Σοβιετικό τρακτέρ στη ΔΕΘ.

 1930 5η Δ.Ε.Θ. Περίπτερο Ε.Σ.Σ.Δ. Καινοτομικό έκθεμα τα τρακτέρ της εποχής, που ήταν χωρίς ελαστικά. (Αρχείο Αννιούτα Κορδόβσκυ Τζιτζικώστα)

Άποψη...

 

Το αδιέξοδο και το ύστατο τηλεφώνημα Τσίπρα στον Πούτιν Την επαύριον του δημοψηφίσματος του 2015, το δράμα του Grexit κορυφώθηκε μέσα στο Προεδρικό Μέγαρο

Τη Δευτέρα 6 Ιουλίου 2015, μία ημέρα μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, η ιστοσελίδα της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα ανάρτησε επίσημη ανακοίνωση με την οποία ενημέρωσε ότι πραγματοποιήθηκε τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Αλέξη Τσίπρα, «έπειτα από αίτημα του Ελληνα πρωθυπουργού».



Μέσα στη φόρτιση και την πυκνότητα εκείνων των ωρών, το τηλεφώνημα υποτιμήθηκε, αλλά όπως αποκαλύπτεται σήμερα ήταν η ύστατη προσπάθεια του κ. Τσίπρα να αναζητήσει το μέλλον της Ελλάδας εκτός της ευρωζώνης. Λίγο μετά τις 10 π.μ. ο τέως πρωθυπουργός βρισκόταν στο Προεδρικό Μέγαρο και συμμετείχε στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.

Επισήμως μεταδόθηκε ότι ζήτησε ο ίδιος τη σύγκληση του συμβουλίου όταν επισκέφθηκε κατά τη μία πρωινή το Προεδρικό Μέγαρο, αλλά ανεπισήμως είχε σχεδιάσει την πρωτοβουλία αυτή από κοινού με τον κ. Παυλόπουλο, ο οποίος ήδη από την Κυριακή το απόγευμα είχε ενημερώσει τον κ. Τσίπρα ότι θα παραιτηθεί εάν η κυβέρνηση επρόκειτο να ερμηνεύσει το «Οχι» ως εντολή εξόδου από το ευρώ.

Ο τέως πρωθυπουργός έφτασε στο Προεδρικό Μέγαρο συνοδευόμενος από τον Νίκο Παππά και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ο τελευταίος διέκοψε τη σύσκεψη λίγη ώρα αργότερα και ενημέρωσε τον κ. Τσίπρα ότι το αίτημα του Μεγάρου Μαξίμου προς το Κρεμλίνο για μια τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο ηγετών είχε γίνει δεκτό και ο Ρώσος πρόεδρος ήταν έτοιμος να συνομιλήσει με τον Ελληνα ηγέτη. «Είδα τη χαρά του Λαφαζάνη όταν μας διέκοψε για να πει στον Τσίπρα για τον Πούτιν», λέει στην «Κ» πολιτικός αρχηγός αναφερόμενος στην εμφανή βεβαιότητα του βετεράνου αριστερού πολιτικού ότι, έστω και με καθυστέρηση 70 ετών, είχε έρθει επιτέλους η στιγμή για να περάσει η Ελλάδα στη ρωσική σφαίρα επιρροής.

Ο κ. Τσίπρας ζήτησε συγγνώμη, αποχώρησε προσωρινά από τη σύσκεψη και πήγε στο γραφείο του τότε γενικού γραμματέα της Προεδρίας της Δημοκρατίας πρέσβη ε.τ. Γεωργίου Γεννηματά. Σε αυτό το μικρό γραφείο με την κλασική επίπλωση, τους ιστορικούς πίνακες και τον χαμηλό θερμό φωτισμό, κάποιοι θα έλεγαν ότι για λίγα λεπτά παίχτηκε κορώνα – γράμματα η ίδια η μοίρα της χώρας. Ομως, συγκλίνουσες πηγές διαβεβαιώνουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος, ο οποίος είναι φιλέλληνας και υπολογίζει τις κινήσεις του με μεγάλη προσοχή, δεν είχε σε καμία στιγμή αποφασίσει να σπρώξει την Ελλάδα στους υφάλους της χρεοκοπίας, ούτε να την καταδικάσει σε έναν νέο εθνικό διχασμό.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης έγραψε το Σάββατο 26 Ιουνίου σε άρθρο του στην «Κ», ότι μόλις ο Αλέξης Τσίπρας επέστρεψε στη σύσκεψη, είπε: «Μίλησα στον πρόεδρο Πούτιν, δεν μπορεί να κάνει κάτι ο ίδιος, αλλά αν θέλουμε θα μιλήσει θετικά για εμάς στη Μέρκελ». Αλλοι πολιτικοί αρχηγοί επιβεβαιώνουν την αφήγηση του κ. Θεοδωράκη, που ήταν τότε αρχηγός του Ποταμιού. Σύμφωνα με έναν πολιτικό αρχηγό, συνέβη μάλιστα και το εξής: «Μόλις άκουσαν τον Τσίπρα να τα λέει αυτά, ο Θεοδωράκης και ο Μεϊμαράκης γέλασαν». Ο Μεϊμαράκης, που μόλις πριν από λίγες ώρες είχε αναλάβει μεταβατικός πρόεδρος της Ν.Δ. μετά την παραίτηση του Αντώνη Σαμαρά, είπε στον κ. Τσίπρα: «Αλέξη, συνειδητοποιείς το αδιέξοδο στο οποίο έχεις φέρει τα πράγματα;». Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, ο κ. Τσίπρας, που από την αρχή της σύσκεψης ήταν αρκετά προβληματισμένος και χωρίς διάθεση για κομπασμούς για το νωπό «Οχι», μετά το τηλεφώνημα με τον Πούτιν απέκτησε πλέον την εικόνα ενός ανθρώπου εγκλωβισμένου σε ένα πρωτοφανές αδιέξοδο. Η σταδιακή συνειδητοποίηση της ευθύνης θα πρέπει να ήταν ένα συντριπτικό βάρος, ασύλληπτο για όλους εμάς.

