού ο οικισμός θα ακμάσει και θα παρατηρηθεί συστηματοποίηση της αγροτικής παραγωγής καθώς και εμπορικές σχέσεις με τα νησιά του Αιγαίου.

Ακόμη οι νεκροί θα εξακολουθήσουν να θάβονται εντός πόλης.

Κατά την Μυκηναϊκή περίοδο ο οικισμός θα εξακολουθήσει να υπάρχει πλην όμως θα βρεθεί στη σκιά των Μυκηνών και της Τίρυνθας .

Από τα τέλη της μέσης εποχής του Χαλκού και τη

μετάβαση προς την ύστερη (1700/1675-1600 π.Χ.: Λέρνα

VI) διατηρούνται δύο μνημειακοί λακκοειδείς τάφοι (25-

26) που κατασκευάζονται μέσα στα ερείπια της «Οικίας

των Κεράμων» και ακολουθούν τον τύπο των αντίστοιχων

πλούσιων τάφων των Μυκηνών. Κατά τη μυκηναϊκή εποχή

(14ος-13ος αι. π.Χ.: Λέρνα VIΙ), ο οικισμός εξακολουθεί να είναι

ακμαίος, υπό τη σκιά όμως των Μυκηνών και της Τίρυνθας.

Με το τέλος της εποχής του Χαλκού επέρχεται ουσιαστικά

και το τέλος του οικισμού της Λέρνας. Λιγοστά ευρήματα

μαρτυρούν περιορισμένη χρήση του χώρου κατά τους

ιστορικούς χρόνους. Κυκλικός κλίβανος καταλαμβάνει τη

ρωμαϊκή εποχή τμήμα της πρωτοελλαδικής οχύρωσης. (Ε. Σαρρή)

(Το υλικό αντλήθηκε από κείμενα της Ε. Σαρρή)

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ ΣΗΜΕΡΑ.

Στη χώρα μας κυριαρχεί η λογική του παραλόγου, αντί να συζητάμε την ύπαρξη Ελληνικής μειονότητας στα Σκόπια (λογική) αναλωνόμαστε στο να επιχειρηματολογούμε (κατά ως συνήθως) για την ανύπαρκτη "Μακεδονική'' μειονότητα της βόρειας Ελλάδας (παραλογισμός).

Τα στοιχεία που θα σας παραθέσω δεν προέρχονται από κάποια περιθωριακή πηγή του διαδικτύου ή από κάποιον τηλεπαρουσιαστή-πλασιέ βιβλίων, στερούμενα παντελώς επιστημονικού κύρους (σύγχρονος σκοταδισμός), αλλά από τον Δεύτερο Τόμο του Ελληνισμού της Διασποράς (Ο Ελληνισμός της Διασποράς στην Ευρώπη, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 2003) και πιο συγκεκριμένα στις σελίδες 227-228 (δημογραφικά στοιχεία για τον ελληνισμό στη ΠΓΔΜ , παράγραφος 7.4.3) του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, υλικό το οποίο διδάσκεται στην ενότητα ΕΛΠ 43 (Ελληνισμός της Διασποράς) στη σχολή του Ελληνικού Πολιτισμού (σχολή στην οποία είχα την τύχη να φοιτήσω).

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Σίγουρα στη χώρα μας υπάρχουν κάποιες εκατοντάδες ελληνόφωνων με σλάβικη συνείδηση συγκεντρωμένοι κυρίως στην περιοχή της Φλώρινας. Πρόκειται κατά βάση για παραπλανημένους Έλληνες οι οποίοι χρήζουν επιμελημένης διαφώτισης (και όχι διώξεων) από το Ελληνικό έθνος και κράτος προκειμένου να επανέλθουν στον Ελληνισμό. Φυσικά υπάρχουν και πείσμονες σλάβικης καταγωγής πράκτορες που ασκούν ανθελληνική προπαγάνδα με τους οποίους θα πρέπει να ασχολούνται (όπως και ασχολούνται) εξειδικευμένες υπηρεσίες του ελληνικού κράτους προκειμένου να αντιμετωπιστούν. Το παρόν άρθρο όμως δεν προτίθεται να ασχοληθεί με την κατάσταση των σλάβικης συνείδησης λιγοστών ελληνόφωνων που διαβιούν νοτίως των συνόρων με τα Σκόπια αλλά με τους δεκάδες χιλιάδες ελληνικής συνείδησης που κατοικούν βορείως της μεθοριακής γραμμής.

Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα διδάσκονται στους φοιτητές του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου το 1941 (αρχικά) στην απογραφή που πραγματοποιήθηκε από τις γερμανικές αρχές κατοχής, διαπιστώθηκε ότι το 12% του τότε πληθυσμού (περίπου 100.000) άνθρωποι δήλωσαν Έλληνες και Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Στο ξεκίνημα λοιπόν της γερμανικής κατοχής στην περιοχή, η οποία θα εξελίσσονταν σε βουλγάρικη 100000 δήλωναν Έλληνες. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΉ ΑΥΤΉ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΣΤΟΙΧΕΊΟ ΉΤΑΝ ΗΤΤΗΜΈΝΟ. Ήταν δηλαδή στο στρατόπεδο των ηττημένων του ΄Β παγκοσμίου πολέμου, και όχι μόνο αυτό αλλά επέκειτο και βουλγάρικη κατοχή με ότι αυτό θα σήμαινε (ήταν νωπές οι μνήμες της βουλγάρικης πολιτικής στη Μακεδονία κατά τους βαλκανικούς πολέμους και κατά τη διάρκεια του Ά παγκόσμιου πολέμου καθώς πολλοί ακόμη ήταν εν ζωή). Οι Έλληνες λοιπόν της περιοχής (σλαβόφωνοι και ελληνόφωνοι) θα βρουν το σθένος να δηλώσουν την καταγωγή τους μέσα σ' αυτές τις συνθήκες.

Στο σημείο αυτό θα προκύψει όμως και μία εύλογη απορία η οποία σίγουρα αποτελεί και ρητορική ερώτηση σε όλους ( η οποία θα προκύπτει από δω και πέρα σε κάθε βήμα-τμήμα του άρθρου) καθώς η απάντηση είναι αυτονόητη... Δεν υπήρξαν και αρκετοί Έλληνες φοβούμενοι τα αντίποινα ή την κακή ενδεχομένως και σύμφωνα με την εμπειρία του παρελθόντος μεταχείριση καθώς ήταν και εντελώς απροστάτευτοι στη συγκεκριμένη συγκυρία που έκρυψαν την καταγωγή τους; Δεν αποτελεί όμως αντικείμενο έρευνας αυτό επί του παρόντος .

Το 1951 θα απογραφεί εκ νέου ο Ελληνισμός της περιοχής και ανεπίσημα ο αριθμός των Ελλήνων θα ανέβει στις 160.000 (τα στοιχεία που μας παραθέτει το Ε.Α.Π.είναι πιο αναλυτικά 100.000 Βλάχοι, 25.000 γηγενείς, 3.000 Σαρακατσάνοι και 32.000 πολιτικοί πρόσφυγες). Το πολιτικό καθεστώς της Γιουγκοσλαβίας είναι πια κομουνιστικό, ανελεύθερο δηλαδή, και επιχειρείται κρατική προσπάθεια "μακεδονοποίησης" του πληθυσμού. Παρόλα αυτά 24.000 περίπου από αυτούς δηλώνουν και πάλι με σθένος μη Μακεδόνες. Το ρητορικό ερώτημα της προηγούμενης παραγράφου τίθεται και σ'αυτό το
σημείο.

