Η νέα προοπτική των ελληνοτουρκικών. Δημητρίου Βαρτζοπουλου

 

Vivarium Novum μία Σχολή στην Ιταλία, που μιλούν μόνον Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά

 Με επιμονή της κας Ευγενίας Μανωλίδου είχα την τύχη να επισκεφθώ την μοναδική Σχολή στον Κόσμο, που οι μαθητές μένουν μέσα όλο το εκπαιδευτικό έτος και ομιλούν μεταξύ τους μόνον Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά. Η Σχολή έτσι συνεχίζει μία μεγάλη παράδοση στις Ανθρωπιστικές Σπουδές που είχε η Ιταλία από την Αναγέννηση. Σε έναν πραγματικά υπέροχο χώρο, την Villa Falconieri που κτίσθηκε τον 16ο αιώνα λίγο έξω από την Ρώμη,παραχωρημένη από την Ιταλική Κυβέρνηση στην Σχολή Accademia Vivarium Novum, 50 μαθητές από 50 διαφορετικές Χώρες του Κόσμου, πάνε εκεί και μένουν μέσα όλο τον χρόνο, μιλώντας τις κλασικές γλώσσες και μελετώντας την Φιλοσοφία και τις Τέχνες. Απορίας άξιον δυστυχώς ότι δεν υπάρχει ούτε ένας φοιτητής από την Ελλάδα….

Επικεφαλής ο καθηγητής Miraglia, κατά ορισμένους ίσως ο άνθρωπος που μιλάει Λατινικά καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. 

Δύο μέρες συνεννοούμασταν μόνον στα Αρχαία Ελληνικά (τα Λατινικά μου έχουν φθαρεί δυστυχώς) και η εμπειρία ήταν πράγματι συναρπαστική. 

Συχνά ξεχνούμε τις ρίζες της Ευρώπης αλλά μήν έχετε αμφιβολία η Ελλάδα, η Ρώμη και ο Χριστιανισμός είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η Ευρωπαϊκή μας ταυτότητα. 

Μακάρι να υπάρξουν ιδρύματα και στη Χώρα μας που θα ακολουθήσουν αυτό το λαμπρό παράδειγμα και Έλληνες που θα πάνε να φοιτήσουν στην Σχολή. 

Αισθάνθηκαμε μεγάλη Υπερηφάνεια από την αγάπη και τον σεβασμό που όλοι μας δείχνουν στην Μητέρα τους την Ελλάδα, μακάρι την ίδια αγάπη να της δείχναμε και εμείς εδώ ορισμένες φορές.

Το φετινό Πάσχα του Πούτιν και του Κυρίλλου

 

Η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα, Γιώργου Τζαβέλα. Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

  Αγαπητοί φίλοι απόψε θα σας παρουσιάσω ένα έργο σταθμό για το ελληνικό θέατρο και κινηματογράφο. Πρόκειται για το αριστούργημα του Γιώργου Τζαβέλα: Η δε γυνή να φοβείται τον άντρα.

 

  Το έργο γράφτηκε το 1958 και ανέβηκε στο σανίδι την ίδια χρονιά με πρωταγωνιστή το σπουδαίο Βασίλη Λογοθετίδη στον τελευταίο του ρόλο επί θεατρικής σκηνής, και παρτενέρ την Ίλνα Λιβυκού. Έκτοτε έχει αναγνωσθεί στο θέατρο σε πολλές διασκευάσεις.

  Το 1965 έγινε ταινία σε σκηνοθεσία του ίδιου του Γιώργου Τζαβέλα. Ήταν το τελευταίο έργο που σκηνοθέτησε ο Τζαβέλας ο οποίος πήρε μάλιστα βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Σικάγο. Το έργο αποτέλεσε από τις πιο επιτυχημένες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου με πρωταγωνιστές δύο μεγάλους ηθοποιούς, τον Γιώργο Κωνσταντίνου και τη Μάρω Κοντού.

 

 

Η πλοκή.

 

  Το έργο ξεκινά από το παρόν: Ο Αντώνης Κοκοβίκος είναι διευθυντής σε ένα υπουργείο και δέχεται ένα τηλεφώνημα από το δικηγόρο της πρώην γυναίκας του που τον ενημερώνει ότι το σπίτι που έμεναν κατεδαφίζεται. Εκείνος ήθελε να το δει για μια τελευταία φορά και αναπολώντας τις στιγμές που πέρασε εκεί, του έρχεται στο μυαλό του η πρώην γυναίκα του και αρχίζει η βασική πλοκή του έργου, χωρίς αφηγήσεις από αυτή την αναδρομή.