Το ερώτημα που έχει απασχολήσει πολλούς συνομιλητές της «Κ» και θα απασχολήσει και την Ιστορία είναι το εξής: Ηθελε ή όχι ο Αλέξης Τσίπρας να βγάλει την Ελλάδα από το ευρώ; Και αν ναι, ζήτησε ή όχι τη συμβολή της Ρωσίας; Δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση, καθώς ο κ. Τσίπρας είναι μια κατεξοχήν πρωτεϊκή μορφή πολιτικού – δηλαδή μπορεί, όπως ο μυθικός Πρωτέας, να μεταμορφώνεται ταχύτατα και θεαματικά, ανάλογα με τις περιστάσεις και τις αναγκαιότητες.

Αν προσεγγίσει κανείς συνολικά την προηγούμενη δεκαετία θα διαπιστώσει ότι ήταν ο πιο αποτελεσματικός αντιμνημονιακός πολιτικός αρχηγός και στη συνέχεια έγινε ο πιο σκληρός μνημονιακός πρωθυπουργός. Πολλοί εκτιμούν ότι για τον κ. Τσίπρα το Grexit δεν ήταν ούτε σταθερή επιλογή (όπως είναι για τον κ. Λαφαζάνη), ούτε ταμπού (όπως είναι για τον κ. Τσακαλώτο).
Πούτιν καλεί Ολάντ

Το τηλεφώνημα Πούτιν – Τσίπρα συνδέεται με το τηλεφώνημα Πούτιν – Ολάντ που έγινε αργότερα την ίδια ημέρα, αλλά αποκαλύφθηκε 16 μήνες μετά, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο για τον Φρανσουά Ολάντ των δημοσιογράφων της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, Gérard Davet και Fabrice Lhomme με τίτλο «Un Président ne devrait pas dire ça…» («Ενας πρόεδρος δεν πρέπει να τα λέει αυτά»).

Σύμφωνα με τους δύο δημοσιογράφους, που ακολουθούσαν τον Γάλλο πρόεδρο και κατέγραφαν τη δραστηριότητά του με τη δική του άδεια επί έναν χρόνο, στο τηλεφώνημα αυτό ο Πούτιν είπε στον Ολάντ: «Η Ελλάδα ζήτησε από εμάς να τυπώσουμε δραχμές στη Ρωσία. Ηθελα να σου δώσω αυτή την πληροφορία για να καταλάβεις ότι δεν επιθυμούμε καθόλου κάτι τέτοιο».

Το Grexit και η δραχμή παραμένουν λέξεις ταμπού ακόμα και σήμερα. Ωστόσο, όπως αποκαλύπτεται από όλες τις διηγήσεις, η ουσία είναι η ίδια, ανεξάρτητα από τις λέξεις. Τη Δευτέρα 6 Ιουλίου 2015 ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μια ύστατη προσπάθεια να παρακάμψει και να εγκαταλείψει την Ευρώπη, αλλά ο Βλαντιμίρ Πούτιν αρνήθηκε να τον βοηθήσει.
Η σκακιέρα του Αλέξη

Δύο μήνες πριν από το δημοψήφισμα, στο Μέγαρο Μαξίμου πίστευαν ότι μια συμφωνία με τη ρωσική εταιρεία αερίου Gazprom θα ήταν το όχημα για την προείσπραξη 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως συναλλαγματικά διαθέσιμα, είτε για την έκδοση εθνικού νομίσματος, είτε για την απειλή έκδοσης εθνικού νομίσματος – δηλαδή για μια «μπλόφα», που θα ανάγκαζε τη Γερμανία να αποδεχθεί κούρεμα του χρέους. Φαίνεται ότι οι Ρώσοι δεν αποθάρρυναν από την αρχή τους βολονταριστές των Αθηνών. Το Κρεμλίνο, θέλοντας ίσως να στείλει ένα προειδοποιητικό μήνυμα στο Βερολίνο και στο Παρίσι, που την ίδια περίοδο στρίμωχναν τη Μόσχα στις συνομιλίες του Μινσκ σχετικά με την εισβολή στην Κριμαία, κάλεσε τον κ. Τσίπρα να μιλήσει ως τιμώμενος ξένος ηγέτης στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης στις 19 Ιουνίου 2015. Στην ομιλία του ενώπιον του κ. Πούτιν, ο τέως πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα στο Βερολίνο: «Η Ελλάδα είναι έτοιμη να πλεύσει σε νέες θάλασσες». Μόλις 15 μέρες μετά, ο Ρώσος ηγέτης δεν επέτρεψε στην ελληνική τριήρη να πλεύσει υπερήφανα στον Βόλγα. Εμπειροι αναλυτές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι μια υποβοηθούμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ισοδυναμούσε με επιθετική πράξη απέναντι στην ευρωζώνη, που η Ρωσία δεν είχε λόγο να κάνει, ιδίως εφόσον η Κριμαία είχε εν τω μεταξύ σιωπηλά διευθετηθεί. Η Ελλάδα δεν μπορεί να «παίξει» τις μεγάλες δυνάμεις, τη μία απέναντι στην άλλη, σαν να είναι πιόνια σε μια σκακιέρα, όπως ίσως τόλμησε να κάνει ο κ. Τσίπρας…
Τα φαντάσματα της Ιστορίας και τα ελικόπτερα…


Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος μόλις πληροφορήθηκε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος επρόκειτο να είναι ένα συντριπτικό «Οχι», τηλεφώνησε στον Φρανσουά Ολάντ και τον διαβεβαίωσε ότι θα υπάρξει γραπτή ανακοίνωση των πολιτικών αρχηγών ότι το «Οχι» δεν είναι «Οχι στην Ευρώπη», αλλά εκφράζει τη θέληση για τη διεκδίκηση μιας καλύτερης συμφωνίας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η ερμηνεία του «Οχι» ήταν συγκεχυμένη.

Ο κ. Τσίπρας ζητούσε ένα ισχυρό «Οχι», με το επιχείρημα ότι αυτό θα φέρει καλύτερη συμφωνία με κούρεμα χρέους. Γνώριζε όμως ότι ένα ελληνικό κούρεμα θα τραυμάτιζε τη χρηματοοικονομική σταθερότητα γιατί τότε κάθε άλλο εθνικό χρέος θα αντιμετωπιζόταν ως υποψήφιο για κούρεμα, με αποτέλεσμα την απόσυρση κεφαλαίων από τις αγορές ομολόγων και την άνοδο των spreads. Γι’ αυτό η Γερμανία δεν αποδεχόταν την ερμηνεία και την απαίτηση της Αθήνας και επέμενε ότι το «Οχι» σε μια συμφωνία χωρίς κούρεμα ισοδυναμεί με Grexit, γιατί μόνο με Grexit επιτρέπεται το κούρεμα που ο κ. Τσίπρας επί πέντε μήνες θεωρούσε απαράβατο όρο μιας συμφωνίας. Ο Γάλλος πρόεδρος δεσμεύτηκε ότι θα μεσολαβήσει στην Αγκελα Μέρκελ, η οποία αρνούνταν να επικοινωνήσει με την Αθήνα και απαιτούσε… kolotoumba.

Λίγο αργότερα ο κ. Παυλόπουλος επικοινώνησε με τον κ. Τσίπρα και συμφώνησαν να επισκεφθεί ο πρωθυπουργός το Προεδρικό Μέγαρο και να ζητήσει τη σύγκληση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών. Ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τον Πρόεδρο λίγο πριν από τη μία μετά τα μεσάνυχτα, αφού πέρασε από το Σύνταγμα για να χαιρετίσει τους οπαδούς του «Οχι» που πανηγύριζαν. Νωρίτερα, στο τηλεοπτικό του διάγγελμα ήταν προσεκτικός: «Η εντολή που μου δίνετε δεν είναι εντολή ρήξης με την Ευρώπη, αλλά εντολή ενίσχυσης της διαπραγματευτικής δύναμης για την επίτευξη βιώσιμης συμφωνίας». Στη μεταμεσονύχτια συνάντηση ο κ. Παυλόπουλος επανέλαβε ότι αν στο συμβούλιο των αρχηγών δεν επιτευχθεί συναίνεση για την παραμονή στην Ευρώπη, τότε θα παραιτηθεί. Ο κ. Τσίπρας είπε στον κ. Παυλόπουλο ότι η πρόθεσή του είναι να οπλιστεί με τη συναίνεση όλων των κομμάτων για μια νέα διαπραγμάτευση. Ο τέως Πρόεδρος προετοίμασε ένα κείμενο συμφωνίας και το ίδιο έκαναν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί. Το τελικό κείμενο εκφράζει μια σύνθεση των απόψεων, με κύριο κορμό το κείμενο της Προεδρίας.

Η σύσκεψη άρχισε στις 10 π.μ. με κάποιες εντάσεις. Ο Πάνος Καμμένος είπε ότι κατατροπώθηκαν όσοι ήθελαν την Ελλάδα υπόδουλη. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης επιχείρησε να συνδυάσει την πρέπουσα κριτική στην κυβέρνηση με τη στήριξη στον πρωθυπουργό για την επανεκκίνηση της διαπραγμάτευσης. Η Φώφη Γεννηματά άσκησε κριτική στον πρωθυπουργό και υπογράμμισε ότι το ΠΑΣΟΚ στηρίζει την παραμονή στην ευρωζώνη. Ο Σταύρος Θεοδωράκης, που είχε πρωτοστατήσει στην καμπάνια του «Ναι» και είχε προτείνει το χρώμα του «Ναι» να είναι το κόκκινο, ζήτησε να επιτευχθεί συναίνεση χωρίς καθυστέρηση. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας είπε ότι το ΚΚΕ είναι κατά της Ευρώπης και γι’ αυτό δεν θα συνυπογράψει το κείμενο, αλλά δεν θα χαλάσει τη συμφωνία, αφού, όπως φέρεται ότι πρόσθεσε: «Αν είσαι στην Ευρώπη, δεν μπορεί να βγαίνεις με αυτόν τον τρόπο». Στη σύσκεψη δεν κλήθηκε η Χρυσή Αυγή. Ο Νίκος Μιχαλολιάκος δεν αντέδρασε.
«Μιλούσαμε στον καθρέφτη»

