Οι γάμοι του βασιλιά Φιλίππου Β'

Ο γιος του Αμύντα Γ΄ και της Ευρυδίκης, Φίλιππος Β΄, πατέρας του Μεγ. Αλεξάνδρου, έκανε επτά γάμους για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, στην προσπάθειά του να επιτύχει την ισχυροποίηση του Βασιλείου, που παρέλαβε στα πρόθυρα κατάρρευσης, μετά την συντριπτική ήττα που υπέστησαν τα μακεδονικά στρατεύματα το 359 π.Χ. από τον ηγεμόνα των Ιλλυριών Δαρδάνων της περιοχής των σημερινών Σκοπίων, τον Βάρδυλι. Στο πεδίο της μάχης είχαν πέσει νεκροί 4.000 περίπου Μακεδόνες (σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, ΙΣΤ´ 2. 4-5), αλλά και ο ίδιος ο βασιλεύς Περδίκκας Γ΄ αδελφός του Φιλίππου. Έπρεπε λοιπόν να ανασυγκροτηθεί το στράτευμα ταχύτατα και να εξευρεθούν σύμμαχοι.

Υπάρχει διαφωνία μεταξύ των Ιστορικών για το εάν ο ανήλικος γιος του Περδίκκα, ο Αμύντας Δ´ βασίλευσε κάποιο μικρό χρονικό διάστημα με επίτροπο τον Φίλιππο ή ο Φίλιππος Β´ ανακηρύχθηκε βασιλεύς των Μακεδόνων αμέσως μετά τον θάνατο του αδελφού του, Περδίκκα Γ´. Το ζήτημα πάντως δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα.
Ο Φίλιππος, με την άνοδό του στον θρόνο, ανέλαβε προσωπικά την συστηματική εκπαίδευση των νεοσυλλέκτων στις πολεμικές τακτικές, αλλά και την εφαρμογή των καινοτομιών που είχε εμπνευσθεί (μακεδονική φάλαγγα).

Ως προς την σύναψη συμμαχιών εικάζεται ότι στράφηκε στον ηγεμονικό οίκο των Ελιμιωτών (σημερινή περιοχή Κοζάνης-Πτολεμαΐδας) με τον οποίο ο βασιλικός οίκος της Μακεδονίας είχε συγγενικούς δεσμούς. Οι Ελιμιώτες, ένα μακεδονικό φύλο με απώτερη καταγωγή από την Ήπειρο, ήσαν γνωστοί για το περίφημο βαρύ ιππικό τους και την γενναιότητά τους.

Αν και δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένο, η πλειονότητα των Ιστορικών σήμερα υποστηρίζει ότι ο (πρώτος) γάμος του ήταν με την Φίλα (=Φιλία), αδελφή ή θυγατέρα του ηγεμόνα των Ελιμιωτών Δέρδα Β΄ προϊόν της συμμαχίας που συνάφθηκε τότε με τους Ελιμιώτες. Η Φίλα απεβίωσε άτεκνη, άγνωστο πότε.

Το καλοκαίρι του 358 σε μια αποφασιστική μάχη, πιθανότητα σε κάποια τοποθεσία μεταξύ της σημερινής Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Βιτώλια), ο Φίλιππος Β΄ συνέτριψε τον στρατό του Βάρδυλι, ο οποίος έχασε περίπου τα τρία τέταρτα (7.000 άνδρες) της συνολικής του δύναμης στο πεδίο της μάχης, σύμφωνα με τις αναφορές των αρχαίων ιστοριογράφων. Ο Βάρδυλις θα υποχρεωθεί να παραχωρήσει οριστικά τις περιοχές της σημερινής ΒΔ Μακεδονίας που κατείχε, ενώ ο Φίλιππος θα πάρει ως δεύτερη σύζυγο την Αυδάτα (θυγατέρα ή ανεψιά) του Βάρδυλι, επισφραγίζοντας έτσι την συνθήκη ειρήνης.

Η Αυδάτα ή Ευρυδίκη, όπως ονομάστηκε μετά τον γάμο της, γέννησε στον Φίλιππο μία κόρη, την Κύννα ή Κυννάνη, την μετέπειτα σύζυγο του παραμερισθέντος Αμύντα Δ´. Η Αυδάτα πιθανότατα απεβίωσε κατά τον τοκετό.

Τον χειμώνα του 358/357 ο Φίλιππος, έχοντας ήδη εγκαινιάσει την ανάμιξή του στις υποθέσεις της Θεσσαλίας, πραγματοποιεί τον (τρίτο) γάμο του, με την Φιλίνα (ή Φιλίννα), πιθανότατα μέλος του ισχυρού ηγεμονικού οίκου των Αλευάδων της Λάρισας, η οποία γέννησε έναν διανοητικά ασθενή γιο, τον μετέπειτα διάδοχο του Μεγ. Αλεξάνδρου Φίλιππο Γ΄ Αρριδαίο. Ο Φίλιππος-Αρριδαίος έλαβε αργότερα ως σύζυγο την κόρη της Κυννάνης, την Αδέα, που μετονομάσθηκε επίσης σε Ευριδίκη.
Το φθινόπωρο της επόμενης χρονιάς (357) ο Φίλιππος νυμφεύεται (4ος γάμος) την πριγκίπισσα του βασιλικού οίκου των Μολοσσών της Ηπείρου, κόρη του βασιλέα Νεοπτόλεμου Γ΄ την περίφημη Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγ. Αλεξάνδρου και της αδελφής του Κλεοπάτρας. Το αρχικό της όνομα ήταν Πολυξένη, στην συνέχεια το άλλαξε σε Μυρτάλη, όταν έγινε σύζυγος του Φιλίππου και μετά την θριαμβευτική νίκη του βασιλικού άρματος στους Ολυμπιακούς αγώνες του 356 σε Ολυμπιάδα. Τελικώς το 317 έλαβε το όνομα Στρατονίκη.

Το 352 πραγματοποιείται ο πέμπτος γάμος του Φιλίππου Β´ με την καλλονή Νικησίπολι, ανιψιά του παλιού τυράννου (=κυβερνήτη) Ιάσονος των Φερών, από την οποία θα αποκτήσει μία κόρη, την Θεσσαλονίκη, μετέπειτα σύζυγο του Κασσάνδρου και βασίλισσα της Μακεδονίας.

Είκοσι μέρες μετά τη γέννηση της κόρης τους, η Νικησίπολη πέθανε από επιλόχειο πυρετό.

Το φθινόπωρο του 341 ο ηγεμόνας των Γετών, ενός σημαντικού βορειοθρακικού φύλου στην περιοχή του Ίστρου (ο σημερινός Δούναβης), Κοθήλας (Gudila) συμμαχεί με τον Φίλιππο, ο οποίος επισφραγίζοντας την συνθήκη παίρνει ως (έκτη) σύζυγο την κόρη του Κοθήλα, την Μήδα ή Μηδόπη, που απεβίωσε σε άγνωστη ημερομηνία άτεκνη.
Ο έβδομος και τελευταίος γάμος του Φιλίππου Β΄ το 337 με την Κλεοπάτρα, ανιψιά του στρατηγού Αττάλου, από αριστοκρατικό μακεδονικό οίκο, υπήρξε μοιραίος διότι προκάλεσε την δολοφονία του τον επόμενο χρόνο από τον σωματοφύλακά του Παυσανία (από την Ορεστίδα, σημερινή περιοχή Καστοριάς), την ημέρα των γάμων της κόρης του Φιλίππου, της Κλεοπάτρας, αμφιθαλούς αδελφής του Μεγ. Αλεξάνδρου, με τον θείο της, Αλέξανδρο Α΄ βασιλέα των Μολοσσών της Ηπείρου.

Η τελευταία σύζυγος του Φιλίππου πήρε το όνομα Ευρυδίκη μετά τον γάμο της. Υπήρξε μητέρα μιας κόρης, της Ευρώπης, την οποία γέννησε λίγες ημέρες πριν από την δολοφονία του συζύγου της. Μητέρα και νεογέννητο θανατώθηκαν αμέσως μετά.

Οι πληροφορίες που διαθέτουμε σήμερα για τις συζύγους του Φιλίππου Β΄ προέρχονται κυρίως από το 13ο βιβλίο (κεφάλαιο) με τίτλο «Περί Γυναικών», που περιέχεται στο σπουδαίο έργο «Δειπνοσοφιστές»() του Αθήναιου του Ναυκρατίτη (από την Ναύκρατι της Αιγύπτου, τέλη 2ου αιώνα μ.Χ. – αρχές 3ου αιώνα), όπου έχουν διασωθεί στοιχεία από παλαιότερους συγγραφείς όπως ο Σάτυρος και ο Δικαίαρχος. ΔΕΕ () Ποιοι ήσαν οι “δειπνοσοφιστές”; Καλεσμένοι όλοι, εικοσιεννιά συνολικά πρόσωπα, στο πλούσιο τραπέζι του εύπορου Ρωμαίου Λαρήνσιου, εκπρόσωποι της τέχνης και της διανόησης της εποχής: ποιητές, γραμματικοί, φιλόσοφοι, νομικοί, ρήτορες, μουσικοί, γιατροί. Ξέρουν πολύ καλά την τέχνη τους ο καθένας, περισσότερο όμως ξέρουν τα μυστικά της ευζωίας και τα παραθέτουν στις κουβέντες τους του τραπεζιού – γεύση μιας συναρπαστικής κοινωνικότητας, που αποκαλύπτεται με την ομορφιά της άνετης πρακτικής γνώσης της καθημερινής ζωής.

Πηγή:https://www.anaktisi-mag.gr/2020/03/31/1138/

ΚΟΑΛΕΜΟΣ: Ο ΘΕΟΣ ΤΗΣ ΒΛΑΚΕΙΑΣ

 «Των γαρ ηλιθίων απείρων γένεθλα».

 (Άπειρη η γενιά των ηλιθίων).

                                       Σιμωνίδης ο Κείος.

Έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για την ανθρώπινη βλακεία. Εγχειρίδια, οδηγοί, αναλύσεις, όλα προσπάθησαν να εξηγήσουν την ανθρώπινη ηλιθιότητα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.

Οι πρόγονοι μας είχαν δώσει σε μια θεότητα, έναν δαίμονα, όλη την ευθύνη της βλακείας που επισκέπτεται τον άνθρωπο και τον καθιστά ανήμπορο να ισορροπήσει την νόηση του προς όφελος του.

Το όνομα του Κ ο ά λ ε μ ο ς.

Ο Κοάλεμος είναι το πνεύμα της ηλιθιότητας, ο θεός της βλακείας. Είναι ένας δαίμονας, ο οποίος χαρακτηριζόταν ως «αιματοπότης», «απαιτητικός» και «ηλίθιος». Είναι το προσωποποιημένο πνεύμα της βλακείας και της ανοησίας.

Είναι πολύ πιθανό ο δαίμονας αυτός να έχει κάποια σχέση με τους Κοβάλους, δαίμονες της ακολουθίας του θεού Διονύσου. Αναφέρθηκε από τον Αριστοφάνη και επίσης στους Παράλληλους Βίους του Πλούταρχου.

