Προσοχή!

Προσοχή!

ΟΜΙΧΛΩΔΕΣ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗ ΜΠΟΛΟΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑΣ...

Ομίχλη έχει σκεπάσει τη Μπολόνια ....

                                         

Στις 25 Ιανουαρίου 2020...

Λίγες μέρες πριν την έξαρση του Κορωνοϊού...

Κοντά στο κέντρο...

(Τα πλάνα έχουν τραβηχτεί σε ένα προάστιο της πόλης)

Βραδινοί θρύλοι. Χατζόπουλος

Απόψε θα συνεχίσω την παρουσίαση του λογοτεχνικού έργου του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Έτσι θα κλείσει ο πρώτος κύκλος παρουσίασης των έργων ενός λογοτέχνη η μελέτη του έργου του οποίου παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον ( Ο Πύργος του Ακροποτάμου και Το Φθινόπωρο ήταν τα άλλα δύο έργα που ανέλυσα)

Η ποιητική συλλογή "βραδινοί θρύλοι"  αποτέλεσε ένα από τα τελευταία έργα του Ακάρνανα λογοτέχνη. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1920, έτος κατά το οποίο ο Χατζόπουλος απεβίωσε (αιφνιδίως  στο καράβι κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ιταλία).

Η συλλογή διακρίνεται για το λυρικοπαθές ύφος και τη μουσικότητα του, ενώ ακόμη παρουσιάζει τα κύρια χαρακτηριστικά της Νέας αθηναϊκής σχολής, εντός της οποίας και έδρασε ο Χατζόπουλος.

Ο Τ. Καρβέλης, στο έργο του Κωσταντίνος Χατζόπουλος ο πρωτοπόρος, (εκδ. Σοκόλης, Αθήνα, 1998, σελ. 227-232) θα σημειώσει σχετικά με την ποίηση του Ακάρνανα λογοτέχνη:

«Η ποίηση του Χατζόπουλου […] εκφράζει την τάση απόσβεσης του οικείου και προβολής του ονειρικού και ανοίκειου. Έτσι, τα ποιητικά του αντικείμενα, χάνοντας την πραγματική τους υπόσταση, μετατρέπονται σε σύμβολα ψυχικών καταστάσεων. […] Όπως διαπιστώνουμε ρέπει προς τα στοιχεία εκείνα της φύσης που ανταποκρίνονται στη ρευστότητα, τη μοναχικότητα και τη ρεμβαστική διάθεση του εσωτερικού του κόσμου. Είτε καταφεύγει στην τονικότητα του ελευθερωμένου στίχου, είτε στη μονωδία του ισοσύλλαβου και γοργόρυθμου, μοναδική του μέριμνα παραμένει η μετατροπή του ποιήματος σε μουσική συμφωνία, όπου τον ρόλο των επαναλαμβανόμενων μοτίβων επωμίζονται κάποιες λέξεις, φράσεις ή και ολόκληροι στίχοι. […]

Η ποίησή του δεν χαρακτηρίζεται ούτε για την ευρύτητα του λεξιλογίου του ούτε για τον πλούτο των εικόνων της, που εντοπίζονται σ’ ένα φυσικό τοπίο, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου αντικατοπτρίζουν τον εσωτερικό κόσμο και βρίσκουν την έκφρασή τους στο χλομό φως και τα φύλλα του φθινόπωρου, την ομίχλη και τους ίσκιους, το βράδυ και το φεγγάρι. Τα φυσικά αυτά αντικείμενα, που γίνονται πλέον ποιητικά, ανταποκρίνονται στις διάχυτα θολές και ρευστές διαθέσεις του ποιητή. Αυτό το ρευστό, το φευγαλέο και ονειρικό προσπαθούν να συλλάβουν με την μουσική τους αρμονία, αυτοδύναμες ή στη συνάφειά τους οι λέξεις, οι περιοδικώς επαναλαμβανόμενοι στίχοι, τα ποικίλα τεχνάσματα. Το αποτέλεσμα τείνει αλλά δεν οδηγεί πάντοτε προς την καθαρή ποίηση.