Τελευταία στοιχεία που θα μας παραθέσει το Ε.Α.Π. θα αφορούν την απογραφή του 1991 η οποία και δεν θα κοινοποιηθεί από τις Αρχές της ΠΓΔΜ πλήρως για ευνόητους φυσικά λόγους. Πληροφορίες ωστόσο που δημοσιεύτηκαν στο τύπο ανέφεραν ότι το 12 με 18% του πληθυσμού δήλωσε ότι έχει Ελληνική εθνική συνείδηση (Αγγελόπουλος, 1992, σ. 202-204) σε απογραφικά δελτία ή δημοσκοπίσεις. Η εκτίμηση όπως αναφέρει και η ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ για τον αριθμό των Ελλήνων είναι 250.000 . Όλα αυτά και πάλι χωρίς να λαμβάνεται υπόψη και ο σκοτεινός αριθμός των Ελλήνων, αυτών δηλαδή των οποίων για διάφορους λόγους (συμφέρον, φόβος αντιποίνων κλπ) δεν δηλώνουν την Ελληνική τους καταγωγή.

Ενδεικτικό της επικρατούσας κατάστασης θα αποτελέσει και η δήλωση (ανεπίσημη και φραστική) του πρώην προέδρου των Σκοπίων Κ. Γκλιγκόρωφ ότι η Ελληνική Εθνική Μειονότητα στη Χώρα του ανέρχεται σε 100.000 ανθρώπους (Βακαλόπουλος 1998β, σ 215).

Παρακάτω την παράγραφο 7.4.4 του ίδιου εγχειρήματος (σελ. 228) το ΕΑΠ μας πληροφορεί για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες των Σκοπίων (επίσημη αναγνώριση, δυνατότητα χρήσης της ελληνικής γλώσσας στην άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων, εκπαίδευση των παιδιών κλπ). Όλα αυτά δηλαδή που απολαμβάνει κάθε αναγνωρισμένη μειονότητα στην Ευρώπη (Γαρούφας 1992). Δεν πρέπει να παραβλέψουμε ακόμη και τα κρούσματα βιαιοπραγίας που ασκούνται από σκοπιανές εθνικιστικές ομάδες. Όλα αυτά όμως θα αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας στο μέλλον από εμάς.

Η προσέγγιση μας στο φαινόμενο της λογικής του παραλόγου κλείνει προσωρινά εδώ. Η Πολιτισμική Διαδρομή όμως θα επανέλθει σύντομα στο θέμα.

Το φως του γκαζιού, του Πάτρικ Χάμιλτον. Ραδιοφωνικό θέατρο

Στο Λονδίνο μιας άλλης εποχής πρόκειται να σας μεταφέρει απόψε η Διαδρομή.

Πρόκειται να σας παρουσιάσουμε το έργο του Πάτρικ Χάμιλτον " Το φώς του γκαζιού" που διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα.

Για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα η Πολιτισμική Διαδρομή θα σας παρουσιάσει ένα έργο του διάσημου Βρετανού συγγραφέα Πάτρικ Χάμιλτον.

Η εξέλιξη του έργου:

Στο σκοτεινό Λονδίνο του 1890 κάθε βράδυ, όταν ο Τζακ πηγαίνει στην πόλη, η γυναίκα του η Μπέλλα μένει μόνη στο σπίτι και προσπαθεί να εξηγήσει τη μυστηριώδη εξαφάνιση αντικειμένων, τα βήματα που ακούγονται στον πάνω όροφο που είναι άδειος, και τις αυξομειώσεις που έχει το φως του γκαζιού. Μήπως τελικά έχει αρχίσει να τρελαίνεται; Η απειλή βρίσκεται στη φαντασία της ή μήπως αυτό το σπίτι κατοικείται από σκοτεινά μυστικά; Η απροσδόκητη εμφάνιση του αστυνομικού επιθεωρητή Ραφ θα φέρει στην επιφάνεια αποκαλύψεις που θα κλονίσουν τη σχέση του ζευγαριού. (πηγή: lifo.gr)

Ραδιοσκηνοθεσία – Σπύρος Μηλιώνης
Μουσική Επιμέλεια – Δανάη Ευαγγελίου
Μετάφραση και Ραδιοφωνική προσαρμογή– Τάσος Πετρής
Ακούγονται οι ηθποποιοί με τη σειρά που ακούγονται – Γιώργος Χριστόπουλος, Χρήστος Πάρλας Πέρυ Ποράβου, Λουΐζα Ποδηματά, Μάκης Ρευματάς, στον ρόλο της Μπέλας η Βέρα Ζαβιτσιάνου.