{Ελάτε, κάντε παράκληση και προσφέρετε μια σπονδή στον Κοάλεμο τον θεό της βλακείας και φροντίστε να πολεμήσετε δυναμικά.}

Αριστοφάνης

{Αυτός [ένας άνδρας] είχε το κακό όνομα ότι ήταν διαλυμένος και δοσίλογος, και ότι κυνηγά τον παππού του Κίμωνα, ο οποίος, λένε, λόγω της απλότητάς του, ονομαζόταν Κοάλεμος, ο Ηλίθιος.}

Πλούταρχος

Ο Πλούταρχος γράφει για τον Κίμωνα ότι αρχικά ζούσε στην Αθήνα κάνοντας άσωτη ζωή, καθώς ήταν ζωηρός και μέθυσος, όμοιος στον χαρακτήρα με τον παππού του Κίμωνα, που του είχαν δώσει το όνομα Κοάλεμος χαρακτηρισμός του ανόητου, του ηλιθίου.

Έτσι βλέπουμε την λέξη «Κοάλεμος» να χρησιμοποιείται και ως επίθετο για να περιγράψει την έννοια του «ηλίθιου».

Το όνομά του ετυμολογικά δεν έχει εξηγηθεί επαρκώς, όμως κατά μία εκδοχή προήλθε από τις λέξεις «κ ο έ ω» που σημαίνει «νοῶ, παρατηρῶ, ἀκούω» και από το «ίλεως» που είναι ο «ευσπλαχνικός, ο ελεήμων». «Αυτός που ακούει, κατανοεί με ευσπλαχνία».

Ο Κοάλεμος δεν εγκατέλειψε ποτέ την ανθρωπότητα. Δεν χρειαζόταν να κτιστούν ναοί ούτε να αφιερωθούν γιορτές προς τιμήν του γιατί ο άνθρωπος τον τιμά συνεχώς και καθημερινά μέσα από πράξεις ανοησίας. Έτσι βλέπουμε πως ουδέποτε ξεχάστηκε αυτός ο θεός. Συνεχίζει να κρατά τα πρωτεία και το ανθρώπινο γένος είναι πραγματικά δεμένο μαζί του.

Είθε να αποκτήσουμε την συνείδηση, να βγούμε από την ύπνωση και τον μικρόκοσμο μας, και να καταλάβουμε πως στον βωμό του θεού Κοάλεμου προσφέρουμε καθημερινά όλη την δύναμη μας.

Είθε να τον σβήσουμε από κάθε πράξη μας δια παντός.

Είθε να καταφέρουμε να τον κλείσουμε στα Τάρταρα, εκεί που ζέχνουν όλες οι κακότητες και τα ζοφερά του κόσμου.

◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾◾

Έρευνα αρθρογραφία και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.

Πρωτοδημοσιεύτηκε στο μπλογκ μου Μυθική Αναζήτηση τον Σεπτέμβριο του 2022

KOΥΤΣΟΥΜΠΕΙ 1948: "H άγνωστη μάχη με τους Σκοπιανούς"

 Κατά τη διάρκεια του Συμμοριτοπολέμου σημειώθηκε πληθώρα μεθοριακών επεισοδίων μεταξύ του Ελληνικού Στρατού και Αλβανικών, Βουλγαρικών και Γιουγκοσλαβικών δυνάμεων. Ένα από τα σημαντικότερα επεισόδια σημειώθηκε στην περιοχή Κουτσούμπεϊ, στα σύνορα Ελλάδας – Σκοπίων. Το Κουτσούμπεϊ είναι μια από τις κορυφές του όρους Βόρας (Καϊμακτσαλάν) σε υψόμετρο 2399 μέτρων, στα όρια των νομών Πέλλας και Φλώρινας. Συνέβη στις 8 Σεπτεμβρίου 1948, όταν στρατιωτικές μονάδες από την «Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» εισέβαλαν στο Ελληνικό έδαφος για να υποστηρίξουν τα ανταρτικά σώματα που επιδίωκαν την απόσχιση της Μακεδονίας από την Ελλάδα και την δημιουργία του ενιαίου «Μακεδονικού Κράτους».

Στην περιοχή ήταν αναπτυγμένα από Ελληνικής πλευράς το 514 και το 556 Τάγματα Πεζικού. Οι Σκοπιανές δυνάμεις αποτελούντο απο 4 λόχους τυφεκιοφόρων δυνάμεως περίπου 100 ανδρών ο καθένας και λόχος βαρέων όπλων, όλμων και πολυβόλων. Συνολικά η δύναμη του Σκοπιανού Τάγματος έφτανε τους 480 άνδρες.

Χωρίστηκαν σε τρεις φάλαγγες και σταδιακά αναπτύχθηκαν σε σχηματισμό μάχης και συνέχισαν να κινούνται προς το Ελληνικό έδαφος. Στην πυραμίδα 119 βρίσκονταν δύο ομάδες μάχης του 3ου Λόχου του 556ΤΠ, με επικεφαλής αξιωματικό. Ο διμοιρίτης ανθυπολοχαγός Ιωάννης Καπέτης έθεσε αμέσως τους 20 άνδρες του σε συναγερμό και άρχισε να λαμβάνει μέτρα άμυνας. Οι δυνάμεις των Σκοπιανών άνοιξαν άμεσα πυρ και δύο μονάδες εισέβαλαν στο Ελληνικό έδαφος, προσπαθώντας να κυκλώσουν το Ελληνικό τμήμα.

Ο ανθυπολοχαγός Καπέτης, για να μην περικυκλωθεί, διέταξε υποχώρηση προς την κορυφή του Κουτσούμπεϊ. Εκεί η Ελληνική διμοιρία αναπτύχθηκε αμυντικά και απάντησε στα εχθρικά πυρά. Κατά την υποχώρηση, ένας Έλληνας στρατιώτης, ο Βασίλειος Μωισιάδης, έχασε τον προσανατολισμό του, λόγω και της πυκνότατης ομίχλης που κάλυπτε την περιοχή και αιχμαλωτίστηκε από τους εισβολείς.

Οι άλλες δύο εχθρικές φάλαγγες διείσδυσαν σε βάθος 1.500 μ. εντός του Ελληνικού εδάφους κτυπώντας τον Σταθμό Διοίκησης του 3ου Λόχου. Η μάχη εξελίχθηκε σε σώμα με σώμα, με τους Σκοπιανούς να επιτίθενται ορμητικά κατά των Ελληνικών θέσεων και τους Έλληνες να αμύνονται ηρωικά. Μέχρι την 17.15 η μάχη κράτησε με τον μοναχικό λόχο να αμύνεται στις λυσσαλέες επιθέσεις.

Πρόλαβε όμως και αφίχθηκε ο 1ος Λόχος του 556ΤΠ, που με δύο διμοιρίες κατέλαβε τα βραχώδη αντερείσματα ανακόπτοντας την προσπάθεια των Σκοπιανών. Τη στιγμή εκείνη, η ομίχλη διαλύθηκε οπότε στον αγώνα εισήλθε και το Ελληνικό πυροβολικό και οι όλμοι του 556ΤΠ. Εκμεταλλευόμενοι τα πυρά υποστήριξης οι δύο Ελληνικοί λόχοι εκτέλεσαν ορμητική αντεπίθεση.

Με την ιαχή «αέρα» οι δύο Ελληνικοί λόχοι επιτέθηκαν κατά των Σκοπιανών με εφ’όπλου λόγχη, σκορπώντας τον όλεθρο και συλλαμβάνοντας 3 αιχμαλώτους. Οι Σκοπιανοί τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω τους 17 νεκρούς (δύο αξιωματικοί). Οι Ελληνικές απώλειες ήταν ασήμαντες – 5 τραυματίες και ένας αγνοούμενος. Κατά τη μάχη αιχμαλωτίστηκαν οι Αμπτουλάχ Μπούσανιτς (μωαμεθανός Βόσνιος), ο Μίλοραντ Νεσοβάνιτς (Σέρβος) και ο Φράνιο Τόπλεκ (Κροάτης). Οι αιχμάλωτοι, κατόπιν ανακρίσεως, κατέθεσαν ότι ανήκαν στο 1ο Τάγμα της 42ης Ταξιαρχίας της ΙΙ Μεραρχίας με έδρα την βυζαντινή πόλη Μοναστήρι των Σκοπίων, την οποία η συμφωνία των Πρεσπών αναφέρει ότι πλέον θα ονομάζεται «Μπίτολα».

ΠΗΓΗ: history-point.gr & akritasnews.com

Ο Βουρκόλακας, του Αργύρη Εφταλιώτη. Ραδιοφωνικό Θέατρο

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος.

  Αγαπητοί φίλοι απόψε θα σας παρουσιάσω ένα ενδιαφέρον έργο που όμως δε γνώρισε ποτέ τα φώτα της ράμπας. Πρόκειται για το Βουρκόλακα του Αργύρη Εφταλιώτη. Το μοναδικό θεατρικό έργο του Εφταλιώτη, το οποίο όμως κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της νεοελληνικής δραματουργίας.

 Το έργο γράφτηκε το 1894 και σε πρώτη φάση δημοσιεύτηκε σε τρεις συνέχειες από την εφημερίδα Εστία. Το 1900 εκδόθηκε σαν αληθινό βιβλίο μαζί με άλλα έργα του Εφταλιώτη. Ο συγγραφέας έγραψε το Βουρκόλακα αντιστικτικά ως προς τους Βρυκόλακες του Ίψεν επικρίνοντας με αυτόν τον τρόπο τον Ιψενογερμανισμό που καλλιεργούνταν από το περιοδικό Τέχνη το 1899. Οι Βρικόλακες του Ίψεν είχαν παιχτεί ένα χρόνο πριν και η «βορειομανία» είχε επικρατήσει στους θεατρικούς κύκλους.

 Ο ίδιος τις ξεκαθάρισε περισσότερο και γενικότερα το 1899, όταν επέκρινε τον «Ιψενογερμανισμό» που καλλιεργείται από το περιοδικό Τέχνη·, «σήμερα ο “συμβολισμός” κι αύριο ο “νατουραλισμός” και δος του “γροθοκοπιούνται” ξενικά συστήματα εκεί μέσα [...] Μεγάλο και ασυχώρητο κρίμα, ναρχίζει ένα περιοδικό με την εθνική τη γλώσσα κι αντίς να μας γενεΐ περιβόλι ρωμαίικο, να κάθεται και ναρμηνεύει ξένες Βαβυλωνίες»

 Ο Βουρκόλακας ανέβηκε πρώτη φορά σε μία ερασιτεχνική παράσταση στη Βάρνα αρχές του 1895, σε μια πόλη που υπήρχε τότε ισχυρό ελληνικό στοιχείο. Το έργο σημείωσε μεγάλη επιτυχία, παραμένει άγνωστο όμως γιατί έκτοτε δε γνώρισε το παραστασιακό ενδιαφέρον. Μετά από 120 χρόνια ξανανέβηκε στην ελληνική σκηνή (το 2015) με πρωταγωνίστρια τη Νένα Μέντη και σε σκηνοθεσία Γιώργου Λύρα. Παίχτηκε επίσης από τον Ερασιτεχνικό Φιλοτεχικό Όμιλο ¨Το Μπουρίνι¨ στη Μυτιλήνη το 1952 και στο Μονακό το 1957  στο φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου, καθώς επίσης και επανειλημμένα σε Λεσβιακές εκδηλώσεις.