Ο θεματικός πυρήνας, ο περιγραφικός διάκοσμος, ο αφηγηματικός λόγος μπορεί να συρρικνώνονται. Δεν εξοβελίζονται όμως καθ’ ολοκληρίαν. Κι ακόμα: οι λέξεις με τους μαλακούς τους φθόγγους δεν αποπνευματώνονται, αλλά διατηρούν κάτι από το αισθηματικό, το νοηματικό κι ακουστικό βάρος τους. Ο κεντρικός, θεμελιώδης ρυθμός, που επίμονα κυνήγησε και προσπάθησε να εκφράσει ο Χατζόπουλος, δεν μετατρέπεται σε μια αφηρημένη και κρυσταλλωμένη μουσική, αλλά, φτάνοντας στην προβαθμίδα της, σε μια μουσική, όπου ο ταραγμένος κόσμος του πνεύματος, ο θολός και διάχυτος, βρίσκει την έκφρασή του σ’ ένα σχεδόν εξαερωμένο στίχο.»

Ο Mario Vitti θα πει:

Στις καλύτερες στιγμές της η έμπνευσή του αναδύει, μέσα σε μια ατμόσφαιρα θολή, γεμάτη σκιές, φθινοπωρινή, τα ρίγη της ψυχής του σε σύντομες μουσικές συνθέσεις, μηνύματα ενός κόσμου που μοιάζει να παραμένει απρόσιτος στις κοινές αισθήσεις. […] Όμως αν η μέθοδος του συμβολισμού πρόσφερε νέες εκφραστικές δυνατότητες, χάρη ιδίως στα πολλαπλά επίπεδα της γλώσσας, το βορεινό κλίμα με το οποίο ήταν οργανικά δεμένος ερχόταν σε πλήρη αντίθεση προς την ηλιόλουστη μεσογειακή φύση. Και πραγματικά, η κλιματολογική αυτή διαφορά δεν στάθηκε ασήμαντο εμπόδιο στη μεταφύτευση του συμβολισμού στην Ελλάδα, και δεν είναι καθόλου παράξενο ότι μόνο όταν απογυμνώθηκε από τα εξωτερικά στοιχεία με τα οποία είχε πρωτοπαρουσιαστεί, διατηρώντας την ουσία της μεθόδου του, μόνο τότε αποκάλυψε όλες του τις δυνατότητες.»

Οι βραδινοί θρύλοι συγκροτούνται από τα εξής ποιητικά έργα: Πέρασες, Ίσκιοι του Φθινοπώρου, βράδυ, και στο γύρισμα του δρόμου. Αποτελούν τέλος χαρακτηριστικά δείγματα της συμβολιστικής  γραφής (ειδικά το πέρασες που αποτελεί και το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του έργου).

Ο Χατζόπουλος ήταν από τους εισηγητές του νεοελληνικού συμβολισμού. Κύρια χαρακτηριστικά της συμβολικής ποίησης είναι η εσωτερικότητα (ποίηση ψυχικής διάθεσης και συναισθημάτων), η θολή και ρευστή ατμόσφαιρα (η ασάφεια). Βασικά θέματα των συμβολιστών είναι η απαισιοδοξία, η θλίψη, η μελαγχολία, το ανεκπλήρωτο του έρωτα και η νοσταλγία. Εικόνες παρομοιώσεις, μουσικότητα, μεταφορές καθώς επίσης επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα και επαναλήψεις λέξεων ή φράσεων είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη συμβολιστική ποίηση.

Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από τους Βραδινούς Θρύλους που ακολουθεί:

Συντρίμια το καράβι των ονείρων

και σκόρπια τάρμενα...

και συ μακρυάθε πέρα,

πέρα απ' τη θάλασσα,

καλείς με ακόμα, ακόμα με προσμένεις.

 

Ω του καημού βασίλισσα

και μάγισσα του ονείρου!

 

Κ' αφρίζει, αφρίζει η θάλασσα,

βογγάει ο βοριάς τριγύρου·

και συ στο βράχο ορθή,

στου έρμου γιαλού το βράχο πέρα,

καλείς με ακόμα, ακόμα με προσμένεις.

