Ρομανσέρο, του Ζακ Ντεβάλ. Το θέατρο της Δευτέρας.

Αγαπητοί φίλοι του θεάτρου απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω ένα έργο από το αρχείο του Θεάτρου της Δευτέρας, το Ρομανσέρο του Ζακ Ντεβάλ. Μια ιστορία αγάπης με φόντο το κανάλι του Παναμά.

Το έργο διαβάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1959, με πρωταγωνιστές του Δημήτρη Χορν και Μάρω Κοντού. Με το Ρομανσέρο η Κοντού πρωτοεμφανίστηκε στο σανίδι, στο θέατρο ¨Κεντρικόν¨. Ο συγγραφέας έγραψε το έργο το 1958.

 

Η υπόθεση, μέσα από τις σημειώσεις του Ζακ Ντεβάλ:

Η δράση του έργου ξετυλίγεται σε τέσσερις εικόνες από την 29 Ιουνίου έως την 5 Ιουλίου του ίδιου χρόνου μέσα στην Calle Fransesa (Γαλλικός Δρόμος), στο Χωρίλλιο, την ερωτική συνοικία της πόλης του Παναμά στα 1930.

Έχουν κι’ όλας περάσει χρόνια από το άνοιγμα της Διώρυγας του Παναμά στην εμπορική ναυσιπλοΐα όλων των Εθνών καθώς και στον πολεμικό στόλο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η πόλη του Παναμά, επιφανειακά Αμερικανοποιημένη, παραμένει ένα από τα απείραχτα λείψανα της Ισπανικής κυριαρχίας, ενώ η συνοικία του Χωρίλλιο (που στα Γαλλικά σημαίνει Regalade) γίνονταν ένα είδος διεθνούς ερωτικής ζώνης. Το πλήρωμα και οι επιβάτες των καραβιών που ταξίδευαν με οποιαδήποτε σημαία εύρισκαν εκεί μέρα και νύχτα συντροφιά σ’ οποιαδήποτε γλώσσα του κόσμου με μηδαμινό αντίτιμο.

Από την άλλη μεριά η αρχιεπισκοπή του Παναμά βρέθηκε ξαφνικά ανίκανη να καλύψει τις ανάγκες για πνευματική καθοδήγηση που γεννήθηκαν από το γεγονός ότι όλες οι ενορίες της από τη μια μέρα στην άλλη γινόταν πιο πλούσιες και πιο πυκνοκατοικημένες. Αναγκάστηκε λοιπόν να κάνει έκκληση σε πολλά ισπανικά Σεμινάρια. Οι νεαροί ιερείς που βρέθηκαν πιο πρόθυμοι να επαναπατριστούν ήταν βάσκοι και Κατάλανοί στην καταγωγή. Μια ράτσα αλλοιωμένη από τα ταξίδια. Σε αντίθεση από τον Παναμαϊκό κλήρο που ήταν αγαθός και κοιμισμένος οι Ισπανοί έφεραν μαζί τους στην εξάσκηση των καθηκόντων τους όλη τη φήμη του πιο γνωστού και του λιγότερου κοιμισμένου σ’ ολόκληρη την Ισπανία.

Αυτή τη χρονιά η Ρολάντα Ούσταριτς περνούσε για πρώτη φορά ανάμεσα στις εταίρες της Calle Francesa και ο Παντρέ Μικέλ Ιμπάρα, που είχε μόλις έρθει από την Ισπανία διορίζονταν δεύτερος Βικάριος της ενορίας του Χωρίλλιο.

Τα γεγονότα που μόλις έφεραν αντιμέτωπους σε μια άγρια μάχη τον Πάπα αυτόν και την περίφημη εταίρα, είναι σήμερα ακόμη ονομαστά στα χρονικά της πόλη του Παναμά. Η ιστορία αυτή είναι πιο τολμηρή ακόμη και από ένα θρύλο του Βοκάκιου και πιο αγνή από ένα μύθο του Άντερσεν. Αρκεί να τη διηγηθεί κανείς και αυτή τη χάρη έταξα στον εαυτό μου.

