Ο αντιστράτηγος ε.α. Χρήστος Δρίβας, πρώην διοικητής του νατοϊκού στρατηγείου στη Θεσσαλονίκη και παλαιότερα τμηματάρχης ασκήσεων του ΝΑΤΟ στο ΓΕΕΘΑ, συμμετείχε στην οργάνωση τεσσάρων αεροναυτικών ασκήσεων μεγάλης κλίμακας στην Οδησσό και στη Μαύρη Θάλασσα. Ηταν ασκήσεις στο πλαίσιο του «Συνεταιρισμού για την Ειρήνη» (PFP) που διεξήχθησαν στο διάστημα από το 1998 έως το 2003 και η Ελλάδα συμμετείχε με δύο μονάδες επιφανείας, ένα υποβρύχιο, ένα ζεύγος μαχητικών F-16 και έναν λόχο πεζοναυτών. Στην ερώτησή μας εάν η Ουκρανία μπορεί να αντέξει μια ρωσική εισβολή, ο κ. Δρίβας είναι κατηγορηματικός: «Ούτε κατά διάνοια, θα τους ισοπεδώσουν σε χρόνο μηδέν. Ο Πούτιν διαθέτει τρομακτική πολεμική μηχανή και μπορεί να ισοπεδώσει ανά πάσα στιγμή την Ουκρανία», λέει και περιγράφει με μελανά χρώματα την κατάσταση στην Ουκρανία από στρατιωτικής απόψεως. «Οταν οι Ρώσοι έφυγαν, το 1991, με την ανεξαρτησία άφησαν πίσω τους στρατιωτική “στάχτη και μπούρμπερη”, το χάος. Δεν υπήρχε απολύτως τίποτα, μιλάμε για κατάσταση απόλυτης ένδειας. Για να καταλάβετε, όταν πήγα στο Λβοβ, στην εκεί σχολή των Ευελπίδων της Ουκρανίας, εκπροσωπώντας σε άσκηση του ΝΑΤΟ την Ελλάδα, είχε τρομερό κρύο. Δεν υπήρχε καν θέρμανση γιατί δεν είχαν λεφτά για καύσιμα και για να επισκευάσουν τα καλοριφέρ που είχαν σαπίσει. Κοιμήθηκα έχοντας κάτω από τις κουβέρτες σε λειτουργία ένα σεσουάρ που είχα πάρει για τα μαλλιά, για να μην πεθάνω από το κρύο. Πιο φτώχεια δεν γινόταν, ήταν όλα διαλυμένα, παροπλισμένα, σάπια. Σε τέτοιες συνθήκες δεν μπορείς να έχεις αξιόμαχο στράτευμα. Το ΝΑΤΟ βοήθησε βεβαίως στην αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων, σε γνώσεις, εξοπλισμό και τεχνογνωσία. Παρ’ όλα αυτά η Ουκρανία είναι περιορισμένων δυνατοτήτων ως προς την παραγωγή όπλων διότι έλεγχε την αμυντική της βιομηχανία η Ρωσία». Τα πράγματα ίσως να ήταν διαφορετικά σήμερα αν η Ουκρανία δεν είχε ανταλλάξει το πυρηνικό της οπλοστάσιο με τους Ρώσους έναντι υποσχέσεων περί σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της.
Ηταν το 1994 όταν στη Βουδαπέστη συνήλθαν οι τρεις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, ΗΠΑ, Ρωσία, Βρετανία, αλλά και η Ουκρανία για να συζητήσουν την τύχη του πυρηνικού οπλοστασίου της τελευταίας μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Μέχρι τότε οι Ουκρανοί είχαν το τρίτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον πλανήτη(!), μολονότι το Κίεβο δεν είχε τον επιχειρησιακό έλεγχο των όπλων αυτών. Με το μνημόνιο που υπεγράφη, ΗΠΑ, Ρωσία και Βρετανία παρείχαν εγγυήσεις για την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας η οποία, ως αντάλλαγμα, θα παρέδιδε τα πυρηνικά της όπλα. Είκοσι χρόνια μετά, το 2014, η Ρωσία, με τον ακρωτηριασμό και την προσάρτηση της Κριμαίας, παραβίασε κατάφωρα το Memorandum της Βουδαπέστης και τώρα απειλεί και πάλι να εισβάλει στην Ουκρανία, που φέρεται να σκέπτεται να αποκτήσει και πάλι πυρηνικά. Ο Πούτιν μπορεί να λέει ότι οι δυτικοί τον εξαπάτησαν επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ προς ανατολάς ενώ είχαν διαβεβαιώσει τη Μόσχα ότι αυτό δεν θα γίνει, όμως το ίδιο θα μπορούσαν να ισχυριστούν και οι Ουκρανοί στην περίπτωση της συμφωνίας για τα πυρηνικά.