  Δύο χρόνια πριν ο Αντωνάκης δεν είναι διευθυντής, αλλά ένας απλός υπάλληλος του υπουργείου. Η Ελένη, η σύντροφός του, είναι μια αμόρφωτη, καλοσυνάτη και υπάκουη γυναίκα. Ο Αντωνάκης είναι πολύ αυστηρός μαζί της και την είχε σαν δούλα μέσα στο σπίτι. Παρόλα αυτά, δεν την είχε παντρευτεί ακόμα, αν και είχαν 10 χρόνια σχέση. Για αυτό τον λόγο η Ελένη είναι θλιμμένη, καθώς επίσης ήταν και δαχτυλοδεικτούμενη στη γειτονιά, ειδικά από τη γειτόνισσά τους, την Αγλαΐα, που συνεχώς την προσέβαλλε. Ο Αντωνάκης δε συζητούσε ποτέ για γάμο. Μάλιστα, δεν είχε γνωρίσει και ποτέ την Ελένη στους τέσσερις φίλους του.

  Μετά από μια προαγωγή ενός φίλου του Αντωνάκη, του Μιχαλάκη, ο τελευταίος έκανε τραπέζι για αυτήν και πέθανε τρώγοντας ένα αρνί μόνος του. Ο Αντωνάκης δεν πήγε στη γιορτή επειδή δεν ήθελε να παρουσιάσει την Ελένη. Έτσι, όταν οι φίλοι του πήγαν στο σπίτι του για να του πουν τα νέα, είδαν πόσο άσχημα φερόταν στην Ελένη και προσπάθησαν να τον συνετίσουν και να την παντρευτεί.

  Ο θάνατος του φίλου του, αλλά και η ανάγκη αποκατάστασης της γυναίκας σε περίπτωση χηρείας, έκαναν τον Αντωνάκη να κάνει πρόταση γάμου στην Ελένη. Εκείνη δέχτηκε περιχαρής. Όμως εν ώρα μυστηρίου, τη στιγμή που ο παπάς έλεγε το η δε γυνή ίνα φοβείται τον άνδρα, η Ελένη πάτησε τον Αντωνάκη, ως είθισται. Από εκεί και πέρα θα έρθει η αφύπνιση της Ελένης, και πλέον γνωρίζοντας τον τίτλο της, δηλαδή της παντρεμένης γυναίκας, θα απαιτήσει από τον Αντωνάκη κάποιον σεβασμό. Ο Αντωνάκης, που δεν είχε συνηθίσει σε κάτι τέτοιο, τη χώρισε.

  Το διαζύγιο βγήκε εις βάρος του Αντωνάκη, αφού κανείς δεν πήγε προς υπεράσπισή του. Μάλιστα διέκοψε και κάθε επαφή με τους φίλους του.Η ταινία επιστρέφει σε πραγματικό χρόνο και συνεχίζει τη στιγμή που ο Αντωνάκης αναπολεί μέσα στο σπίτι, που γκρέμιζαν. Μετά από δύο χρόνια διαζυγίου αντιλαμβάνεται πόσο μόνος είναι και πόσο λάθος φέρθηκε στην Ελένη. Αιφνιδιαστικά, μπαίνει και η Ελένη στο σπίτι, ώστε να το δει κι αυτή για μια τελευταία φορά.

  Η σκηνή φορτίστηκε από συναισθήματα και αποφάσισαν να δώσουν στην αγάπη τους μια δεύτερη ευκαιρία και συμφώνησαν να ξαναπαντρευτούν.

 

Επιπλέον στοιχεία για το έργο.

  Το έργο αναδεικνύει κατά βάση τα προβλήματα της μικροαστικής τάξης της δεκαετίας του ΄60.

  Η Αθήνα μεταλλάσσεται και είναι επόμενο νέα προβλήματα να εμφανίζονται στις ανθρώπινες σχέσεις. Η Ελένη και ο Αντωνάκης είναι ένα ζευγάρι χαρακτηριστικό της εποχής των νέων ηθών, που ξεπερνά με αγώνα τα προβλήματα της συμβίωσης. Η ταινία, την οποία κατά κύριο λόγω έχουμε στο νου μας όταν αναφερόμαστε στο έργο, μιλάει στην καρδιά μας όσες φορές και να τη δούμε. Ξαναζωντανεύει την κοινωνία της γοητευτικής δεκαετίας του ΄60.