 

Συντρίμια το καράβι των ονείρων

και σκόρπια τάρμενα·

και κράζουνε θλιμένα οι γλάροι γύρω,

και σέρνονται βαρειά τα σύγνεφα, και πίσω

το δάσος μαύρο απλώνεται, και πέρα

πέρα αφρίζει η θάλασσα, και γύρου

βογγάει ο βοριάς τριγύρου,

ω του καημού βασίλισσα

και μάγισσα του ονείρου!

 

Συντρίμμια το καράβι των ονείρων

και σκόρπια τάρμενα·

και συ στο βράχο ορθή,

αιώνια ορθή,

καλείς με ακόμα, ακόμα με προσμένεις.

 

Ω του καημού βασίλισσα

και μάγισσα του ονείρου!

Το έργο μπορείτε να αντλήσετε από εδω:
https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/7/f/a/metadata-daaff823e7fa2d2a8fa861d19da48536_1271248025.tkl?dtab=m&search_type=simple&search_help=&display_mode=overview&wf_step=init&show_hidden=0&number=10&keep_number=&cclterm1=&cclterm2=&cclterm3=&cclterm4=&cclterm5=&cclterm6=&cclterm7=&cclterm8=&cclfield1=&cclfield2=&cclfield3=&cclfield4=&cclfield5=&cclfield6=&cclfield7=&cclfield8=&cclop1=&cclop2=&cclop3=&cclop4=&cclop5=&cclop6=&cclop7=&isp=&search_coll%5Bmetadata%5D=1&&stored_cclquery=&skin=&rss=0&lang=el&ioffset=1&offset=1


Βιογραφικά στοιχεία για τον λογοτέχνη μπορείτε να δείτε εδώ:
https://politismikidiadromi.blogspot.com/2019/01/blog-post_24.html?m=1

 

Πηγές:

M. Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Οδυσσέας, Αθήνα, 1978, σελ. 279-80

Τ. Καρβέλης, Κωσταντίνος Χατζόπουλος ο πρωτοπόρος, Σοκόλης, Αθήνα, 1998,

http://piramatikoneiroland.blogspot.com/p/blog-page.html

Ο κήπος, ένα ποίημα του Κωνσταντίνου Χατούπη.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΟΥΠΗΣ

Ο κήπος

Η πόλη τούτη, μ' όποια διάθεση κι αν την ξανοίξεις
κι απ' όποια σκοπιά κι αν την συλλογιστείς,
την όψη ενός κήπου αναδίδει.
Τις κατοικίες των ανθρώπων, φτειαγμένες από μάρμαρο
και στοιχισμένες με τάξη αυστηρή,
τις αγκαλιάζει καθεμιά μια πλούσια χλόη,
κομμένη και σενιαρισμένη στην εντέλεια.

Τη μέρα διακρίνεις δρόμους και δρομάκια
ν' ανοίγονται ανάμεσ' απ' τις κατοικίες
και γυμνόσπερμα δέντρα σε σχήμα οβελίσκου
να τρυπάνε τον ουρανό και να ρίχνουν τη σκιά τους
στων δρόμων τα ξύλινα παγκάκια.
Πλήθη αντρών και γυναικών στους δρόμους περπατάνε,
στοχαστικοί και σοβαροί, μάλλον στενάχωροι.

Τη νύχτα ο κήπος τούτος λουλουδιάζει απ' άστρα
και το φεγγάρι αποκοιμίζει σε μια θάλασσα από μάρμαρα
το φως του που λαμποκοπά.
Στον κήπο τούτο ακούγεται καμμιά φορά ένα σκεπάρνι
να δουλεύει· μα είναι δύσκολο να πεις από τον ήχο
αν το σκεπάρνι αυτό φυτεύει δέντρα και λουλούδια
ή ανοίγει τάφους στου κήπου τη σενιαρισμένη χλοή!

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ-ΑΡΗΣ 0-1 Εν έτει 1999...

