Η θάλασσα σχολείο.

Πώς θα ’θελα η θάλασσα

να ήταν το σχολειό μου

και του σχολειού μου η φορεσιά

να ’τανε… το μαγιό μου.

Να ’χα τα βότσαλα χαρτί,

τα φύκια συνδετήρι,

κοχύλια τα μολύβια μου

κι ο αστερίας σβηστήρι.

Στην άμμο η ορθογραφία μου

να ήτανε γραμμένη

να ’ρχεται κύμα γρήγορα

τα λάθη μου να παίρνει.

Και να ’χα για δασκάλες μου

τις βάρκες π’ αρμενίζουν

να μ’ έπαιρναν κάθε πρωί

στη Γη να με γυρίζουν.

Σοφία Παράσχου,

Θαλασσινό σχολείο, εκδ. Περίπλους

Ο φωτογράφος Δημήτριος Καλούμενος εκμυστηρεύεται στο θεολόγο κο Ι.Σιδήρα το βίωμα του στα Σεπτεμβριανά του 1955

Ο φωτογράφος Δημήτριος Καλούμενος εκμυστηρεύεται στο θεολόγο κο Ι.Σιδήρα το βίωμα του στα Σεπτεμβριανά του 1955. Στον Καλούμενο κυρίως οφείλεται η φωτογραφική κάλυψη των γεγονότων του Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη.

«πολλές νύχτες, παιδί μου, εγείρομαι επί της κλίνης μου κάθιδρως λόγω ενός εφιάλτου στον ύπνο μου, ο οποίος έρχεται και ξανάρχεται. Αυτός ο εν υπνώσει εφιάλτης είναι ένας ανατριχιαστικός θόρυβος, ο θόρυβος από την οργισμένη θραύση των υαλοπαραθύρων των Ρωμαίηκων οικιών και κυρίως των ρωμαίηκων εμπορικών καταστημάτων της συνοικίας μου, που ήταν το ιστορικό Πέραν της πολυμαρτυρικής Πόλης μας, καθ΄όλη εκείνη την μεγάλη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου του 1955. Με αυτό τον φρικτό θόρυβο εν τοις ωσίν μου θα πεθάνω και τότε μόνο θα ανεύρω λύτρωση».

Ο Ισμέτ Ινονού σχολιάζει τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955

Δύο ημέρες μετά τα θλιβερά γεγονότα της 6-7 Σεπτεμβρίου του 1955 ο πρώην πρωθυπουργος της Τουρκίας θα δηλώσει: με στόμφο:

«Οι εκδηλώσεις αυτές ήταν πολύ καλά οργανωμένη ενέργεια και ωφέλιμη
για να καθαρίσει η χώρα μας από το Ελληνικό στοιχείο που είναι ένας βραχνάς»

Ισμέτ Ινονού, Αρχηγός Τουρκικής Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, 9 Σεπτεμβρίου 1955

Το Λιβυκό μέτωπο. Νίκος Κωνσταρας

Ο γνωστός αρθρογράφος δίνει μια πληρη εικόνα του γεωπολιτικου παιγνιου στην ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα στη Λιβύη. 

Η αιφνίδια παρέμβαση της Τουρκίας στη Λιβύη δείχνει, αφενός, το μέγεθος του τουρκικού καιροσκοπισμού και, αφετέρου, την ελληνική μακαριότητα για όσα συνέβαιναν σε μια τόσο ευαίσθητη για εμάς περιοχή. Η Ελλάδα δεν προέβλεψε μια απειλή που μπορεί να εξελιχθεί σε μόνιμη πληγή, καθώς η Τουρκία προσβλέπει στην ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων στη Λιβύη, όπως έχει κάνει σε αρκετές χώρες στην ευρύτερη περιοχή. Ομως, με όσα πράττει ο πρόεδρος Ερντογάν –και με τις φανερές φιλοδοξίες του– ολοένα περισσότερες χώρες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, διεθνείς οργανισμοί και μεγάλες δυνάμεις θα αναγκαστούν κάποια στιγμή να εγκαταλείψουν την ανοχή που του δείχνουν. Θα πρέπει να λάβουν θέση εναντίον του μεγαλοϊδεατισμού του και της αστάθειας που παράγει.

Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του πρακτορείου Associated Press την Πέμπτη ήταν ενδεικτικό των προθέσεων της Αγκυρας αλλά και των αντιστάσεων των Λίβωων εναντίον των συμφωνιών για αμυντική συνεργασία και για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών των δύο χωρών. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης στην Τρίπολη δήλωσαν στο πρακτορείο ότι είχαν επιφυλάξεις για τις συμφωνίες και ότι ο πρωθυπουργός Φαγέζ Σαράζ δεχόταν πιέσεις από την Τουρκία για πάνω από έναν χρόνο. Φοβόταν ότι η προσωρινή του κυβέρνηση δεν είχε τη δικαιοδοσία να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες. Επίσης, δεν ήθελε να προκαλέσει την αντίδραση άλλων μεσογειακών χωρών. Οταν, όμως, ο αντίπαλός του στον εμφύλιο πόλεμο, στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, έφθασε να πολιορκεί την Τρίπολη, ο Σαράζ δέχθηκε την πρόταση της Τουρκίας. «Η πίεση ήταν αμείλικτη, είπε ένας αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι ισλαμιστές εντός της κυβέρνησης Σαράζ επίσης ασκούσαν πίεση υπέρ της Αγκυρας. Η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα που υποσχέθηκε στήριξη, και συμφωνήσαμε μόνο όταν βρήκαμε όλες τις άλλες πόρτες κλειστές», μετέδωσε το πρακτορείο.

Η τουρκική παρέμβαση υπήρξε σωτήρια για την πλευρά Σαράζ, καθώς οι Τούρκοι στρατιωτικοί, οι 3.500-3.800 Σύροι ισλαμιστές μισθοφόροι, τουρκικά όπλα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανάγκασαν τον Χαφτάρ σε υποχώρηση. Ομως, οι φόβοι της προσωρινής κυβέρνησης ήταν εύλογοι: η τουρκική παρουσία και η χρήση Σύρων μισθοφόρων έχει συσπειρώσει πολλές χώρες εναντίον της Τριπόλεως, με την Ελλάδα και τη Γαλλία να προστίθενται στην Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ήδη στήριζαν τον Χαφτάρ. Σχεδόν σύσσωμη η διεθνής κοινότητα απορρίπτει το σύμφωνο Τουρκίας-Λιβύης, όπως και η εκλεγμένη Βουλή της Λιβύης που αντιτίθεται στον Σαράζ. Η Αίγυπτος προειδοποιεί ότι θα παρέμβει στρατιωτικά εάν οι δυνάμεις Σαράζ-Τουρκίας προχωρήσουν προς την ανατολική Λιβύη. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν δείξει αδικαιολόγητη ανοχή στις τουρκικές παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ. Ομως, η Γαλλία έχει πάρει δυναμική θέση εναντίον της τουρκικής ανάμειξης στη Λιβύη, ενώ τελευταίως και η Γερμανία απέστειλε πολεμικό πλοίο για την εφαρμογή του εμπάργκο. Ισως δυσκολευτεί περισσότερο η Αγκυρα να αναπτύξει δυνάμεις στη Λιβύη. Σιγά σιγά, η Ε.Ε. θα γίνει πιο δυναμική στις παρεμβάσεις της εναντίον της τουρκικής επιθετικότητας προς Ελλάδα και Κύπρο. Ενδιαφέρον θα έχει η εξέλιξη της σχέσης Τουρκίας - ΗΠΑ - Ρωσίας, κυρίως όταν ο Τραμπ δεν θα είναι σε θέση να στηρίζει τον Ερντογάν και όταν ο Πούτιν κρίνει ότι δεν τον συμφέρει πια η ανοχή στον Τούρκο πρόεδρο. Στο διπλωματικό πεδίο, η αναδίπλωση των δυνάμεων του Χαφτάρ ίσως ανοίξει τον δρόμο για πολιτική συμφωνία. Σε αυτή την περίπτωση, είναι πολύ πιθανό η παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη να είναι από τα κυριότερα θέματα διαπραγμάτευσης. Οποια νέα κυβέρνηση συνεργασίας προκύψει, δεν θα θέλει να έχει εναντίον της όσες χώρες αντιστέκονται στην τουρκική πολιτική. Οι αρχικές επιφυλάξεις της πλευράς Σαράζ είναι «πάτημα» για όσους θέλουν μια Λιβύη ελεύθερη από τα σχέδια Ερντογάν. Εκτεθειμένη σε ολοένα περισσότερα μέτωπα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό, η Τουρκία θα διαπιστώσει ότι ο καιροσκοπισμός και η βία οδηγούν σε αδιέξοδα. Για την Ελλάδα, το μάθημα της Λιβύης είναι πολλαπλό: να διαβάζει τις εξελίξεις στην περιοχή και τις ζυμώσεις σε γειτονικές χώρες, να επενδύει σε συμμαχίες εγκαίρως, να προλαβαίνει την Τουρκία ώστε να μη βρίσκεται προ τετελεσμένων.

