Ένα ενδιαφέρον ομοίωμα εκκλησιαστικού κτηρίου στο Ιστορικό Μουσείο του Μπλαβγκοεβγκραντ...

  Ένα παράξενο κειμήλιο στο ιστορικό μουσείο του Μπλαβγκόεβγκραντ ( Άνω Τζουμαγιάς). Γράφει ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Ωραικάστρου Παύλος Παπαδόπουλος.  

Στην αποθήκη του Ιστορικού Μουσείου του Μπλαβγκοεβγκραντ (Ανω Τζουμαγιάς) υπάρχει ένα ομοίωμα κτηρίου, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες υπευθύνων του Μουσείου, προέρχεται από τον Μητροπολιτικό Ναό Αγ. Νικολάου του Μελένικου (Μέλνικ).

  Το κειμήλιο βρίσκεται προσωρινά στο μουσείο και είναι καταχωρημένο 94 ΚΒ/218. Ο ναός του Αγιου Νικολάου του Θαυματουργού υπήρξε έδρα του μητροπολίτη Μελενίκου μέχρι το 1913, δηλαδή ως τότε που με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το Μελένικο παραχωρείται στους Βουλγάρους, με αποτέλεσμα η εκκλησιαστική έδρα του μητροπολίτη

Μελένικου να μεταφερθεί στο Σιδηρόκαστρο (Demir Hisar) και η μητρόπολη να μετονομασθεί σε μητρόπολη Σιδηροκάστρου.

 

  Η συνθήκη του Βουκουρεστίου επικύρωσε το Μελένικο, ως γνωστό, στη Βουλγαρία καίτοι η πόλη και η ευρύτερη περιοχή είχε καταληφθεί από τον Ελληνικό Στρατό και κατοικούνταν, καθώς και ελέγχονταν οικονομικά από Έλληνες. Κατά την αποχώρηση του στρατού το Σεπτέμβριο του 1913, συνεπεία της συνθήκης του Βουκουρεστίου, η οποία προσδιόρισε και τα βόρεια σύνορα της χώρας μας, οι Έλληνες της πόλης πήραν άρον άρον όσα εκκλησιαστικά κειμήλια μπόρεσαν. Εν συνεχεία προσέφυγαν κυρίως στις Σέρρες στη Θεσσαλονίκη και στο Σιδηρόκαστρο. Λίγα χρόνια αργότερα και κατά την περίοδο της κατοχής της βόρειας Ελλάδας από τους Βούλγαρους (1917-18) ο βουλγάρικος στρατός άρπαξε από την περιοχή των Σερρών, κατά τη συνηθισμένη ληστρική τακτική του, ότι κειμήλιο βρήκε.

 

  Έτσι λοιπόν και το συγκεκριμένο κειμήλιο, αφού προηγουμένως κλάπηκε από τις βουλγαρικές αρχές κατοχής, αρχικά τοποθετήθηκε στον ναό του Αγίου Νικολάου στο Μέλνικ. Ανάμεσα στα κειμήλια που άρπαξαν οι Βούλγαροι ήταν το τέμπλο και ο θρόνος του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού.  Η προέλευση του όμως από την περιοχή αμφισβητείται έντονα, καθώς η επιγραφή "Δι επιστασίας Παναγιώτου Ζαχαρίου, Παναγιώτου Ιωάννου και Γεώργη, δια τέχνης Ιωάννου Νίνου 1795" καθώς επίσης και το σχήμα του κτιρίου, έδωσαν έναυσμα για επιτόπια έρευνα στην περιοχή από Έλληνες αρχαιολόγους. Αποτέλεσμα της έρευνας ήταν η διαπίστωση ότι ουδείς τεχνίτης με το όνομα που αναγράφεται στο κειμήλιο  και ουδέν κτίριο παρόμοιο υπήρξε στην περιοχή. 

Στην αποθήκη του Ιστορικού Μουσείου του Μπλαβγκοεβγκραντ (Ανω Τζουμαγιάς) υπάρχει ένα ομοίωμα κτηρίου, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες υπευθύνων του Μουσείου, προέρχεται από τον Μητροπολιτικό Ναό Αγ. Νικολάου του Μελένικου (Μέλνικ).