  Η αναπαράσταση της γειτονιάς της εποχής της είναι τέλεια όπως και η παρουσίαση του μικρόκοσμου της. Πρόκειται να αναδειχθούν τα κακώς κείμενα της καταπιεστικής και συχνά ανηλεούς τοτινής κοινωνίας. Η παράνομη συμβίωση του ζευγαριού προκαλεί κοινωνική κατακραυγή. Η Ελένη θεωρείται ¨παστρική¨ και ¨σπιτωμένη¨ από τον περίγυρο. Ο περίγυρος αυτός είναι η αποτύπωση της κοινωνίας που δε συγχωρά το διαφορετικό, αλλάζει όμως άρδην μόλις η γυναίκα γίνεται ¨ύπανδρος¨. Το έργο υμνεί παράλληλα και τη γλύκα που χαρακτήριζε τότε τις ανθρώπινες σχέσεις.

  Οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους είναι οι ρίζες και ο κορμός της κοινωνίας. Όσο αυτή προοδεύει και εξελίσσεται ο κάθε άνθρωπος αναζητά ψυχική και σωματική ικανοποίηση σε άλλο άνθρωπο.

  Τα έργα της εποχής εκείνης είναι συνήθως τραβηγμένα μελοδράματα ή απόλυτες κωμωδίες. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα από τα δύο, κυριαρχούν λεπτό χιούμορ και φιγούρες της διπλανής πόρτας που αναζητούν την ευτυχία μέσα από τα απλά πράγματα. Είναι τελικά μια γλυκόπικρη ηθογραφία, μια από τις πιο άξιες ηθογραφίες.

Οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους είναι οι ρίζες και ο κορμός της κοινωνίας. Όσο αυτή προοδεύει και εξελίσσεται ο κάθε άνθρωπος αναζητά ψυχική και σωματική ικανοποίηση σε άλλο άνθρωπο.

Τα έργα της εποχής εκείνης είναι συνήθως τραβηγμένα μελοδράματα ή απόλυτες κωμωδίες. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα από τα δύο, κυριαρχούν λεπτό χιούμορ και φιγούρες της διπλανής πόρτας που αναζητούν την ευτυχία μέσα από τα απλά πράγματα. Είναι τελικά μια γλυκόπικρη ηθογραφία, μια από τις πιο άξιες ηθογραφίες.

 

Οι μορφές του έργου.

  Στο σημείο αυτό για τις ανάγκες του άρθρου θα αναλύσουμε τους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους μέσα από την ερμηνεία που έκαναν στην κινηματογραφική ταινία ο Γιώργος Κωνσταντίνου και η Μάρω Κοντού. Ο  Αντωνάκης (ο Γιώργος Κωνσταντίνου στην ταινία), ερμηνεύει τον καλύτερο ρολό της καριέρας του. Σε αυτόν τον ρολό θέλουμε να τον θυμόμαστε και μόνο για αυτόν τον ρόλο ίσως τον αγαπάμε. Ως κ. Κοκοβίκος ο Κωνσταντίνου είναι καταπληκτικός. Οι τόνοι του ανεβοκατεβαίνουν διαρκώς και αυτό το πραγματοποιεί με τέτοια δεινότητα που το φιλμ διαθέτει σχεδόν και το στοιχείο του σασπένς (τι θα κάνει τώρα ο Αντωνάκης;). Η χημεία του Κωνσταντίνου με την Μάρω Κοντού είναι εκεί. Ακόμη και τις στιγμές που την αποπαίρνει (όπως στη σκηνή με την λατέρνα) η λατρεία που της έχει είναι ευδιάκριτη μέσα στα θυμωμένα μάτια του. Καταφέρνει να αποδώσει αυτόν τον σύνθετο ρολό χρησιμοποιώντας όλα τα στοιχεία που τον απαρτίζουν αλλά ταυτόχρονα προβάλλοντας τα και στον θεατή. Έτσι ο χαρακτήρας του Αντωνάκη όσο και αν μας ξαφνιάζει είναι προσιτός και προσφέρεται για ανάλυση. Τα κίνητρα του και οι διαθέσεις του είναι εμφανείς.

  Στη Μάρω Κοντού, φοβισμένη κυρία Ελένη, εξαγριωμένη και διεκδικητική κυρία Κοκοβίκου, παρέχεται η δυνατότητα να ερμηνεύσει έναν από τους πιο ολοκληρωμένους ρόλους της καριέρας της και να βγάλει στην επιφάνεια ένα μικρό μέρος πιστεύω της υποκριτικής της γκάμας. Ο τρόπος που τσαλακώνει τον εαυτό της αυτή η γυναικάρα και μετατρέπεται σε ένα φοβισμένο ποντικάκι για να ξεδιπλώσει όμως την προσωπικότητα της στο δεύτερο μισό του φιλμ πάντοτες μαγεύει. Ιδιαιτέρως δε, γοητεύει ο τρόπος που χειρίζεται την ένταση της φωνής της καθ’ όλη την διάρκεια των εξελίξεων. Εκμεταλλεύεται όλα τα εκφραστικά μέσα που διαθέτει και πιστέψτε  είναι απεριόριστα.