Ο '' Ευρωπαίος'' του 1999 'Αρης σε μία από τις πρώτες αγωνιστικές του πρωταθλήματος 1999-2000 αντιμετώπισε την Προοδευτική εκτός έδρας στον Κορυδαλλό.

Σε ένα παιχνίδι για γερά νεύρα ο Άρης νίκησε με 1-0 με γκολ του Ιγκορ Γκλούσεβιτς.στο 67'.
Γκολ το οποίο πανηγύρισαν περίπου 500 οπαδοί του Άρη που βρίσκονταν στο γήπεδο (τότε επιτρέπονταν οι μετακινήσεις).

Λίγες μέρες αργότερα οι κίτρινοι θα δοκιμάζονταν σε δύο κρίσιμες αναμετρήσεις για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ με τη Θέλτα Βίγκο.

Ήταν τέλος οι μέρες κατά τις οποίες η Αθήνα είχε πληγεί από το μεγάλο σεισμό του '99...



Τα σημαντικότερα στιγμιότυπα του αγώνα:

Άρματα μάχης Λέοπαρντ μεταφέρονται στον περιφερειακό-κινηματογραφικό υλικό

Άρματα μάχης εθεάθησαν να μεταφέρονται στον περιφερειακό στη Θεσσαλονίκη...

Δείτε τα βίντεο...

Τα leopard 1a5 που υπηρετούν στον ελληνικό στρατό είναι κατανεμημένα από τον Αυλώνα Αττικής μέχρι την Πλάτη Έβρου και μόνο σε ένα νησί, στην Σαμοθράκη.
Όλα τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου έχουν τα παλιότερης γενιάς M-48A5MOLF .

Είναι λίγο μικροκαμωμένο, πλήρως έμφορτο ζυγίζει 48 τόνους ενώ το Leopard 2HEL (η επόμενη γενιά) ζυγίζει 62 τόνους.
Το Leopard 1 A5 υστερεί στην θωράκιση σε σχέση με το Leopard 2.

Ευχαριστώ πολύ τον κύριο Σαμαρά Ιωάννη για τις πληροφορίες...

Νηπιαγωγείο στο Ουσάκ... 1921...

Το Ουσάκ αναπνέει ελεύθερο αέρα...

Οι μαθητές του νηπιαγωγείου φωτογραφίζονται με υπερηφάνεια!

ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΘΑ ΕΡΧΟΝΤΑΝ Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ...

Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια.

Τα μεγάλα ή εν Άστυ Διονύσια ήταν μία σημαντική εορτή της αρχαίας πόλης των Αθηνών με δημόσιο χαρακτήρα και ανοιχτή στους  μη Αθηναίους.

Η γιορτή

Γιορτάζονταν το μήνα Ελαφηβολιώνα (δηλαδή Μάρτιο-Απρίλιο). Κατά τη διάρκεια της πανελλήνιας γιορτής των Διονυσίων, η Αθήνα ζούσε μεγάλες μέρες.

Έφταναν αντιπρόσωποι από όλες τις συμμαχικές πόλεις, προσκόμιζαν τους φόρους και παρακολουθούσαν τους δραματικούς αγώνες.
Στη γιορτή «επιστατούσε ο επώνυμος άρχων της πόλης».

Κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. οι συγγραφείς που διαγωνίζονταν στους αγώνες όφειλαν να καταθέσουν μια τριλογία (όπως η σωζόμενη Ορέστεια του Αισχύλου) και ένα σατυρικό δράμα (όπως ο Κύκλωψ του Ευριπίδη), που απαραίτητα έπρεπε να έχουν σχέση μεταξύ τους.

Η γιορτή διαρκούσε εννιά μέρες. Την πρώτη διεξαγόταν ο προάγων στο Ωδείο του Περικλή δίπλα στο θέατρο του Διονύσου, όπου οι ποιητές που είχαν επιλεγεί από ειδική επιτροπή παρουσίαζαν τα έργα τους.