Ολοι διαισθάνονταν ότι είχαν ξυπνήσει τα φαντάσματα της Ιστορίας. Πολιτικός αρχηγός που στήριξε το «Ναι», είπε στη σύσκεψη: «Αν δεν υπάρξει συναίνεση η Ελλάδα θα διολισθήσει σε συνθήκες αναρχίας και εξαθλίωσης. Ο κόσμος έχει φτάσει στα όριά του, υπάρχει διχασμός και οι παρατάξεις θα συγκρουστούν. Θα βρεθούμε στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου». «Δεν μπορείτε να συνεχίσετε, εκτός αν έχετε έτοιμα τα ελικόπτερα». Κάποιες φράσεις ήταν σκληρές, αλλά ειπώθηκαν σε χαμηλούς τόνους γιατί όλοι, και οι μεν και οι δε, συνειδητοποιούσαν το αδιέξοδο. Τα πνεύματα ηρέμησαν μόλις αποχώρησαν οι πρακτικογράφοι, έπειτα από πρόταση του Σταύρου Θεοδωράκη, την οποία υποστήριξαν οι κ. Τσίπρας και Μεϊμαράκης. «Για όση ώρα ήταν μαζί μας οι πρακτικογράφοι εμείς μιλούσαμε στους καθρέφτες μας και στους οπαδούς μας», παραδέχεται στην «Κ» πολιτικός αρχηγός. «Μόλις αποχώρησαν οι πρακτικογράφοι, όλοι κοιταχτήκαμε και αποδεχτήκαμε την πραγματικότητα». Ο κ. Καμμένος αμφισβήτησε την κρισιμότητα των ωρών για να εισπράξει απάντηση από τον κ. Θεοδωράκη: «Κοίταξε δίπλα σου τον πρωθυπουργό για να καταλάβεις σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε». Ο κ. Καμμένος κοίταξε πράγματι αριστερά του προς τον κ. Τσίπρα, ο οποίος δεν είπε τίποτα. Τότε σώπασαν όλοι για λίγο. Την ίδια ώρα στις Βρυξέλλες ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ βρισκόταν σε διαβουλεύσεις με τους ηγέτες της ευρωζώνης ενόψει της συνάντησης που θα γινόταν στο Παρίσι, αργά το απόγευμα μεταξύ Ολάντ και Μέρκελ. Στις 12:45 μ.μ. ο κ. Παυλόπουλος επικοινώνησε με τον κ. Ολάντ και του μετέφερε την πληροφορία ότι υπάρχει συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων για επανεκκίνηση της διαπραγμάτευσης. Τριάμισι χρόνια μετά, στις 15 Νοεμβρίου 2018, ο Γάλλος Πρόεδρος επισκέφθηκε την Αθήνα, εξήρε τον ρόλο του τέως Προέδρου για την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ και είπε: «Το τηλεφώνημα αυτό ήταν ιστορικό, καθώς χάρη σε αυτό καταφέραμε να ξεκινήσουμε και πάλι τον κύκλο των διαπραγματεύσεων».

Πηγή: Καθημερινή

Τι σημαίνει η λέξη γνόφος;

 

Άποψη

 

Διεθνές ξενοδοχείο ¨Η Γαλάζια Πεταλούδα¨, Μάριου Βαλέρη. Ραδιοφωνικό Θέατρο.

 Αγαπητοί φίλοι καλησπέρα σας, απόψε η Διαδρομή θα σας παρουσιάσει μία ενδιαφέρουσα περιπέτεια, τη ¨Γαλάζια Πεταλούδα¨ του Μάριου Βαλέρη.

Υπόθεση: 

Στο "Διεθνές Ξενοδοχείο" που βρίσκεται κάπου στην Αθήνα εργάζεται ως μαιτρ ο κ. Ερωτόκριτος. Μεγάλες είναι οι ευθύνες και πολλές οι υποχρεώσεις στο πόστο που έχει αναλάβει. Πρέπει να ενεργοποιεί και να επιβλέπει το προσωπικό. Πρέπει να προλαβαίνει και να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των πελατών. Αυτή τη φορά όμως θα χρειαστεί να αναλάβει αστυνομικά και ανακριτικά καθήκοντα προσπαθώντας να δώσει απαντήσεις στα περιστατικά που θα συμβούν στο ξενοδοχείο.

Όλα θα ξεκινήσουν όταν ένα πρωί η Χριστίνα η νυχτερινή ρεσεψιονίστ θα διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι δεν έχει εμφανιστεί η αντικαταστάτρια της Λένα Βρεττού αν και έχουν περάσει δυο ώρες από τότε που τέλειωσε η βάρδια της.

Ωραίοι διάλογοι με κυπριακό χρώμα, πολλές ανατροπές και έντονη δράση. Το έργο πρόκειται να σας κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον!