 

Ο Πλάτων Μουσαίος θα πει για το έργο:

Σε ένα γράμμα του στο κοινό ο Ζακ Ντεβάλ εξηγεί πως έγραψε το έργο και σε τι απέβλεπε. Αποδίδοντας το στη γλώσσα μας προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε ανέπαφη την ατμόσφαιρα και το πνεύμα του έργου. Και επειδή πολλοί συγγραφείς έχουν καταπιαστεί με την αμάχη ανάμεσα σε ένα ιερέα του Ύψιστου και μια Ιέρεια του Έρωτα, προσπαθήσαμε να υπογραμμίσουμε εκείνο ακριβώς που κάνει το έργο του Ντεβάλ πιο πρωτότυπο από τα άλλα. Κάτω από το τόσο διαφορετικό ντύμα των δύο ηρώων, του Παντρέ και της Ρολάντας, κρύβεται μια πρωτόγονη αγνότητα και μια βουνίσια παλικαριά που μυρίζει θυμάρι.

Η ορμή τους δε μπορεί να σταματήσει μπροστά στις καθιερωμένες συμβατικότητες, γι’ αυτό και είναι έτοιμοι να παλέψουν με κάθε τρόπο και μέσο ως το τέλος. Δυο τέτοιοι αλύγιστοι μαχητές δεν ήταν δυνατόν να υποκύψουν ο ένας στον άλλον. Μόνο μια λύση μπορούσε να υπάρξει: η μονομαχία. Μια μονομαχία αντάξια των ιπποτών του Μεσαίωνα, αλλά χωρίς όπλα και δίχως αίματα, όμως «μέχρις εσχάτων». Μια παράξενη μονομαχία τόσο συνδικαλιστική στην εξωτερική της εμφάνιση όσο ηρωική στη βαθύτερη προέκταση της.

Σπάνια σε έργο έχουν συνδυαστεί με όχι λίγη μαστοριά, το ιερό με το ανίερο, το αγνό με το αμαρτωλό, και το λιβάνι με το θυμάρι.

 

Τέλος ο σκηνογράφος Γ. Βακαλό θα γράψει:

Το Ρομανσέρο εξελίσσεται σε μία πυκνή συνοικία, από τη ζωή του Νότου, από τη ζωή τβμ αισθήσεων και του χρήματος. Περισσότερο από ένας τόπος, είναι ένα πρόσωπο μέσα στο έργο, γιατί ενάντια σ’ αυτή τη συνοικία της βασιλείας της σάρκας πολεμά ο Παντρέ Μικέλ Ιμπάρα, και τη βασιλεία αυτή νοιώθει μέσα στην περηφάνια της πόλης η Ρολάντα.

Το σπίτι της κυκλώνεται από τη βοή της γειτονιάς της, από παντού φθάνουν φωνές, βήματα, πόθοι. Το τοποθέτησα στο κέντρο της σκηνής κυκλωμένο από τους στενούς δρόμους για να είναι χωριστό και ενωμένο συγχρόνως μαζί τους. Είδα το δράμα του Ρομανσέρο σαν το δράμα της καρδιάς μιας ολόκληρης συνοικίας. Γι’ αυτό θέλησα παραπάνω απ’ όσο ήταν απαραίτητο για τη δράση του έργου να συνθέσω το εσωτερικό με τα εξωτερικά, να δώσω τις αρτηρίες που καταλήγουν και που ξεκινούν απ’ αυτήν την καρδιά για να την τροφοδοτήσουν και να τροφοδοτηθούν με το αίμα της, την εξέγερση και τον πόνο της.