  Οι φίλοι του Αντωνάκη λειτουργούν σαν ¨Χορός¨ αρχαίου δράματος γύρω από τον Αντωνάκη. Ο στρατιωτικός που τα λέει ¨τσεκουράτα¨, ο φαρμακοποιός που έχει ¨καβούρια¨ στην τσέπη και ο δικηγόρος με την ατελείωτη του φλυαρία. Οι φίλοι του Αντωνάκη είναι αντιπροσωπευτικοί τύποι νεοέλληνα της εποχής και πρεσβεύουν επαγγελματικά τουλάχιστον, τον αντικειμενικό πόθο του Έλληνα

 

  

Η ¨Μπεμπέκα¨ έχει καταλυτική παρουσία στο έργο, στο βάθος διακρίνεται ο χαρακτήρας της φεμινίστριας. Η σπιτονοικοκυρά είναι μια κακιασμένη στρίγγλα, πέρασμα από το έργο θα κάνει και ο κακομοίρης σύζυγος της. Ο αχαΐρευτος και χαριτωμένα αθυρόστομος αδερφός της Ελένης, ο εργάτης που γκρεμίζει το σπίτι της Πλάκας (και που εν αγνοία του λειτούργει σχεδόν ως «από μηχανής θεός» στην τελική σκηνή), ο αστυνομικός που έρχεται να κάνει παρατήρηση στην κ. Ελενίτσα, ο χασάπης, η γυναίκα του (ρόλοι της μιας ατάκας), η σύζυγος του Μιχαλάκη που τον θρηνεί, όλοι αποτελούν κομμάτια του «παζλ».

 

Λίγα λόγια και για το σπίτι που γυρίστηκε η ταινία.

Λίγα λόγια και για το σπίτι που γυρίστηκε η ταινία.

  Το σπίτι της οδού Τριπόδων και Ραγκαβά στην πλάκα χρονολογείται περίπου από το 1800, οπότε και στέγαζε τη στρατιωτική διοίκηση των Τούρκων. Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τη βάση ενός χορηγικού μνημείου σε σχήμα τρίπυλου, βρέθηκαν ακόμη και αρχαίες θεσπιανές τουαλέτες γεγονός που μαρτυρά ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για δημόσιες τουαλέτες.

                                                 

 Με νόμο της Μελίνας Μερκούρη το σπίτι κρίθηκε διατηρητέο και πρόσφατα κατέληξε προς πώληση από το Τ.Α.Ι.Π.Ε.Δ., η διαδικασία διακόπηκε όμως καθώς βρέθηκαν αρχαία στα θεμέλια του. Το πρόβλημα όμως ξεπεράστηκε και σύντομα θα πωληθεί. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Τριπόδων είναι ο παλαιότερος δρόμος της Αθήνας, καθώς επί είκοσι πέντε αιώνες διατηρεί το ίδιο όνομα.

                                                  

 

Σήμερα…

  Η γυναικεία επανάσταση συνθλίβεται στον αντρικό εγωισμό και οι δύο ήρωες το έργου σύντομα οδηγούνται σε διαζύγιο. Κυρία Κοκοβίκου δεν υφίσταται, πλην όμως πολλές κυρίες Κοκοβίκου άλλαξαν τη δομή της κοινωνίας. Είναι η προσωποποίηση της γυναικείας ανεξαρτησίας και ένας ρόλος επανάσταση για τον τότε γυναικείο πληθυσμό.

  Σήμερα ο ρόλος της γυναίκας είναι πολυπαραγοντικός, πολλές φορές καλείται να ανταπεξέλθει σε αντιφατικούς ρόλους, ενώ δεν είναι λίγες και οι φορές μάλιστα που συντηρεί την οικογένεια όταν ο άντρας είναι άνεργος.

  Συχνά επιπλέον οι οικογένειες μένουν με ένα παιδί, γεγονός που απειλεί την κινητήρια δύναμη του κοινωνικού ιστού. Σήμερα θεωρούνται  άθλος τα τρία παιδιά και η πολύτεκνη οικογένεια. Η κατάσταση επιδεινώνεται με τη φυγή των νέων στο εξωτερικό και την ταυτόχρονη είσοδο χιλιάδων λαθρομεταναστών, οι εναπομείναντες αδυνατούν να φτιάξουν τη δική τους οικογένεια και σπιτικό.