 Ο Εφταλιώτης (1849-1923)  ήταν Λέσβιος συγγραφέας και μια από τις σημαντικές μορφές της ελληνικής διανόησης, στη μάχη της επικράτησης της δημοτικής γλώσσας μαζί με τον Αλέξανδρο Πάλλη και το Γιάννη Ψυχάρη. Υπήρξε φανατικός της πρακτικής του Ταξιδιού του Ψυχάρη. Έγραψε επίσης Ειδυλλιακά διηγήματα το 19^ο αιώνα. Παρά το γεγονός ότι ο συγγραφέας έμεινε και εργάστηκε στην Αγγλία και σε άλλους ξένους τόπους παρέμεινε πιστός στη γενέτειρά του. Αναπολούσε διαρκώς πρόσωπα και πράγματα της πατρίδας του. Αν και ο Εφταλιώτης ξεκίνησε ως ποιητής στο διήγημα βρήκε τον εαυτό του, επειδή κυρίως εκεί μπορούσε να εφαρμόσει σε πλήρη ανάπτυξη και εκτεταμένα τη δημοτική γλώσσα.

Λίγα λόγια για την υπόθεση μέσα από τα λόγια του Εφταλιώτη στο μικρό πρόλογο που έγραφε για το έργο στην έκδοση του 1900:

 «Το δραματάκι αυτό γράφηκε σε εποχή που φαίνουνταν ανάγκη να προσέχουμε όχι μονάχα το υλικό μας να είναι εθνικό, μα κι η παράστασή του, και μάλιστα να γίνεται αυτή η παράσταση με τρόπο, που να πηγαίνει ο συγγραφέας το δρόμο του δίχως να σέρνει μαζί του αλυσίδες περασμένων κανόνων. Από τότες όμως βγήκανε μερικά έργα, που αν και δεν ανέβηκαν όλα στη σκηνή, ανέβηκαν όμως κάμποσο στη φιλολογία, ας είναι καλά η εθνική τους η χρωματιά [...] Να παρασταθεί κι αυτός στη σκηνή σα δύσκολο πράμα, αφού συχνά ξεπέφτει από γοργό διάλογο σε μακρινές ομιλίες που δεν τις σηκώνει το θέατρο. Μήτ’ αυτό όμως μήτε τ’ άλλα ψεγάδια του προσπάθησα να λιγοστέψω, όσο μπορούσα, αφού σκοπός μου δεν ήτανε να δείξω δραματικό πρότυπο, παρά μόνο δρόμο. Όσο για τα κάπως λυρικά του προσόντα, σ’ αυτό απάνω βρίσκεται ο Βουρκόλακας με λαμπρή συντροφιά, που μάλιστα δεν του αξίζει».

 

Επιπλέον στοιχεία για το έργο.

 Στην ελληνική και χριστιανορθόδοξη παράδοση, ιστορίες με βαμπίρ απασχολούν πολύ μέχρι τις αρχές του 19^ου αιώνα χωριά και μικρές κοινωνίες. Κάθε χρόνο ακούγονταν και μία ιστορία με βρικόλακα, κάπου σε ένα απροσδιόριστο μέρος χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία. Οι ιστορίες ήταν φυσικό να διαδίδονται ταχύτατα από στόμα σε στόμα και να εμπλουτίζονται καθώς δεν υπήρχε η σημερινή τεχνολογία και ενημέρωση.

 «Βουρδόλακες», «καταχάνηδες», «Τυμπαναίοι» (πρησμένοι από το αίμα) ήταν πρωταγωνιστές σε καθημερινές ιστορίες που διηγούνταν τα στόματα αγράμματων χωρικών. Πλήθος ονομάτων αναφέρονται στους λαογράφους Ν. Πολίτη και Γ. Καμπούρογλου αλλά και σε ξένους περιηγητές στην Ελλάδα.

 Πρέπει να πούμε πως έχουμε να κάνουμε, όσον αφορά το έργο, με ένα κείμενο-στολίδι, το οποίο διανθίζεται με το «ρομαντισμό του έρωτα». Εμπλουτίζεται επίσης με μεταφυσικά στοιχεία και την εφιαλτική αύρα της χαράς, του πένθους, της ζωής και του θανάτου.

Ο Βουρκόλακας είναι μια τραγωδία, όπως είπαμε πιο πάνω, σε τρεις πράξεις:

1)     Εφιαλτικός μύθος

2)     Εορτασμός χαράς και του πένθους

3)     Ζωής και θανάτου

 Μέχρι σήμερα οι ανθρωπολόγοι προσπαθούν να διαχωρίσουν το μύθο από την πραγματικότητα, και να εξηγήσουν γιατί οι παραδόσεις για τους «απέθαντους» είναι τόσο διαδεδομένες, δεδομένου μάλιστα πως δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη τέτοιων όντων.

 Στην τραγωδία παρεισφρέουν επίσης κωμικοί διάλογοι και αφηγηματικά μέρη που ελαφρύνουν το συναισθηματικό βάρος με την παρουσία δύο γυναικών εν είδη Χορού. Οι γυναίκες αυτές είναι η «εφημερίδα της γειτονιάς», άνθρωποι που στήνουν αυτί και αναπαράγουν κουτσομπολιά με μοναδικό υποκριτικό τρόπο προξενώντας γέλιο.

 

 

Το τραγούδι του «Νεκρού Αδελφού»

 Το έργο αντλεί το θέμα του από τους λαϊκούς μύθους και το τραγούδι του νεκρού αδελφού. Συνομιλεί επίσης με την παράδοση με μοναδικό τρόπο. Ο Εφταλιώτης σεβόταν γενικά πολύ τους λαϊκούς θρύλους. Έσπαγε τις φόρμες, ενώ αποκαθιστούσε παράλληλα τους δεσμούς με την παράδοση.

 Το τραγούδι του «Νεκρού Αδελφού» είναι ένα από τα πιο παλιά ελληνικά τραγούδια. Το εμβληματικό ποίημα για τους ρομαντικούς κύκλους της κεντρικής Ευρώπης του 19^ου αιώνα είναι γνωστό σε όλους μας είναι γνωστό σε όλους μας από το σχολικό μάθημα των Νέων Ελληνικών. Ο Λάσκαρης το χαρακτήρισε ως «το δραματικότερον τραγούδι», είναι πέρα για πέρα σωστή η γνώμη του Βασιλειάδη ότι « το δράμα πρέπει να εκφράζει ότι γνησιότερο έχει ο λαός»

 Ο κεντρικός μύθος των παραλογών κατά κανόνα αναπτύσσεται γραμμικά, με αρχή, μέση και τέλος, ενώ συχνά περιέχει εξωλογικά/εξωανθρώπινα στοιχεία δανεισμένα απ’ τις λαϊκές παραδόσεις και δοξασίες. Το συγκεκριμένο τραγούδι συναντάται σε διάφορες παραλλαγές, τόσο εντός του ελλαδικού χώρου, όσο και στις περισσότερες χώρες των Βαλκανίων (ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, το μυθιστόρημα του Ισμαήλ Κανταρέ Ποιος Έφερε την Ντορουντίν, βασισμένο στην αντίστοιχη αλβανική παραλογή). Η προέλευσή του, ωστόσο, είναι πιθανότατα ελληνική, από την περιοχή της Μικράς Ασίας και χρονολογείται γύρω στον 9ο μ.Χ. αιώνα – πρόκειται, επομένως, για ένα απ’ τα παλιότερα ελληνικά δημοτικά τραγούδια.

 

 Το τραγούδι δημιουργήθηκε πριν τον 9^ο μ.Χ. αιώνα στη Μικρά Ασία. Κατατάσσεται στις παραλογές (πρόκειται για μια μακροσκελή έμμετρη αφήγηση με θεματολογικά χαρακτηριστικά που θύμιζαν τα ακριτικά έπη και επίλυα) καθώς έχει αφηγηματικό χαρακτήρα και είναι ευρύτατα διαδεδομένο στον ελληνικό χώρο και στους βαλκανικούς λαούς. Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού διαδόθηκε σε μεγάλη γεωγραφική ακτίνα επειδή μνημόνευε πτυχές της τότε κοινωνικής πραγματικότητας στους βαλκανικούς και όχι μόνο λαούς.

 

 Γενικά τα δημοτικά τραγούδια είχαν αρχίσει να δραματοποιούνται από θεατρικούς συγγραφείς (σ’ αυτό το πλαίσιο εντάχθηκε και η απόπειρα του Εφταλιώτη με τον Βουρκόλακα) από τους κύκλους του Παρνασσού και σε σχέση με τις ιδέες και τις μελέτες του Νικολάου Πολίτη. Το έργο, λοιπόν, είναι εμπνευσμένο από τον πλούτο των δημοτικών τραγουδιών.

 

 Ο Ξενόπουλος, στα πρώτα του βήματα ως θεατρικός κριτικός, αναφέρει το γεγονός, πληροφορεί για το ενθουσιώδες μακρότατο άρθρο της εφημερίδας Εύξεινος και σπεύδει να επαινέσει το έργο, εφόσον δεν πήγε στη Βάρνα για κρίνει και την παράσταση: «Ας το μελετήσουν καλά οι θιασάρχαι μας. Πεντήκοντα παραστάσεις δεν θα κάμη βέβαια ποτέ, αλλ’ είναι έργον το οποίον και τους ηθοποιούς θα τιμήση και τους εκλεκτούς ακροατάς των πέντε ή δέκα του παραστάσεων».

 Ο όρκος είναι αυτός που θα καθορίσει την ανάπτυξη της δομής του έργου και θα οδηγήσει στην τελευταία σκηνή του θανάτου μάνας και κόρης, ως λύτρωση για το ξεκλήρισμα της οικογένειας.

 Ο Εφταλιώτης έζησε την ξενιτιά, εργάστηκε στο Λονδίνο και σε άλλα μέρη του εξωτερικού. Ο Νόστος για την πατρίδα του κυριάρχησε στο συγγραφικό έργο. Ηθικό δίδαγμα του άσματος του Βουρκόλακα είναι το εξής: Μην ξενιτεύεστε, μην αφήνετε τον τόπο σας, τους δικούς σας! Τα πλούτη της Βαβυλώνας δεν αξίζουν για τόση ταραχή!

Το κείμενο του έργου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:

https://www.openbook.gr/o-vroykolakas/

Πηγές:

Πετράκου Κυριακή, Ο Νεκρός Αδελφός, δεν πέθανε είναι ακόμα μαζί μας.

Roderick Beaton, Εισαγωγή στη Νεώτερη Ελληνική Λογοτεχνία, μετάφρ. Μ. Σπανάκη-Ε. Ζουργού, εκδ. Νεφάλη, Αθήνα 1996.

Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, μετάφρ. Δ. Δούκα,  εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 2003.

https://www.fractalart.gr/voyrkolakas/

https://www.thetoc.gr/politismos/article/h-nena-menti-kai-o-bourkolakas-tou-eftaliwti/

anmag.gr/τι-τυπώνει/favtastic/βουρβούλακες-και-βαμπίρ-βαλκάνια-φάρ/

greek-theatre.gr/public/gr/greekplay/index/performanceview/163

aneazichniserron.blogspot.com/2014/10/blog-post_10.html

Η μεταφόρτωση έγινε από το κανάλι Θεατρομάνια:

 

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

Η ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΣΛΑΒΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ!

Ο  εμφύλιος– το τέλος του οποίου σφραγίστηκε στον Γράμμο και στο Βίτσι στα τέλη Αυγούστου 1949- υπήρξε η κορύφωση της κομμουνιστικής ανταρσίας, ο «Τρίτος Γύρος», που ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου 1946, με επίθεση κομμουνιστών στον Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου. Επρόκειτο για την πιο οργανωμένη επιδρομή του σλαβισμού για την υποδούλωση της Μακεδονίας και της Θράκης μας.

Ασφαλώς, δεν υπήρχε περίπτωση το ΚΚΕ να ξεκινήσει τον εμφύλιο χωρίς, όχι απλώς και μόνον την άδεια, αλλά και την εντολή του «Μεγάλου Στάλιν».

Ο οποίος, ενεθάρρυνε την ανταρσία μέσω του Τίτο, με σκοπό τον διαμελισμό της Ελλάδος, με την δημιουργία ξεχωριστού κομμουνιστικού κράτους στην Βόρειο Ελλάδα (στα πρότυπα της Βορείου και Νοτίου Κορέας, της Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας κ.τ.λ.), το οποίο θα παρέδιδε μετά στον Τίτο ως δώρο, για να το ενσωματώσει αυτός στην «Ομόσπονδη Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η Βουλγαρία θα ελάμβανε ως δώρο την Θράκη, για να έχει την πολυπόθητη έξοδο στο Αιγαίο. Η δε Αλβανία, θα ελάμβανε ως δώρο την Ήπειρο! Σε περίπτωση αποτυχίας του στόχου αυτού, και πάλι θα ήταν κερδισμένος, αφού θα είχε πετύχει αντιπερισπασμό στην Ελλάδα για να μπορέσει να ολοκληρώσει τις κατακτήσεις του στην Ανατολική Ευρώπη.

Για τον καθοριστικό ρόλο του Τίτο, έγραψε ο τότε Γ.Γ. του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης: «Η πολιτική μας θα έπρεπε να ’ναι τέτοια, ώστε φαινομενικά να είναι αμυντική. Χωρίς, όμως, να εξασφαλίσουμε τα νώτα μας τότε, δεν μπορούσαμε ν’ αρχίσουμε. Και στις συνθήκες του ’46 εξασφάλιση νώτων σήμαινε πρώτα απ’ όλα και κυρίως Γιουγκοσλαβία ευνοϊκά για μας διατεθειμένη» («Δέκα χρόνια πάλης»). Ο ίδιος πάλι, έγραψε στο βιβλίο του «Καινούργια Κατάσταση-Καινούργια Καθήκοντα»: «Ο Τίτο και η κλίκα του μας υπεσχέθησαν την πιο πλατειά βοήθεια. Αυτό έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην απόφασή μας να προχωρήσουμε στην οργάνωση της ένοπλης πάλης».

Ιδού και ο στόχος του Τίτο, όπως κατεγράφη σε δημόσια ομιλία του στα Σκόπια, την 11η Οκτωβρίου 1945:«Υπάρχουν, όμως, σήμερα Μακεδόνες έξω από την Νοτιοσλαβική Μακεδονία. Είναι οι αδερφοί μας της Μακεδονίας του Αιγαίου, για τις τύχες των οποίων δεν είναι δυνατόν να αδιαφορήσουμε». Και συμπλήρωσε ο στενός του συνεργάτης Βουκμάνοβιτς (γνωστός ως «Τέμπο»): «Είτε το θέλουν οι Έλληνες είτε όχι, η Μακεδονία θα γίνει αυτόνομο κράτος και θα υπαχθεί στο Γιουγκοσλαβικό Ομόσπονδο κράτος. Αν οι Έλληνες δεν το θελήσουν αυτό ειρηνικά, θα το πετύχουμε δια των όπλων». Επιβεβαιώνει, στο βιβλίο του «Αναμνήσεις», ο Γ. Ιωαννίδης, εκ των πρωταγωνιστών της κομμουνιστικής ανταρσίας, τους πραγματικούς σκοπούς των συμμοριτών: «Ο Τίτο χρησιμοποίησε αποκλειστικά τους αντάρτες του ΚΚΕ για δικούς του επεκτατικούς σκοπούς, για την προώθηση των γιουγκοσλαβικών βλέψεων στην ελληνική Μακεδονία».

Μάλιστα, το 1947, ενεκρίθη από την 3η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ το διαβόητο σχέδιο «Λίμνες», που προέβλεπε την δημιουργία κομμουνιστικού κράτους στην Βόρειο Ελλάδα, με πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη, το οποίο θα ενσωματωνόταν στην Γιουγκοσλαβία!

Ιδού και η σχετική απόφαση της 4ης Ολομελείας της Κ.Ε. του ΚΚΕ, που συνήλθε στις 28-29/07/1948: «Η Ελλάδα είναι κράτος ιμπεριαλιστικό και κατέκτησε δια της βίας ολόκληρες περιφέρειες κατοικημένες από άλλες εθνότητες. Το ΚΚΕ διακηρύττει εν ονόματι των βασικών αρχών του μπολσεβικισμού για την Μακεδονία και τη Θράκη, το σύνθημα του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης μέχρι πλήρους αποχωρισμού από το Ελληνικό κράτος, του δικαιώματος για μια ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη και υποστηρίζει δραστήρια την επαναστατική πάλη του πληθυσμού των περιφερειών αυτών για την εθνική τους απελευθέρωση» («ΚΚΕ- Τα Επίσημα Κείμενα, τόμος 3ος).

Μερικούς μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1949, συνήλθε εκ νέου η Κ.Ε. του ΚΚΕ (5η Ολομέλεια) κι έλαβε την εξής απόφαση: «Στη Βόρεια Ελλάδα ο Μακεδονικός (Σλαβομακεδονικός) λαός τα ’δωσε όλα για τον αγώνα και πολεμά με μια ολοκλήρωση ηρωισμού και αυτοθυσίας που προκαλούν τον θαυμασμό. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι σαν αποτέλεσμα της νίκης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και της λαϊκής επανάστασης, ο μακεδονικός λαός θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάστασή του, έτσι όπως τη θέλει ο ίδιος, προσφέροντας σήμερα το αίμα του για να την αποκτήσει». Αυτά τα κατάπτυστα κείμενα, τα οποία ισχύουν μέχρι σήμερα μιας και δεν έχουν αποκηρυχθεί από το ΚΚΕ, θα κυνηγούν τους «Έλληνες» κομμουνιστές εις τον αιώνα τον άπαντα! Κι όχι μόνο του ΚΚΕ, αλλά και τους υπολοίπους «διαδόχους» (ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ), διότι μέχρι το 1968 το ΚΚΕ ήτο ενιαίο κόμμα.

Το τέλος του εμφυλίου, γράφτηκε με ανεξίτηλο μελάνι, τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου 1949, στον Γράμμο και στο Βίτσι, με την μεγάλη νίκη του Εθνικού Στρατού. Οι ηττημένοι συμμορίτες, κατέφυγαν στις διάφορες χώρες του παραπετάσματος και επέστρεψαν νικητές και τροπαιούχοι το 1974.

Τι θα γινόταν εάν επικρατούσαν οι συμμορίτες; Να αναφέρουμε περιληπτικά: Η Μακεδονία θα ήτο επαρχία των Σκοπίων, η Θράκη της Βουλγαρίας και η Ήπειρος της Αλβανίας. Εκατοντάδες χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια Έλληνες, θα εξοντώνονταν στα ελληνικά «Γκουλάγκ». Σε κάθε περίπτωση, η κομμουνιστική περιπέτεια θα κατέρρεε το 1990 και εκατομμύρια ρακένδυτοι και πειναλέοι Έλληνες θα εγκατέλειπαν την ρημαγμένη πατρίδα και θα λαθρομετανάστευαν στις χώρες της Δύσεως, όπου θα ζούσαν κυνηγημένοι κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Οι δε Ελληνίδες, θα κατέληγαν στα μπαρ και στους κακόφημους οίκους των ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Με λίγα λόγια, θα ήμασταν οι Αλβανοί της Ευρώπης!

Αιωνία, λοιπόν, τιμή και δόξα αξίζει σ’ αυτούς που πολέμησαν για την ελευθερία και την ακεραιότητα της Πατρίδος. ΑΘΑΝΑΤΟΙ!

Γεώργιος Δημητρακόπουλος

Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός

https://www.stoxos.gr/2014/08/blog-post_2817.html

Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ του ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ Πατριαρχικά Αιματόβρεχτα Ράσα Υπέρ του Ρωμαίικου Γένους

 Η προσφορά, τα μαρτύρια και οι θυσίες του Ορθοδόξου Πατριαρχικού Ιερού Κλήρου για την εθνική παλιγγενεσία και την απελευθέρωση της Ελλάδος.

• Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τους παντός βαθμού κληρικούς του υπήρξε η «ζώσα και ένσαρκη κιβωτός σωτηρίας του Γένους» για τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και ελληνορθοδόξου ιδιοπροσωπίας και αυτοσυνειδησίας του έως και την απελευθέρωσή του.

*************************************************************

27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1922

Στις 27 Αυγούστου 1922 οι Τούρκοι εισβάλουν στην Σμύρνη. Το απόγευμα Τούρκος αρχιαστυνόμος με ένοπλους στρατιώτες, μετέβη στα γραφεία της Μητρόπολης Σμύρνης και διέταξε τον Χρυσόστομο να παρουσιαστεί στον Τούρκο Στρατιωτικό διοικητή Νουρεντίν πασά, μαζί με τους Δημογέροντες της Σμύρνης Γεώργιο Κλιμάνογλου και Νικόλαο Τσουρουκτσόγλου. Ο Μητροπολίτης παρά τις προτάσεις που του έγιναν να αποχωρήσει ασφαλής από τη Σμύρνη καθώς το μέτωπο κατέρρεε, ΑΡΝΗΘΗΚΕ να εγκαταλείψει το ποίμνιό του!!!

Πρώτοι δολοφονήθηκαν από τους Τούρκους οι δύο Δημογέροντες Γεώργιος Κλιμάνογλου και Νικόλαος Τσουρουκτσόγλου.

Στο μαρτύριο του Μητροπολίτη παρευρέθηκαν και 20 Γάλλοι ναύτες, την αντίδραση των οποίων περιέγραψε ο Γάλλος συγγραφέας Ρενέ Πυώ.