Και είσαι ακόμη τη συνοικία του σπιτιού της Ρολάντας τόσο παλιά, κάτω από τον ήλιο που βρίσκονται οι σκιές απ’ την πατίνα της να ρουφούν ευθύς ένα σκληρό φως που την χτυπάει την σώζει συγχρόνως θερμαίνοντας την.

Η Μάρω Κοντού

                                

Πρώτη παράσταση στην Ελλάδα:

Θεατρική περίοδος1959-1960, Σκηνοθέτης Χορν, Δημήτρης Χρηστίδης, Μηνάς Συγγραφέας Deval, Jacques Μεταφραστής Μουσαίος, Πλάτων Μουσικός/συνθέτης Πλέσσας, Μίμης Σκηνογράφος Βακαλό, Γιώργος Ενδυματολόγος Βακαλό, Γιώργος Θίασος Χορν Δημήτρη Αθήνα Θέατρο Κεντρικόν Αθήνα, πλατεία Κολοκοτρώνη.

 

Φυσικά υπάρχουν "romancero" και "romancero". Αν και είναι μια ιστορία αγάπης, δεν έχει καμία σχέση με την περιπέτεια του Chimène και του Rodrigue. Ο Jacques Deval, έχοντας αδειάσει φωτεινά χρώματα στην παλέτα του, έστησε με επιτυχία το καβαλέτο του στις όχθες του καναλιού του Παναμά. Όχι στη Marie-Galante, αλλά στο ίδιο το "ciudad" του Παναμά, μπροστά από το οποίο σταθμεύουν τώρα πλοία όλων των σημαιών. Οι ναυτικοί κατεβαίνουν εκεί για να κάνουν εκδρομές, τρέχοντας γρήγορα στην περιοχή που είναι γνωστή ως το Chorillo και στην Calle Francesa, η οποία μοιάζει με την Bouterie στην Παλιά Μασσαλία πριν από το σβήσιμο της από τους Γερμανούς.



Στην Calle Francesa το αγόρι είναι για το κορίτσι, το κορίτσι είναι για το αγόρι, όπως λέει ένα τραγούδι. Το πιο όμορφο κορίτσι είναι η Ρολάντα Ουστάριτς, η οποία είναι ατρόμητη όπως η Κάρμεν.

Σε σκηνοθεσία Σταμάτη Χονδρογιάννη, μουσική επιμέλεια Αιμιλίας Ρόδη, μετάφραση Πλάτωνα Μουσαίου και σκηνικά-κοστούμια Γιάννη Κύρου προβλήθηκε στις 22 Αυγούστου 1977 από το Θέατρο της Δευτέρας της ΕΡΤ το θεατρικό του Ζακ Ντεβάλ ΡΟΜΑΝΣΕΡΟ με τους ηθοποιούς Μάρω Κοντού, Λάκη Κομνηνό, Τασσώ Καββαδία, Πίτσα Μπουρνόζου, Μαρία Μαρτίκα, Αννα Μπράτσου, Αθηνόδωρο Προύσαλη, Νικήτα Αστρινάκη, Δημήτρη Ζακυνθινό, Γιάννη Κανδήλα, Μιχάλη Μαραγκάκη, Αρτέμη Μάτσα, Σοφία Μυρμηγκίδου, Θόδωρο Ντόβα, Ισμήνη Μιχαηλίδου, Κατερίνα Ραυτοπούλου, Καίτη Καρατζά και Ηλία Κακλαμάνη

Η μεταφορά έγινε από το κανάλι dimitrios Pavlidis:

 

 

Πηγές:

Θέατρο «Κεντρικόν»

https://www.theatrikaprogrammata.gr/μαρω-κοντου/

https://www.lemonde.fr/archives/article/1958/02/19/romancero-de-jacques-deval_2297023_1819218.html

eliaserver.elia.org.gr:8080/lselia/rec.aspx?id=329936

https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=675

 

 

Τουρκική βαρβαρότητα

 ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΑΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ 1974