  Ας ελπίσουμε, τέλος, ότι η μελλοντική δομή της κοινωνίας να μην αποτελείται από ηλικιωμένους και κοινωνικά μη ενεργό πληθυσμό. Η κοινωνία ανέκαθεν ήταν η εξέλιξη της οικογένειας. Κοινωνία χωρίς οικογένεια δεν έχει μέλλον, ο αφανισμός αυτού του κοινωνικού κρίκου απειλεί ακόμη και το ίδιο το ελληνικό έθνος και κάτι τέτοιο δεν αποτελεί δευτερεύον ζήτημα. Δεν έχουμε σκοπό να λύσουμε σ’ αυτό το άρθρο το πρόβλημα της υπογεννητικότητας απλά εκθέσαμε κάποιους προβληματισμούς…

 

Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki/Η_δε_γυνή_να_φοβήται_τον_άνδρα

http://www.newsville.be/author/administrator/

www.cine.gr/film.asp?id=1463&page=4

https://dimosmeteoron.com/index.php/enimerosi/teleftaia-nea/anakoinoseis/486-theatriki-parastasi-i-de-gyni-na-fovitai-ton-andra

epistagon.gr/2020/03/21/η-δε-γυνή-να-φοβήται-τον-άνδρα/

https://www.trikalaola.gr/Η-δε-γυνή-να-φοβήται-τον-άνδρα/

www.zochios.net/από-την-κυρία-κοκοβίκου-εως-σήμερα.html

https://exploringgreece.tv/athina/plaka-pos-einai-simera-to-spiti-toy-i-de-gyni-na-fovitai-ton-andra/16458/#.XtN8kzozbIU

https://vlahopoulou.blogspot.com/2010/12/blog-post_16.html

thegreatestmoviesever.blogspot.com/2013/05/1959.html

 

 

 

Στη σκιά της σπουδαίας κινηματογραφικής ταινίας, υπάρχει και μία ραδιοφωνική διασκευή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και εξαιρετική ποιότητα...

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

 

Κιλίκιαι Πύλαι

 Έχουμε αναφερθεί στην οροσειρά του Ταύρου και του Αντίταυρου που αποτελούσε το φυσικό όριο της Αυτοκρατορίας για πάνω από 200 χρόνια. Εκεί έγιναν λυσώδεις μάχες μεταξύ των Ακριτών και των επιδρομέων Σαρακηνών. Αρχικά το ταχύ σαν τον άνεμο ελαφρύ ιππικό των Μουσουλμάνων ήταν ανίκητο· αλλά σιγά-σιγά οι Ακρίτες προσαρμόστηκαν και ανέπτυξαν διαφορετικές τακτικές από τις βαρειές, ρωμαϊκές λεγεώνες. Κρύβονταν σε διάφορά σημεία, ξαφνικά περικυκλώνοντας τους έκπληκτους εισβολείς. Και αν αυτό αποτύγχανε, άλλοι Ακρίτες παραφυλούσαν στα ορεινά περάσματα και τις κλεισούρες όπου οι Σαρακηνοί θα κατέφευγαν αφού είχαν αποκρουστεί. Οι ελαφρές τους περιβολές εφόσον είχαν περικυκλωθεί δεν ήταν τίποτα μπροστά στο βυζαντινό κλιβάνιον και την σπάθη.

Παραταύτα, μέχρι οι Δυνατές οικογένειες να επικρατήσουν στην οροσειρά ήταν κρανίου τόπος και No man’s land. Έχει γραφτεί πως εκεί:

«σύν δυό δέν περπατοῦν, σύν τρεῖς δέν κουβεντιάζουν, παρά πενῆντα κι ἑκατό καί πάλι φόβον ἔχουν»

Ποιός περπάτησε εκεί μόνος; Ο Διγενής!

«ἐγώ μονάχος πέρασα, πεζός κι ἀρματωμένος, μέ τετραπίθαμο σπαθί, μέ τρεῖς ὀργιές κοντάρι. Βουνά καί κάμπους ἔδειρα, βουνά καί καταράχια, νυχτιές χωρίς ἀστροφεγγιά, νυχτιές χωρίς φεγγάρι. Καί τόσα χρόνια πούζησα δῶ στόν ἀπάνω κόσμο, κανέναν δέν φοβήθηκα ἀπ' τούς ἀντρειωμένους.»

Το πέρασμα στο φαράγγι Cimbar, οροσειρά Αντίταυρου

(Από την Σελίδα Ελληνική Ιστορία )

Ο Διόνυσος με το αυγό

 ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΜΕ ΑΥΓΟ

Πήλινη προτομή Διονύσου με κάνθαρο και αυγό, σύμβολο ευγονίας και αναγέννησης.

380-360 π.Χ.