Πρόκειται για παραγωγή της κυπριακής ραδιοφωνίας.

Το έργο μεταδόθηκε σε 13 συνέχειες.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Ζένιος, Ευτύχιος Πουλαϊδης, Νικίας Νικολαϊδης, Βούλα Πελεκάνου, Έφη Οικονόμου, Αγγελική Φιλιππίδου, Ανδρέας Μουσουλιώτης, Φειδίας Μεστάλας, Μάχη Συρράκου - Καζαμία, Κώστας Χαραλαμπίδης, Σώτος Φιλιππίδης, Ανδρέας Μούστρας.

Κείμενο Μάριου Βαλέρη

Ρύθμιση ήχου Καίτη Γεωργίου

Ραδιοσκηνοθεσία Μίκη Νικήτα

Ο Ανδρέας Μούστρας

Και τα 13 επεισόδια θα τα βρείτε εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=rzzdG__dofs&list=PL2Bdo55KBnKqWIJLQ4qg2AzctnkNo5HwV

Πηγή: Greekradiotheater

Χωρίς σχόλια...

 

Μια σύντομη ερμηνευτική προσέγγιση στο Βυσινόκηπο του Τσέχωφ

 Ο Βυσσινόκηπος ήταν το τελευταίο από τα θεατρικά έργα του Τσέχωφ και για ακόμη μία φορά τροφοδότησε τη ρώσικη λογοτεχνία. Μια καλή αρχή, ένα καλό ξεκίνημα για τη λόγια παραγωγή του 20ου αιώνα, που όμως προοιωνίζει μία δύσκολη και καθοριστική κοινωνική περίσταση, την επανάσταση του Οκτωβρίου του 1917, της οποίας οι εξελίξεις και οι ανακατατάξεις γίνονταν από τότε ορατές. 

Το συγκεκριμένο έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 17 Ιανουαρίου του 1904. Μια πρεμιέρα θρίαμβος του Θεάτρου Τέχνης, ένα δώρο γενεθλίων για τα είκοσι πέντε χρόνια συγγραφής του Τσέχωφ, μια συγκίνηση μεγάλη για την ανταπόκριση του κόσμου, μια ψυχική ολοκλήρωση που τον γέμισε και ξεχείλισε σε ένα απαλό χαμόγελο συνοδευόμενο από έντονο βήχα. Το 1861 καταργείται η δουλοπαροικία, όμως το πνεύμα της καταπίεσης και της δουλείας στην τάξη των αφεντάδων εξακολουθεί να υπάρχει. Σταδιακά ο λαός αρχίζει να ξεσηκώνεται σχηματίζοντας διάφορες οργανώσεις. Διαδίδονται στις λαϊκές μάζες επαναστατικές ιδέες και ο μαρξισμός. Η ανάπτυξη της οικονομίας, της βιομηχανίας, της επιστήμης και οι νέες ιδέες οδήγησαν στη κατάρρευση της φεουδαρχίας. Με τον Βυσσινόκηπο σηματοδοτείται η πτώση του φεουδαρχικού παραδοσιακού συστήματος, η διαδοχή του από έναν καπιταλισμό της αστικής τάξης και μία προσδοκία για ένα σοσιαλιστικό, κομμουνιστικό καθεστώς. Ξεκινάει μια επαναστατική περίοδος, όπου η αστική τάξη θα σαρώσει κάθε εμπόδιο, κάθε ‘Βυσσινόκηπο’. Γι’ αυτό τον παλιό κόσμο, για την παλιά κοινωνία που σβήνει που ζει μόνο με όνειρα και αναμνήσεις , ο Τσέχωφ αισθάνεται συμπόνια την οποία εκφράζει με μια σατιρική διάθεση. Με λεπταίσθητη σάτιρα προβάλλει τα πάθη και τους καημούς, την αδράνεια και τη μοιρολατρία αυτών των ανθρώπων. Δε λυπάται την κοινωνική τάξη που καταρρέει, αλλά τους αδύναμους, τους αρρώστους, τα θύματα του συστήματος που δεν έχουν την δύναμη να αντιδράσουν και να συνειδητοποιήσουν τις αιτίες.

Το θέμα του έργου είναι η αδυναμία της αριστοκρατικής τάξης να κατανοήσει τις κοινωνικές αλλαγές που συμβαίνουν, τη δημιουργία νέων κοινωνικών στρωμάτων, τις αλλαγές και τη μεταμόρφωση της Ρωσίας και γενικότερα την κατάρρευση του παλιού κόσμου. Οι ήρωες είναι προσκολλημένοι στο παρελθόν, παραμένοντας στην αδράνεια τους και δεν κάνουν τίποτε ακόμη και όταν ακούνε στο τέλος τον ήχο των τσεκουριών. Ο Βυσσινόκηπος συμβολίζει τον παλιό κόσμο που χάνεται, την αριστοκρατική παράδοση και προεικονίζει τη Ρωσική επανάσταση.