Δύο ΣΠΑΝΙΕΣ φωτογραφίες από τον πόλεμο της Κύπρου το 1974 μέσα από τα αρχεία του Τουρκικού Στρατού οι οποίες πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας, και παρουσιάζουν το ίδιο άτομο που πρόκειται για Έλληνα αιχμάλωτο καταδρομέα βάναυσα κακοποιημένο από τους Τούρκους, και πιο συγκεκριμένα στην ΑΡΙΣΤΕΡΗ φωτογραφία διακρίνεται ο εν λόγω Έλληνας αιχμάλωτος καταδρομέας πισθάγκωνα δεμένος, αιμόφυρτος, μισόγυμνος, και με ερμητικά ασφαλισμένα μάτια και στόμα, να επιβιβάζεται βιαίως από τους Τούρκους βασανιστές του σε στρ\κό όχημα προκειμένου να μεταφερθεί σε χώρο αιχμαλώτων, ενώ στην ΔΕΞΙΑ φωτογραφία διακρίνεται ο ίδιος και πάλι πλέον εντός του χώρου συγκέντρωσης αιχμαλώτων, συνοδευόμενος από Τούρκο στρ\τη αιμόφυρτος και γυμνός να συνομιλεί με νοσοκόμα, η οποία μάλλον του κάνει ένεση.

Πηγή: Ιστορικός συλλέκτης Βέροιας

Δήμητρα της Κνίδου(350π.χ)~ Demeter of Knidos(350 b.C.) (Βρετανικό Μουσείο

 Το άγαλμα προέρχεται από το ιερό της Δήμητρας στην Κνίδο.

Ανακαλύφθηκε το 1857 από τον Τσαρλς Νιούτον που το (προώθησε)στη συνέχεια στο Βρετανικό Μουσείο.

Θεωρείται το τελειότερο από τα γνωστά αγάλματα της θεάς.

Ενσαρκώνει το ιδανικό πρότυπο της μητρότητας.

Η θεά βρίσκεται καθισμένη σε ένα θρόνο με τις βαθιές πτυχές των πολλαπλών ενδυμάτων της.

Το ιμάτιο της καλύπτει και το πίσω μέρος της κεφαλής της.

Το κεφάλι του αγάλματος έχει κατασκευαστεί σε ξεχωριστό κομμάτι μαρμάρου που προστέθηκε αργότερα στον κορμό του αγάλματος

.

Το άγαλμα έχει αποδοθεί στον Σκόπα, στον Λεωχάρη ή στον Βρύαξη.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ (1947-1949) ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΤΟΥ ‘’ΔΣΕ’’

ΠΑΝΩ φωτογραφία του 1947 από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού στην Πελοπόννησο, όπου δείχνει αιχμάλωτους του ‘’ΔΣΕ’’ να κάθονται φρουρούμενοι από στελέχη του Ελληνικού Στρατού, ενώ στο βάθος διακρίνεται μηχανοκίνητη φάλαγγα εν κινήσει.

ΚΑΤΩ φωτογραφία Αύγουστος του 1949 αμέσως μετά την πτώση του Γράμμου, όπου εμφανίζει αιχμάλωτους συμμορίτες του ‘’ΔΣΕ’’ με άθλια εμφάνιση να οδηγούνται φρουρούμενοι στα κέντρα κράτησης.

Μπιζάνι 1913 Προετοιμασίες για την επίθεση 4η Μεραρχία (Από το βιβλίο "Εμπρός δια της λόγχης")

 Την ελεύθερη Θεσσαλονίκη δεν την απολαύσαμε, κατά την επιστροφή μας από τη Δυτική Μακεδονία. Ίσα που πρόφτασα να πιω ένα καφέ και να περπατήσω λίγο τα μαγαζιά της Σαμπρή Πασά. Όπου μαντέψτε τι αγόρασα: Τρεις οκάδες αλάτι!