Πηγή: Καθημερινή

Ο Πελεκάνος, του Αυγούστου Στρίμπεργκ. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

  Αγαπητοί φίλοι καλησπέρα σας, απόψε θα σας παρουσιάσω ένα θεατρικό έργο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από πολλές απόψεις. Πρόκειται για τον  ¨Πελεκάνο¨ του Σουηδού συγγραφέα Αυγούστου Στρίμπεργκ. Ο ´´Πελεκάνος´´ είναι το αυτοβιογραφικό του Στρίμπεργκ, όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς με κεντρικό άξονα την προσωπικότητα του ίδιου του Αύγουστου Στρίμπεργκ.

               

  Το  έργο γράφτηκε το 1907 και ανήκει στην Τρίτη περίοδο  δημιουργίας του Σουηδού συγγραφέα, ενώ τα θέματα που πραγματεύεται είναι: ο θάνατος, η σεξουαλικότητα, η ζοφερότητα και η βιαιότητα των οικογενειακών σχέσεων. Εκείνη την περίοδο ο Στρίμπεργκ βρέθηκε στα πρόθυρα της τρέλας ύστερα από το οδυνηρό γι' αυτόν τρίτο διαζύγιο, ευρισκόμενος έτσι σε απόγνωση ζήτησε την φροντίδα της αγαπημένης αδερφής του.

  Η αδερφή του όμως τον βασάνισε με την αποτρόπαια συμπεριφορά της στο διάστημα που παρέμεινε σπίτι της για να τον φροντίσει, έτσι το έργο στην πραγματικότητα αποτέλεσε μία εκδικητική Σονάτα εναντίων της έως τότε αγαπημένης του αδερφής. Στην πρωταγωνίστρια-μητέρα του έργου ο Στρίντμπεργκ αντικατοπτρίζει την αδερφή του, ενώ στο τέλος την υποχρεώνει να αποκαλύψει τον πραγματικό της εαυτό και να ταπεινωθεί μπροστά στα παιδιά της.

                                  

  Ο Στρίμπεργκ ήταν όμως και γιος δούλας-παραδουλεύτρας της οικογένειας του πατέρα του, ο οποίος τη στεφανώθηκε λίγο πριν  τη γέννηση του. Στα δεκατρία του χρόνια ο Σουηδός συγγραφέας χάσει τη μητέρα του και ο πατέρας του θα νυμφευθεί τη γκουβερνάντα του μικρού Αύγουστου, η οποία θα τον καταπιέσει. Το στίγμα ´´γιος της δούλας´´ θα διαμορφώσει το μισογυνισμό του.

Ο Αύγουστος Στρίμπεργκ

Η εξέλιξη του έργου

 Τρεις γιοι και τρεις κόρες, ως δύο πρόσωπα σε ποικίλες παραλλαγές σχέσης, μοιράζονται την ίδια κι απαράλλαχτη μάνα. Η μητέρα τίκτει. Η μητέρα γεννά. Η μητέρα αναθρέφει με το γάλα της τα παιδιά της. Η μητέρα αγαπά άνευ όρων και αιτίας. Η μητέρα δεν στερεί. Η μητέρα απλά υποφέρει και φέρει εις πέρας ένα ανομολόγητα ιερό καθήκον, να θυσιάζει την υπόστασή της για χάρη των παιδιών της.

  Η μητέρα-πελεκάνος απλά τίκτει. Η μητέρα-πελεκάνος δεν γεννά, δεν έχει γάλα, δεν στερείται, δεν υποφέρει, δεν θυσιάζεται, δεν αγαπά άνευ όρων και αιτίας. Αποτελεί ένα πρότυπο μιας άλλης μάνας διαφορετικής, μη κατακριτέας ωστόσο. Η μητέρα-πελεκάνος στερεί από τα παιδιά της, βάζει όρια στον εαυτό της και στην οικογένειά της, βγαίνει από τη “μάχη της θυσιαστικής αγάπης” αλώβητη κι ακμαία. Στη συνείδηση όλων, η μητέρα αυτή δεν έχει μητρικό ένστικτο, δεν μοιάζει με τη δική μας μάνα, δεν θεωρείται ιερή κι αξιοσέβαστη. Αυτή η μητέρα σπαρταρά μόνη της στο πάτωμα. Έχει τις ενοχές της, φοβάται τη μοναξιά, έρχεται σε σύγκρουση με τα παιδιά της, προσπαθεί διαρκώς να αποδείξει. Επιδιώκει να τεκμηριώσει τη συναισθηματική και ηθική βάση της στέρησης και της μη ικανοποίησης των αναγκών των παιδιών της.

