Ἑορτάζει στὶς 16 Ὀκτωβρίου
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε
«Ὁ Μάρτυς Ιωάννης ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτοῦ, στεφάνους ἐκομίσατο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· ἔχων γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλεν, ἔθραυσε καὶ δαιμόνων, τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτοῦ ταῖς ἱκεσίαις, Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.»
Ὁ Ἰωάννης γεννήθηκε στὰ 1805 στὸ χωριὸ Τουρκολέκα Ἀρκαδίας καὶ τὸ ἐπίθετο τοῦ ὑπῆρξε Σταματελόπουλος. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεομάρτυρας εἶναι ἀδελφὸς τοῦ ἥρωα τῆς Ἑλληνικῆς ἐπανάστασης Νικήτα Σταματελόπουλου ἢ ὅπως παρέμεινε στὸ πάνθεον τῶν ἡρώων, τοῦ Νικηταρά τοῦ Τουρκοφάγου! Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ ἄνθρωπος ποὺ διέσωσε τὸ μαρτυρικὸ συναξάρι τοῦ Νεομάρτυρα ἀδελφοῦ του στὰ ἀπομνημονεύματα του.
Ἡ οἰκογένεια τοῦ διακρινόταν γιὰ τὴν εὐλάβεια στὸ Θεό, τὴν ἀγάπη πρὸς τὴν πατρίδα καὶ τὸν ἡρωισμό της καὶ ἀνέδειξε σπουδαίους ἀγωνιστές, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ γενναῖος ἥρωας τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, σπουδαῖος ὁπλαρχηγὸς τῆς περιοχῆς καὶ πρωτοπαλίκαρο τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, Νικηταρὰς (Νικήτα Σταματελόπουλου).
Πατέρας τοῦ Ἰωάννη ἦταν ὁ Σταματέλος Σταματελόπουλος – Τουρκολέκας, ἐκ τῶν σημαντικῶν ἀγωνιστῶν τῆς περιοχῆς Λεονταρίου Ἀρκαδίας. Μητέρα του ἦταν ἡ Σοφία, μιὰ γυναῖκα ἀγωνίστρια καὶ ἀδελφὴ τῆς συζύγου τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Ἡ οἰκογένεια εἶχε συνολικὰ τέσσερις γιούς, εἶναι δὲ ἀξιοσημείωτο ὅτι ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ μικρότερος ἀδερφὸς τοῦ ἥρωα Νικηταρά, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Νικηταρὰς ἀναφέρεται καὶ στὰ ἀπομνημονεύματά του. Ἐπίσης ἀδερφός τους ἦταν ὁ διδάσκαλος τῆς πολεμικῆς τακτικῆς, εὐπαίδευτος λοχαγὸς Νικόλαος.
Στὰ 1816 ὁ Ἰωάννης, ἂν καὶ ἦταν μόλις 11 χρόνων, μαζὶ μὲ τὸν πατέρα του καὶ κάποιον Ἀναγνώστη, γιὸ τοῦ ὁπλαρχηγοῦ καὶ ἀγωνιστῆ τοῦ Πάρνωνα Ζαχαριά, ὁ ὁποῖος εἶχε πολεμήσει τοὺς Τούρκους στὸ μοναστήρι τῆς Παναγίας Μαλεβής, μετέβαιναν στὸ ἀπέναντι νησί τῶν Κυθήρων, προκειμένου νὰ γλιτώσουν ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανούς, οἱ ὁποῖοι τοὺς εἶχαν ἐπικηρύξει γιὰ τὴ δράση τους. Ἤθελαν νὰ περάσουν στὰ Κύθηρα, ἐπειδὴ τὸ νησί τῶν Κυθήρων ἦταν ἐλεύθερο καὶ ἀνῆκε ἀπὸ τὸ 1815 στὸ Ἡνωμένο Κράτος τῶν Ἰονίων νήσων.
Ὅταν ὅμως ἔφθασαν στὸ λιμανάκι τῆς Νεαπόλεως τῆς Λακωνίας καὶ περίμεναν τὸ πλοιάριο ποὺ θὰ τοὺς περνοῦσε στὴν ἀντίπερα ὄχθη, ξέσπασε κακοκαιρία μὲ ἀποτέλεσμα τὸ πλοῖο νὰ μὴν μπορέσει νὰ κάνει τὸ δρομολόγιό του. Ὁ ἀγᾶς τῆς περιοχῆς Χουσεΐν πληροφορήθηκε τὸ γεγονὸς καὶ ἔστειλε ἀπόσπασμα, τοὺς συνέλαβε μὲ δόλο καὶ τοὺς ἔστειλε στὸν ἀγᾶ τῆς Μονεμβασιάς. Οἱ Τοῦρκοι, ἀφοῦ τοὺς κακοποίησαν, τοὺς ἔριξαν στὴ φυλακὴ τοῦ κάστρου.