Μα θα μου πείτε:
«Αλάτι; Σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη δεν βρήκες κάτι άλλο να αγοράσεις;»
Και θα απαντήσω:
«Εξαρτάται τι σου λείπει … Φάτε εσείς δυο τρεις φορές βραστό από ανάλατη προβατίνα, και μετά να δούμε τι θα σας έχει λείψει πιο πολύ …»

Και δεν πήρα μόνο αλάτι, είχα αποφασίσει να βελτιώσω το λίγο φαΐ που έτρωγε η διμοιρία μου. Και αγόρασα και εκατό δράμια πιπέρι και ρίγανη και πολλά άλλα μπαχαρικά, μερικά από τα οποία δεν είχα ξαναδεί ως τότε. Εκείνο το μαγαζί του Στέιν με τα αποικιακά είδη, αλλά και τα άλλα του Μάγιερ και του Μπακ, μου είχαν φανεί σαν «εγκυκλοπαίδιες γεύσης». Πήρα και ένα μεγάλο κομμάτι παστουρμά, από έναν Αρμένη, που με έσφαξε στην τιμή, αλλά χαλάλι του. Τον φάγαμε όλο στο καράβι, κι ας είναι καλά ο Στρατιώτης ο Ζαφειρίου με το μαχαίρι του το κοφτερό, που έκοβε τις φέτες τόσο λεπτές που τις έκανε διάφανες, αλλιώς θα τέλειωνε από την πρώτη μέρα.

Στις 11 Δεκεμβρίου το Σύνταγμα επιβιβάστηκε για την Ήπειρο. Αργά το βράδυ ξεκίνησαν τα καράβια, ήταν η «Αργολίς», η «Ερμούπολις», η «Κασσιανή», η «Σαμψώ» και η «Σταματούλα». Φτάσαμε στην Πρέβεζα στις 14 του Δεκέμβρη και αποβιβαστήκαμε με βάρκες από τα πλοία.

Αφού ξεκουραστήκαμε λίγο, ήρθαν και αναπληρώσεις για τις απώλειες που είχαμε, μετά προωθηθήκαμε στο μέτωπο, όπου μας ανατέθηκε ο τομέας Χάνι Εμίν Αγά, Χάνι Φτελιάς αλλά και κάμποσα υψώματα ψηλά στον Ολύτσικα, εκεί περάσαμε τα Χριστούγεννα.

Συμμετείχαμε στην επίθεση της 7ης Ιανουαρίου, που δεν είχε αποτέλεσμα, και στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της ράχης του Προφήτη Ηλία, στις 11 ως 13 του Γενάρη, όπου είχαμε απώλειες χωρίς να γίνει κάτι.

Το πιο μεγάλο κακό στην Ήπειρο ήταν το κρύο, τα χιόνια και οι λάσπες. Ή θα σαπίζαμε ή θα κοκαλώναμε. Και κάθε φορά που είχαμε υπηρεσίες στις προφυλακές στα υψώματα, είχαμε απώλειες από κρυοπαγήματα.

«Είμαστε εμείς οι Καλαματιανοί για τέτοια; Εδώ θέλει Αρκάδες, που ξέρουν από αυτά …» έλεγε ο πάντα κεφάτος Ηλιόπουλος, που δεν έχανε την όρεξή του για αστεία. Αλλά ήταν κι ο μόνος που με την σπιρτάδα του ξεπερνούσε τα προβλήματα. Στην Πρέβεζα, όταν οι υπόλοιποι γύριζαν στα καφενεία, αυτός είχε πάει στην αγορά και αγόρασε τσαρούχια, μάλλινες κάλτσες και μια κάπα! Την τελευταία την παζάρεψε από έναν Αλβανό που μάλλον ετοιμαζόταν να αναχωρήσει από την πόλη.
Αλλά με την κάπα δεν χόρταινε την πείνα του. Η πείνα, αυτό ήταν το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα στην Ήπειρο. Είχε καταντήσει σοβαρό καθήκον μου, αλλά και τέχνη, η δίκαιη μοιρασιά τεσσάρων ή πέντε καρβελιών σε τόσους άντρες …