Η φωνές των Χρήστου Πάρλα και Μάκη Ρευματά σας προσφέρουν ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θεατρικό βράδυ...

Ο Χρήστος Πάρλας

Ο Μάκης Ρευματάς

Πρόκειται για ένα ψυχολογικό θρίλερ, γραμμένο το 1938. Ο Πάτρικ Χάμιλτον ακολουθεί την παράδοση της Αγκάθα Κρίστι και του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Το έργο μεταφέρθηκε επιτυχώς και στην μεγάλη οθόνη.

Η μεταφόρτωση πραγματοποιήθηκε από το κανάλι glob tv του youtube.

καλή ακρόαση...

Χάρτης Τουρκικού στρατού για Ίμια εν έτη 1969

Το 1969 σε χάρτη που είχε εκδώσει ο τουρκικός στρατός φαίνονταν πεντακάθαρα από την οροθετική γραμμή ότι κατέτασσε τις 2 βραχονησίδες στον ελληνικό χώρο.

ΛΙΓΕΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΑΓΑΠΟΥΝΕ... ΔΑΝΑΗ

Tango του 1944 σε μουσική Μιχάλη Σουγιούλ και στίχους Κώστα Κοφινιώτη

Είν'η ζωή μας γιομάτη παγίδες, λόγια, υποσχέσεις ποτέ μην ακούς, τι είν'ο κόσμος ακόμα δεν είδες, έχεις να κάνεις με κακούς. Μη σε ζαλίζουν τα λόγια τα πολλά, άκου μονάχα την καρδιά σου, μονάχα αυτή σένα σε γελά, μην κάνεις βήμα από κοντά μου. Λίγες καρδιές αγαπούνε, σαν τη δική μου καρδιά, οι πιο πολλές σε ξεχνούνε, μόλις περάσει η βραδιά, γιαυτό μη θες να μου φύγεις, ν'αλλάξεις φως μου σκοπό, λίγες καρδιές αγαπούνε, όπως εγώ σ' αγαπώ. Η πονηριά παντού βασιλεύει, όλοι με πόθο κρυφό σε κοιτούν, ποτέ δεν πρέπει κανείς να πιστεύει, όσα γλυκόλογα του πουν. Σου κάνουν όρκους τρελά πως σ'αγαπούν, για να περάσουν τη βραδιά τους, Μπορεί γλυκά να σε φιλούν, μα δε δίνουν τη καρδιά τους.

Tango του 1944 σε μουσική Μιχάλη Σουγιούλ και στίχους Κώστα Κοφινιώτη

Άφιξη στο Κ.Γ. Μίκρας. Λίγο πριν τον τελικό...

Οι παίχτες του Ωραιοκάστρου και ενώ εξελίσσονταν ο μικρός τελικός μεταξύ Δίας και Δαέθ...

Με τον Χαλκευτή στην πρώτη γραμμή οι Φιναλίστ παρακολουθούν με ενδιαφέρον τον μικρό τελικό. Δεν λείπουν τα σχόλια.

Πλάνα από την άφιξη του γίγαντα...

Άφιξη του Σούπερ Σταρ Μύλω...

Η ομάδα του Ωραιοκάστρου μετά τη λήξη του μικρού τελικού μπήκε επιτέλους στα αποδυτήρια.

Ανεπανάληπτες στιγμές που παρά την ήττα θα μείνουν αξέχαστες...

Ε.Σ. στην Κωνσταντινούπολη

Τμήμα του Ελληνικού Στρατού παρελαύνει στην Κωνσταντινούπολη!!
Στο πλαίσιο της συμμαχικής κατοχής της Κωνσταντινουπολής μονάδες του Ε.Σ. εγκαταστάθηκαν εντός της Πόλης από το 1917 έως το 1923. Μέσα στο κλίμα του γενικότερου ενθουσιασμού που είχε προκαλέσει η προέλαση του Ε.Σ. στο Μικρασιατικό έδαφος οι Ελληνικές μονάδες της Κωνσταντινούπολης δεν έχαναν ευκαιρία να πραγματοποιήσουν επίδειξη δύναμης.