Αθήνα, Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

DIONYSOS HOLDING AN EGG

Terracotta figurine of God Dionysos holding a cup (kantharos) and an egg, believed to be a symbol of fertility and rebirth.

380-360 B.C.

Athens, Paul & Alexandra Canellopoulos Museum

Σύβοτα Θεσπρωτίας

 

Αναμνηστική φωτογραφία με μέλη της χωροφυλακής και των Καταδρομών σε κοινή περιπολία στα Ελληνο-Βουλγαρικά σύνορα.

 Αναμνηστική φωτογραφία τέλη της δεκαετίας του 1950 που διακρίνονται οπλίτες της ΄΄Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής΄΄ μαζί με οπλίτες των ΄΄Δυνάμεων Καταδρομών΄΄ της Ε΄ΜΚ σε μία στιγμή ανάπαυλας, όταν κατά την συγκεκριμένη περίοδο από κοινού διενεργούσαν περιπολίες στα Ελληνο-Βουλγαρικά σύνορα για την προστασία των παραμεθορίων περιοχών.

Πηγή ιστορικός συλλέκτης Βέροιας 

Η πολιορκία που έφερε τον Μαύρο Θάνατο στην Ευρώπη 💀

 Η πόλη Κάφα ιδρύθηκε ως εμπορικός σταθμός των Γενουατών τον 13ο αιώνα στη θέση της αρχαίας ελληνικής Θεοδοσίας και σύντομα εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Εκείνη την εποχή κυρίαρχη δύναμη στην Κριμαία ήταν οι Μογγόλοι της Χρυσής Ορδής. Οι προστριβές μεταξύ των δύο δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή δεν άργησαν να εξελιχθούν σε κανονικό πόλεμο και οι Μογγόλοι πολιόρκησαν την Κάφα το 1343 αλλά απέτυχαν να την καταλάβουν.

⚔️ Το 1345 οι Μογγόλοι ξαναγύρισαν αποφασισμένοι να πετύχουν. Αρχικά, τα πράγματα δεν ήταν καλά για αυτούς. Η άμυνα των Γενουατών ήταν σθεναρή και σαν να μην έφθανε αυτό, οι επιτιθέμενοι χτυπήθηκαν από μια σοβαρή αρρώστια, που μάστιζε την Κεντρική Ασία από το 1331, τη βουβωνική πανώλη. Η πανώλη προκαλούνταν από το βακτήριο Yersinia pestis, το οποίο μεταφερόταν από τους ψύλλους των τρωκτικών, μέσω των οποίων έφθασε και στην Κριμαία. Η εξάπλωση της πανδημίας αποδιοργάνωσε τον μογγολικό στρατό και διέλυσε το ηθικό του. Ωστόσο, δεν σκόπευαν να αφήσουν την Κάφα ήσυχη τόσο εύκολα. 

⚠️ Οι Μογγόλοι αποφάσισαν να μοιραστούν την κακοτυχία τους με τους Χριστιανούς αμυνόμενους. Τοποθέτησαν πτώματα των συμπολεμιστών τους στους καταπέλτες και τα εκσφενδόνισαν πάνω από τα τείχη της Κάφα. Οι υπερασπιστές της πόλης έβλεπαν με φρίκη να πέφτουν πτώματα σε αποσύνθεση από ψηλά και να διασπείρουν μια άθλια μυρωδιά στους δρόμους της πόλης. Προσπάθησαν να τα ξεφορτωθούν γρήγορα πετώντας τα στη θάλασσα αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. Ο Μαύρος Θάνατος ήταν εντός των τειχών. 

💢 Σύντομα, οι Γενουάτες άρχισαν να αρρωσταίνουν και να έχουν τις πρώτες απώλειες. Ωστόσο, κατάφεραν να κρατήσουν την πόλη μέχρι το 1347, όταν έκαναν συμφωνία με τους Μογγόλους και τους παρέδωσαν την πόλη με αντάλλαγμα να φύγουν ανενόχλητοι. Όσοι επέζησαν, έφυγαν και πήραν την αρρώστια μαζί τους. Μάλιστα, η πρώτη τους στάση ήταν η Κωνσταντινούπολη, όπου σύντομα καταγράφηκαν τα πρώτα περιστατικά. Εν τέλει έφθασαν στην Ιταλία, μη γνωρίζοντας ότι μαζί τους κουβαλούσαν την ασθένεια που έμελλε να ρημάξει την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

⏩ Η μογγολική επίθεση στην Κάφα θεωρείται το πρώτο περιστατικό βιολογικού πολέμου στην ιστορία. Η μεταφορά του Μαύρου Θανάτου στην Ιταλία -το κέντρο του εμπορικού κόσμου τότε- είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία εξάπλωση της αρρώστιας σε κάθε γωνιά της Ευρώπης μέσα σε λίγους μήνες. Υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός της Ευρώπης μειώθηκε στο μισό μέσα σε 6-7 χρόνια!