  Η μητέρα-πελεκάνος ερωτεύεται και απιστεί, απομακρύνεται από την ηθική και τη συναισθηματική διάσταση της  . Βιώνει και μετουσιώνει στο απόλυτο τα ένστικτά της. Κάνει τη ζωή της πλουσιότερη κι ομορφότερη, αγαπά τις κοσμικότητες και τις απολαύσεις, απολαμβάνει τα ταξίδια και το καλό φαγητό. Αφήνοντας τα παιδιά της να καλύπτουν μόνο τις βασικές τους ανάγκες, καταδικάζεται και ενοχοποιείται. Θεωρείται ένοχη για όλα και σαν αποδιοπομπαίος τράγος διώκεται και περιθωριοποιείται. Δεν θεωρείται μητέρα πλέον. Απεμπολεί τον μητρικό της ρόλο και   μια γυναίκα-σκύλα που ανέκαθεν προσανατολίζεται μόνο στις δικές της ανάγκες. Ο σύζυγος-πατέρας δεν  , παρά μόνο ως ελατήριο στα οικονομικά ζητήματα της οικογένειας. Ο πατέρας θυματοποιείται και αθωώνεται λόγω χαμηλών προσδοκιών και της πάντοτε υποστηρικτικής κοινής γνώμης. Τα παιδιά της μητέρας-πελεκάνου την αμφισβητούν, σκέφτονται, θυμώνουν και ενεργοποιούνται στο να καλύψουν τις ανάγκες τους, βασικές και μη. Τα παιδιά της μητέρας-πελεκάνου ασύστολα και δυναμικά αποχωρούν από τη φωλιά τους. Ρίχνουν κυριολεκτικά μαύρη πέτρα πίσω τους. Τα παιδιά της μητέρας-πελεκάνου αποχωρούν απόλυτα και δίχως καμία ένοχή, για να χτίσουν τη δική τους ζωή. Και ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω.

Επιπλέον στοιχεία για το έργο.

  Μια μητέρα λοιπόν, αδιαφορεί για την ανατροφή των παιδιών της και ταυτόχρονα θέτει σε προτεραιότητα τις δικές της ανάγκες, η σχέση της με τα παιδιά της αποκλιμακώνεται συναισθηματικά και αμαυρώνεται επικίνδυνα από τους χειρισμούς επιβίωσης της στο πλαίσιο της ανασφάλειας που δημιουργείται στην οικογένεια μετά το θάνατο του πατέρα. Η  αποσύνθεση του οικογενειακού θεσμού, χαμένη αξιοπρέπεια η υποτίμηση της ανθρώπινης υπερηφάνειας, η αντιστροφή των ρόλων (θύτη-θύματος) μέσω ενός ανελέητου παιχνιδιού εκδίκησης σε συνδυασμό με τη σαδιστική εξωτερίκευση των μη διαχειρίσιμων συναισθημάτων του των ηρώων.

  Το έργο διερευνά τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι εγκλωβίζονται σε εμμονές, φοβίες και ενοχές. Η πραγματικότητα που βιώνεται στην παιδική ηλικία είναι γνωστό ότι διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην ψυχοσύνθεση και την εξέλιξη ενός ανθρώπου. Το εξπρεσιονιστικό στοιχείο μέσα σε όλα αυτά επικρατεί.

  Οι ήρωες του έργου, είναι αιχμάλωτοι μιας μοίρας που τους παρουσιάστηκε ως μοναδική, μολονότι καταραμένη, παλεύουν στα τυφλά για να ανακαλύψουν την αλήθεια που δεν ειπώθηκε ποτέ, ώστε να μπορέσουν να διακρίνουν εναλλακτικές επιλογές και να ενηλικιωθούν σωστά.

  Σε γενικές γραμμές ο Στρίμπεργκ είναι πεπεισμένος ότι ο νατουραλισμός είναι κάτι παραπάνω από λεπτομερή καταγραφή, έτσι λοιπόν διατρανώνει την πίστη του στη φύση και αναζητά τις συγκρούσεις εκεί που γίνονται οι πιο αιματηρές μάχες: στις σχέσεις των δύο φύλων, στις ψυχολογικές διακυμάνσεις, στις σεξουαλικές επιθυμίες, στην κληρονομιά του παρελθόντος κλπ. Επιπρόσθετα ο Σουηδός συγγραφέας βλέπει με καχυποψία και απέχθεια το γάμο και τις επιταγές του οικογενειακού βίου. 