Στο συγκεκριμένο του έργο, όπως και στα υπόλοιπα είναι έντονο το λυρικό στοιχείο που δημιουργείται από τις επαναλήψεις του ποιητικού λόγου και τις παύσεις: «Ο Βυσσινόκηπος πουλήθηκε, αυτό είναι αλήθεια, αυτό είναι αλήθεια, αλλά μην κλαίς, μαμά, σου απομένει όλη η ζωή μπροστά σου, σου απομένει η όμορφη και αγνή ψυχή σου. Έλα μαζί μου, έλα, αγαπημένη μου, πάμε!... Έλα, αγαπημένη μου, έλα!». Οι ήχοι, η μουσική και το τραγούδι πλέκουν ολόκληρο το έργο. Η συγκίνηση που αναδύεται στο τέλος από το παλιό σπίτι κορυφώνεται με το κελάηδημα των πουλιών, την κιθάρα του Επιχόντωφ, τη χορευτική μουσική και από ένα βαθύ και παράδοξο ήχο. Έχει χαρακτηριστεί γι’ αυτό το λόγο το πιο λυρικό από όλα του τα έργα.

Επίσης πρόκειται και για το πιο λιτό από τα υπόλοιπα έργα του, ο θεατής ακούγοντας τους απλούς διαλόγους δημιουργεί την εντύπωση ότι έζησε χρόνια μαζί με αυτούς τους ανθρώπους, ότι τους γνωρίζει και ότι είναι και αυτός κάτοικος του όμορφου αυτού μέρους.

Αυτή η συγκίνηση γεννιέται στην πραγματικότητα από την αντίθεση ανάμεσα στην τραγικότητα του θέματος και την ελαφριά κωμικότητα των προσώπων. Η δραματική ένταση περισσότερο σε αυτό το έργο του Τσέχωφ δημιουργείται από την απουσία δράσης. Το κοινό δεν περιμένει καμία έξαρση, αντίθετα φοβάται μήπως συμβεί κάτι που θα ταράξει την ηρεμία και την ησυχία της μονότονης ζωής, αρκεί να μην πουληθεί ο Βυσσινόκηπος.

 Στο τέλος όταν ο γέρος υπηρέτης παραμένει μόνος του και αντηχεί το τσεκούρι των ξυλοκόπων που άρχισαν να κόβουν τα δέντρα το κοινό δεν ξέρει ποιόν να λυπηθεί και ποιόν να κατηγορήσει,, διότι ο Τσέχωφ παρουσιάζει τα ελαττώματα των αναποφάσιστων ηρώων του με πολλή αγάπη. Η φωνή της Άννιας καθώς αναφωνεί «Αντίο σπίτι! Αντίο, παλιά ζωή!» και του Τροφίμωφ «Καλημέρα, καινούργια ζωή!» είναι οι φωνές του μέλλοντος και της ελπίδας που έχει η νέα γενιά.

Πηγή: Φιλία Συμεωνίδου, 2017, Γυναικείες μορφές στη δραματουργία του Άντον Τσέχωφ

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ο Ναζιανζηνός

Ο δεύτερος της τριάδας των Ιεραρχών και της τριάδας των Θεολόγων Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, με τη δυναμική παρουσία του στη Βασιλεύουσα πόλη το 380 μ.Χ., έκανε πραγματικότητα αυτό που φάνταζε ακατόρθωτο. Οι αιρετικές παραφυάδες του Αρειανισμού (όμοιοι, ανόμοιοι, ομοιουσιανοί κλπ.), με την υποστήριξη αρειανών αυτοκρατόρων και του Ιουλιανού του Παραβάτη, είχαν επικρατήσει σχεδόν παντού. Στην Κωνσταντινούπολη δεν είχε απομείνει ούτε ένας ναός στα χέρια των Ορθοδόξων.

Σε αυτή τη χαλεπή για την Εκκλησία στιγμή ο φιλομόναχος και εραστής της ησυχίας, αλλά και μέγας ρήτορας και σοφός διδάσκαλος Γρηγόριος, κλήθηκε στην πρωτεύουσα, παρά τη θέλησή του, να αγωνιστεί για την ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας.

Η κατάσταση που βρήκε στην Κωνσταντινούπολη ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Μη έχοντας ναό για να αρχίσει τον πνευματικό του αγώνα για την αναστήλωση της Ορθοδοξίας, μετέτρεψε ένα σπίτι σε πρόχειρη εκκλησία και εκεί εκφώνησε τους πέντε θεολογικούς του λόγους, πέντε περίτεχνα έργα ρητορικής και μνημειώδη κείμενα θεολογίας, που ήταν ικανά να μεταστρέψουν τις καρδιές των ανθρώπων στην ορθή πίστη της Εκκλησίας.

Η οικία όπου κήρυττε ονομάστηκε ναός της αγίας Αναστασίας, γιατί εκεί ο υψιπετής αετός Γρηγόριος ανέστησε ξανά την Ορθοδοξία.

Οι αιρετικοί αρειανοί θορυβήθηκαν. Προσπάθησαν να αντιδράσουν με τη βία, τον συνήθη τρόπο του ψεύδους και του σκότους, αλλά εις μάτην. Ο καλός ποιμένας Γρηγόριος με τον ποιμενικό αυλό της θεολογίας του φανέρωσε στις ανθρώπινες ψυχές τα βάθη του Πνεύματος και με τα κάλλη του φθέγματός του, με την καλλιέπεια δηλαδή των λόγων του, τις φώτισε και τις στερέωσε στη σωτήρια πίστη της Εκκλησίας.


Στην αρχή του α’ θεολογικού λόγου του (Λόγος ΚΖ’) ο άγιος Γρηγόριος αναφέρεται στο μέγα ζήτημα περί του τρόπου αναζήτησης του Θεού. Ακολουθώντας τη θεολογία της Εκκλησίας ο μέγας πατήρ, διδάσκει ότι η αναζήτηση του Θεού δεν είναι υπόθεση συζητήσεων του καφενείου, που γίνονται από τους τυχόντες. Από όσους δεν έχουν καθαρότητα καρδιάς, αλλά είναι υπόδουλοι στα πάθη τους.

Για τον Θεό μπορούν να μιλήσουν μόνο όσοι έχουν καθαρθεί ή τουλάχιστον διανύουν το στάδιο της κάθαρσης. Είναι το πρώτο στάδιο στην πνευματική πορεία του χριστιανού. Την κάθαρση από τα πάθη ακολουθούν ο φωτισμός και η θέωση (τελείωση).

Τελικό συμπέρασμα: Κατά τον μέγα Ιεράρχη και σοφό Θεολόγο Γρηγόριο, τον οικουμενικό διδάσκαλο της Εκκλησίας, γνωρίζουμε τον Θεό μόνο όταν μπούμε στη διαδικασία της κάθαρσης από τα πάθη μας.

Ο δρόμος της ταπεινής αναζήτησης του Θεού είναι ο δρόμος των αγίων μας, ο δρόμος που οδηγεί στον θείο φωτισμο

Ζούμε στο βασίλειο του Ρήματος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ*

 «Language is not properly regarded as a system of communication. It is a system for expressing thought, something quite different…» 

NOAM CHOMSKY 
«On Nature and Language».

Ο τρόπος που κατά κανόνα βλέπουμε και διδάσκουμε τη γλώσσα εμείς οι δάσκαλοι είναι ένας έντονα φορμαλιστικός τρόπος ο οποίος αναλώνεται στο τυπικό μέρος της γλώσσας, με αποτέλεσμα να χάνεται για τους μαθητές μας η ουσία της γλώσσας, δηλ. η άμεση αχώριστη σχέση της με τη σκέψη μας, με τον κόσμο των εννοιών και νοημάτων για τα οποία υπάρχει η γλώσσα οι λέξεις, οι προτάσεις, το κείμενο. Χάνουμε τελικά το δάσος βλέποντας τα δέντρα. Και κυρίως στην τυποκρατία θυσιάζονται η ουσία, η δύναμη και η ομορφιά της γλώσσας η «μαγεία της γλώσσας».

Γλωσσολογικά σήμερα πλέον η γλώσσα θεωρείται ένα εσωτερικευμένο καθολικό σύστημα της νόησης του ανθρώπου με το οποίο παράγεται και προσλαμβάνεται ένα άπειρο πλήθος προτάσεων. Αυτός είναι ο τρόπος που επικοινωνούμε γλωσσικά. Υποστηρίζουμε (ήδη στη Γραμματική μας με τον καθηγητή Χρίστο Κλαίρη) ότι βάση και κέντρο της πρότασης είναι το Ρήμα, το οποίο εξειδικεύεται σημασιοσυντακτικά από Ονόματα, τα «ορίσματα»: από το υποκείμενο υποχρεωτικά και δυνητικά από ένα ή και δύο αντικείμενα. Με τη σειρά τους τα ορίσματα εξειδικεύονται σημασιοσυντακτικά κυρίως από Αρθρα, Επίθετα, (επιθετικές) Αντωνυμίες και (επιθετικές) Μετοχές, ενώ το ρήμα εξειδικεύεται από Επιρρήματα, Προθέσεις (προθετικά σύνολα), Συνδέσμους (επιρρηματικές προτάσεις) και (επιρρηματικές) Μετοχές. Πρόκειται για τα στοιχεία τα γνωστά ως «μέρη τού λόγου» που παραλείπουμε, δυστυχώς, οι διδάσκοντες να δείξουμε ότι αντιστοιχούν σε βασικές νοητικές κατηγορίες και ότι είναι ο «καθρέφτης» (speculum) της σκέψης μας. Αυτή η αδρομερής θεώρηση (και διδασκαλία) της γλώσσας σκιαγραφεί με απλό αλλά ουσιαστικό και αποκαλυπτικό τρόπο τι συνιστά και πώς λειτουργεί η γλώσσα στο καθοριστικό επίπεδο της πρότασης (με διαφορές βεβαίως στην τυπολογία των γλωσσών).

Αρα το σημείο αναφοράς των πάντων στην πρόταση είναι το ρήμα. Αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο γύρω από αυτό «συν-τάσσονται» όλα τα άλλα συστατικά που το εξειδικεύουν. Ολα τα μη-ρηματικά στοιχεία περιβάλλουν το ρήμα, εξειδικεύοντας την πληροφορία που δίνει. Το σταθερά σε κάθε μορφή επικοινωνίας εξειδικευόμενο στοιχείο είναι το ρήμα, ενώ όλα τα άλλα γύρω του, άμεσα ή έμμεσα, είναι εξειδικευτικά στοιχεία. Γι’ αυτό μιλάμε πάντοτε για «το υποκείμενο του ρήματος» και ποτέ για «το ρήμα του υποκειμένου»! Ομοίως μιλάμε για «το αντικείμενο του ρήματος», ποτέ για «το ρήμα του αντικειμένου»!