"Μία γαλλική περίπολος από είκοσι άνδρες, τους οποίους συνόδευα μαζί μ’ έναν άλλο πολιτοφύλακα, κατευθύνθηκε αμέσως στη Μητρόπολη, με σκοπό να πεισθεί ο μητροπολίτης να έλθει και να παραμείνει στην εκκλησία της Sacre-Coeur ή στο Γαλλικό Προξενείο. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος δεν δέχθηκε, λέγοντας ότι σαν καλός ποιμένας είχε χρέος να μείνει κοντά στο ποίμνιό του. Όταν η περίπολος έβγαινε από τη Μητρόπολη, ένα αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ένας Τούρκος αξιωματικός και δύο στρατιώτες, με τις λόγχες πάνω στα όπλα, σταμάτησε μπροστά από το μητροπολιτικό κτίριο. Ο αξιωματικός ανέβηκε επάνω και διέταξε τον μητροπολίτη να τον ακολουθήσει στον Νουρεντίν πασά, τον στρατιωτικό διοικητή. Βλέποντας ότι απάγεται ο μητροπολίτης, είπα στους άνδρες της περιπόλου να πάρουμε από πίσω το αυτοκίνητο. Φθάσαμε μπροστά στον Μεγάλο Στρατώνα, όπου βρισκόταν ο στρατιωτικός διοικητής, ο στρατηγός Νουρεντίν. Ο αξιωματικός που συνόδευε τον Χρυσόστομο, τον οδήγησε μπροστά στον Νουρεντίν. Σε δέκα λεπτά, και ενώ ο Χρυσόστομος κατέβαινε, βγήκε στο μπαλκόνι του κτιρίου ο Νουρεντίν πασάς, ο οποίος απευθύνθηκε στους χίλους με χίλιους πεντακόσιους μουσουλμάνους, άνδρες και γυναίκες, που βρίσκονταν στην πλατεία· τους είπε ότι τους παραδίδει, τον μητροπολίτη, προσθέτοντας χαρακτηριστικά τις φράσεις: «Αν σας έκανε καλό, να του το ανταποδώσετε· αν σας έκανε κακό, να του κάνετε και εσείς κακό!»

Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή τον Μητροπολίτη και τον οδήγησε πιο πέρα, μπροστά στο κομμωτήριο του Ismail, ενός Ιταλού προστατευόμενου· εκεί σταμάτησαν και τον έντυσαν με μία άσπρη μπλούζα που πήραν από τον κομμωτή· άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και με ξύλα, και να τον φτύνουν στο πρόσωπο· του τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα· του ξερίζωσαν τη γενειάδα· του έβγαλαν τα μάτια· του έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά.»

Πρέπει να σημειώσουμε, ότι η γαλλική περίπολος παρακολουθούσε τα γεγονότα μέχρι τη σκηνή που περιγράψαμε. Οι άνδρες που την αποτελούσαν (επρόκειτο για ναύτες), είχαν βγει έξω απ’ τα ρούχα τους, έτρεμαν χωρίς υπερβολή από την αγανάκτηση και ήθελαν να επέμβουν. Ο επικεφαλής, όμως, αξιωματικός, με το περίστροφο στο χέρι ακολουθούσε τις διαταγές που τους είχαν δοθεί και τους εμπόδισε να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση. Στη συνέχεια, δεν είδαμε πια το Μητροπολίτη, που τον αποτελείωσαν σε μικρή απόσταση πιο πέρα». (Rene Puaux, «Ο θάνατος της Σμύρνης», Αθήνα 1992, σσ. 57-58).

Ο αριθμομνήμονας, του Έντουαρντ Μέηζον. Ραδιοφωνικό θέατρο

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος. 

Αγαπητοί φίλοι απόψε θα σας παρουσιάσω τον Αριθμομνήμονα του Έντουαρντ Μέηζον. Μια ιστορία από έναν Ντετέκτιβ που αποφάσισε να γίνει συντάκτης εφημερίδας...

Υπόθεση: 

Ο Smithy, αστυνομικός συντάκτης της εφημερίδας "ΦΥΛΑΚΑΣ", γύρισε από το Brighton όπου μάζευε στοιχεία για μια ληστεία τραπέζης που έγινε εκεί. Είναι έξαλλος γιατί η υπόθεση αυτή τυπώθηκε στην τελευταία σελίδα της εφημερίδας και αποφασίζει να παραιτηθεί. Η άφιξη του νέου ιδιοκτήτη και πρώην ντεντέκτιβ Christopher Blaze με τον οποίο γνωρίζονται από παλιά θα τον κάνει να αλλάξει γνώμη. Ο Blaze θυμάται μια ληστεία που είχε γίνει στις 5 Νοεμβρίου 1949 στο Birmingham στην τράπεζα Anderle χωρίς να βρεθούν οι δράστες και βλέπει πολλά κοινά στοιχεία με τη ληστεία του Brighton, έτσι οι δυο τους θα ξεκινήσουν νέες έρευνες...

Λίγα ακόμη στοιχεία: 

Ο ντεντέκτιβ της Scotland Yard Christopher Blaze κληρονομεί μια θεία του η οποία τον καθιστά ιδιοκτήτη της εφημερίδας "ΦΥΛΑΚΑΣ" με τον όρο να παραιτηθεί από την αστυνομία. Αρχισυντάκτης είναι ο κ. Meek που έχει καθιερώσει ένα προφίλ ήπιων και χαμηλών τόνων με αποτέλεσμα να δίνει την εντύπωση πως η εφημερίδα είναι "ψόφια". Η εμφάνιση του πρώην ντεντέκτιβ θα δώσει νέα πνοή και ζωντάνια.... 

Ο Edward J. Mason γεννήθηκε το 1912 στο Birmingham της Αγγλίας και πέθανε το 1972. Ήταν σεναριογράφος για το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.

Η πρώτη του σημαντική επιτυχία ως σεναριογράφος ήρθε το 1947 όταν το BBC Home Service radio άρχισε να μεταδίδει ραδιοφωνικό σήριαλ με τις περιπέτειες του ντεντέκτιβ Dick Barton, χαρακτήρα που είχε δημιουργήσει παλαιότερα με τον επίσης συγγραφέα Geoffrey Webb. Αυτή η ραδιοφωνική σειρά κράτησε μέχρι το 1951 οπότε το BBC την αντικατέστησε με την επίσης δημιουργία της ομάδας των Mason-Webb η οποία μέχρι και σήμερα παραμένει η μακροβιότερη soap opera του ραδιοφώνου.

Το 1950 είχε ήδη γράψει δυο ραδιοφωνικές σειρές "The Lady Craved Excitement" και "What the Butler Saw".

Το 1955 ξεκίνησε από το BBC's English language commercial rival Radio Luxembourg άλλη μια ραδιοφωνική σειρά μυστηρίου με τίτλο "Shadow Man".

Edward J. Mason 

Στις ραδιοφωνικές εκπομπές του BBC το ρόλο του Christopher Blaze ερμήνευε ο Jack Hulbert .

Jack Hulbert

Η μεταφορά έγινε από το κανάλι isobitis

http://www.isobitis.com/theatro/theatro1294.mp3

Πηγή greekradiotheater 

-Ο Παύλος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στη Δράμα, μεγάλωσε στις Σέρρες και έζησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από το 1996 εργάζεται στο δημόσιο σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, της Σχολής Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας, της Σχολής Επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης ΕΛ.ΑΣ., και της Σχολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Τμήματος Ανθρωπιστικών. Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά.

1821. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ. Γράφει ο Διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Βέροιας Θωμάς Μοσχόπουλος

    Η επέτειος του εθνικού ξεσηκωμού είναι ημέρα μνήμης και περισυλλογής. Ημέρα Δόξας και υπενθύμισης του πατριωτικού μας καθήκοντος. Ημέρα απονομής τιμής προς τους αθάνατους νεκρούς. Ημέρα ορόσημο, της πορείας μας, προς την εθνική ολοκλήρωση. Ημέρα που οι Ήρωες του χθες, παραγγέλλουν, στους Ήρωες του αύριο. Ημέρα που οφείλουμε να ανατρέξουμε στο παρελθόν και περιδιαβαίνοντας τα γεγονότα να παραδειγματιστούμε και να διδαχθούμε για το μέλλον.

Το 1453, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, επέρχεται η πτώση της χιλιόχρονης Βυζαντινής μας αυτοκρατορίας. Οι Οθωμανοί εκμεταλλευόμενοι δικά μας λάθη, παραλείψεις και διενέξεις, σταδιακά, επικράτησαν στρατιωτικά, με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν κράτος και να αιματοκυλήσουν τη γη όπου ζούσε και μεγαλουργούσε επί χιλιετίες το γένος των Ελλήνων. Έτσι ξεκίνησε για τον Ελληνισμό η πιο μαύρη κι επώδυνη περίοδος της ιστορίας του. Η τουρκοκρατία.

 

Η άλωση της Πόλης

 

Οι κατακτητές, προκειμένου να επιβάλουν την απόλυτη κυριαρχία τους, είναι εξ αρχής ανηλεείς. Σε κάθε πόλη που καταλαμβάνουν, κατά σύστημα, οι άνδρες σφαγιάζονται, οι γυναίκες καθίστανται παλλακίδες στα χαρέμια και τα τέκνα «παιδικά» των διεστραμμένων ανατολιτών[1]. Μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού της υπαίθρου, μεταβάλλεται σε δουλοπάροικους ή και σκλάβους, με όλη την σημασία της λέξεως. Ακόμα και οι ονομαζόμενοι ελεύθεροι γεωργοί, στην πραγματικότητα είναι κι αυτοί δούλοι, αφού καταλήγουν φόρου υποτελείς στον Σουλτάνο, ο οποίος είναι ο μόνος πραγματικός κύριος της γης[2].

Η σπάθη του τύραννου επικρέμεται συνεχώς, επί της κεφαλής των υπόδουλων. Η βαρβαρότητα δεν έχει όρια καθ’ όλη την περίοδο της σκλαβιάς. Γράφει ο Ανώνυμος συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας: «Μύριοι είναι οι τρόποι με τους οποίους οι σκληροτράχηλοι Οθωμανοί δίδοσιν τον θάνατον εις τους Έλληνας. Ο χειρότερος είναι το κρέμασμα. Οι πλάτανες των Ιωαννίνων είναι αδιακόπτως υπερφορτωμένοι από σώματα νεκρά». Κι αλλού αναφερόμενος στον Αλί-Πασά τον οποίον αποκαλεί σκληροτράχηλο: «Πολλούς αποκεφάλισεν με πριόνι, άλλους έπνιξεν εις την λίμνην, άλλους εφόνευσε θέτοντας επάνω εις το στήθος τους ανυπόφορα βάρη, άλλους έθαψεν ζωντανούς, πολλών εσύντριψεν τας χείρας, τους πόδας κι έπειτα την κεφαλήν, πλήθος επαλούκωσεν και από δύο Σουλιώτας που εφύλαγεν ως ενέχυρον τον μεν έναν πρόσταξεν και τον έγδαραν ζωντανόν, τον δε έτερον εσούβλισαν και έπειτα έψησαν ζωντανό»[3].  