  Μελετώντας το συγκεκριμένο έργο το μόνο που μας μας μένει να φωνάξουμε στο τέλος είναι:

  "Αλίμονο στη μάνα που δεν θυσιάζεται για τα παιδιά της! Αλίμονο στη μάνα που θέτει σε προτεραιότητα τον εαυτό της! Αλίμονο στη μάνα που αμαυρώνει τους άγραφους νόμους της μητρότητας και της συζυγικής πίστης!!"

  Η μεταφόρτωση έγινε από το κανάλι "Ραδιοφωνικό θέατρο"

                              

• Directed By – Διαγόρας Χρονόπουλος
• Music Consultant [Μουσική Επιμέλεια] – Γιώργος Παπαδάκης (2)
• Supervised By – Μάρα Καλούδη, Σιδερής Πρίντεζης
• Technician [Ψηφιακή Επεξεργασία] – Μίνως Μαμαγκάκης
• Translated By, Adapted By (Text) [For Radio] – Αλίκη Αλεξανδράκη
• Voice Actor – Α. Βλάχου*, Β. Βανίτα*, Ε. Κουμαριανού*, Δ. Χρυσομάλλης*, Ν. Τσακίρογλου*

Note

"Το Μικρό Θέατρο στο Β΄ Πρόγραμμα"

Broadcast in 1977.

ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ, ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ.

Πηγές: ΣΚΑ´Ι´, Αθηνόραμα, Λιφο, ΚουλτούρΝάου, ΝιουποστΝιουποσττ, Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας (ΕΑΠ) 

Η Διδώ Σωτηρίου ζωντανεύει τις εικόνες της άφιξης των μικράσιατών προσφύγων στην Ελλάδα μετά την καταστροφή...

Η Διδώ Σωτηρίου στο έργο της Οι νεκροί περιμένουν, τις θλιβερές εικόνες της άφιξης τω Ελλήνων προσφύγων στην Ελλάδα μετά τη συντριβή του ελληνικού στρατού και πληθυσμού στη Μικρά Ασία. 

Βαπόρια  φτάναν  το  ένα  πίσω  από  τ'  άλλο,  και  ξεφόρτωναν  κόσμο,  έναν  κόσμο  ξεκουρντισμένον, αλλόκοτο,  άρρωστο,  συφοριασμένο,  λες  κι  έβγαινε  από  φρενοκομεία,  από  νοσοκομεία,  από νεκροταφεία.  Έπηξαν  οι  δρόμοι,  το  λιμάνι,  οι  εκκλησιές,  τα  σκολειά,  οι  δημόσιοι  χώροι.  Στα πεζοδρόμια γεννιόνταν παιδιά και  πέθαιναν γέροι. Ενάμισυ  εκατομμύριο  άνθρωποι  βρεθήκανε  ξαφνικά  έξω  απ'  την  προγονική  τους  γη.  Παράτησαν σκοτωμένα  παιδιά  και  γονιούς  άταφους.  Παράτησαν  περιουσίες,  τον  καρπό  στα  δέντρα  και  στα χωράφια,  το φαΐ στη  φουφού,  τη σοδειά στην αποθήκη,  το κομπόδεμα στο συρτάρι,  τα πορτραίτα των προγόνων  στους  τοίχους.  Και  βάλθηκαν  να  τρέχουν,  να  φεύγουν  κυνηγημένοι  απ'  το  τουρκικό  μαχαίρι και  τη  φωτιά  του  πολέμου.  Έρχεται  μια  τραγική  στιγμή  στη  ζωή  του  ανθρώπου,  που  το  θεωρεί  τύχη  να μπορέσει  να  παρατήσει  το  έχει  του,  την  πατρίδα  του,  το  παρελθόν  του  και  να  φύγει,  να  φύγει λχανιασμένος  αποζητώντας  αλλού  τη  σιγουριά.  Άρπαξαν  οι  άνθρωποι  βάρκες,  καΐκια,  σχεδίες, βαπόρια,  πέρασαν  τη  θάλασσα  σ'  έναν  ομαδικό,  φοβερό  ξενητεμό. 

 Κοιμήθηκαν  από  βραδίς νοικοκυραίοι  στον  τόπο  τους  και  ξύπνησαν  φυγάδες,  θαλασσοπόροι,  άστεγοι,  άποροι,  αλήτες  και ζητιάνοι στα λιμάνια  του Πειραιά,  της  Σαλονίκης,  της  Καβάλλας,  του Βόλου,  της Πάτρας.