Ευτυχώς, κάποια στιγμή στήθηκαν κοντά μας τα κινητά αρτοποιεία, και από τότε είχαμε άρτο σχεδόν καθημερινά.
Ας είναι καλά ο Μέραρχός μας ο Μοσχόπουλος, που τα φρόντιζε όλα …

Πάντως, η κατάσταση βελτιώθηκε σοβαρά κατά τα τέλη Γενάρη, με τα μέτρα που πάρθηκαν από το Επιτελείο για ανάπαυση και ανασυγκρότηση. Φτιάχτηκαν καλύμματα από λάσπη, κλαδιά και άχυρα, που προφύλασσαν τα αντίσκηνα από κάτω, έφτιαξε κάπως ο εφοδιασμός με τρόφιμα, ήρθαν άρβυλα και ρουχισμός.

Το μόνο «κακό» ήταν οι αγγαρείες και το κουβάλημα. Ετοιμαζόταν επίθεση και έπρεπε να διαθέσουμε άντρες στα μεταγωγικά, που κάνανε μέρες για να φέρνουν τα εφόδια από την Πρέβεζα. Εφόδια κάθε είδους, αλλά κυρίως οβίδες και σφαίρες. Αλλά και άλλα υλικά που έδειχναν ότι οργανωνόμαστε καλά. Μέχρι και σταθμό ασύρματου τηλέγραφου αποκτήσαμε, αν και κάποιοι λέγανε ότι μέσα στα βουνά δεν έκανε και πολλά πράγματα.

Ανήμερα της Υπαπαντής, 2 Φεβρουαρίου, ο Θεός ξέχασε ότι για μας τους Καλαματιανούς ήτανε μέρα … αργίας, και δεν είχε σκοπό να μας αφήσει ήσυχους. Έριξε πάνω από πενήντα πόντους χιόνι, οι Στρατιώτες που κοιμόντουσαν στα αντίσκηνα πλακώθηκαν από το βάρος του χιονιού, που παρέσυρε και τις σκεπές που ήταν από πάνω, φτιαγμένες από κλαριά και άχυρα. Ευτυχώς όμως, σύντομα γλύκανε πάλι ο καιρός και λοιώσανε τα χιόνια. Αλλά στη θέση τους ήρθαν οι λάσπες, άλλο βάσανο ...

Στα μέσα Φλεβάρη, πήραμε διαταγή να μετασταθμεύσουμε σε νέες θέσεις. Σε συνάντηση Αξιωματικών, ο Συνταγματάρχης μας ενημέρωσε ότι ετοιμαζόμαστε για τη μεγάλη μέρα, αλλά δεν μας είπε περισσότερα. Το 8ο και το 11ο Σύνταγμα μεταφέρθηκαν κοντά στα στενά της Μανωλιάσσας και μαζί τους πήγε και η Μοίρα Ορεινού Πυροβολικού. Εμείς πήγαμε στο «στόμα του λύκου», στο ύψωμα 703, έχοντας αριστερά μας τον Προφήτη Ηλία, δεξιά μας το Αυγό και μπροστά μας το τρομερό Μπιζάνι με τα φοβερά κανόνια του. Η κίνησή μας έγινε μέσα στη νύχτα, κάτω από την μύτη των Τούρκικων Προφυλακών, που βλέπαμε τις φωτιές τους και ζηλεύαμε …

Η μεγάλη μέρα της επίθεσης ήταν κοντά. Το ηθικό ανέβηκε κατακόρυφα, παρά τις δυσκολίες και τους κινδύνους.

Ας μπούμε στα Γιάννενα, κι ας πάμε σέρνοντας …