Το παιδομάζωμα επί Μουράτ Β΄, πριν την άλωση της Πόλης

Την περίοδο που στην ηγεσία του Οθωμανικού κράτους βρισκόταν ο

Βαγιαζήτ Α΄ έχουμε την πρώτη πηγή που αναφέρεται στο παιδομάζωμα.

 Η πηγή αυτή είναι ο λόγος του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ισιδώρου (1380-1396) του έτους

1395: “Ομιλία περί της αρπαγής των παιδιών[…] και περί της μελλούσης κρίσεως”.

Την χρονιά εκείνη ο Βαγιαζήτ Α΄ διέταξε να γίνει ένα –άγνωστης ακόμη έκτασης-

παιδομάζωμα σε βάρος των χριστιανών υπηκόων του. Ο παρηγορητικός αυτός λόγος

αναφέρεται στη μεγάλη δυστυχία των κατοίκων και κυρίως των γονέων που τους

άρπαξαν τα παιδιά. Επιπλέον, ο Ισίδωρος αναφέρεται στις κακουχίες που περιμένουν

τα παιδιά, καθώς πρόκειται να αλλάξουν τη θρησκεία τους, τη γλώσσα τους την

ενδυμασία τους, τα ήθη και έθιμα τους. Ο μητροπολίτης φαίνεται πως είναι καλάφορημένος για το παιδομάζωμα. Παραθέτουμε το λόγο του: «Φρίττω γαρ το

χαλεπόν κατά των φίλτατων ακηκοώς επίταγμα και, ως εις πυρ απρόσιτον ή ρομφαίας

άμαχον, ούτως έχω προς αυτό… Τι γαρ ουκ αν άνθρωπος πάθοι, παίδα ορών, ον

εγεννήσταξε δάκρυα, εις άκρον ευχόμενος ευδαιμονίας εληλακέναι, τούτον εξαίφνης

βιαίως αλλοφύλων χερσίν αρπαζόμενον και εις αλλόκοτα μεταπεσείν έθη βιαζόμενον

και βαρβαρικής στολής και φωνής και ασέβειας και δυσωδίας άλλης σκεύος

γενέσθαιμετά μικρόν προσδοκώμενον… Τίνα λοιπόν θρηνήσειεν, εαυτόν ο πατήρ ή τον

παίδα; Τούτον μεν, ότι της του γήρως εστέρηται βακτηρίας, ότι το φως απώλεσε των

οφθαλμών, ότι τον εις τάφον ουκ έχει γνησίως παραπέμψοντα και οσίας άλλης και

τιμής αξιώσοντα, ότι καρπόν, ον ήλπισε θεώ προσενέγκειν, εις καρπόν ορά

μεταποιηθησόμενον τω διαβόλω… εκείνο δε, ότι παις ελεύθερος δούλος γίνεται,

ευγενής ων εις βάρβαρον ήθος βιάζεται, ο μητρικαίς χερσί και πατρικαίς ηδέως

κολακευμένος βαρβαρικής ωμότητας εμπίπλασθαι πρόκειται, ο προς ναούς ορθρίζων

και ιερούς φοιτών διδασκάλους προς φόνους, φευ, ομοφύλων και ταύτα διανυκτερεύειν

παιδεύεται, ότι κυνών και ορνέων διακονίαν εγχειρίζεται ο θείοις οίκοις διακονείσθαι

χειροτονούμενος,… το δε πάντων έσχατον των κακών, ότι Θεού φευ, ελεεινώς

χωρίζεται και διαβόλω παναθλίως συμπλέκεται και τελευταίον σκότω και γεέννη συν

τοις δαίμοσι παραπέμπεται. Ταύτα τίνος ουκ αν διαρρήξειε σπλάχνα, τις ουκ αν προς

τοσαύτην εκάμφθη και κατεκλάσθη συμφοράν; Ει γαρ θηρίον ήν, ει γαρ λίθος , ει γαρ

σίδηρος, ει γαρ αυτοαδάμας, έπαθεν αν ενταύθα των ανθρωπίνων».

Η δεύτερη πηγή που καλύπτει εκείνο το χρονικό διάστημα σύμφωνα με τον

Γούναρη βρίσκεται στο έργο «Βίος και πολιτεία του Οσίου Φιλοθέου».47 Η πηγή

αυτή αναφέρεται στην αρπαγή από τους Οθωμανούς του Οσίου Φιλοθέου μαζί με την

αδερφό του, χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποια χρονιά ακριβώς πραγματοποιήθηκε τογεγονός αυτό. Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς που ερεύνησαν το θέμα, αυτό θα

πρέπει να έγινε στο τελευταίο τέταρτο του 14ου αιώνα.

Σύμφωνα με αυτές τις δύο πηγές οι αρχές του παιδομαζώματος βρίσκονται

αναμφισβήτητα πριν από τα χρόνια της σουλτανείας του Βαγιαζήτ (1389-1402).

Εντούτοις σε αυτή την περίοδο έχουμε καταγεγραμμένες τις δύο πρώτες πηγές που

αναφέρονται στο παιδομάζωμα.