Ἐπειδὴ οἱ τουρκικὲς ἀρχές τῆς Μονεμβασιὰς δὲν ἤξεραν τί νὰ κάνουν μὲ τοὺς τρεῖς κρατουμένους, ζήτησαν τὴ συνδρομή τοῦ Βοεβόδα τοῦ Μυστρᾶ, ὁ ὁποῖος ἀπάντησε ὅτι οἱ συλληφθέντες βαρύνονταν μὲ κατηγορίες καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἔπρεπε νὰ ἐκτελεστοῦν. Τὴν ἑπομένη ἡμέρα ὁ ἀγᾶς διέταξε τὸν ἀποκεφαλισμὸ τῶν δύο ἐνηλίκων, τοῦ πατέρα τοῦ ἁγίου καὶ τοῦ Ἀναγνώστη. Τὸ δὲ παιδί, κατόπιν σχετικῆς διαταγῆς, τὸ ὁδήγησαν ἐνώπιον τοῦ ἀγᾶ ποὺ τοῦ ζήτησε νὰ ἀλλαξοπιστήσει.
Ὁ ἀγᾶς πῆρε τὸ παιδὶ καὶ τὸ ὁδήγησε στὸ μέρος ποὺ ἐκεῖτο τὸ ἀποκεφαλισμένο σῶμα τοῦ πατέρα του. Τὸ συμβὰν τὸ διηγεῖται ὁ ἴδιος ὁ ἀγωνιστὴς Νικηταράς, ὡς ἑξῆς: «Στὸν ἀδελφό μου πρότειναν ν’ ἀλλάξει τὴν πίστη του. Τοῦ δείχνουν τὸν σκοτωμένο πατέρα του καὶ τοῦ λέγουν κάθισε νὰ σὲ κάνουμε Τοῦρκο. Τότε τὸ παιδὶ κάνει τὸ σταυρό του καὶ τοὺς ἀπαντᾶ: θὰ πάω κι ἐγὼ ἐκεῖ ποὺ πάει ὁ πατέρας μου. Τοῦ ξαναλέγουν· γίνε Τοῦρκος. Τὸ παιδὶ ὅμως ξανακάνει τὸ σταυρό του. Ἔγινε ἀπὸ τὸ αἷμα του σταυρός. Πῆραν τὰ κεφάλια τους στὴν Τριπολιτσά».
Ὅπως ἀναφέρει σχετικὰ ὁ θεολόγος Λάμπρος Σκόντζος, τὸ παιδὶ δὲν δείλιασε μπροστὰ στὸ φοβερὸ θέαμα τοῦ ἀποκεφαλισμένου πατέρα του καὶ δὲν σκέφτηκε οὔτε στιγμὴ νὰ ἀνταλλάξει τὴν πίστη του στὸν ἀληθινὸ Θεὸ μὲ τὴ ζωή του. Οἱ δαιμονικοὶ καὶ ἀνελέητοι ἀλλόθρησκοι δὲν λυπήθηκαν τὸ ἀπροστάτευτο ὀρφανὸ παιδί. Γι’ αὐτούς, ὅπως ἐπιτάσσει τὸ Κοράνιο καὶ διδάσκει ἡ ἰσλαμικὴ παράδοση, ὅποιος φονεύσει «ἄπιστο», δηλαδὴ Χριστιανό, ἔχει ἐξασφαλισμένο τὸν παράδεισο!
Ἔτσι, χωρὶς δισταγμὸ ὕψωσαν τὸ φονικὸ ξίφος καὶ ἔκοψαν τὸ κεφάλι τοῦ ἡρωικοῦ Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος προστέθηκε στὴ χορεία τῶν Νεομαρτύρων καὶ Παιδομαρτύρων. Ἡ σφαγὴ τῶν τριῶν αὐτῶν ἀνθρώπων ἔγινε στὶς 16 Ὀκτωβρίου 1816, ἔξω ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ «Ἑλκομένου Χριστοῦ» στὴν παλαιὰ Μονεμβασιά. Ἐκεῖ, στὸ δάπεδο τῆς αὐλῆς τοῦ Ναοῦ, ὅπου ἔγινε ἡ σφαγὴ τοῦ Παιδομάρτυρα Ἰωάννη σχηματίστηκε μὲ τὸ αἷμα του ἕνας Σταυρός, φανερὸ σημεῖο ὅτι εἰσῆλθε στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στὴ χορεία τῶν Μαρτύρων!
Τὰ κεφάλια τοῦ νεομάρτυρα Ἰωάννη καὶ τῶν ἄλλων δύο ἀνδρῶν, τὰ πῆραν οἱ Τοῦρκοι καὶ τὰ ἔστειλαν πεσκέσι στὸν πασᾶ τῆς Τριπόλεως, τὰ δὲ σώματά τους τὰ ἔθαψαν οἱ χριστιανοί τῆς Μονεμβασιάς. Μέχρι σήμερα παραμένει ἄγνωστος ὁ τόπος ταφῆς καὶ τῶν κεφαλῶν καὶ τῶν σωμάτων τους. Στὸ σημεῖο ὅπου μαρτύρησε ὁ ἅγιος Ἰωάννης στὴν πλατεῖα τῆς Μονεμβασιάς, σχηματίστηκε ἀπὸ τὸ αἷμα του ὁ τίμιος Σταυρὸς καὶ ἔγινε τόπος προσκυνήματος τῶν Χριστιανῶν.
Κάθε χρόνο τὸ χωριὸ Τουρκολέκα τοῦ Δήμου Φαλαισίας ἐπαρχίας Μεγαλουπόλεως νομοῦ Ἀρκαδίας, τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρα, ὁ ὁποῖος ἀποκεφαλίστηκε στὴν Μονεμβασιὰ καὶ τοῦ ὁποίου ναὸς ὑπάρχει στὸ χωριὸ ποὺ γεννήθηκε καὶ μεγάλωσε.