 Ενάμισυ  εκατομμύριο  αγωνίες  και  οικονομικά  προβλήματα  ξεμπάρκαραν  στο  φλούδι  της  Ελλάδας,  με μια  θλιβερή  ταμπέλα  κρεμασμένη  στο  στήθος:  «Πρόσφυγες!»  

Που  ν'  αποκουμπήσουν  οι  πρόσφυγες; Τι να  σκεφτούν;  Τι να  ξεχάσουν;  Τι να πράξουν;  Που να  δουλέψουν;  Πώς  να ζήσουν; Τρέμαν  ακόμα  απ'  το  φόβο.  Τα  μάτια  τους  ήταν  κόκκινα  απ'  το  αιμάτινο  ποτάμι  της  κόλασης  που διάβηκαν.  Και  σαν  πάτησαν  σε  στέρεο  έδαφος,  μετρήθηκαν  να  δουν  πόσοι  φτάσανε  και  πόσοι λείπουν. 

 Κι  οι  ζωντανοί  δεν  το  πιστεύανε,  μόνο  άπλωναν  τα  χέρια  τους  στο  κορμί  τους  και  το ψάχνανε,  για  να  βεβαιωθούνε  πως  δεν  ήταν  βρυκολάκοι.  Και  ψάχναν  και  για  την  ψυχή  τους,  να  δουν αν  ήταν  στη  θέση  της.  Μ'  αυτή  ήταν  άφαντη.  Είχε  μείνει  πίσω  στην  πατρίδα,  κοντά  στους αγαπημένους  νεκρούς  και  στους  αιχμάλωτους,  κοντά  στα  σπιτάκια,  στα  χωράφια,  στις  δουλειές  και στα καζάντια... Κι  είπαν:  Περαστικοί  είμαστε,  ας  βολευτούμε  όπως  ‐ όπως,  κι  αύριο  θα  ματαγυρίσουμε  στα  μέρη  μας. Κι αποζητούσαν,  τούτη την  ελπίδα,  με την ίδια λαχτάρα,  σαν  το ψωμί,  το νερό  και τ'  αλάτι. 

Τόσοι  ήταν.  Ενάμισυ  εκατομμύριο  ρωμιοί  μικρασιάτες,  που  στριφογύριζαν,  τώρα,  στο  καύκαλο  της Ελλάδας,  σαν  περιπλανώμενοι  Ιουδαίοι,  διωγμένοι  από  τη  γη  της  Χαναάν.  Χωρίς  πατρίδα,  χωρίς δουλειά,  χωρίς  σπίτι,  χωρίς  μπαούλο.  

Και  χτες,  μόλις  χτες,  να  θυμάσαι  πως  ήσουνα  νοικοκύρης,  πως είχες το κατιτί το δικό  σου. Ψάχναν  για  τον  αίτιο,  αναθεμάτιζαν  τον  ουρανό,  τη  γης,  τον  Κεμάλ,  το  Βενιζέλο,  τον  Κωνσταντίνο,  την Αντάντ,  τον  πόλεμο∙  μα  πριν  απ'  όλα  τον  ύπουλο  τον  Άγγλο,  τον  υπολογιστή,  το  διπλοπρόσωπο,  το σφετεριστή,  που έκανε  μπίζνες  και  αυτοκρατορική  πολιτική,  με  το  αίμα και τη  δυστυχία  ενός λαού... 

ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ, ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΜΑΡΚΟΡΑ

ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ

Τόπο! - τόπο! Μ’ ἄλλα δῶρα

τὸ Φθινόπωρο προβαίνει.

Ρῖχτε σεῖς τὰ φύλλα τώρα,

καθὼς πάντα στοὺς ἀγρούς.

Γιὰ τιμή μου σᾶς προστάζω

τέτοιο σκόρπισμα νὰ γένῃ,

τί ἐγὼ τ’ ἄνθια σας ἀλλάζω

εἰς ὁλόχρυσους καρπούς.

Ἐδῶ μέσα τόσους εἶδα

νὰ ξανθίσουνε μὲ χάρη,

ποῦ γοργά, σὰ μίαν ἀχτίδα,

πρώιμα χύθηκα κ’ ἐγώ.

Μήτε ἀλλοῦ θὲ νὰ περάσω,

ἂν σὲ κάθε ὡραι βλαστάρι

δὲ γλυκάνω, δὲν ὡρμάσω

τὸν ἀτίμητο καρπό.