Οι Έλληνες εξαναγκάζονται να υπομείνουν μύρια βάσανα, περιορισμούς στη λατρεία, ταπεινώσεις, βίαιους κι απίθανους εκτοπισμούς, άνιση κι άδικη μεταχείριση από πλευράς διοίκησης. Τους απαγορεύεται να οπλοφορούν, να ιππεύουν, να ντύνονται όπως επιθυμούν δεν τους επιτρέπεται ούτε η εκφορά του Έλληνος λόγου, σ’ αρκετές περιπτώσεις, ιδιαίτερα εκεί που το μουσουλμανικό στοιχείο υπερτερεί[4]. Παράλληλα λαμβάνουν χώρα εκτενείς εκούσιοι και ακούσιοι εξισλαμισμοί. Χιλιάδες, ίσως εκατομμύρια, ομογενείς αναγκάζονται να αλλαξοπιστήσουν, για να βελτιώσουν τη δεινή τους θέση. Ταυτόχρονα λειτουργεί ο απάνθρωπος θεσμός του παιδομαζώματος, δηλαδή: η διαλογή αρρένων ελληνοπαίδων, με σκοπό τον εκτουρκισμό και την ένταξή τους στη στρατιωτική υπηρεσία προς όφελος των δυναστών. Το έθνος, τέλος, αιμορραγεί ασταμάτητα εξαιτίας της μάστιγας των πειρατών οι οποίοι, σχεδόν ανενόχλητοι, επιτίθενται στα νησιά κι απαγάγουν ολόκληρους πληθυσμούς, προς πώληση στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής.

Το Γένος συγκλονίζεται. Οι απόγονοι του Ομήρου, του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Αλεξάνδρου αδυνατούν να κατανοήσουν πως κατήντησαν δούλοι των δούλων του κορανίου. Βρίσκονται σε σύγχυση, αδυναμία και πανικό. Κάποιοι, κυρίως της παλαιάς αριστοκρατίας, διαφεύγουν στην Ευρώπη. Άλλοι πάλι, προτιμούν να συνεργαστούν με τον κατακτητή, γινόμενοι όργανα του. Οι πολλοί προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και συσπειρώνονται γύρω από την ορθόδοξη εκκλησία, της οποίας ο ρόλος αναβαθμίστηκε σημαντικά από την Οθωμανική εξουσία.

Υπό τις δυσβάστακτες αυτές συνθήκες, όπου ουσιαστικά τίθεται ζήτημα βιολογικής επιβίωσης του Ελληνισμού, έκαναν την εμφάνισή τους δυο άκρως διαφορετικοί τύποι ανθρώπου.

Πρώτος, ο τύπος του γραικύλου ή ραγιά, ο οποίος, έμαθε να επιβιώνει προσκυνώντας και κολακεύοντας τον μωαμεθανό. Άθλιος, δουλοπρεπής, υποταγμένος, φοβισμένος, στερούμενος πάσης τιμής, ο ραγιάς αντιπροσωπεύει την σιωπηρά πλειοψηφία που αποδέχεται τη μοίρα του δούλου.

Απ’ την άλλη εμφανίζεται ο τύπος του κλέφτη και του αρματολού, που εκφράζει το αιώνιο ηρωικό πρότυπο του ανυπότακτου Έλληνος. Ο ιστορικός της επανάστασης Σπυρίδων Τρικούπης, γράφει σχετικά: «πολλοί τότε άνθρωποι, προτιμώντας παντός άλλου καλού την απόλαυσιν της ελευθερίας, αν και αγρίας και ακανονίστου, απαρνούνται οικειοθελώς πάσαν συμβίωσιν μετά των ομοίων των, και περιπλανώμενοι ημέρα και νύχτα εις άγριους τόπους, καταντούν δια την συντήρησίν της προσωπικής των ελευθερίας και της φυσικής υπάρξεώς των, λυμεώνες και όλης της κοινωνίας»[5].Τα φαντάσματα που περιφέρονται στα αφιλόξενα όρη της πατρίδος, όπως γράφει ο καθηγητής Βακαλόπουλος, διασώζουν την τιμή του Έθνους και μετεξελίσσονται σε πυρήνες των μαχητικών του δυνάμεων. Οι αρματολοί και οι κλέφτες αποκαθαίρουν τον ρύπο του ραγιαδισμού και συντελούν στην ηθική αναγέννηση. Με την στάση τους εμπνέουν γενναία αισθήματα και δείχνουν τον δρόμο της τιμής και του καθήκοντος[6].

 

Ο Κολοκοτρώνης ανέφερε στον Άγγλο ναύαρχο Χάμιλτον: «Η φρουρά του βασιλέως μας είναι οι λεγόμενοι κλέφτες..».

Ωστόσο, η εθνική επανάσταση, η οποία θα επιφέρει τη λύτρωση από τον ζυγό αργεί. Ο Ελληνισμός στερείται ενότητας, οργάνωσης, πόρων και προπαντός ηγεσίας. Επιπρόσθετα το σκότος της αμάθειας και της δεισιδαιμονίας  εξαπλώνεται και τον καθιστά ανίκανο για κάθε αντίδραση. Επαναστατικές ενέργειες, βέβαια δεν λείπουν, εκδηλώνονται συνεχώς, ήδη από την αρχή της τουρκικής κυριαρχίας. Όλες όμως, εξαιτίας του τοπικού τους χαρακτήρα, της έλλειψης απαραίτητων μέσων και συλλογικής προσπάθειας, καταπνίγονται από τους Οθωμανούς γρήγορα στο αίμα. Κάθε προσπάθεια μοιάζει μάταια. Κάθε ελπίδα διαψεύδεται από την πραγματικότητα ενός Έθνους ανέτοιμου, διαιρεμένου και ηθικά καταρρακωμένου.

Θα χρειαστεί να περάσουν τέσσερις αιώνες σκληρής σκλαβιάς. Τετρακόσια χρόνια δοκιμασίας, ζυμώσεων και διεργασιών, μέχρις ότου οι συνθήκες για την ανασύνταξη του Γένους ωριμάσουν. Σ’ αυτήν συντελούν οι Έλληνες έμποροι που διαπρέπουν στις παροικίες του εξωτερικού, η εμφάνιση της ελληνικής αστικής τάξεως και η γενικότερη οικονομική άνοδος που παρατηρείται από τα τέλη του 18^ου αιώνος. Χάρις την μεγάλη ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, οι Έλληνες λόγιοι, με προεξάρχοντα τον Αδαμάντιο Κοραή, γίνονται μέτοχοι των ιδεών του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και τις μεταλαμπαδεύουν στους υπόδουλους συμπατριώτες τους. Το παράδειγμα της γαλλικής επαναστάσεως, η στροφή της ευρωπαϊκής διανόησης προς την αρχαία Ελλάδα, η ανάπτυξη του πνευματικού κινήματος του ρομαντισμού και η γέννηση του κινήματος του φιλελλήνων αποτελούν καταλύτες για τη διαμόρφωση των νέων συνθηκών στον ελλαδικό χώρο.

 

Αδαμάντιος Κοραής: «Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο».

Όλα αυτά προκαλούν την αφύπνιση του ελληνικού εθνικισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να ανθίσει, ένα ισχυρό εθνικοεπαναστατικό ιδεολογικό ρεύμα, ένα ρεύμα που διαπερνά όλο το κοινωνικό φάσμα. Άνθρωποι που ανήκουν σε ποικίλα κοινωνικά στρώματα και δυνάμεις, με διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα, βρέθηκαν να συμφωνούν στο βασικό, να φύγουν οι Τούρκοι.[7]

Προς τον σκοπό αυτόν δραστηριοποιείται και η Φιλική Εταιρία. Επρόκειτο για μια μυστική οργάνωση, η οποία ιδρύεται στην Οδησσό το 1814 και αποβλέπει στην προσεχή κι ολοκληρωτική απελευθέρωση του Έθνους[8]. Οι μυημένοι φιλικοί αναλαμβάνουν την οργάνωση του αγώνα, την εξεύρεση χρημάτων και πολεμοφοδίων, την ενημέρωση και στρατολόγηση του λαού, καθώς επίσης και την αναπτέρωση του ηθικού του. Παράλληλα αναζητούν την προσωπικότητα που θα ηγηθεί του αγώνος.

Ο Αρχηγός βρίσκεται στο πρόσωπο του Υπασπιστή του Ρώσου Τσάρου: του Πρίγκιπα, Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο αγνός πατριώτης ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της Εταιρίας, απαρνούμενος ταυτόχρονα το αξίωμα που κατέχει, τα πλούτη, τις ανέσεις, την υψηλή κοινωνική του θέση και φυσικά την ίδια του την ζωή. Μαζί του σπεύδουν, με προθυμία, ενθουσιώδεις νέοι απ’ τις κοινότητες του εξωτερικού. Τους γενναίους αυτούς άνδρες, οι οποίοι προέρχονται από κάθε κοινωνική τάξη κι επάγγελμα, ενώνει η εθνική πίστη και το πάθος της λευτεριάς. Γρήγορα συγκροτούν την πρώτη ισχυρή επαναστατική δύναμη, που αριθμεί 1600 περίπου, αποφασισμένους μαχητές.

 

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο.

Την 24^η Φεβρουαρίου 1821, ο Υψηλάντης με τους μαχητές του εισβάλλει στο Ιάσιο της Μολδαβίας κηρύττοντας την ελληνική επανάσταση! Η ένθερμη του προκήρυξη καλεί τους Έλληνες να προστρέξουν στα όπλα! Ζητά από τους πλουσίους να συνεισφέρουν οικονομικά, από τους ιερείς να εμψυχώσουν, από τους κατέχοντες δημόσια αξιώματα στο εξωτερικό να θέσουν το ελληνικό ζήτημα επί τάπητος στις μεγάλες δυνάμεις!! Για όσους ανταποκριθούν στο καθήκον υπόσχεται ως βραβείο Δόξα και τιμή. Για εκείνους που κωφεύουν από δειλία ή συμφέρον στο κάλεσμα της Ελλάδος, προειδοποιεί πως αυτή: «Θέλει αποκηρύξη αυτούς ως νόθα και ασιανά σπέρματα, και θέλει παραδώσει τα ονόματά των, ως άλλων προδοτών, εις τον αναθεματισμόν και την κατάραν των μεταγενεστέρων». Κλείνει προτρέποντας τους αγωνιστές να μιμηθούν τις πράξεις των αρχαίων τους προγόνων ως: «Εκείνας του Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους, του Λεωνίδου και των Τριακοσίων, οίτινες κατέκοψαν τοσάκις τους αναριθμήτους στρατούς των βαρβάρων Περσών». Σκοπός της επανάστασης ορίζεται η εξολόθρευση του εχθρού: «..με πολλά μικρόν κόπον να εξαφανίσωμεν εξ ολοκλήρου»[9].

 

Η πρώτη σημαία της επανάστασης που υιοθέτησε ο Υψηλάντης λαμβάνοντας πιθανόν  υπόψη του την άποψη του Ρήγα όπως διατυπώθηκε στο σχέδιο Συντάγματος του Ρήγα το 1797: «Το κόκκινον σημαίνει σημαίνει την αυτοκρατορική πορφύραν και την αυτεξουσιότητα του Ελληνικού λαού. Το άσπρον σημαίνει την αθωότητα της δικαίας ημών αφορμής κατά της Τυραννίας. Το μαύρον σημαίνει τον υπέρ Πατρίδος και Ελευθερίας ημών θάνατον.»

Τα σχέδια του, ωστόσο, στη Μολδοβλαχία δεν ευδοκιμούν. Σύντομα η προδοσία κάνει την εμφάνισή της. Οι σύμμαχοι Ρουμάνοι, Σέρβοι και Βούλγαροι, μετά την καταδίκη του κινήματος από τον Τσάρο, διαχωρίζουν τη θέση τους. Ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ στην Πόλη, υπό την πίεση του Σουλτάνου αφορίζει τον Υψηλάντη. Ο ηγεμών Σκαρλάτος Καλλιμάχης ξεσηκώνει τους ανώτερους κληρικούς και τον λαό εναντίον των επαναστατών. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται οι πρώτες έριδες και προστριβές μεταξύ των αρχηγών. Επικρατεί απειθαρχία και πτώση του ηθικού. Εν τέλει, η διάλυση, επέρχεται εξαιτίας της προδοσίας και της διχόνοιας, πριν καν την αναμέτρηση με τον εχθρό. Ωστόσο οι νέοι του Ιερού Λόχου αρνούνται πεισματικά να διασκορπιστούν. Πρόκειται για αδιάλλακτους επαναστάτες που έχουν ως πρότυπο τους τον Ιερό Λόχο των αρχαίων Θηβαίων. Φορούν μαύρη στολή και φέρουν ευδιάκριτο το σύμβολο της νεκροκεφαλής, που σήμαινε τον φοβερό τους όρκο, να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Τον Ιούνιο του 1821, στο Δραγατσάνι θα τον τηρήσουν μέχρι τέλους.[10].

Η φωτιά, όμως, έχει ανάψει και επεκτείνεται στην Πελοπόννησο. Εκεί οι συνθήκες είναι περισσότερο ευνοϊκές. Οι πρώτες αψιμαχίες αρχίζουν στην ύπαιθρο, στα κάστρα της Πάτρας, της Πύλου, της Μεθώνης, της Καλαμάτας, της Μονεμβασιάς και του Ναυπλίου. Οι αρχικές επιτυχίες κάνουν τους Έλληνες να αναθαρρήσουν. Αποδεικνύεται πως οι Τούρκοι δεν είναι ανίκητοι. Την 23^η Σεπτεμβρίου 1821, ύστερα από μακροχρόνια πολιορκία, η ελληνική σημαία κυματίζει στην Τριπολιτσά, στο κεντρικό στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο των εχθρών. Η εκδίκηση για εγκλήματα αιώνων είναι σκληρή. Οι Τούρκοι σφάζονται ανηλεώς[11] για τρεις ημέρες... Με τον τρόπο αυτόν η Πελοπόννησος σχεδόν απελευθερώνεται. Ο αρχικός ενθουσιασμός μεταβάλλεται πλέον σε σιγουριά για την τελική Νίκη.  

 

Η άλωση της Τριπολιτσάς.

Ακολουθούν νέες μάχες. Λεβίδη, Βαλτέτσι και Γράνα. Η επανάσταση μεταδίδεται και στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, και τα νησιά. Η φυλή βρίσκεται σε πολεμικό πυρετό. Οι μπουρλοτιέρηδες, σπέρνουν τον θάνατο και τον πανικό στον Οθωμανικό στόλο. Στις 6 Ιουνίου του 1821, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, εκδικείται τις άνανδρες σφαγές των αμάχων της Χίου με την ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας. Τον Ιούλιο του 1822, στα Δερβενάκια, ο Θ. Κολοκοτρώνης με τους ατάκτους του, καταστρέφει την τεράστια στρατιά του Δράμαλη και εξοπλίζει τους επαναστάτες. Ο σουλτάνος τα έχει χαμένα. Φοβάται τα χειρότερα, καθώς βλέπει τους επαναστάτες να προχωρούν ακάθεκτα και να κερδίζουν τη συμπάθεια όλης της Ευρώπης. Άφωνη, η ευρωπαϊκή ήπειρος, παρατηρεί με έκπληξη τους ανδρείους Έλληνες να συντρίβουν τον στρατό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Νοταράς, Πλαπούτας, Μακρυγιάννης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος, Διάκος, Κατσαντώνης, Νικηταράς, Μιαούλης, Μποτσαραίοι, Τζαβελαίοι, και άλλοι οπλαρχηγοί, αναδεικνύονται πανάξιοι ηγέτες και Ήρωες. Τους ακολουθούν χιλιάδες ανώνυμοι που με αυταπάρνηση αποφασίζουν να αγωνιστούν μέχρις εσχάτων, συνοψίζοντας τη θέλησή τους στην φράση-σύνθημα: Ελευθερία ή θάνατος!

Ο όχλος, όμως, είναι ασταθής και μεταβάλλει εύκολα τη στάση του κατά την διάρκεια του αγώνος. Οι ραγιάδες, πότε προβαίνουν σε πράξεις αυτοθυσίας και πότε υποκύπτουν κι αναζητούν τη σωτηρία με τον πιο απεχθή τρόπο. Κάποιοι συνεργάζονται με τον Οθωμανό και προσπορίζονται πλούσια οφέλη, καταδίδοντας τους ηρωικούς αγωνιστές. Πρόκειται για τους συμφεροντολόγους πραγματιστές της εποχής εκείνης, ανθρώπους που δεν έχουν συνειδητοποιήσει την αποστολή τους και δεν διστάζουν να γίνουν οι νέοι Εφιάλτες του Ελληνισμού.  Οι τραγικές τους φιγούρες θα αποτελούν για πάντα τη μαύρη σκιά της ιστορίας.

Το 1823, ενώ η μέχρι τότε πορεία του αγώνος ήταν νικηφόρα, η κατάρα της φυλής, ο διχασμός, έκανε την εμφάνισή του. Οι πολιτικοί, που υποστηρίζονται από τους παλαιούς άρχοντες και την τάξη των πλουσίων, στρέφονται εναντίον των στρατιωτικών, διότι φοβούνται την αυξανόμενη δημοφιλία και επιρροή που αποκτούν στον λαό. Ομιλούν, αναφερόμενοι σ’ αυτούς, για «κόμμα της μαχαιροκρατίας» και συγκροτούν ενόπλους για να τους αντιμετωπίσουν. Οι οπλαρχηγοί πάλι αρνούνται να πειθαρχήσουν στους πολιτικούς, τους οποίους περιφρονητικά αποκαλούν «καλαμαράδες». Θεωρούν πως τον πρώτο λόγο πρέπει να έχουν οι ίδιοι μιας και είναι αυτοί που ρισκάρουν στα πεδία των μαχών. Έτσι αρχίζει ο αλληλοσπαραγμός, που δίνει στον εχθρό τον απαιτούμενο χρόνο να ξεπεράσει τον αρχικό αιφνιδιασμό και να σχεδιάσει την αντεπίθεση του.

Αργότερα, ενώ η επανάσταση περνά δύσκολες ώρες, ο εμφύλιος μεταξύ Πελοποννήσιων και Στερεοελλαδιτών, φουντώνει και λαμβάνει καταστροφικές διαστάσεις . Επιπλέον η κατάσταση επιδεινώνεται περισσότερο απ’ τις παρεμβάσεις των ξένων, που για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, μας διαιρούν περαιτέρω με κόμματα, τα οποία φέρουν ξεδιάντροπα τους τίτλους: «Αγγλικό, Γαλλικό και Ρωσικό».

Η επανάσταση κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα. Το Φεβρουάριο του 1825, ο Ιμπραήμ Πασάς της Αιγύπτου αποβιβάζεται με τα στρατεύματα του στον Μοριά. Οι Έλληνες λιγοψυχούν και τα χωριά το ένα μετά το άλλο παραδίδονται άνευ όρων. Υπό τις συνθήκες αυτές, όλοι ελπίζουν σε έναν μόνο άνθρωπο, τον Γέρο του Μοριά, ο οποίος ήδη εκτίει την πρώτη του θητεία στη φυλακή. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη, υπό τη λαϊκή, πίεση εξαναγκάζεται να τον αποφυλακίσει μαζί με άλλους οπλαρχηγούς. Η κατάσταση ωστόσο είναι ήδη απογοητευτική. Ο αιγυπτιακός στρατός έχει καταβάλει τους κουρασμένους από τον εμφύλιο Έλληνες. Επικρατεί γενική ταραχή και τρόμος. Οι κατά παράταξιν μάχες χάνονται και η εμπιστοσύνη στους αρχηγούς κλονίζεται. Η Τριπολιτσά πέφτει στα χέρια των εχθρών, ο λαός καταφεύγει στα βουνά, ενώ επαρχίες ολόκληρες προσκυνούν[12]. Τώρα, όμως, θα μιλήσουν οι ψυχές των εκλεκτών.

12 Ιουνίου, έξω από το Ναύπλιο στην θέση «Αφεντικοί μύλοι», ο Ι. Μακρυγιάννης με ανεπαρκείς δυνάμεις, διεξάγει κρίσιμη κι άνιση μάχη με τη στρατιά των Αιγυπτίων. Ο Γάλλος Ναύαρχος Δεριγνί, το προηγούμενο βράδυ, αφού επιθεώρησε τη διάταξη της μάχης και διαπίστωσε τις ελλείψεις, απαισιόδοξος για την έκβαση της θα εκφράσει τις ανησυχίες του. Η απάντηση του οπλαρχηγού θα εμψυχώσει και θα χαραχθεί για πάντα στη μνήμη των συμπολεμιστών του: «Είναι αδύνατες οι θέσεις και εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός που μας προστατεύει. Κι αν ήμαστε ολίγοι στο πλήθος του Μπραήμη, παρηγοριόμαστε μ’ έναν τρόπον, ότι η τύχη μας έχει Έλληνες, πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαίοθεν ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε, τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν, κι όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν…»[13]. Την επόμενη ημέρα ο λόγος του Στρατηγού θα επαληθευτεί στο ακέραιο. Η νίκη είναι περιφανής. Αποδεικνύεται ότι δεν έχουν χαθεί ακόμα όλα και το ηθικό των αγωνιστών αναπτερώνεται.

 

Ιωάννης Μακρυγιάννης : «Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε τους Έλληνες και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά».

Την ίδια ώρα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αποφασίζει αλλαγή στρατηγικής. Ο πόλεμος μπαίνει στην δεύτερη φάση του, τον πόλεμο των ενεδρών ή κλεφτοπόλεμο. Από την ορεινή Στεμνίτσα, όπου έχει αποσυρθεί, γράφει επιστολές με οδηγίες προς κάθε κατεύθυνση. Έτσι γίνεται ο πρώτος Έλληνας Στρατηγός, ο οποίος, διατυπώνει τις θεωρητικές αρχές του κλεφτοπολέμου. Νύχτα και ημέρα, στα δάση και στα στενά, οι κακοντυμένοι Έλληνες χωρικοί ελλοχεύουν αναμένοντας τις εχθρικές φάλαγγες. Την κατάλληλη στιγμή ξεπηδούν από το πουθενά, ξεχύνονται ξαφνικά κι ορμητικά, χτυπούν αρειμανίως, αποδεκατίζουν ή και εξαφανίζουν τελείως τον εχθρό.[14].

Παράλληλα λαμβάνονται σκληρά μέτρα κατά όσων υποτάσσονται. «Η πατρίς κινδύνευε από το προσκύνημα», διηγείται στα απομνημονεύματά του ο Γέρος του Μοριά. «Εγώ όπως εβγήκα εις τον Άγιο Γεώργιον, έγραψα γράμμα εις τον Γενναίον και τον Κολιόπουλο, και επετάχθηκαν εις το Λιβάρτζι, την επαρχίαν την προσκυνημένη και τους διέττατα, φωτιά και τσεκούρι εις τους προσκυνημένους! Τότε, έστειλε ο Μπραϊμης καταπατητάδες, να ιδεί που είμαι και τι ασκέρι έχω, κι έδωσε ενός ρωμιού τριακόσια μπαρμπούτια δια να μάθει που είμαι και να μου ριχτεί επάνω και εγώ τον έπιασα και έστειλα εις την δημοσιά και τον εκρέμασα, εις τα Καλάβρυτα, δυο ώρες απ’ έξω. Του κρέμασα κι ένα χαρτί που έλεγε το φταίξιμό του: Προδότης του Έθνους».

Η επανάσταση επίσης περνάει δύσκολες στιγμές. Στη Ρούμελη διεξάγεται σκληρός αγώνας κατά των πολλαπλάσιων στρατευμάτων του Κιουταχή Πασά. Αυτός, με την συνδρομή Ευρωπαίων μηχανικών, πολιορκεί συστηματικά το Μεσολόγγι, το προπύργιο της ελευθερίας των Ελλήνων. Η πάλη είναι άνιση. Οι Έλληνες αντιστέκονται γενναία μολονότι τα εφόδια έχουν τελειώσει και οι δυνάμεις τους εξαντλούνται. Τελικά, την 10^η Απριλίου του 1826 αποφασίζεται ηρωική έξοδος. Αποφασισμένοι για Ελευθερία ή θάνατο οι ήρωες εξορμούν. Από τους 5000 πολεμιστές και τους 800 αμάχους θα σωθούν λιγότεροι από 1300.

Όλες οι ελπίδες συγκεντρώνονται πια στον Γ. Καραϊσκάκη. Ο σπουδαίος οπλαρχηγός, υπερασπίζεται την Αττική και καταφέρνει να ενώσει υπό τις διαταγές του 11.000 ατάκτους. Για ένα έτος κρατάει καλά, πολεμάει ηρωικά, αντιστέκεται και επιτυγχάνει σημαντικές νίκες. Ο εχθρός παραμένει στάσιμος και πληρώνει βαρύ φόρο αίματος. Εν τούτοις, την 24^η Απριλίου 1827, ο θρυλικός Αρχιστράτηγος τραυματίζεται θανάσιμα ύστερα από τυχαία συμπλοκή. Ο τραγικός του χαμός έχει άμεσες επιπτώσεις στο ηθικό των ανδρών. Χωρίς τον ατρόμητο και ιδιοφυή αρχηγό χάνουν το κουράγιο τους και οδηγούνται στην πανωλεθρία του Π. Φαλήρου που θα σημάνει την σχεδόν ολοκληρωτική καταστολή της επανάστασης στη Στερεά[15].

 

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γνωστός για την αθυροστομία του το 1823 έστειλε την εξής απάντηση στον Μαχμούτ Πασά: «Μου γράφεις ένα μπουγιουρντί, λέγεις να προσκυνήσω. Κι εγώ, πασά μου, ρώτησα τον μπούτζον μου τον ίδιον κι αυτός μου αποκρίθηκε να μην σε προσκυνήσω κι αν έρθεις κατ’ επάνω μου, ευθύς να πολεμήσω»

Τα νέα μαθαίνονται στην Πελοπόννησο, όπου ένα νέο μεγάλο κύμα προσκυνήματος πάει να καταπνίξει τον αγώνα. Το μέλλον τώρα φαίνεται σκοτεινό. Η αναπάντεχη ναυμαχία του Ναβαρίνου, την 8η Οκτωβρίου 1827, μεταξύ του Τουρκοαιγυπιακού στόλου και του ενωμένου στόλου της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, σώζει τελευταία στιγμή την κατάσταση. Οι μεγάλες δυνάμεις επιβάλουν στους Οθωμανούς ανακωχή κι αποφεύγουμε τα χειρότερα.  

Όμως τα πράγματα εξακολουθούν να είναι κρίσιμα. Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, τα εμφύλια μίση, η έλλειψη πόρων και πολεμοφοδίων, η εξουθένωση απ’ τις κακουχίες ετών, η ανυπακοή των στρατιωτών, προπάντων η διάλυση κάθε οργάνωσης μας οδηγούν στην αναρχία και το χάος. Όλοι πλέον ελπίζουν στον νέο κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος, άμα τη αφίξει του, αρχές του 1828, προβαίνει στη διάλυση της βουλής και λαμβάνει στα χέρια του απόλυτη εξουσία.

Ο κυβερνήτης αγωνίζεται για την οργάνωση του κράτους και την ανακούφιση των κατοίκων από την πείνα και τις ασθένειες. Τα προβλήματα, με τα οποία είναι αντιμέτωπος, είναι πολλά και περίπλοκα. Οι αντιδράσεις και οι μεθοδεύσεις των πολιτικών του αντιπάλων, αποτελούν το ανάχωμα στην προσπάθεια που καταβάλει. Παρά τον πόλεμο, όμως που δέχεται, είναι αποφασισμένος και το έργο του είναι σημαντικό και ουσιώδες. Στην εξωτερική του πολιτική  εκμεταλλευόμενος τη διεθνή συγκυρία του νέου Ρωσσοτουρκικού πολέμου και τις αντιθέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, εργάζεται συστηματικά,  για να πετύχει ότι είναι δυνατό κάθε φορά. Οι εξελίξεις τον δικαιώνουν. Τελικά, την 30^η Φεβρουαρίου 1830 υπογράφεται στο Λονδίνο το πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας που θα ανοίξει τον δρόμο για την δημιουργία ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους με βόρεια σύνορα τη γραμμή Αχελώου-Σπερχειού. Τοιουτοτρόπως η εποποιία του 1821 ολοκληρώνεται με αίσιο αποτέλεσμα...

 

     

  Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας: «Η νίκη θα είναι δική μας, αν βασιλεύση εις την καρδίαν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό. Ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης».

 

Δυο αιώνες μετά, κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ εμπρός στο μεγαλείο της αυτοθυσίας των Ηρώων. Συγκίνηση πλημμυρίζει την ψυχή μας και υπερηφάνεια για τους προγόνους, καθώς υπεράνω της ζωής τους έθεσαν το καθήκον για την πατρίδα. Ο ανιδιοτελής ηρωισμός, η συνειδητή θυσία, η προσφορά τους στο έθνος αποτελεί αιώνιο παράδειγμα. Το αίμα τους θα μας υπενθυμίζει την ακριβή τιμή της ελευθερίας.

Όμως, ο καλύτερος φόρος τιμής προς τους πεσόντες είναι η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας για εθνική ενότητα και η περιφρούρηση της. Δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε πως οι 600.000 νεκροί του αγώνα, δικαιώθηκαν μόνο εν μέρει. Οι διχόνοιες, οι προσωπικές φιλοδοξίες, οι έριδες, ο φατριασμός, παραλίγο να οδηγήσουν τον αγώνα σε αποτυχία με ανυπολόγιστες συνέπειες αφού οι Τούρκοι είχαν αποφασίσει τη φυσική εξόντωση των Ελλήνων της Ρούμελης και της Πελοποννήσου, καθώς και την αντικατάστασή τους με ασιατικούς πληθυσμούς. Η εμφύλια διαμάχη στέρησε από το Έθνος την πραγματοποίηση της εθνικής ολοκλήρωσης. Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, ήταν εδαφικά περιορισμένο, οικονομικά και στρατιωτικά ανίσχυρο και είχε να αντιμετωπίσει μεγάλα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα. Απαιτήθηκαν νέοι αιματηροί αγώνες για να φτάσουμε τα όρια της σημερινής επικράτειας.

 

Ας αποδώσουμε, λοιπόν, την προσήκουσα βαρύτητα στην παρακαταθήκη που μας άφησε ο γέρος του Μοριά από την Πνύκα στον ιστορικό του λόγο το 1838.

«Εις τον πρώτο χρόνο της Επαναστάσεως είχαμε μεγάλη ομόνοια και όλοι ετρέχαμε σύμφωνοι. Ο ένας επήγεν εις τον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του εζύμωνε, το παιδί του εκουβαλούσε ψωμί και μπαρουτόβολα εις το στρατόπεδον και εάν αυτή η ομόνοια εβαστούσε ακόμη δύο χρόνους, ηθέλαμε κυριεύσει και την Θεσσαλία και την Μακεδονία, και ίσως εφθάναμε και έως την Κωνσταντινούπολη. Τόσον τρομάξαμε τους Τούρκους, οπού άκουγαν Έλληνα και έφευγαν χίλια μίλια μακρά. Εκατόν Έλληνες έβαζαν πέντε χιλιάδες εμπρός, και ένα καράβι μιαν άρμάδα».

 

«Σας είπα όσα ο ίδιος είδα, ήκουσα και εγνώρισα, δια να ωφεληθήτε από τα απερασμένα και από τα κακά αποτελέσματα της διχονοίας, την οποίαν να αποστρέφεσθε, και να έχετε ομόνοια».

 

 

Παραπομπές-πηγές: 

---

[1] Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ήλιος, τόμος ΕΛΛΑΣ σελ. 327

[2] Α. Βακαλόπουλος, Νέα ελληνική ιστορία, σελ. 49

[3] Ανωνύμου Έλληνος, Ελληνική  Νομαρχία σελ 108.

[4] ενθ’ ανωτ. σελ 43

[5] Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Σ. Τρικούπης σελ. 17

[6] ομοίως σελ. 97

[7] Δομή, Ιστορία των Ελλήνων, τ 11 σελ. 41

[8] Α. Βακαλόπουλος, Νέα ελληνική ιστορία σελ157

[9] Η Προκήρυξη του Υψηλάντη, εγκ. Δομή, Ιστορία των Ελλήνων.

[10] Εγκ. Δομή, Ιστορία των Ελλήνων, σελ 161

[11] Σπ. Τρικούπη, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως τα β’

[12] Α. Βακαλόπουλος, Νεότερη ιστορία και σύγχρονη, σελ.192

[13] Μακρυγιάννη, Απομνημονεύματα, εκδ. Μέρμυγκας σελ. 6

[14] Α. Βακαλόπουλος, Νεότερη ιστορία και σύγχρονη, σελ.193

[15] ενθ. ανωτ. σελ.195

Θωμάς Μοσχόπουλος, Ανώτερος Αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ., Διαπραγματευτής της ΕΛ.ΑΣ.