ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΑ ΕΙΔΩΛΙΑ, ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Κυκλαδικα ειδωλια

Στις Κυκλάδες:

Τις δεκαετίες του 50 και του 60 στις Κυκλάδες πραγματοποιήθηκε πλήθος παράνομων ανασκαφών από αρχαιοκάπηλους.

Αργότερα έγιναν οργανωμένες ανασκαφές.

Γενικά από τα ευρήματα που είναι γνωστής προέλευσης τα περισσότερα προέρχονται από τάφους ως κτερίσματα. Για ορισμένες ανασκαφικές θέσεις δεν υπάρχει σαφή ερμηνεία όσον αφορά τη χρήση της.

Π.χ. η θέση Κάβος Κέρου είναι άγνωστο εάν πρόκειται για Νεκροταφείο ή ιερό.

Έλλειψη γραπτών πηγών οι διάφορες ερμηνείες θα προκύψουν μόνο από τα τα υφιστάμενα αρχαιολογικά δεδομένα και από  λογικές υποθέσεις

Οι διάφορες ερμηνείες που διατυπώθηκαν ήταν οι εξής

Α) Οι θεωρίες της μητέρας-θεάς

Είχαν υπερτονισμένα τα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου. Υπερτροφικοί μαστοί, ηβικό τρίγωνο και γλουτοί.

 Η συγκεκριμένη ερμηνεία προέρχεται από την παλαιολιθική εποχή και εκφράζει γενικότερα την επιθυμία των ανθρώπων για αύξηση αγαθών μέσω της γονιμότητας σε φυτά και ζώα.

Ερευνητές όπως ο Θεοχάρης εξέφρασαν γενικές απόψεις  για τα Νεολιθικά ειδώλια.

Τα ανδρικά και τα ζωόμορφα ειδώλια δεν ερμηνεύονται ως θρησκευτικά. 

Η άποψη περί μητέρας θεάς αμφισβητήθηκε έντονα από τον Ucko ο οποίος υποστήριξε ότι αγνοήθηκαν παντελώς οι ανδρικές παραστάσεις και ότι μία τόσο σημαντική θεά δεν θα μπορούσε να αναπαρασταθεί από ένα τόσο ευτελές υλικό όπως ο πηλός.

Β) Αναπαράσταση του κύκλου της ζωής.

Απεικονίζουν την νεολιθική μητριαρχία, ενώ αποτελούν αναθήματα σε συγκεκριμένες θεότητες. 

Η Gimmbutas (παράδειγμα από τον πολιτισμό του Σέσκλου) ήταν εκπρόσωπος της θεωρίας

Γ) Παιδικά παιχνίδια-κούκλες

Πολλά ήταν κακοφτιαγμένα και υπάρχει περίπτωση να τα έφτιαχναν και παιδιά.

Επειδή ήταν γυναικεία θεωρήθηκαν κούκλες

Βρέθηκαν σε παιδικές ταφές (κεφάλα Κέας)

Δ) Στην υπηρεσία των νεκρών

Όπως στην Αίγυπτο (παρόμοια χρήση συναντά κανείς και εκεί)

Ψυχοπομοί ή συνοδοί (για να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές επιθυμίες των νεκρών στον άλλο κόσμο) 

Η θεωρία ήταν ανεπαρκής, αφορμή έδωσαν τα Κεφάλα της Κέας, ίσως ήταν όμως κατοχύρωση του τάφου.

Ε) Τρόπος κοινωνικής επικοινωνίας 

Επειδή οι χρήσεις τους ήταν διαφορετικές ανά περιοχές ή άτομα. Η θεωρία απέρριπτε πλήρως τις προηγούμενες θέσεις.

Επρόκειτο για έναν τρόπο εξωτερίκευσης παραστάσεων-έκφρασης ιδεών και σκέψεων του ανθρώπου στην καθημερινή του ζωή. Εξυπηρετούσαν γενικότερα έναν πρωτόγονο τρόπο επικοινωνίας.

Σύμφωνα με τον Χουρμουζιάδη: υποστηρίζει ότι τα ειδώλια ανήκουν στην κοινωνική ομάδα και βοηθούν τα μέλη της να επικοινωνούν.

ΣΤ) Πορτραίτα

Τα ειδώλια δηλαδή ήταν απεικονίσεις ανθρώπων.

Ζ) Μέλη της νεολιθικής κοινωνίας

Όπως εξέχοντα μέλη κλπ.

Η) Σύμβολα

Ήταν δηλαδή σύμβολα επικοινωνίας που προϋπόθεταν τον συνδυασμό και συντονισμό ζώντων προσώπων με γνωστούς κώδικες και από τις δύο πλευρές 

Ειδώλια με φυσιοκρατική απόδοση διατηρούν σταθερή τυπολογία, μπορεί να έχουν ιδιαίτερο συμβολισμό σε συγκεκριμένους γνωστικούς τομείς όπως η θρησκεία. 

Θ) φυλακτά ή αποτροπαϊκά σύμβολα

Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν συμπαθητική και αποδεκτή η μαγεία

ι) Μέσα επισφράγισης συμφωνιών

Τρόπος επισφράγισης συμφωνιών

Η υπόθεση αυτή σχηματίζεται με βάση ευρήματα στο Φράγχθι

ια) αντικείμενα πολλαπλών χρήσεων μαζί

Όπως επί παραδείγματι ταυτότητα και φύλλο

                   

                                    

Εκφράζουν πιθανόν έννοιες από το προϊστορικό περιβάλλον όπως γονιμότητα και οικογένεια που διαμορφώθηκαν κατά το νεολιθικό τρόπο ζωής

Πιο πιθανή από όλες και πιο δυναμική θεωρείται σήμερα η ερμηνεία των πολλαπλών χρήσεων.