Ο στρατηγός Δρίβας θεωρεί ότι με την παράδοση των πυρηνικών όπλων στους Ρώσους οι Ουκρανοί απογυμνώθηκαν τελείως στρατιωτικά. «Ηταν μεγάλο λάθος τους, αλλά εμμέσως πλην σαφώς τους το επέβαλαν οι Ρώσοι, οι οποίοι ήλεγχαν τους μηχανισμούς λειτουργίας και ασφαλείας τους», αναφέρει και παρομοιάζει την παρουσία των πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία με αυτήν των αμερικανικών στη βάση του Ιντσιρλίκ, τα οποία μπορεί να βρίσκονται σε τουρκικό έδαφος, αλλά τελούν υπό τον απόλυτο έλεγχο των ΗΠΑ.
Και ενώ η Μόσχα διαβεβαιώνει ότι δεν προτίθεται να κάνει χρήση πυρηνικών σε ενδεχόμενη ανάφλεξη, ο Ουκρανός υπουργός Αμυνας Aντρέι Τάραν δήλωσε πως η Ρωσία «ετοιμάζεται να αποθηκεύσει πυρηνικά όπλα στην Κριμαία», περιοχή δηλαδή που απέσπασε από την Ουκρανία το 2014. Ανεξαρτήτως εάν οι Ουκρανοί προλαβαίνουν, που δεν προλαβαίνουν, να αποκτήσουν πυρηνική αποτροπή, τούτες τις κρίσιμες ώρες και μόνο η συζήτηση που έχει ανοίξει, προκαλεί διεθνώς ανησυχίες. Οπως σημειώνουν οι New York Times, μπορεί να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και η όρεξη άλλων επίδοξων περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, να δημιουργήσουν το δικό τους εφιαλτικό αυτό οπλοστάσιο. Και αν μια πυρηνική σύγκρουση θεωρείται απίθανη, ο εφιάλτης της εισβολής εντείνεται όσο δεν αποδίδουν οι προσπάθειες της διπλωματίας.
Ο στρατηγός Δρίβας δεν αποκλείει έναν «αστραπιαίο» πόλεμο των Ρώσων, και σε μια τέτοια περίπτωση θεωρεί ότι δεν θα υπάρξει άμεση στρατιωτική εμπλοκή του ΝΑΤΟ. «Σε καμία περίπτωση δεν θα πολεμήσει η Συμμαχία. Μόνο εάν οι Ρώσοι επιτεθούν στην Πολωνία ή στη Βαλτική. Ο Πούτιν έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα σε σχέση με το ΝΑΤΟ: αποφασίζει μόνος αυτός, ενώ στο ΝΑΤΟ αν διαφωνήσει κάποιος, π.χ. το Λουξεμβούργο, δεν λαμβάνεται απόφαση. Ενα μοντέλο, το πιο πιθανό, σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης θα ήταν η ad hock σύμπραξη της νεόκοπης συμμαχίας Αγγλίας – ΗΠΑ – Αυστραλίας».
Η θέση της Ελλάδας
Και η Ελλάδα; «Η εμπλοκή μας είναι αναπόφευκτη διότι έχουμε τις βάσεις, κυρίως την Αλεξανδρούπολη. Οι βάσεις, διά της συμφωνίας με τις ΗΠΑ, έχουν δοθεί στους Αμερικανούς. Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ έχει δοθεί μόνο η Λήμνος. Οι άλλες διέπονται από τη διμερή διακρατική σύμβαση», λέει ο κ. Δρίβας.