Το 1893 θα ιδρυθεί η ΕΜΕΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) που σκοπό θα έχει την απόσχιση της Μακεδονίας από την Οθωμανική αυτοκρατορία με επαναστατικά μέσα.
Η ΕΜΕΟ θα γνωρίσει σύντομα τη διάσπαση ανάμεσα σε αυτούς που επιθυμούν μια αυτόνομη Μακεδονία και σε αυτούς που επιθυμούν την ενσωμάτωση της στη Βουλγαρία.
Ανεξάρτητα από τις επιλογές των μελών της και ό,τι σήμαιναν αυτές, ερώτημα που δε θα μας απασχολήσει εδώ, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η δραστηριότητα αυτή θα κορυφωθεί με την
εξέγερση του Ίλιντεν εναντίον των Οθωμανικών αρχών το καλοκαίρι του 1903.
Η εξέγερση που θα ξεκινήσει από την περιοχή του Κρουσόβου και θα επεκταθεί, θα κατασταλεί από τους Οθωμανούς με ιδιαίτερα σκληρά μέσα και το θέμα θα πάρει διεθνείς διαστάσεις
Ανεξάρτητα από τις επιλογές των μελών της και ό,τι σήμαιναν αυτές, ερώτημα που δε θα μας απασχολήσει εδώ, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η δραστηριότητα αυτή θα κορυφωθεί με την
εξέγερση του Ίλιντεν εναντίον των Οθωμανικών αρχών το καλοκαίρι του 1903.
Η εξέγερση που θα ξεκινήσει από την περιοχή του Κρουσόβου και θα επεκταθεί, θα κατασταλεί από τους Οθωμανούς με ιδιαίτερα σκληρά μέσα και το θέμα θα πάρει διεθνείς διαστάσεις