Σεντούκι Ιστορίας ©️

13-15 Ιουλίου 1913, οι μάχες για την κατάληψη του υψώματος 1378. Όταν ο ελληνικός στρατός επιχειρούσε στην ενδοχώρα της Βουλγαρίας...

 Το ύψωμα 1378 (Αρισβάνιτσα), βρισκόταν βαθιά στο βουλγαρικό έδαφος και η νικηφόρα κατάληξη των μαχών για την κατάληψη του, έκρινε και τα σημερινά σύνορα με την Βουλγαρία.

Οι Βούλγαροι ύστερα από συνεχείς υποχωρήσεις, εκμεταλλευόμενοι και την κατόπιν ρωσικών πιέσεων και αυστριακών απειλών σερβική αδράνεια, μετέφεραν δυνάμεις στο μέτωπο με την Ελλάδα πραγματοποιώντας την ύστατη προσπάθεια να αλλάξουν τα πολεμικά δεδομένα.

Για το λόγο αυτό έφεραν μία από τις εκλεκτότερες μονάδες τους, το 1ο Σύνταγμα της βασιλικής φρουράς, καθώς και ένα ακόμη σύνταγμα επιλέκτων. Απέναντι τους κατά ευνοϊκή συγκυρία βρέθηκαν μερικές από τις καλύτερες μονάδες του ελληνικού στρατού, το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων , το 9ο Τάγμα Ευζώνων με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Βελισσαρίου, το 8ο Τάγμα Ευζώνων και το Τάγμα Κρητών.

Οι μάχες ξεκίνησαν στις 12 Ιουλίου και ειδικά εκείνες που δόθηκαν στο ύψωμα 1378, χαρακτηρίζονταν, από πρωτοφανή αγριότητα, με τον ένα να ξεκοιλιάζει τον άλλο…

Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα που διηγείται ό λοχίας Παναγάκης του Τάγματος των Κρητών : `` Οι Βούλγαροι ενισχυθέντες , φαίνεται την ημέραν εκείνην προέβησαν εις ορμητικήν επίθεσιν εναντίον των δύο ταγμάτων των Κρητικών και ενός τάγματος του 17ου. Τέσσερα πεδινά πυροβόλα εβοήθουν τους Βουλγάρους δια των καταστρεπτικών πυρών τους από τόσον μικράς αποστάσεως , ώστε ήταν κανονισμένα εις το μηδέν. 

Οι ήρωες Κρήτες και εύζωνοι προ της ορμητικής αυτής επιθέσεως και προ των τρομακτικών απωλειών προς στιγμή κλονίζονται. Την στιγμήν εκείνην δέκα σάλπιγγες σημαίνουν γενικήν επίθεσιν και ανακτούν το θάρρος των. Ορμούν ακάθεκτοι δια της λόγχης και ο εχθρός προ της παράφρονος αυτής επιθέσεως ανακόπτει την ορμήν του.

Συγχρόνως ενίσχυσις δύο λόχων υπό τους ήρωας λοχαγούς Μανωλίδην και Καραχρήστον δίδουν θάρρος εις τους μαχομένους. Κρήτες και εύζωνοι πλησιάζουν πλέον τους Βουλγάρους και η μάχη μεταβάλλεται εις λυσσώδη πάλην δια των χειρών και των οδόντων. Ένας Κρής ευρισκόμενος εν τω μέσω πέντε εχθρών λογχίζεται με λύσσαν. Έχει πετάξει το Μάνλιχερ και κρατά μία πελώριαν πάλαν.

Με αυτή κτυπά μέχρις ότου πίπτει νεκρός με 22 λογχισμούς εις το σώμα. Δύο εύζωνοι του 8ου τάγματος ο λοχίας Τόλιας και ο στρατιώτης Μακράκης ανέρχονται από μίαν χαράδραν η οποία χωρίζει τους Βουλγάρους απ` αυτούς και προχωρούν εις τα προχώματα του υψώματος 1378.

Οι εχθροί τους αφίνουν και πλησιάζουν και εκεί τους τεμαχίζουν δια της λόγχης μετά λυσσώδην πάλην. Εις το σώμα του Τόλια εμετρήσαμεν περί τους 30 λογχισμούς .

Ο Μακράκης με τους οφθαλμούς εξωρρυγμένους και το στήθος διάτρητον από σφαίρες. Η σφαγή αυτή διήρκεσε μέχρι της 7ης εσπερινής και θα εξηκολούθει , αν δεν εξηντλούντο όχι μόνο τα φυσίγγια των ευζώνων και των Κρητών , αλλά και οι πέτρες ακόμη ``.