Η βάση της πρότασης συνιστά μια «ενεργειακή τριάδα»: υποκείμενο – ρήμα – αντικείμενο. Το ρήμα στην επικοινωνία δηλώνει κάθε μορφή ενέργειας. Η έννοια της ενέργειας είναι καθοριστική, αφού σ’ αυτήν εστιάζεται κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου. Ωστόσο, αν το ρήμα είναι η ενέργεια καθ’ εαυτήν, είναι ανάγκη να υπάρξουν δύο άλλοι όροι άμεσα σχετιζόμενοι με την ενέργεια, η πηγή της ενέργειας και ο αποδέκτης της ενέργειας. Η πηγή της ενέργειας δεν είναι παρά το υποκείμενο που ενεργοποιεί το ρήμα, ο δε αποδέκτης της ενέργειας είναι το αντικείμενο (ένα ή δύο) που συμπληρώνει (εξ ού και συμπλήρωμα) ή, αλλιώς, που ολοκληρώνει την ενέργεια («περαίνει τι», κατά τον Πλάτωνα). Χωρίς την ενέργεια, δηλ. χωρίς το ρήμα, δεν υφίσταται πρόταση («λόγος», κατά τον Πλάτωνα). Χωρίς την πηγή της ενέργειας, δηλ. το υποκείμενο του ρήματος, δεν μπορεί να τεθεί σε ενέργεια το ρήμα πάλι δεν υφίσταται πρόταση. Χωρίς τον αποδέκτη ή το προϊόν της ενέργειας, δηλ. το αντικείμενο / τα αντικείμενα (εφόσον απαιτείται από το ρήμα), δεν ολοκληρώνεται η ενέργεια η πρόταση πάσχει νοηματικά.

Αρα η δημιουργία προτάσεως, δηλ. η απόδοση ενός νοήματος, μιας σύναψης εννοιών της σκέψης μας, προϋποθέτει υποχρεωτικά την ενέργεια και τη διττή εξειδίκευσή της, την πηγή της και τον αποδέκτη της. Χωρίς την εξειδίκευση «τραυματίζεται» το νόημα, στερούμενο πηγής ή αποδέκτη, με αποτέλεσμα να γίνεται «α-νόητο».

Ως προς τη βαρύτητα του ρήματος είναι πολύ χαρακτηριστικός ο τρόπος που οι Κινέζοι γραμματικοί περιγράφουν τη διαφορά ρήματος και ονόματος στη γλώσσα: το ρήμα είναι η «ζωντανή λέξη», ενώ το όνομα είναι η «νεκρή λέξη»! Προφανώς με τη διάκριση αυτή τονίζουν τον δυναμικό σημασιολογικό χαρακτήρα του ρήματος ως «ενέργειας / πράξης / κατάστασης» σε αντίθεση με τον στατικό χαρακτήρα που έχουν γενικότερα από σημασιολογικής πλευράς τα ονόματα (ουσιαστικά). Τη διάκριση αυτή επιδοκιμάζει ο πολύς Οtto Jespersen («The Philosophy of Grammar» 1924, σ. 86) τονίζοντας τη σχέση ρήματος και πρότασης: «The verb is a life-giving element, which makes it particularly valuable in building up sentences […]».

Είναι αναγκαία μια διασάφηση. Μιλώντας για ρήματα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ «πλήρων ρημάτων» (π.χ. κάνω, δίνω, διαβάζω, ακούω, έρχομαι, εργάζομαι) και «συνδετικών ρημάτων» (π.χ. είναι, αποτελεί, συνιστά, θεωρείται). Γενικότερα θα μπορούσε να λεχθεί ότι το πλήρες ρήμα χρησιμοποιείται ως βάση του λόγου για να δηλώσει το «γίγνεσθαι», τις ποικίλες μορφές ενέργειας του ανθρώπου, τις μεταβολές και καταστάσεις, ενώ το συνδετικό ρήμα δηλώνει το «εἶναι» του υποκειμένου, την ιδιότητα, τα χαρακτηριστικά του. Το πλήρες ρήμα έχει περισσότερο «δυναμικό» χαρακτήρα, ενώ το συνδετικό ρήμα είναι φύσει «στατικό».

Τελικά μπορεί να λεχθεί μεταφορικά ότι νοητικά (ως σκέψη) και λεκτικά (ως γλώσσα) «ζούμε στο βασίλειο του ρήματος». Ολα γίνονται ή υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό για να υπηρετήσουν άμεσα ή έμμεσα τη βασική πληροφορία που δίνει το ρήμα, έστω κι αν επικοινωνιακά η έμφαση μπορεί να αφορά και σε άλλο στοιχείο της πρότασης («λειτουργική προοπτική» της πρότασης). Η ίδια η παρουσία και λειτουργία και αυτού του άλλου στοιχείου (επιθέτου, επιρρήματος, επιρρηματικής πρότασης κ.λπ.) «πρωτοτυπικά», κατ’ αρχήν δηλ. υπηρετεί, έμμεσα τουλάχιστον, την εξειδίκευση του (πλήρους) ρήματος. Το ίδιο –με διαφορετική θεώρηση και δικαιολόγηση– ισχύει και για τη «συνδετική σύνταξη», η οποία όμως απαιτεί άλλη πραγμάτευση.

 

* Ο κ. Γιώργος Μπαμπινιώτης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ.

Πηγή: Καθημερινή