Σε ανάμνηση της άφιξης του Διονύσου από τις Ελευθερές στην Αθήνα, γινόταν κάθε χρόνο η συμβολική αναπαράσταση του ταξιδιού του. Το λατρευτικό άγαλμα του θεού, την παραμονή και μετά τη δύση του ήλιου, κατέληγε στη μόνιμη θέση του στο ιερό, κοντά στο θέατρο.
Όταν στην πόλη έφτανε η είδηση της παρουσίας του θεού, ξεκινούσε σειρά γιορταστικών και θεατρικών εκδηλώσεων.

Το πρόγραμμα...

Την πρώτη επίσημη μέρα της γιορτής γίνονταν λατρευτικές πομπές για το Διόνυσο που κατέληγαν στο ιερό του Διονύσου Ελευθερέα, καθώς και ο διθύραμβος. Τη δεύτερη παρουσιάζονταν πέντε κωμωδίες. Την τρίτη, τέταρτη και πέμπτη μέρα διδάσκονταν τραγωδίες, μια τετραλογία την ημέρα. Την τελευταία μέρα γινόταν στο θέατρο γενική συνέλευση.

Η πόλη των Αθηνών προβάλλονταν και προπαγανδίζονταν με τον πιο επιτυχημένο τρόπο μέσω αυτών των εορτών...

Ένα ποίημα-συμβουλή για τον Κορωναϊό

Η ανάπτυξη του κράτους της ξηράς- Η εδαφική επέκταση της Βενετίας

 Καθώς η Βυζαντινή αυτοκρατορία έχει σχεδόν κατακτηθεί από τους Οθωμανούς η Βενετία μετά τη δημιουργία του κράτους της θάλασσας μέσω του ελέγχου των θαλασσών οι Βενετοί προχώρησαν στην εδαφική επέκταση μέσω χερσαίων επιχειρήσεων. Ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε πεδίο αντιπαράθεσης και ανταγωνισμού μεταξύ Βενετών και Τούρκων...

 Ο 15ος αιώνας σηματοδοτεί την αποφασιστική εμπλοκή και επέκταση της Βενετίας στην ιταλική ενδοχώρα (terraferma) με τη συγκρότηση του «Κράτους της Στεριάς». Από τον 14ο αιώνα στο ιταλικό πολιτικό τοπίο λαμβάνει χώρα μια σημαντική μετάβαση, καθώς ολοένα περισσότερες ανεξάρτητες πόλεις ενσωματώνονται ή υποτάσσονται στα αναδυόμενα εδαφικά κράτη. 
Από μια ευρύτερη οπτική η άνοδος των εδαφικών κρατών στον ιταλικό χώρο αποτελούσε απόπειρα προσαρμογής στα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα σε μια περίοδο όπου τα αναδυόμενα ευρωπαϊκά κράτη (Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία) άρχιζαν να δημιουργούν ενοποιημένες εσωτερικές αγορές μεγαλύτερης κλίμακας. 

Ήδη κατά το παρελθόν οι ιταλικές πόλεις επιδίωκαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη γειτονική ύπαιθρο, αλλά από τα μέσα του 14ου αιώνα αυτή η διαδικασία επιταχύνθηκε με τη διαδικασία συγκρότησης ισχυρών εδαφικών κρατών που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους στην επέκταση επί πιο αδύναμων πόλεων και αγροτικών περιοχών.

 Μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα το Δουκάτο του Μιλάνο, το παπικό κράτος, και οι Δημοκρατίες της Γένοβας, της Φλωρεντίας, της Σιένα και της Βενετίας και κάποιοι μικρότεροι σχηματισμοί
αποτελούσαν τα κύρια εδαφικά κράτη έχοντας αναδιαμορφώσει τον χώρο βόρεια της Ρώμης.