(Αρίστου Περίδη `` Στα κανόνια μας `` 

Οι ελληνικές δυνάμεις τρεις φορές κυρίευσαν το ύψωμα 1378 και τρεις φορές εκτοπίσθηκαν απ' αυτό. Κατά την διάρκεια των μαχών είχαν φονευθεί εκλεκτοί αξιωματικοί όπως ο διοικητής του Τάγματος Κρητών Γιώργος Κολοκοτρώνης (ακαριαία από οβίδα), ο θρυλικός Διοικητής του 9ου Τάγματος Ευζώνων Ταγματάρχης Βελισσαρίου Ι. , ενώ λίγο αργότερα τους ακολούθησε και ο Διοικητής του 9ου Τ. Ευζώνων Λοχαγός Μανωλίδης,

Ο Γιώργος Κολοκοτρώνης ήταν εγγονός του θρυλικού γέρου του Μωριά. Πάντα βάδιζε μπροστά από τους άνδρες του χωρίς να υπολογίζει οβίδες και σφαίρες Κάποια φορά ο διοικητής της μονάδας του έκανε παρατήρηση να φυλάγεται περισσότερο, με τον Κολοκοτρώνη να απαντά:

`` Κύριε διοικητά σέβομαι όσα μου λέτε. Αλλά αν ένας αξιωματικός οφείλει να προφυλάσσεται, σε ένα Κολοκοτρώνη δεν αρμόζει να μην είναι μπροστά από τους άνδρες του ``.

Αλλά και ο θρυλικός Ταγματάρχης Βελισσαρίου που (πριν από τον Πλαστήρα ) τον είχαν ονομάσει Μαύρο Καβαλλάρη δεν ήξερε από άμυνα. Για το λόγο αυτό πάντοτε ξεκινούσε με το σπαθί υψωμένο πρώτος την επίθεση παροτρύνοντας τους στρατιώτες του με εκφράσεις όπως ``εμπρός δια της λόγχης`` και `` Επάνω τους παιδιά,`` μέχρι που δύο σφαίρες τον βρήκαν κατάστηθα…

Σύμφωνα με μαρτυρίες `` παρέδωσε την ψυχήν του παραληρών προς την γυναίκα του: Χαρίκλεια, Χαρίκλεια μετά δύο ώρας στη Σόφια! Και εξέπνευσε ``. 

Τον θάνατο του τον είχε προαισθανθεί η γυναίκα του, όταν πριν ξεκινήσει ο β’ βαλκανικός πόλεμος είχε φτάσει στο Ασβεστοχώρι για να ξεπροβοδίσει τον άνδρα της. Αυτός κατευθυνόταν προς την Γκιουβέζνα (Άσσηρος) . Ο Βελισσαρίου δείχνοντας με το δάκτυλο τις φλόγες της Μπέροβας , είπε στην γυναίκα του πως δεν έχει καιρό για αποχαιρετισμό και σπηρούνισε το άλογο του και χίμιξε προς τα εμπρός. Η γυναίκα του βουβή και δακρυσμένη ψιθύρισε : Κάτι μου λέει πως δεν θα τον ξαναδώ…

(Σαράντος Καργάκος `` Η Ελλάδα κατά τους βαλκανικούς πολέμους 1912-13).

 Ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος, πληροφορούμενος τον θάνατο του ήρωα του Μπιζανίου Βελισσαρίου αντί συλλυπητηρίων τηλεγράφησε στην οικογένεια του την παρακάτω φράση:

"Χαιρετίζω τον ήρωα των ηρώων".

Οι μάχες ήταν φονικότατες με τις ελληνικές απώλειες να ανέρχονται σε 859 στρατιώτες. Αντίστοιχα μεγάλες όμως ήταν και οι απώλειες των Βουλγάρων μεταξύ αυτών και ο διοικητής της φρουράς τους…

Η πρωία της 15 Ιουλίου 1913 έβρισκε τον ελληνικό στρατό οριστικά κυρίαρχο του υψώματος. Από ψηλά μπορούσε να δει κάποιος τις κλιτύες και τις χαράδρες γεμάτες από ανάμικτα πτώματα Ελλήνων και Βουλγάρων. Ο αγώνας υπήρξε τόσο λυσσώδης και εκ του συστάδην, ώστε πολλοί εκ των πεσόντων εκατέρωθεν έφεραν τραύματα δια λόγχης, αρκετοί δε Βούλγαροι είχαν κτυπηθεί δια λίθων των οποίων έκαναν χρήση οι Εύζωνοι, όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά ....