Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου, της Πηνελόπης Δέλτα. Ραδιοφωνικό θέατρο

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

  Αγαπητοί φίλοι του Ραδιοφωνικού Θεάτρου απόψε θα σας παρουσιάσω σε ραδιοφωνική διασκευή το σπουδαίο μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα: Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου.

                                   

  Πρόκειται αναμφίβολα για το γνωστότερο μυθιστόρημα της Δέλτα, το συνέγραψε το 1910 ενώ το πρώτοδημοσιεύσε στο Λονδίνο το 1911. Ήταν η εποχή που ο Βενιζέλος είχε τα ηνία της χώρας μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897 και την επανάσταση στο Γουδί, καθώς εκείνη την εποχή μεγάλες μεταβολές ετοιμάζονταν στους χάρτες.

  Το έργο, που απέσπασε πλούσια εγκωμιαστικά σχόλια από πολιτικές και πνευματικές προσωπικότητες της εποχής, εξιστορεί τις περιπέτειες δύο παιδιών από την ημέρα που αιχμαλωτίστηκαν από τους Βούλγαρους το 1004 στην Ανδριανούπολη έως το τέλος του πολέμου. Καλύπτει λοιπόν την περίοδο από το 1004 έως το 1018, βασική περίοδος δράσης του Βουλγαροκτόνου εναντίον των Βουλγάρων. Το γεωγραφικό πλαίσιο του έργου ήταν ορισμένες νευραλγικές περιοχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που σήμερα ανήκουν στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία και στα Σκόπια.

  Αντικειμενικός στόχος της Πηνελόπης Δέλτα ήταν, όπως προκύπτει και από την αλληλογραφία της με τον Παλαμά, να διδάξει μέσα από το μυθιστόρημα στα μικρά παιδιά ιστορία, ώστε να τα διαποτίσει με το ιδανικό της αγάπης για την πατρίδα και το έθνος, ενόψει και των επικείμενων βαλκανικών πολέμων. Τεράστια είναι και η ηθογραφική αξία του έργου, καθώς μέσα από τα μάτια των τριών παιδιών-πρωταγωνιστών αναπλάθεται με μυθιστορηματικό τρόπο η ζωή στα χρόνια του Βυζαντίου. Κατασκοπεία, προδοσία, ίντριγκες και συνωμοσίες, περιπέτειες, ανατροπές, μοιραίοι και παράφοροι έρωτες, πίστη σε ιδανικά και αίσθηση του καθήκοντος, (δοσμένα με την ευαισθησία και τον λυρισμό της Δέλτα), δημιουργούν ένα κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα που ανασυνθέτει με τρόπο γλαφυρό μια χρυσή εποχή του Βυζαντίου.

Η κατάληψη της Πρεσλάβας από τον Τζιμισκή και της Πλίσκας από τον Βασίλειο Β΄, σε μεταγενέστερο σλαβικό χειρόγραφο

 

Η εξέλιξη του έργου.

  Η ιστορία διαδραματίζεται στο ταραγμένο Βυζάντιο, στην αυγή της 2ης χιλιετίας μ.Χ., κατά τη διάρκεια των πολέμων ενάντια στους Βούλγαρους. Βασιλιάς των Βουλγάρων είναι ο Σαμουήλ, ενώ στο Βυζαντινό στρατόπεδο βρίσκεται ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος. Στον καιρό λοιπόν του Βουλγαροκτόνου, δύο αχώριστοι φίλοι απ’ το Βυζάντιο για χάρη της πατρίδας θα εισχωρήσουν στο Βουλγαρικό στρατόπεδο, για να κατασκοπεύσουν και να συλλέξουν πληροφορίες για τους αντιπάλους. Μέσα από διάφορες καταστάσεις η φιλία τους και η αγάπη τους για την πατρίδα θα δοκιμαστεί πολλές φορές.

  Ο γερο Παγράτης μαζί με ένα πεντάχρονο κοριτσάκι, την Αλεξία Αργυρή φτάνουν στην Αδριανούπολη τη βραδιά της κατάληψής της από τους Βουλγάρους τον Δεκαπενταύγουστο του 1004. Εκεί συναντούν τον Νικήτα, έναν Έλληνα κατάσκοπο και αδελφικό φίλο του γιού του Παγράτη, και δυο μικρά αγόρια τον Κωνσταντίνο Κρηνίτη (γιό του Στρατηγού της Αδριανούπολης) και τον Μιχαήλ Ιγερινό. Ο Νικήτας στην προσπάθειά του να σώσει τα δύο παιδιά από την αιχμαλωσία κινδυνεύει να αποκαλυφθεί, όμως τον προστατεύει ο Παγράτης, ο οποίος πιάνεται αιχμάλωτος από τον τσάρο Σαμουήλ. Τα δυο αγόρια, επίσης αιχμάλωτοι του τσάρου μεγαλώνουν ανάμεσα στους Βούλγαρους χωρίς όμως η ελληνική καρδιά τους να τους προδώσει ποτέ!

  Έτσι ξεκινάει ένα γαϊτανάκι από γεγονότα που ακολουθεί την πορεία σχεδόν 15 χρόνων με έντονο το ελληνικό στοιχείο και την αγάπη για την Πατρίδα…

 

Περεταίρω στοιχεία για το έργο.

  Το θέμα γύρω από το οποίο περιστρέφεται το έργο είναι η σύγκρουση Ελλήνων και Βουλγάρων στη Μακεδονία. Η Δέλτα αυτό το επαναλαμβάνει σε άλλα τρία έργα: Για την πατρίδα, Μάγκας και Στα μυστικά του βάλτου. Το εν λόγω έργο μαζί με το Για την πατρίδα, έχουν χαρακτηριστεί ως βυζαντινά μυθιστορήματα, ενώ τα άλλα δύο ως μακεδονικά.

  Το Βυζάντιο περιγράφεται ως μία αυτοκρατορία που το ελληνικό στοιχείο και ο ελληνικός πολιτισμός κυριαρχούν και το ελληνικό έθνος γνωρίζει μια μεγάλη, ίσως την πιο μεγάλη εξάπλωση. Οι όροι βυζαντινός, Έλληνας, πατριώτης και χριστιανός ορθόδοξος δηλώνουν το ίδιο πράγμα, δηλαδή τον Έλληνα. Ολόκληρη η βυζαντινή αυτοκρατορία εξισώνεται με την ελληνική πατρίδα. Σημαντικότατη εξομοίωση για μια περίοδο αμφισβήτησης της αποκλειστικότητας των Ελλήνων ως ορθόδοξων (τέλη 19^ου αιώνα-αρχές 20^ου, όπου οι επίσης ορθόδοξοι Βούλγαροι προσπαθούν να χειραφετηθούν πρώτα εκκλησιαστικά και έπειτα εθνικά από την επιρροή του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Οι δύο φυλές είναι εχθρικές, η μία πρέπει να χαθεί.

Η Πηνελόπη Δέλτα

  Η Δέλτα συνέδεσε με τα μυθιστορήματα της το Μακεδονικό Aγώνα με τους επικείμενους βαλκανικούς πολέμους. Από τα βυζαντινά μυθιστορήματα που εκτυλίσσονται σε μια τεράστια γεωγραφική έκταση πέρασε στα μακεδονικά οπού τα γεωγραφικά όρια στενεύουν σημαντικά, έτσι έχουμε μια μετάβαση από το ιδεατό στο πραγματικό. Η συγγραφέας συμμερίζεται ξεκάθαρα το ενδιαφέρον για την ενίσχυση του φρονήματος στο συνεχιζόμενο μακεδονικό αγώνα. Οι ελληνικές απελευθερωτικές βλέψεις στρέφονται ξεκάθαρα βόρεια, περιοχές της σημερινής Μακεδονίας, των Σκοπίων, της Αλβανίας και της Βουλγαρίας βρίσκονται στο στόχαστρο των Ελλήνων. Η Μεγάλη Ιδέα έχει τεράστια απήχηση στο λαό και η υλοποίηση της βρίσκεται μπροστά. Η Πηνελόπη Δέλτα με τα έργα της εκφράζει αυτό ακριβώς το λαϊκό συναίσθημα.

 

Το ιστορικό πλαίσιο του έργου.

  Αρχές της 2^ης χιλιετίας π.Χ. εξελίσσονται σφοδρές μάχες μεταξύ του βυζαντινού Αυτοκράτορα Βασιλείου και του Τσάρου των Βουλγάρων Σαμουήλ. Στο έργο αναφέρονται πολλά ιστορικά στοιχεία: μάχες και ιστορικά πρόσωπα.

  Πρόκειται για αγώνες του Βυζαντίου σε περιόδους μεγάλης δόξας, ανασταίνεται με τον τρόπο αυτό η περίοδος των θριάμβων του Βασιλείου ΄Β Βουλγαροκτόνου (957-1025 μ.Χ.). Η Δέλτα ξετυλίγει την προσωπικότητα του Βασιλείου ΄Β (που έζησε περίπου 1000 χρόνια πριν) και την φέρνει ολοζώντανη στο σήμερα. Ήταν ένας από τους μακροβιότερους αυτοκράτορες, που κατά τη διάρκεια της βασιλείας του ονομάζονταν βουλγαροκτόνος επειδή καθυπόταξε τους Βούλγαρους μετά από μάχες που διήρκησαν τέσσερις δεκαετίες, ενσωματώνοντας τους έτσι στο αυτοκρατορικό κράτος για τα επόμενα 167 χρόνια.

  Το βουλγάρικο κράτος με πρωτεύουσα την Πρεσλάβα γνώρισε, στο πρώτο τέταρτο του δεκάτου αιώνα, με τσάρο το Συμεών φτάνοντας από το Δούναβη στις παρυφέςς της Ανδριανούπολης και της Θεσσαλονίκης απειλώντας ακόμη και την ίδια την Κωνσταντινούπολη. Κατόπιν διπλωματικών ενεργειών των βυζαντινών (πριγκηπικοί γάμοι κλπ), καθώς και μια εισβολή των «Ρως» (Ρώσσων) στη Βουλγαρία περιόρισε κάπως τη δυναμική των Βουλγάρων. Ακολούθησαν οι ενέργειες του Τσιμισκή προκειμένου με διάφορους τρόπους να τους υποτάξει, ενέργειες τις οποίες διέκοψε απότομα η δολοφονία του.

Ο Ιωάννης Τσιμισκής

  Η άνοδος στο θρόνο του Βασιλείου, ως νόμιμος διάδοχος, προκάλεσε την εξέγερση του Σκληρού, την οποία ο Βασίλειος κατέστειλε, πλην όμως είχε ήδη εδραιωθεί η βουλγάρικη εξέγερση που βρήκε τον απαιτούμενο χρόνο. Η κυριαρχία του Σαμουήλ στη Βουλγαρία και το κατόρθωμα του να συσπειρώσει την εκεί ελίτ σε συνδυασμό με τις εμφύλιες διαμάχες στο Βυζάντιο του έδωσε τη δυνατότητα να ανακτήσει το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών του Συμεών εις βάρος της Αυτοκρατορίας. Από κει και πέρα ξεκινά ο μακροχρόνιος αγώνας του Βασιλείου να καθυποτάξει τους Βούλγαρους, αφού προηγουμένως έδωσε τέλος στις εμφύλιες διαμάχες.

  Το διασημότερο επεισόδιο αυτού του πολέμου έλαβε χώρα το 1014, όταν ο Βασίλειος κατάφερε να περικυκλώσει τον βουλγαρικό στρατό που φύλαγε το οχυρωμένο ορεινό πέρασμα Κλειδίον και να τον αιχμαλωτίσει στο σύνολό του. Σύμφωνα με τον ιστοριογράφο Ιωάννη Σκυλίτζη, 15.000 Βούλγαροι στρατιώτες τυφλώθηκαν κατά διαταγή του αυτοκράτορα, με έναν ανά εκατό να διατηρεί το ένα του μάτι για να μπορεί να καθοδηγεί τους υπόλοιπους. Οι τυφλωμένοι αιχμάλωτοι αφέθηκαν να επιστρέψουν στη Βουλγαρία, με στόχο την επίδειξη της ισχύος του αυτοκράτορα, αλλά και της αποφασιστικότητάς του να δώσει τέλος στη βουλγάρικη επιβολή.

  Το αποκρουστικό θέαμα των τυφλωμένων αιχμαλώτων φέρεται να προκάλεσε τον θάνατο του Σαμουήλ από καρδιακή προσβολή. Πάντως το γεγονός της τύφλωσης τόσων (15.000) αιχμαλώτων έχει αμφισβητηθεί εξαιτίας των δυσκολιών μιας τέτοιας πρακτικής και του υπερβολικού αριθμού της χρήσης τους ως φρουράς, με βάση λογικές εκτιμήσεις για τη συνολική στρατιωτική δύναμη του βουλγάρικου βασιλείου.

 

Η υποταγή των Βουλγάρων

 

Οι πρωταγωνιστές

  Τρία ελληνόπουλα, ο Κωνσταντίνος. ο Μιχαήλ και η Αλεξία, που θυμίζουν ήρωες του Βίκτωρα Ουγκώ, εισχωρούν στο στρατόπεδο των Βουλγάρων ως κατάσκοποι, για να προειδοποιήσουν εγκαίρως τους Βυζαντινούς για τις κινήσεις του εχθρού με κίνδυνο της ζωής τους. Καλούνται να θυσιάσουν την προσωπική ευτυχία τους με κίνδυνο της ζωής τους, μπροστά στο χρέος έναντι στην πατρίδα.

 

  Τα δύο αγόρια που μεγαλώνουν σαν αδέρφια ενδιαφέρονται για το ίδιο κορίτσι (την Αλεξία), χωρίς όμως να θέλουν να ανταγωνιστούν μεταξύ τους για την καρδιά της. Οι δύο φίλοι είναι κεντρικοί ήρωες, αχώριστοι έξυπνοί, αγαπημένοι, γενναίοι, παραμένουν ενωμένοι ως το τέλος και αγωνίζονται για την πατρίδα προσφέροντας υπηρεσίες στον αυτοκράτορα.

Από το χρονικό του Μάνασση

 

  Ο Κωνσταντίνος θεωρεί σπουδαία υπηρεσία την κατασκοπεία σε αντίθεση με τον Μιχαήλ που τη θεωρεί περισσότερο ανάγκη παρά επιλογή. Δύο είναι τα μεγάλα ιδανικά στα οποία οι δυο φίλοι παραμένουν πιστοί: η Πατρίδα, για την οποία αξίζει κάθε θυσία, και η φιλία, για την οποία αξίζει κάποιος να πνίξει τις προσωπικές του ανάγκες. Για την αγάπη στην πατρίδα ο Κωνσταντίνος θυσιάζει τη ζωή του.

  Για τη φιλία τόσο ο Κωνσταντίνος όσο και ο Μιχαήλ απαρνιούνται τον έρωτά τους για την Αλεξία, κεντρική ηρωίδα του έργου. Ελεύθερη, αντισυμβατική, ριψοκίνδυνη, δυναμική διεκπεραιώνει με επιτυχία και μυστικότητα την αποστολή της. Αρχικά παρουσιάζεται ως το πεντάχρονο ορφανό κορίτσι, στο οποίο τα γεγονότα της Αδριανούπολης και οι σφαγές των Ελλήνων από τους Βούλγαρους αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια στον ψυχισμό της και της προκαλούν βουβαμάρα. Στη συνέχεια, τη βρίσκουμε στα βουνά δεκαπεντάχρονη κατάσκοπο, που από επιλογή παρουσιάζεται ως βουβή για να περνάει απαρατήρητη και να μεταφέρει ακίνδυνα πληροφορίες στους Έλληνες. Σε αυτές τις αποστολές ερωτεύεται τον Κωνσταντίνο, στον οποίο τελικά μιλάει προκειμένου να εκφράσει τα συναισθήματά της.

Ο Βασίλειος στο πεδίο της μάχης

Οι Βούλγαροι.

  Οι θηριώδεις επίορκοι Βούλγαροι, Δραξάν, Ιβάντζης, Νικουλιτσάς, Σαμουήλ, Βλατισλάβ πρωταγωνιστούν σε έναν πόλεμο μέχρι τελικής πτώσεως με τον αυτοκράτορα Βασίλειο Βουλγαροκτόνο. Ένα στρατηγό και πολιτικό που πέρασε τη ζωή του πάνω στο άλογο στις μάχες, από μικρός ως τα 60 του χρόνια θριαμβευτής στις μάχες, ευέλικτος και εύστροφος στο μυαλό και γρήγορος στις αποφάσεις του.

 

  Συχνά, σαν μάστερ των αιφνιδιασμών, αλλού τον περίμεναν και αλλού εμφανιζόταν. Υπήρξε γενναιόδωρος στρατιώτης που όμως, όταν πρόδιδαν τη συμφωνία τους οι Βούλγαροι, η εκδίκησή του έπεφτε σαν κεραυνός. Μετά τη μάχη στο Κλειδί, τύφλωσε 10.000 Βούλγαρους και τους άφησε ελεύθερους, να γυρίσουν στα χωριά τους για να θυμούνται οι υπόλοιποι να μην τα βάζουν με τον Αυτοκράτορα.

 

Τεχνικά και άλλα στοιχεία για το έργο.

  Το έργο είναι καλογραμμένο, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα. Είναι γενικά ευκολοδιάβαστο βιβλίο, βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα, χαρακτηρίζεται ως ιστορικό βιβλίο αλλά διαβάζεται και από ενήλικες πολύ ευχάριστα. Όσο μεγαλύτερος είναι κανείς τόσο περισσότερο μπορεί να εκτιμήσει τα ιστορικά γεγονότα, τους συμβολισμούς και τις αξίες που κρύβονται πίσω από την ιστορία. Η Πηνελόπη Δέλτα είναι story teller, αφηγήτρια. Σε κάνει να βλέπεις μπροστά σου εικόνες από στρατούς που απελαύνουν, από ερωτευμένες καρδιές, μάχες, κατασκοπείες, θριάμβους, ανθρώπινες απώλειες, θυσίες, αλληλεγγύη, στρατηγικούς ελιγμούς.

  Κεντρική ιδέα και επιμέρους ιδεολογικός άξονας είναι η ιδέα της φιλοπατρίας και της διαφύλαξης των εθνικών ιδανικών. Ο υπέρτατος αγώνας προκειμένου να διαφυλαχτούν η αναγκαιότητα και η συνέχεια της πατρίδας, η υποταγή κάθε ατομικού δικαιώματος στη ιστορική αναγκαιότητα της προστασίας της πατρίδας από τους εξωτερικούς κινδύνους, επιπλέον  κάθε μέσο ή επιδίωξη που υπηρετεί αυτό το μεγάλο σκοπό καθαγιάζει ακόμη και την κατασκοπεία, ενώ η έννοια της φιλίας, που αναγνωρίζεται ως αξία και ιδανικό έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

 

                                             

  Η ίδια το 1910, κατά τη συγγραφή του βιβλίου, γράφει στον Αλέξανδρο Δελμούζο: «Η Πατρίδα είναι ζωντανή και παντοδύναμη αγάπη. Το ίδιο και για τα αισθήματα, που είναι όλα σημερινά και καθόλου βυζαντινά. Έτσι, ετοιμάζοντας τώρα βυζαντινό διήγημα της ίδιας εποχής, βάζω συνείδηση σημερινή, με σημερινές ιδέες τιμής και ψυχικές πάλες στην καρδιά του Δαφνομήλη, πράγματα που δε σκέφτηκε βέβαια ποτέ ο Δαφνομήλης του Ι´ αιώνα! Σκοπός μου δεν είναι να κάνω μια πιστή εικόνα μιας πεθαμένης εποχής, αλλά να κάμω σημερινά ελληνόπαιδα να σκεφθούν, και αν είναι δυνατόν, να ξυπνήσω μέσα τους όμορφα και μεγάλα ιδανικά».

  Και ως προς αυτό, της απαντά ο Δελμούζος : « Είμαι συμφωνότατος, και γι’ αυτό ακριβώς συγκινεί το έργο σας τη σημερινή ελληνική ψυχή. Κι έτσι πρέπει να μείνει».

 

  Πρότυπο-ήρωας που αναζητήθηκε στην πολιτική πραγματικότητα ήταν ο Βενιζέλος; Ωραίο ερώτημα. Ο πατέρας της Δέλτα, ο μεγιστάνας της εποχής Μπενάκης, είχε μεταστραφεί στο Βενιζελισμό, αυτή όμως παρέμενε σταθερά βασιλική. Προς το πρόσωπο του Βενιζέλου όμως τρέφει ένα συγκρατημένο θαυμασμό. Υπάρχει βέβαια και ο διάδοχος Κωνσταντίνος, ποιος κατά τη Δέλτα, θα ενώσει επομένως τους Έλληνες; Ο ανερχόμενος Κωνσταντίνος ή ο Βενιζέλος; Ο προβληματισμός αυτός δεν αποσαφηνίστηκε ποτέ.

 

  Το μυθιστόρημα θα μπορούσε να γυριστεί σαν σήριαλ, θα γνώριζε μεγάλη επιτυχία και θα μας κρατούσε καθηλωμένους στην οθόνη. Είναι μια κινηματογραφική περιπέτεια τυπωμένη σε χαρτί. Σίγουρα θα συγκινούσε το Πανελλήνιο.

 

  Αξίζει στο σημείο αυτό να πούμε σχετικά με τη ραδιοφωνική παραγωγή της ελληνικής κρατικής ραδιοφωνίας που μεταφέρθηκε στο ραδιόφωνο στις 22-06-1968, σε θεατρική διασκευή και προσαρμογή της Ιουλίας Ιατρίδη, ότι πρόκειται για μια εξαιρετική δουλειά. Η παραγωγή είναι σχεδόν άγνωστη στο ευρύ κοινό, εντούτοις μεταφέρει τον ακροατή στην εποχή του Βουλγαροκτόνου με απόλυτη ακρίβεια. Η έλλειψη εικόνας μετατρέπεται σε πλεονέκτημα καθώς αφήνει τη φαντασία του ακροατή να οργιάσει και να μεταφερθεί στο Βυζάντιο. Εξαιρετική ήταν επίσης και η επιμέλεια της μουσικής της Ιφιγένειας Εφημιάτου-Σπύρου. Μία πλειάδα σπουδαίων Ελλήνων ηθοποιών, όπως ο Νίκος Τζόγιας, Ο Σταύρος Ξενίδης και η Ματίνα Καρά σε ραδιοσκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη συνθέτουν μια εξαιρετική παραγωγή, η οποία και μεταδόθηκε σε συνέχειες από το κρατικό ραδιόφωνο. Είναι πολύ κρίμα που αυτή η δουλεία είναι σήμερα παντελώς άγνωστη, υπάρχει όμως ελεύθερη στο διαδίκτυο.

 

Η Ματίνα Καρρά στο ρόλο της Αλεξίας

  Το σπουδαίο αυτό έργο της Πηνελόπης Δέλτα τέλος, αγγίζει όλους τους Έλληνες για ένα σημαντικό λόγο, καθώς αναφέρεται και σε χαμένες πατρίδες που τώρα βρίσκονται σε βουλγάρικο και σκοπιανό έδαφος. Πέρα από τη σύνδεση του με το Μακεδονικό Αγώνα και την προσπάθεια απελευθέρωσης της Μακεδονίας, η τελική απώλεια τόσων εδαφών βορειότερα για το ελληνικό έθνος, δημιουργεί μια μελαγχολία στον αναγνώστη και ένα συναίσθημα αδικίας.

 

  Το μυθιστόρημα έχει και τεράστια ηθογραφική αξία, μέσα από τα μάτια των τριών παιδιών αναπλάθεται με μυθιστορηματικό τρόπο η ζωή στα χρόνια του Βυζαντίου.

 

  Η Δέλτα τέλος δήλωσε ότι δε θα έγραφε το συγκεκριμένο έργο αν υπήρχαν αξιόλογα μυθιστορήματα…

Ο Νίκος Τζόγιας στο ρόλο του Νικήτα

Η μεταφορά έγινε από το κανάλι Ηχητικά Βιβλία για Όλους:

                                     

Θεατρική διασκευή και προσαρμογή για το ραδιόφωνο Ιουλίας Ιατρίδη

Αφηγητής: Μάκης Ρευματάς

Παίζουν οι ηθοποιοί: Σταύρος Ξενίδης –Παγράτης, Ματίνα Καρά –Αλεξία, Νίκος Τζόγιας–Νικήτας, Γιώργος Μετσόλης –Κατεπάνω, Μαρία Βούλγαρη –Αρχόντισσα, Νίκος Πιλάβιος –Κωνσταντίνος,Γιαννάκης Καλατζόπουλος –Μιχαήλ, Φοίβος Ταξιάρχης –Ιβάτζης, ΚώσταςΣαντοριναίος–Σαμουήλ, Δημήτρης Καλυβωκάς –Βασίλειος, Χρήστος Τσάγκας-Δαφνομήλης

Σε άλλους ρόλους οι ηθοποιοί: Γιώργος Χρηστόπουλος, Γιώργος Τζαβέλας, Λουκιανός Ροζάν, Γρηγόρης Τσουμάκης, Αλίκη Αλεξανδράκη, Πιπίτσα Σμολένσκη, Νίκος Γαροφάλου, Γιώργος Ζαχαριάδης, Θανάσης Παναγιωτόπουλος.

Ο Λουκιανός Ροζάν

Επιλογή Μουσικής: Ιφιγένεια Εφημιάτου – Σπύρου

Επιμέλεια Ηχών: Δανάη Ευαγγελίου

Ρύθμιση Ηχου: Στέφανου Ευαγγελίου

Σκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης

Η Ιουλία Ιατρίδη

Ο Σταύρος Ξενίδης στο ρόλο του Παγράτη

Ο Μάλης Ρευματάς στο ρόλο του αφηγητή

Στο ρόλο του Βασιλείου ο Δημήτρης Καλυβωκάς

Πηγές:

Πηνελόπη Δέλτα, Αλληλογραφία, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1990

P. Schreiner, «Die vermeintliche Blendung. Zu den Ereignissen von Kleidion im Jahr 1014», σε ЕвропейскиятЮгоизток през втората половина на X - началото на XI век. История и култура (Σόφια 2015, εκδ. Военноиздателство), σ.170-190. Η νεότερη θεωρία για το ζήτημα της τύφλωσης των αιχμαλώτων.

Yannis Stouraitis, «Civil war in the Christian Empire», σε Y. Stouraitis (ed.), A Companion to the Byzantine Culture of War,c. 300-1204 (Λάιντεν 2018, εκδ. Brill), σ.92-123. Η νεότερη μελέτη για τον εμφύλιο πόλεμο στο Βυζάντιο, με αναφορά στην περίπτωση της εξέγερσης των Κομητόπουλων.

Μαριάννα Σπανάκη, Βυζάντιο και Μακεδονία στο έργο της Π. Σ. Δέλτα: Η σχέση ιστορίας και λογοτεχνίας, (Αθήνα2004, εκδ. Ερμής). Διακειμενική ανάλυση των ιστορικών μυθιστορημάτων της Πηνελόπης Δέλτα.

Paul Stephenson, The Legend οf Basil the Bulgar-Slayer (Κέμπριτζ 2003, εκδ. Cambridge University Press). Το βασικό επιστημονικό έργο για τη δημιουργία και εξέλιξη του μύθου

https://www.efsyn.gr/themata/fantasma-tis-istorias/177401_mystiko-toy-boylgaroktonoy

radio-theatre.blogspot.com/2013/01/blog-post.html

https://www.goodreads.com/book/show/6325310

https://www.public.gr/product/books/paidika/paidiki-efibiki-logotehnia-sta-ellinika/ton-kairo-toy-boylgaroktonoy/prod3313268pp/

https://vivlio.gr/katerina/mithistorima/ton-kero-tou-voulgaroktonou

https://www.metaixmio.gr/el/products/τον-καιρό-του-βουλγαροκτόνου

https://fliphtml5.com/mepx/wvbh/basic

https://www.openbook.gr/ton-kairo-toy-voylgaroktonoy/

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Βάρκα δίχως ψαρά του Αλεχάνδρο Κασόνα. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος 

Αγαπητοί φίλοι απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω ένα σπουδαίο έργο, το αριστούργημα του Ισπανού συγγραφέα Αλεχάνδρο Κασόνε Βάρκα δίχως ψαρά. Μία φανταστική τραγικοκωμωδία.

Το έργο γράφτηκε στην Αργεντινή κατά τη διάρκεια της εξορίας του συγγραφέα, και ανέβηκε για πρώτη φορά στις 25 Αυγούστου του 1945 στο Μπουένος Άιρες. Γυρίστηκε επίσης για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στην Ελλάδα διασκευάστηκε για το ραδιόφωνο το 1967 σε ραδιοσκηνοθεσία Λάμπρου Κωστόπουλου, με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Νίκο Τζόγια, ενώ το 1977 παίχτηκε στην εκπομπή ¨Το Θέατρο της Δευτέρας¨ με το Γιάννη Βόγλη στο ρόλο του Ριχάρδου.

Ο Αλεχάντρο Κασόνα (Alejandro Casona, 1903-1965) ήταν Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, ο οποίος ανήκει στην γενιά του '27. Μετά την άνοδο του Φράνκο αναγκάστηκε να φύγει από την Ισπανία και πήγε στο Μπουένος Άιρες, όπου έζησε μέχρι την επιστροφή του στην Ισπανία το 1962. Αυτοεξορίστηκε επίσης και στη Γαλλία.

 

Ο Κασόνα ενδιαφέρθηκε για το ¨θέατρο για παιδιά¨ και δημιούργησε μια παιδική θεατρική ομάδα το 1931, από το ίδιο έτος διεύθυνε και έναν περιοδεύον θίασο, μέλημα του ήταν και η θεατρική διαπαιδαγώγηση του λαού, όργωσε τα ισπανικά χωριά διαβάζοντας παραστάσεις με το ¨Λαϊκό Θέατρο¨. Το 1932 τιμήθηκε με το βραβείο ¨Λογοτεχνίας της Ισπανικής Ακαδημίας¨ και με το βραβείο ¨Λόπε Ντε Βέγκα¨. Σήμερα ως συγγραφέας τοποθετείται στο ποιητικό θέατρο και στους κληρονόμους του Μοντερνισμού.

 

 

Λίγα λόγια για την πλοκή:

 

Το έργο χωρίζεται σε τρεις πράξεις.

 

Ο επισκέπτεται τον Ρικάρντο και του λέει ότι επιλέγει κάποιον μακριά από τη χώρα του, που ότι δεν τον γνωρίζει έτσι ώστε να πεθάνει και έτσι η εταιρεία του να ευημερήσει πάλι.

 

Ο Ρικάρντο συμφωνεί άλλα αργότερα νοιώθει πολύ άσχημα επειδή έχει σκοτώσει έναν άντρα που ονομάζεται Πήτερ Άντερσον που ήταν ψαράς για να γλιτώσει η εταιρεία του. Αργότερα ο Ρικάρντο αποφασίζει να πάει να γνωρίσει την οικογένεια του Πέτρου και να  πει ότι είχε προκαλέσει το θάνατο του.

 

Εκεί συνάντησε: την Estela de Anderson, τη Frida, τον θείο Marco και τη γιαγιά, που τον δέχονται πολύ καλά και ο Ricardo προσπάθησε να τους πει πώς έγινε ο θάνατος του Peter αλλά πάντα άλλαζαν το θέμα, αποφασίζουν καλύτερα να μην μιλήσουν για αυτό το τόσο οδυνηρό θέμα.

 

Αλλά ο Κρίστιαν, σύζυγος της αδερφής της Εστέλα, αποκαλύπτεται ότι ήταν αυτός που σκότωσε τον Πέτρο. Αργότερα ο Κριστιάν θέλει απεγνωσμένα να μιλήσει με την Εστέλα και να της πει ότι αυτός τελικά σκότωσε τον Πέτρο.

 

Ο Ρικάρντο μένει μόνος στο σπίτι των συγγενών του Πέτρου επειδή πήγαν όλοι  στον Κρίστιαν και ο Διάβολος του εμφανίζεται ξανά λέγοντας ότι ο Κριστιάνος σκότωσε τον Πέτρο επειδή ήταν μπροστά του κατά ένα δευτερόλεπτο και  ότι δεν ήταν ο ένοχος αλλά είχαν ήδη κάνει το σύμφωνο μεταξύ τους, ο Ρικάρντο τώρα έπρεπε να σκοτώσει κάποιον άλλον. Ο Ρικάρντο όμως πια δεν θέλει να σκοτώσει κανέναν και απαντά στο Διάβολο, ότι αν πρέπει να σκοτώσει έναν άντρα θα σκοτώσει τον εαυτό του και ο Διάβολος θα εξαφανιστεί.

 

Ο Ρικάρντο σκέφτεται να αυτοκτονήσει όταν φτάνει όμως η Εστέλα, συνειδητοποιεί ότι την έχει ερωτευτεί...

 

 

 

Λίγα ακόμη στοιχεία για το έργο:

 

Το έργο είναι ένα από τα κορυφαία της θεατρικής φιλοσοφίας του 20^ου αιώνα και εξετάζει το ζήτημα της ηθικής τη πρόθεσης.

 

Η απληστία των ανθρώπων τους οδηγεί μέχρι το έγκλημα, στο όνομα μιας επιτυχημένης ζωής είναι έτοιμοι να διαπράξουν το μεγαλύτερο έγκλημα, να σκοτώσουν την καλοσύνη, την αθωότητα και την αγάπη. Μόνο που εκεί έρχεται ο Χριστός να πάρει την αμαρτία των ανθρώπων και να εμφυσήσει την αγάπη.

 

Ο Ριχάρδο είναι επιχειρηματίας, χρηματοδότης, σκληρός χωρίς, συναισθήματα. Γνωρίζει μόνο τους νόμους της αγοράς, της χρηματοδότησης και του πραγματισμού. Ο Διάβολος του προτείνει λύσει στα προβλήματα του. Ο πρωταγωνιστής κάνει συμφωνία με το κακό πνεύμα οι τύψεις όμως τον οδηγούν στη Εστέλα, η οποία τον κάνει να αφήσει τα πάντα από αγάπη και να μείνει μαζί της ως καλό και ταπεινό άτομο.

 

Ο Νίκος Τζόγιας, ένας σπουδαίος ηθοποιός, στο ρόλο του Ρικάρντο

Ο Κασόνα στο έργο του συνδυάζει παιχνίδια μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας. Το φανταστικό θέατρο είναι η δημιουργία μεταξύ μιας πραγματικής και μαγικής ατμόσφαιρας. Μέσω της ποιητικής γλώσσας αναλύεται η σχέση μεταξύ πραγματικότητας, φαντασίας, ονείρου και μυστηρίου. Έτσι λοιπόν το έργο ισορροπεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία, η δεύτερη συνιστώσα εκφράζεται με την αποθέωση του παραλόγου.

 

Το έργο παραπέμπει στο Φάουστ αλλά ¨σκάβει σε βαθύτερα και σκοτεινότερα ένστικτα του ανθρώπου¨, που οδηγούν στο έγκλημα και μάλιστα με τα ταπεινότερα των ελατηρίων, δίχως ίχνος ηθικής αναστολής. Το δράμα όμως κλείνει με ένα αισιόδοξο μήνυμα, ότι στο βάθος της ανθρώπινης συνείδησης υπάρχει πάντα ένα ¨εν υπνώσει¨ έστω το καλό, που στο τέλος θριαμβεύει. Ο ίδιος ο Διάβολος σε ρόλο τέλειου ηθικολόγου διδάσκει στον άνθρωπο το καλό και την αρετή, δίνοντας ένα ανεπανάληπτο μάθημα ηθικής, συντρίβεται και τελικά εκπληρώνει το σχέδιο του Θεού!

 

Πηγές:

 https://es.wikipedia.org/wiki/La_barca_sin_pescador

https://red1925.wordpress.com/2020/03/16/βάρκα-δίχως-ψαρά-του-αλεξάντρο-κασόνα/

https://www.timesnews.gr/alechantro-kasona-ispanos-theatrikos-syngrafeas-ke-piitis/

https://el.wikipedia.org/wiki/Αλεχάντρο_Κασόνα

radio-theatre.blogspot.com/2011/08/blog-post.html

www.alternativateatral.com/obra60877-la-barca-sin-pescador

https://html.rincondelvago.com/la-barca-sin-pescador_alejandro-casona_1.html

costas-athens.blogspot.com/2016/03/alejandro-casona-la-barca-sin-pescador.html

 

 Ακούγονται οι ηθοποιοί:

Νίκος Τζόγιας, Θεανώ Ιωαννίδου, Δημήτρης Καλλιβωκάς Γιώργος Μοσχίδης Ρίτα Μουσούρη, Ειρήνη Κουμαριανού, Βασίλης Κανάκης, Μαίρη Λαλοπούλου, Δήμος Σταρένιος.

Η μεταφορά έγινε από το Ισοβιτης:

https://www.isobitis.com/theatro1/?p=224

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Το τέλος του ευγενικού και γενναίου πρίγκιπα Ορχάν

 

Ο Οθωμανός πρίγκιπας Οχραν είχε βρει καταφύγιο στην αυλή του αυτοκράτορα από τον τον αιμοδιψή ξάδελφο του,τον Σουλτάνο Μωάμεθ. Στη πολιορκία της Πόλης ο πρίγκιπας Οχραν πολεμισε γενναία ενάντια στις ορδές του Μωάμεθ. Μάλιστα του είχαν αναθέσει να προστατεύει ένα τείχος έχοντας στις διαταγές του 600 Τούρκους πολεμιστές ( κατά άλλες πηγές ήταν 400), Έλληνες εθελοντές, ορθόδοξους μοναχούς που πήραν τα άρματα και έμαθαν τη πολεμική τέχνη από τους άντρες του Τζουστινιανι, αλλά και ιερείς. Σε όλες τις επιθέσεις των ομοεθνών τους στάθηκαν σαν κυματοθραύστες πολεμώντας γενναία και ήταν πάντα νικητές. 

Όταν ο αυτοκράτορας σκοτώθηκε και τα πάντα χάθηκαν ,τότε σταμάτησε να πολεμά. Ανάμεσα στους άντρες του ήταν και ένας μοναχός πού άλλαξαν εξοπλισμό και ρούχα. Έτσι απαρατήρητος έφτασε έως το Δούκα Νοταρά όπου και αυτός σταμάτησε να πολεμά μόνο όταν είχαν χαθεί όλα όπου μαζί κατάφεραν να κατέβουν το τείχος και να διαφύγουν. 

Όμως έπεσαν πάνω σε περίπολο Τούρκων και τους επιασαν. Οι Οθωμανοί τους μετέφεραν σε ένα πλοίο που εκεί υπήρχαν και άλλοι αιχμάλωτοι που πόλοι ήταν συμπολεμιστές στα τείχη. Μεταξύ αυτών ήταν και ένας Έλληνας που τους αναγνώρισε και τους πρόδωσε στους φρουρούς με τον όρο να τον ελευθερώσουν. Οι φρουροί δεκτηκαν και αυτός έδειξε πρώτα τον Νοταρά και μετά τον Οχραν. Οι φρουροί άμεσος τον έπιασαν και τον αποκεφάλισαν και το κεφάλι του το πήγαν στον αιμοδιψή Σουλτάνο. 

Έτσι σκοτώθηκε ένας γενναίος άνδρας.

Πηγή από το χρονικό της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης του Δούκα

Η δίκη της Μαίρης Ντιούγκαν, του Βεϊλέρ Μπαγιατ. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Αγαπητοί φίλοι απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω ένα πολύκροτο δικαστικό θρίλερ: Τη δίκη της Μαίρης Ντιούγκαν, του Βεϊλέρ Μπαγιατ.

ΥΠΟΘΕΣΗ

«… Το δικαστήριο θα εξετάσει την υπόθεση της Μαίρης Ντιούγκαν… Η Μαίρη Ντιούγκαν σκότωσε. Κύριοι δικασταί, έχετε καθήκον να αποφασίσετε αν η γυναίκα αυτή είναι αθώα ή ένοχη. Κύριε πρόεδρε, έχετε το καθήκον να κρίνετε την κατηγορουμένη. Αυτό απαιτεί από εσάς η κοινή γνώμη…»

Ο Έντγκαρ Ράις είναι ένας πολύ γνωστός μεγαλοαστός, χρηματιστής στο επάγγελμα. Παντρεμένος κι έχοντας μία κόρη, φαινομενικά ευτυχισμένος, υπόδειγμα οικογενειάρχη, έχει κρυφή ζωή, μία ερωμένη, την καλλιτέχνιδα Μαίρη Ντιούγκαν. Όταν αυτός θα βρεθεί δολοφονημένος η Μαίρη θα βρεθεί στη εδώλιο του κατηγορουμένου…

Το έργο παίχτηκε σε 12 συνέχειες στην Ε.ΡΑ.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Νίκος Γκάτσος
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μήτσος Λυγίζος
ΠΑΙΖΟΥΝ: Στέφανος Ληναίος, Ανδρέας Φιλιππίδης, Αλέκα Παΐζη, Καρούσος, Φοίβος Ταξιάρχης, Ρίτα Μουσούρη, Γιώργος Πλούτης, Δημήτρης Κάλλας, Νίκος Δενδρινός, Θάλεια Καλλιγά, Τρίφων Καραντζάς, Άλκηστις Γάσπαρη, Ελεάννα Απέργη, Λέλα Ησαΐα, Μήτσος Μυράτ, Νάσος Κεδράκας
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: κάθε επεισόδιο διαρκεί 11 λεπτά περίπου
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ: 1958 (Ιούλιος)

Ο Ανδρέας Φιλιππίδης πραγματοποιεί μία σπουδαία ερμηνεία στο ρόλο του συνηγόρου υπεράσπισης της Ντιούγκαν.

Ο Ανδρέας Φιλιππίδης

Η μεταφόρτωση πραγματοποιήθηκε από το Glob TV:

Σπουδή στο κόκκινο, Σέρλοκ Χολμς.Ραδιοφωνικό θέατρο

 Φίλοι και φίλες του ραδιοφωνικού θεάτρου απόψε θα σας παρουσιάσω το έργο με το οποίο πρωτοεμφανίστηκε και έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό διάσημος ντεντέκτιβ Σέρλοκ Χολμς με τίτλο Σπουδή στο κόκκινο.

Ο χαρακτήρας του Σέρλοκ Χολμς εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο μυθιστόρημα του άρθουρ Κόναν Ντόυλ Σπουδή στο κόκκινο,  που δημοσιεύθηκε το 1908.

Η υπόθεση:

Σε αυτό το βιβλίο γίνεται η γνωριμία μεταξύ του στρατιωτικού γιατρού και μετέπειτα χρονικογράφου των περιπετειών του Σέρλοκ Χολμς, Τζων Γουώτσον με το διάσημο επιθεωρητή. Παρουσιάζονται δείγματα από τον τρόπο σκέψης και τον αλλόκοτο χαρακτήρα του Σέρλοκ Χολμς, πλάνες των καλύτερων επιθεωρητών της Scotland Yard, τα αδιέξοδα στις σκέψεις, οι εκπλήξεις και ο θαυμασμός του γιατρού προς το πρόσωπο του ανερχόμενου ντετέκτιβ.

Το κείμενο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο γίνεται η γνωριμία με τα πρόσωπα και ξετυλίγεται το μυστήριο. Στο δεύτερο εκτυλίσσεται μια τραγωδία λίγα χρόνια πριν η οποία σε συνδυασμό με τις εξηγήσεις που δίνονται οδηγούν στο τρίτο μέρος όπου βρίσκεται και η λύση του μυστηρίου.

Όταν η αστυνομία δυσκολεύεται να λύσει μια μυστηριώδη δολοφονία, ο μεγαλύτερος ντετέκτιβ του κόσμου καλείται να ερευνήσει την υπόθεση. Έχοντας στο πλευρό του τον πιστό του φίλο δόκτορα Γουάτσον, ο Χολμς ξεκινά τις έρευνές του για να αποκαλύψει μια ιστορία εκδίκησης, που έχει την αφετηρία της είκοσι χρόνια πριν, στην έρημο της Γιούτα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Θεόδουλος Μωρέας

Λίγα λόγια για το συγγραφέα:

Ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ γεννήθηκε στο Εδιμβούργο το 1859. Σπούδασε ιατρική, την οποία όμως γρήγορα εγκατέλειψε για χάρη της λογοτεχνίας, έχοντας τη φιλοδοξία, αρχικά, να γίνει γνωστός γράφοντας ιστορικά μυθιστορήματα και δοκίμια. Έγραψε διηγήματα και μυθιστορήματα ιστορικά, αστυνομικά, μυστηρίου και αγωνίας, επιστημονικής φαντασίας, ιστορικές μελέτες, καθώς επίσης και ένα δίτομο έργο για τον πνευματισμό. Ήταν όμως ο περίφημος Σέρλοκ Χολμς, που πρωτοεμφανίστηκε στο μυθιστόρημά του "Σπουδή στο κόκκινο", το 1887, που τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Ο Ντόιλ επηρεάστηκε από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και τον Γουίλκι Κόλινς, χρησιμοποίησε όμως επιστημονική μεθοδολογία και τεχνογνωσία για να δημιουργήσει μυθιστορήματα που ικανοποιούν πλήρως τους αναγνώστες, οι οποίοι επιζητούν αληθοφάνεια και δικαίωση του καλού. Το 1902 χρίστηκε ιππότης (λαμβάνοντας τον τίτλο του Σερ). Πέθανε στις 7 Ιουλίου 1930.

Ο Ανδρέας Μούστρας

Η μεταφορά έγινε από το κανάλι Glob TV:

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ανδρέας Μούστρας, Ανδρέας Ζεμπίλας, Θεόδουλος Μωρέας, Γιάννης Ρουσάκης, Δημήτρης Φαντίδης, Νικίας Νικολαϊδης, Μαρούσα Αβραμίδου, Ανδρέας Μακρίδης.

Ο Ανδρέας Ζεμπίλας

Πηγές:

https://radio-theatre.blogspot.com/2014/10/blog-post_19.html?m=0

https://biblionet.gr/προσωπο/?personid=1048

https://minoas.gr/product/serlok-cholms-spoydi-sto-kokkino-2/

Θωρηκτό Ψαρά και υποβρύχιο Νηρεύς

 ΠΑΝΩ φωτογραφία αρχές του 20ου αιώνα που παρουσιάζει το θωρηκτό ‘’ΨΑΡΑ’’ στο λιμάνι του Πειραιά.

ΚΑΤΩ φωτογραφία της δεκαετίας του 1930 που εμφανίζει το υποβρύχιο ‘’ΠΡΩΤΕΥΣ’’ το οποίο βυθίστηκε αύτανδρο (πλήρωμα 48 ανδρών) στην Αδριατική την 29-12-1940 αφού προηγουμένως είχε βυθίσει Ιταλικό πλοίο, ενώ μεταξύ του πληρώματος που βρήκε ηρωικό θάνατο βρίσκονταν και ο θείος μου Αναστάσιος Ντόντος (Υποκελευστής Α΄ τορπιλητής).

Πηγή Ιστορικός συλλέκτης Βέροιας

Ο Κλόουν, του Λεονίντ Αντρέγιεφ. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

  Αγαπητοί φίλοι του ραδιοφωνικού θεάτρου απόψε πρόκειται να σας παρουσιάσω το έργο του σπουδαίου Ρώσου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Λεωνίδα Νικολάγιεβιτς Αντρέγιεφ Ο Κλόουν ή Εκείνος που δέχεται ραπίσματα.

                                                   

  Το έργο γράφτηκε το 1915 (τέσσερα μόλις χρόνια πριν το θάνατο του Αντρέγιεφ). Σε μια εποχή λίγο πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση είχε τεράστια απήχηση και μάλιστα έγινε ταινία το 1916 στη Ρωσία, ενώ ανέβηκε στη μεγάλη οθόνη και στις Η.Π.Α. με τον τίτλο He who gets slapped το 1924 με πρωταγωνιστές τους Ian Chaney, Norman Shearen John Gilbert.

Η υπόθεση:

  Σε ένα μεγάλο τσίρκο, κάπου έξω από μία μεγαλούπολη, εμφανίζεται ένας μυστηριώδης άντρας, που ζητά μία θέση στο θίασο ενώ αρνείται να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα και την κοινωνική του θέση. Ελλείψει όμως οποιασδήποτε προϋπηρεσίας και ειδίκευσης, προτείνει και τελικά αναλαμβάνει ένα πρωτότυπο πόστο: θα ονομάζεται Εκείνος και θα είναι αυτός που δέχεται χαστούκια, μπροστά στο κοινό.

  Το νούμερο γνωρίζει τεράστια επιτυχία, παρόλο που κάθε φορά, στο τέλος, οι θεατές νιώθουν σαν να τα δέχτηκαν οι ίδιοι. Στα παρασκήνια του τσίρκο, ένας παράξενος κύκλος χορευτών, ακροβατών, κλόουν, τζόκεϊ, θηριοδαμαστών, βαρώνων και λιονταριών κινούνται και διασταυρώνονται διαρκώς.

  Ο κόμης Μαντσίνι, η Κονσουέλα, βασίλισσα του ταγκό πάνω στα άλογα, η θηριοδαμάστρια Ζινίδα, ο βαρώνος Ρενιάρ, ο πρίγκηψ Πανιατόφσκι, ο χορευτής Μπεζανό, ο κλόουν Τζάκσον, ο Τίλι και ο Πόλι, ο παλαιστής Τόμας. Ανάμεσά τους ο Εκείνος, ένας ζωντανός «φιλόσοφος», βλέπει τον κόσμο και τη ζωή μέσα από μια σκοπιά σχεδόν μεταφυσική και κινείται σε πορεία αντίθετη.

  Αυτό όμως θα προκαλέσει μία επικίνδυνη αλυσιδωτή αντίδραση: ο καθένας θ’ αποκαλύψει τις βαθύτερες προθέσεις και επιθυμίες του, όμως Εκείνος στο τέλος θα ορίσει το πεπρωμένο επεμβαίνοντας με τρόπο μοιραίο στις ζωές των άλλων και στη δική του...

  Λίγα επιπλέον στοιχεία για το έργο και τη σχέση του Αντρέγιεφ με τη Ρωσική Επανάσταση.

  Κύριος εκπρόσωπος του εξπρεσιονισμου στη Ρωσία ο συγγραφέας θα δημιουργήσει ένα μείγμα εξπρεσιονισμού και συμβολισμού μ’ αυτό το έργο, που υπήρξε και το τελευταίο θεατρικό του.

 Ο εξπρεσιονισμός ήταν ένα ρεύμα που εμφανίστηκε στη ζωγραφική, στη Γερμανία, στις αρχές του 20ου αιώνα και επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες είχαν μία τάση να παραμορφώνουν την πραγματικότητα αδιαφορώντας αν αυτή γίνει πιστευτή ή όχι.

  Φύση ιδεαλιστική και επαναστατική ο Αντρέγιεφ υποστήριξε, ως συντάκτης του λογοτεχνικού τμήματος της εφημερίδας “Ρωσική Θέληση”, κατά βάση τη Μπολσεβικική Επανάσταση, πλην όμως προέβλεψε από νωρίς ότι η εξουσία της θα ήταν καταστροφική.Τα έργα της πρώτης περιόδου μετά την επανάσταση αποτυπώνουν την απαισιοδοξία του, ενώ από το 1917 οπότε και μετακόμισε στη Φινλανδία επιδόθηκε στη συγγραφή μιας σειράς άρθρων κατά των υπερβολών των Μπολσεβίκων και των κινδύνων που αυτές τελικά έκρυβαν.

                                                      

                                                                  

     Ο Λεωνίδας Αντρέγιεφ

  Ο Αντρέγιεφ ανήκει στη μεγάλη εκείνη κατηγορία των διανοούμενων (όπως και ο Μαγιακόφσκι και άλλοι) που παρασύρθηκαν από το επαναστατικό πνεύμα της εποχής αλλά με τα πρώτα δείγματα γραφής των Μπολσεβίκων απογοητεύτηκαν και είτε άσκησαν κριτική με διάφορους τρόπους είτε περιχαρακώθηκαν στον εαυτό τους φοβούμενοι αντίποινα.

  Για το ραδιόφωνο: Χρονολογία Ηχογράφησης 1 Δεκεμβρίου 1977

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ,

ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΙΣΤΗ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ,

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Παίζουν οι ηθοποιοί: ΡΙΤΑ ΜΟΥΣΟΥΡΗ,ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΜΑΔΩΡΟΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗ, ΠΑΝΟΣ ΚΑΤΕΡΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΡΑΝΗΣ,ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΑΛΗΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΥΛΩΝΑΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΝΑΝΕΡΗΣ

                                             

                                                               Η ηθοποιός Ρίτα Μουσουρή 

                                  Η μεταφόρτωση έγινε από το κανάλι Ισοβίτης:

http://isobitis.com/theatro1/?p=1915

                                    

Πηγές:

https://www.catisart.gr/o-8662496/

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BE%CF%80%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

greekradiotheatrepdf.blogspot.com/2010/10/blog-post_06.html

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.