Ποιος είναι ο συσχετισμός μεταξύ πολέμου και κοινωνίας; Ο καθηγητής του ΑΠΘ κος Μαργαρίτης επικεντρώνεται σε δύο στοιχεία που φέρνουν κοντά την απόφαση διεξαγωγής πολέμου από μια πολιτική εξουσία με το βαθμό συμμετοχής και ίσως αποδοχής της από την κοινωνία.
Ο πόλεµος είναι καθρέφτης της κοινωνίας µέσα από την οποία εκδηλώνεται. Η δηµιουργία και η διατήρηση µηχανισµών πολέµου προϋποθέτει δύο στοιχεία.
Το πρώτο είναι η ύπαρξη πολεµιστών. Ανάλογα µε την εποχή, τις οικονοµικές της λειτουργίες και τη συνακόλουθη κοινωνική διάρθρωση, οι πολεµιστές µπορεί να είναι µικρό ποσοστό ως προς το σύνολο της κοινωνίας, ή, ακόµα, σε ορισµένες περιπτώσεις µεγάλο ποσοστό, ενίοτε ίσως και το σύνολο όσων µπορούν να φέρουν όπλα σε ένα κοινωνικό σώµα.
Οπωσδήποτε το µέγεθος του στρατού σε σχέση µε το αντίστοιχο της κοινωνίας αποτελεί από µόνο του έναν σηµαντικό οδηγό για τον τρόπο διάρθρωσης των κοινωνικών σχέσεων και, προφανώς, της πολιτικής εξουσίας.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η ύπαρξη όπλων και µηχανισµών υποστήριξης. Τόσο τα όπλα όσο και οι µηχανισµοί γίνονται ολοένα πιο τεχνικοί και σύνθετοι όσο το πλεόνασµα που παράγει το κοινωνικό σύνολο αυξάνεται και όσο οι κρατικοί µηχανισµοί που το διαχειρίζονται και το κατανέµουν γίνονται συµπαγείς και περίπλοκοι.
Με τη σειρά τους, πάνω σε αυτούς τους µηχανισµούς υποστήριξης, στο κράτος, αρθρώνονται πολιτικές, ιδεολογίες, ενίοτε θρησκείες, µε λίγα λόγια όλα όσα εξειδικεύουν και σχηµατοποιούν το εκάστοτε ταξικό συµφέρον των κυρίαρχων οµάδων.
Η εξάρτηση των µέσων και των παραµέτρων του πολέµου από τις σχέσεις παραγωγής και τις συνακόλουθες κοινωνικές αντίστοιχες θα είναι ο οδηγός για την κατανόηση των εκάστοτε καταστάσεων συσχετισμού κοινωνίας και πολέμου.
Ο πόλεµος είναι καθρέφτης της κοινωνίας µέσα από την οποία εκδηλώνεται. Η δηµιουργία και η διατήρηση µηχανισµών πολέµου προϋποθέτει δύο στοιχεία.
Το πρώτο είναι η ύπαρξη πολεµιστών. Ανάλογα µε την εποχή, τις οικονοµικές της λειτουργίες και τη συνακόλουθη κοινωνική διάρθρωση, οι πολεµιστές µπορεί να είναι µικρό ποσοστό ως προς το σύνολο της κοινωνίας, ή, ακόµα, σε ορισµένες περιπτώσεις µεγάλο ποσοστό, ενίοτε ίσως και το σύνολο όσων µπορούν να φέρουν όπλα σε ένα κοινωνικό σώµα.
Οπωσδήποτε το µέγεθος του στρατού σε σχέση µε το αντίστοιχο της κοινωνίας αποτελεί από µόνο του έναν σηµαντικό οδηγό για τον τρόπο διάρθρωσης των κοινωνικών σχέσεων και, προφανώς, της πολιτικής εξουσίας.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η ύπαρξη όπλων και µηχανισµών υποστήριξης. Τόσο τα όπλα όσο και οι µηχανισµοί γίνονται ολοένα πιο τεχνικοί και σύνθετοι όσο το πλεόνασµα που παράγει το κοινωνικό σύνολο αυξάνεται και όσο οι κρατικοί µηχανισµοί που το διαχειρίζονται και το κατανέµουν γίνονται συµπαγείς και περίπλοκοι.
Με τη σειρά τους, πάνω σε αυτούς τους µηχανισµούς υποστήριξης, στο κράτος, αρθρώνονται πολιτικές, ιδεολογίες, ενίοτε θρησκείες, µε λίγα λόγια όλα όσα εξειδικεύουν και σχηµατοποιούν το εκάστοτε ταξικό συµφέρον των κυρίαρχων οµάδων.
Η εξάρτηση των µέσων και των παραµέτρων του πολέµου από τις σχέσεις παραγωγής και τις συνακόλουθες κοινωνικές αντίστοιχες θα είναι ο οδηγός για την κατανόηση των εκάστοτε καταστάσεων συσχετισμού κοινωνίας και πολέμου.