 Η Βενετία, προτού εισχωρήσει στην ενδοχώρα, σε αντιστοιχία με άλλες ιταλικές πόλεις είχε κυριαρχήσει στη δική της ύπαιθρο, την υδάτινη «ύπαιθρο» της λιμνοθάλασσας, που όμως στο πέρασμα των αιώνων πρόσφερε ολοένα πιο περιορισμένες δυνατότητες. Ξεκινώντας με την ενσωμάτωση του Τρεβίζο (1338) μέχρι τη δεκαετία του 1420 η Βενετία είχε διευρύνει την κυριαρχία της στην ενδοχώρα ελέγχοντας πόλεις όπως η Πάδοβα, η Βερόνα και η Βιτσέντζα και περιοχές όπως το Φρίουλι στα βορειοανατολικά. Η βενετική επέκταση διευρύνεται μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα δυτικότερα και βορειότερα με την ενσωμάτωση της Μπρέσα και του Μπέργκαμο και της περιοχής του Τρεντίνο. Στη διάρκεια των Ιταλικών Πολέμων (1494-1530) η Βενετία αρχικά επέκτεινε την κυριαρχία της νοτιότερα στην περιοχή της Ρομάνια, αλλά έχασε προσωρινά σχεδόν όλες τις κτήσεις τηςμε τη δραματική ήττα της στη μάχη του Agnadello (1509). 

Μέχρι το 1516 η Βενετία κατόρθωσε  να ανακτήσει την ενδοχώρα, με εξαίρεση το Τρεντίνο και τη Ρομάνια, και τα όρια του Κράτους της Στεριάς παρέμειναν σταθερά μέχρι το 1797 με τη κατάλυση του βενετικού κράτους από τον Ναπολέοντα.

  Η ανάμιξη της Βενετίας στην ενδοχώρα ξεκίνησε με διμερείς συμφωνίες με ανεξάρτητες πόλεις για οικονομικά ζητήματα, όπως εμπορικά προνόμια, διόδια και χρήση των ποτάμιων οδών, προσέλκυση εργατικών χεριών στον αναδυόμενο βενετικό κατασκευαστικό τομέα. Παράλληλα ήδη από τον 12ο αιώνα βενετικά θρησκευτικά ιδρύματα και βενετοί πατρίκιοι αγόραζαν γη στην ενδοχώρα. Το βενετικό κεφάλαιο διείσδυε στις αγροτικές περιοχές της ενδοχώρας και συχνά γαμήλιες συμμαχίες σφράγιζαν τους δεσμούς των πατρικίων με ισχυρές οικογένειες της ενδοχώρας. 

  

Τον 14ο αιώνα η εμπλοκή της Βενετίας γίνεται πιο δυναμική με την ανάληψη στρατιωτικής δράσης όταν απειλούνταν η οικονομική της θέση, ειδικά η πρόσβασή της σε ποταμούς και περιοχές μέσω των οποίων διέρχονταν βενετικά εμπορεύματα προς τη βόρεια Ευρώπη. 

Για παράδειγμα, το 1304 ενεπλάκη σε πόλεμο με την Πάδοβα για το αλάτι, το 1308-13 με τη Φερράρα και τη δεκαετία του 1330 με τους Della Scala, ηγεμόνες της Βερόνα. Στις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα η στρατιωτική και πολιτική παρουσία της Βενετίας αυξάνεται σημαντικά. Βραχύβιες συμμαχίες, ανταγωνισμοί με ηγεμόνες όπως οι Visconti του Μιλάνο και σύντομες πολεμικές αναμετρήσεις καθιστούν τη Βενετία κυρίαρχη δύναμη ενός σημαντικού τμήματος της ιταλικής ενδοχώρας.

 Η βενετική επικράτεια στην ενδοχώρα αποτελούσε ένα συμπαγές σύνολο 30.000 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, με ιδιαίτερη πληθυσμιακή πυκνότητα και αστικοποίηση για τα ευρωπαϊκά δεδομένα: η ενδοχώρα στα μέσα του 16ου αιώνα έφτανε περίπου το ενάμιση εκατομμύριο κατοίκους και πόλεις όπως η Βερόνα και η Μπρέσα διέθεταν πληθυσμό 40.000 - 50.000 κατοίκων στις αρχές του 16ου αιώνα.

Η επέκταση στην ενδοχώρα, όπως και η δημιουργία του Κράτους της Θάλασσας, δεν υπάκουε σε ένα αυστηρά καθορισμένο σχέδιο βάσει του οποίου η βενετική ελίτ μεθόδευσε τις ενέργειές της. Συχνά, ευκαιριακές ανάγκες και ευρύτερες ανακατατάξεις οδηγούσαν στην ανάληψη δράσης κατά περίπτωση. 