Ορισμοί για το παιδομάζωμα.

Το παιδομάζωμα είναι μία από της τραγικότερες μορφές εξισλαμισμού.

 Η λέξη παιδομάζωμα μαρτυρείται για πρώτη φορά σε ελληνικό κείμενο στα 1675

(Μεταλληνός) . 

Σε παλαιότερα γραπτά έργα αναφέρεται ως αρπαγή των παίδων (κατά

του αμηρά επίταγμα), (πρόσταγμα κατά του κρατούντος) εις συλλογήν παιδίων (ως

έθος εστί τοις Αγαρηνοίς), πιασμός παιδίων, δεκατισμός των παίδων και

γιανιτσαρομάζωμα (Γούναρης).

 Όσον αφορά τους Οθωμανούς και τους σημερινούς Τούρκους αυτοί χρησιμοποιούν τη λέξη devsirme.

Το παιδομάζωμα όπως μας πληροφορεί ο Κ. Φωτιάδης, ήταν μια βίαιη

απαγωγή παιδιών Χριστιανών υπηκόων από τις οικογένειές τους, τα οποία εκπαίδευαν

με μια ειδική αγωγή, ώστε να γίνουν καλοί μουσουλμάνοι, σκλάβοι του Σουλτάνου.

 Σε ένα ακριβέστερο και περιεκτικό ορισμό ο Αθ. Γούναρης μας προτείνει: «Παιδομάζωμα είναι η από την Υψηλή Πύλη, κατά ορισμένο σύστημα, ενεργούμενη αρπαγή μικρών παιδιών και νέων από τους χριστιανικούς υπηκόους της (που διήρκησε από τις αρχές του ΙΔ΄ μέχρι τις αρχές του ΙΗ΄ αιώνα) με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους- ύστερα από μια συστηματική εκπαίδευση και αγωγή-σε ειδικά σώματα και υπηρεσίες του στρατού, των ανακτόρων και της διοίκησης.»

Επίσης ο Παπαρρηγόπουλος μας αναφέρει πως το σύστημα της περιοδικής

στρατολογήσεως και του εξισλαμισμού ανήλικων χριστιανών (devsirme) για την επάνδρωση της σουλτανικής διοικήσεως και κυρίως του τακτικού στρατού συνδέεται

αναπόσπαστα με τον θεσμό των δούλων της Πύλης, οι ρίζες του οποίου μπορούν,

όπως αναφέρθηκε, να αναζητηθούν στον ίδιο τον ιερό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο

το ένα πέμπτο της πολεμικής λείας-στην οποία περιλαμβάνονταν και οι μη

μωαμεθανοί αιχμάλωτοι-περιέρχεται στην απόλυτη δικαιοδοσία του ιμάμη και κατ’

επέκταση του σουλτάνου.

Υπεροπτική συμπεριφορά ελληνόπαιδων έναντι τουρκόπαιδων στη Μικρά Ασία...

Η Διδώ Σωτηρίου στο μυθιστόρημα της "Οι νεκροί περιμένουν" μας δίνει ένα ενδιαφέρον στιγμιότυπο σχετικά με τη συμπεριφορά των μικρών παιδιών ελληνικής καταγωγής απέναντι σε αυτά τουρκικής καταγωγής...

Βρισκόμαστε στα χρόνια λίγο πριν τη μικρασιατική εκστρατεία, όταν ο ελληνικός πληθυσμός ήταν υπόδουλος στην Ιωνία...

Τα  Τουρκόπουλα,  με  τα  ξυρισμένα  κεφάλια,  που  οι  γονιοί  τους  δούλευαν  για  ένα  κομμάτι  ψωμί  στις γύρω  ρωμέικες  φάμπρικες,  όταν  έβλεπαν  εμάς  τα  καλοντυμένα  παιδιά,  δίσταζαν  να  μπουν  στο παιχνίδι.  

Στέκονταν  παράμερα  και  μας  κύτταζαν  με  περιέργεια  και  με  ζήλεια,  λες  κι  είμαστε  εμείς  οι κυρίαρχοι  και  εκείνα  οι  υπόδουλοι. 

 Κι  όταν  δεν  τα  καταφέρναμε  στο  παιχνίδι  και  τα  Τουρκάκια δοκίμαζαν  να  μας  ευκολύνουνε,  ο  Στέφος  και  οι  φίλοι  του  τους  ρίχνανε  πέτρες  και  τους  φωνάζανε  σα νάτανε σκυλιά: 

—Ούξου!  ουστ,  κιοπέκ! 