  Το κειμήλιο βρίσκεται προσωρινά στο μουσείο και είναι καταχωρημένο 94 ΚΒ/218. Ο ναός του Αγιου Νικολάου του Θαυματουργού υπήρξε έδρα του μητροπολίτη Μελενίκου μέχρι το 1913, δηλαδή ως τότε που με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το Μελένικο παραχωρείται στους Βουλγάρους, με αποτέλεσμα η εκκλησιαστική έδρα του μητροπολίτη Μελένικου να μεταφερθεί στο Σιδηρόκαστρο (Demir Hisar) και η μητρόπολη να μετονομασθεί σε μητρόπολη Σιδηροκάστρου.

 

  Η συνθήκη του Βουκουρεστίου επικύρωσε το Μελένικο, ως γνωστό, στη Βουλγαρία καίτοι η πόλη και η ευρύτερη περιοχή είχε καταληφθεί από τον Ελληνικό Στρατό και κατοικούνταν, καθώς και ελέγχονταν οικονομικά από Έλληνες. Κατά την αποχώρηση του στρατού το Σεπτέμβριο του 1913, συνεπεία της συνθήκης του Βουκουρεστίου, η οποία προσδιόρισε και τα βόρεια σύνορα της χώρας μας, οι Έλληνες της πόλης πήραν άρον άρον όσα εκκλησιαστικά κειμήλια μπόρεσαν. Εν συνεχεία προσέφυγαν κυρίως στις Σέρρες στη Θεσσαλονίκη και στο Σιδηρόκαστρο. Λίγα χρόνια αργότερα και κατά την περίοδο της κατοχής της βόρειας Ελλάδας από τους Βούλγαρους (1917-18) ο βουλγάρικος στρατός άρπαξε από την περιοχή των Σερρών, κατά τη συνηθισμένη ληστρική τακτική του, ότι κειμήλιο βρήκε.

 

  Έτσι λοιπόν και το συγκεκριμένο κειμήλιο, αφού προηγουμένως κλάπηκε από τις βουλγαρικές αρχές κατοχής, αρχικά τοποθετήθηκε στον ναό του Αγίου Νικολάου στο Μέλνικ. Ανάμεσα στα κειμήλια που άρπαξαν οι Βούλγαροι ήταν το τέμπλο και ο θρόνος του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού.  Η προέλευση του όμως από την περιοχή αμφισβητείται έντονα, καθώς η επιγραφή "Δι επιστασίας Παναγιώτου Ζαχαρίου, Παναγιώτου Ιωάννου και Γεώργη, δια τέχνης Ιωάννου Νίνου 1795" καθώς επίσης και το σχήμα του κτιρίου, έδωσαν έναυσμα για επιτόπια έρευνα στην περιοχή από Έλληνες αρχαιολόγους. Αποτέλεσμα της έρευνας ήταν η διαπίστωση ότι ουδείς τεχνίτης με το όνομα που αναγράφεται στο κειμήλιο  και ουδέν κτίριο παρόμοιο υπήρξε στην περιοχή. 

    Επισημαίνεται τέλος ότι η Α. Τζουμαγιά υπήρξε (σχεδόν) το ανώτατο σημείο κατάκτησης του Ελληνικού Στρατού κατά τις επιχειρήσεις του στο βουλγάρικο έδαφος τον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο το 1913. Ο ελληνικός στρατός, που είχε θέσει ως στόχο την κατάληψη της Σόφιας, σταμάτησε στα πρόθυρα της πόλης, αφού προηγουμένως συνέτριψε τη βουλγαρική αντίσταση στα στενά της Κρέσνα, που αποτελούσε την κύρια γραμμή άμυνας του βουλγαρικού στρατού.

 

                                               

Πηγές:

1)     Ι. Παπάγγελος - Σ. Παλαιομπέης, «Προχριστιανικές Αρχαιότητες στον Άθω», Αγων Όρος και προχριστιανική αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 2006.

2)     Ζ. Vazarova, Ruskite uceni i baigarskite starini, Sofia 1960

3)     L. Koinova, «Carkvata Sv. Nikolai Cudotvorec ν gr. Melnik», Restavracia i konservacia

na hudozestveni cennosti, Sofia 1982