Ωστόσο, μπορούμε να επισημάνουμε κάποιες γενικές αρχές που υπαγόρευαν την εμπλοκή και την επεκτατική διάθεση της Βενετίας. Εκτός από τον ανταγωνισμό με άλλα αναδυόμενα εδαφικά κράτη και φιλόδοξους ηγεμόνες, για τη Βενετία η ενδοχώρα αποτελούσε μια σημαντική πηγή ανεφοδιασμού. Τρόφιμα, ξυλεία και νερό αποτελούσαν βασικά είδη για την καθημερινή ζωή και την οικονομία της βενετικής μητρόπολης. Με την άνοδο της Βενετίας ως κέντρου βιοτεχνικής παραγωγής η ζήτηση για πρώτες ύλες όπως καννάβι, σίδηρο και χαλκό και φθηνό εργατικό δυναμικό διευρυνόταν. Συνάμα, ο έλεγχος της ενδοχώρας διασφάλιζε την πρόσβαση στους χερσαίους εμπορικούς δρόμους που οδηγούσαν στη νότια Γερμανία, τη Γαλλία και τη Ρηνανία. Η δεσπόζουσα θέση της Βενετίας στο εμπόριο της Αδριατικής και της ανατολικής Μεσογείου απαιτούσε την απρόσκοπτη διοχέτευση προϊόντων που εμπορεύονταν οι Βενετοί στις αγορές της δυτικής και βόρειας Ευρώπης.

Για τη βενετική ελίτ η επεκτατική πολιτική στην ενδοχώρα απέφερε κέρδη και περισσότερες θέσεις εξουσίας και ανέλιξης. Αν και συνήθως οι πόλεις της ενδοχώρας διατηρούσαν τον γραφειοκρατικό μηχανισμό τους, η Βενετία εγκαθίδρυε τους δικούς της διοικητές, που έφεραν τον τίτλο του podestà ή του capitano, και άλλους σημαντικούς αξιωματούχους και συχνά διατηρούσε εκκλησιαστικά αξιώματα για βενετούς πατρικίους. Στην ίδια τη μητρόπολη δημιουργήθηκε σταδιακά ένα σύνολο νέων γραφειοκρατικών σωμάτων επιφορτισμένων με τα ζητήματα της ενδοχώρας: η υπηρεσία των auditori novi που επέβλεπε προσφυγές των υποτελών πόλεων για θέματα αστικού δικαίου, το αξίωμα των sindaci που επισκέπτονταν την ενδοχώρα για να συλλέξουν υλικό και πληροφορίες όταν υποβάλλονταν προσφυγές εναντίον της βενετικής διοίκησης, οι savii della terraferma που

προετοίμαζαν τις συνεδρίες που αφορούσαν την ενδοχώρα στη Σύγκλητο.

 Επιπρόσθετα, η ενδοχώρα παρείχε στα μέλη της βενετικής ελίτ ευκαιρίες για επικερδείς δραστηριότητες με την αγορά γης, ιδιαίτερα μετά από κατακτήσεις ή ανακτήσεις περιοχών όταν οι περιουσίες όσων είχαν εναντιωθεί ή «στασιάσει» εναντίον των Βενετών έβγαιναν σε δημοπρασία. Για το ίδιο το βενετικό κράτος η ενδοχώρα υπήρξε μια σημαντικότατη πηγή εσόδων. 

Στους προϋπολογισμούς των αρχών του 16ου αιώνα τα άμεσα έσοδα του κράτους από τις ηπειρωτικές κτήσεις ξεπερνούσαν κατά πολύ τα έσοδα από την υπερπόντια επικράτεια, για την οποία άλλωστε απαιτούνταν ιδιαιτέρως αυξημένες δαπάνες.