Το περιστατικό που προκάλεσε την έναρξη του αντάρτικου στον Πόντο

Από το πόνημα του Δημήτρη Ψαθά μαθαίνουμε μία εκδοχή του περιστατικού που προκάλεσε την έναρξη του θρυλικού αντάρτικου...

Το  ξεκίνημα  του  αντάρτικου  έγινε,  λένε,  από  ένα  περιστατικό  στα  τάγματα  εργασίας:  Μια μέρα  ένας  απ'  τους  βασανισμένους  Ρωμιούς  μέσα  σε  κάποιο  τάγμα  που  έσπαζε  πέτρες, πήρε  γράμμα  απ'  την  γυναίκα  του,  παράτησε  το  τσεκούρι  του  κι  άρχισε  να  το  διαβάζη  με μεγάλη  λαχτάρα.  Ήταν  ψηλά  στον  δρόμο  μιας  έρημης  βουνοπλαγιάς,  όπου  δεν  ακουόταν παρά  το  ξερό,  μονότονο  χτύπημα  των  τσεκουριών  των  σκλάβων  κι  οι  μακρυνές  βλαστήμιες του τσαούση,  που γύριζε από ομάδα σε ομάδα. 

Διάβαζε  ο  δυστυχισμένος,  τα  μάτια  του  βούρκωσαν  κι  άρχισε  να  λέη  στον  πλαϊνό  του  για  τα δεινά  που  τού γραφε  η  γυναίκα  του,  πείνα  και  δυστυχία  και  ξεσπίτωμα  και  φοβέρες  των Τούρκων  ότι  θα κάψουν  το  χωριό  τους,  επειδή  ψάχνανε  για  φυγόστρατους  και  δεν  τους βρίσκαν.  Μαυρίλα  εδώ,  λαχτάρα  εκεί,  δάκρυζε  ο  άνθρωπος  κι  αναστέναζε,  όπου  νάσου  τον βλέπει  ο  τσαούσης  ότι  είχε  παρατήσει  την  δουλειά,  τρέχει,  τον  βλαστημά  και  τον  βαρά  με το καμτσίκι στο πρόσωπο,  ουρλιάζοντας,  «βάι ντινινί,  αβρατινί,  γκιαούρ ογλού γκιαούρ»! Οργή  και  πόνος  έγιναν  μονομιάς  μπαρούτι  και  φωτιά  μέσ'  στην  ψυχή  του  Έλληνα,  αρπάζει το  τσεκούρι  και  το  κατεβάζει  στο  κεφάλι  του  τσαούση,  που  σωριάστηκε.  Ύστερα  παίρνει δρόμο,  φεύγει  μαζί  κι  ο  φίλος  του,  τρέχουν  κι  οι  δυο,  τρυπώνουν  σ'  ένα  δάσος,  κρύβονται και  μένουν  εκεί  μέρες  και  μέρες,  τρώγοντας  χόρτα  κι  αγριόριζες.  Αλλά  από  τον  φόβο  της εκδίκησης  των  Τούρκων  ακολούθησαν  κι  άλλοι  —έτσι  κι  αλλιώς  ήσαν  χαμένοι—  οι  δυο γίνονται  τρεις,  πέντε,  δέκα,  κι  όπου  ξεμονάχιαζαν  Τούρκο  χυμούσαν  απάνω  του,  τον γδύναν,  του  παίρνανε τα  όπλα και ανέβαιναν  στο  βουνό. Έτσι  ιστορούνε  την  αρχή  του  αντάρτικου  μερικοί  απ'  όσους  θέλησαν  να  γράψουν  την ιστορία  εκείνων  των  καιρών,  αλλά  κι  αν  το  περιστατικό  αυτό  το  έπλασε  μόνο  η  φήμη, κρύβει,  ωστόσο,  όλη  την  αλήθεια  για  τον  τρόπο  που  γεννήθηκε  ο  ένοπλος  αγώνας  στα βουνά  του  Πόντου.  Δεν  ήταν  προμελετημένη  η  αντίσταση,  ούτε  κι  οργανωμένη,  αλλά  μια αυθόρμητη  κίνηση  απόγνωσης,  ένα  πηγαίο  ξέσπασμα  οργής,  σχεδόν  πρωτόγονο,  κάτι  σαν λειτουργία  ενός  πανάρχαιου  νόμου  των  περήφανων  λαών  που  αντιστέκονται  στους χαλασμούς των  πιο τραγικών  ενάντιων  καιρών.

Πηγή: Δ. Ψαθάς