Η εδραίωση του Κράτους της Στεριάς έγινε ωστόσο δεκτή με αμφίθυμο τρόπο. Από τη μια μεριά, οι υποστηρικτές της βενετικής επέκτασης έκριναν ότι η δημιουργία επικράτειας στην ιταλική χερσόνησο ήταν υψίστης σημασίας για τη Βενετία για να εδραιώσει τη ηγεμονία της στον ιταλικό χώρο, που θα της παρείχε τους απαραίτητους πόρους για να ανταγωνιστεί τις πανίσχυρες, αναδυόμενες αυτοκρατορίες των Οθωμανών και των Αψβούργων στη Μεσόγειο.  Ωστόσο, άλλοι ευγενείς, ίσως πιο παραδοσιακοί, υποστήριζαν ότι οι πόλεμοι για την κατάκτηση της ενδοχώρας και οι ίδιες οι κτήσεις που η Βενετία είχε αποκτήσει υπονόμευαν την εδραιωμένη και δυναμική σχέση της Βενετίας με τη θάλασσα στην οποία όφειλε το μεγαλείο της. 

Αυτή η αντίληψη και ο φόβος για την εγκατάλειψη των εμπορικών δραστηριοτήτων και του ιδεατού αστικού τρόπου ζωής που παραδοσιακά χαρακτήριζε τους Βενετούς αποτυπώνονται χαρακτηριστικά στα λόγια του γηραιού έμπορου και τραπεζίτη Girolamo Priuli, που είχε περάσει τα νιάτα του ως έμπορος στο Λονδίνο: «η αγάπη για την πολυτελή ζωή που προσφέρει η ύπαιθρος έχει διαφθείρει τους ευγενείς μας και οι νεαροί ευγενείς μεγαλώνουν πλέον σαν αδαείς αγρότες, μην έχοντας δει τίποτα από τον κόσμο» (Lane, 2007: 357).

Αντανακλώντας τις επιφυλάξεις που διατύπωναν Βενετοί όπως ο Priuli, η σύγχρονη βιβλιογραφία

συχνά παρουσίασε την επέκταση στην ενδοχώρα ως μια ξεχωριστή διαδικασία, διακριτή σε σχέση με την προγενέστερη επέκταση στην Αδριατική και την ανατολική Μεσόγειο και ενδεικτική της αδυναμίας της Βενετίας να διατηρήσει τον πρωταγωνιστικό ναυτικό ρόλο της από τον 15ο αιώνα.

 Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα ο ιστορικός Pompeo Molmenti ταύτισε την κατάκτηση της ενδοχώρας με το τέλος της χρυσής εποχής της Βενετίας ως απόρροια της οθωμανικής επέκτασης και των νέων θαλάσσιων δρόμων που άνοιγαν οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί. Αρκετές δεκαετίες αργότερα, με χαρακτηριστικό τρόπο, ο ιστορικός Frederic Lane συνόψισε αυτή την οπτική μιλώντας για «τη στροφή προς τη Δύση» και χαρακτηρίζοντας τη Βενετία μετά τον 15ο αιώνα «ναυτική δύναμη δεύτερης κατηγορίας». 

  Ωστόσο, η πρόσφατη ιστοριογραφία αντιμετωπίζει πλέον με κριτική διάθεση αυτή την οπτική περί προϊούσας «παρακμής» της Βενετίας με τη σύμπτυξη των υπερπόντιων κτήσεων της και τη μεταφορά του κέντρου βάρους στην ενδοχώρα. 

Ο ιστορικός Benjamin Arbel, προβάλλοντας ως σημαντικούς παράγοντες την εδαφική έκταση και το πληθυσμιακό μέγεθος, μετατοπίζει το χρονολογικό όριο της βενετικής υποχώρησης και παρακμής και καταδεικνύει ότι στις αρχές του 16ου αιώνα οι υπερπόντιες κτήσεις –το Κράτος της Θάλασσας– έφτασαν στο ύψιστο εδαφικό μέγεθός τους και μέχρι τη δεκαετία του 1570 τη μέγιστη δημογραφική ανάπτυξή τους, όταν η Κύπρος και η Κρήτη διέθεταν πληθυσμό 400.000 κατοίκων όπως βλέπουμε στον ανωτέρω χάρτη.

Πηγή: Γεώργιος Πλακωτός.